Polski Rzecznik
Praw
Obywatelskich.

Kim jest Rzecznik Praw
Obywatelskich?



Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) -
jednoosobowy urząd centralny, pełniący
funkcję ombudsmana. Urząd ten
powstał w Polsce z dniem 1 stycznia
1987 roku. Pierwszym rzecznikiem
została prof. Ewa Łętowska. Obecnie
urząd ten sprawuje dr Janusz
Kochanowski, a jego zastępcą jest
Stanisław Trociuk i prof. UW dr hab.
Marek Zubik.



jest konstytucyjnym, niezależnym
i niezawisłym organem ochrony
prawnej, który działa na
podstawie art. 208-212
Konstytucji oraz ustawy z dnia 15
lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw
Obywatelskich (Dz.U. z 2001 r. Nr
14, poz. 147),

Dr Janusz Kochanowski -
Rzecznik Praw
Obywatelskich V kadencji

Jakie są zadania i
możliwości Rzecznika
Praw Obywatelskich?



zadaniem Rzecznika jest stanie
na straży wolności i praw
człowieka i obywatela
określonych w Konstytucji i
innych aktach normatywnych,



Rzecznik, któremu pomagają jego zastępcy oraz Biuro

Rzecznika Praw Obywatelskich, stoi na straży

wolności, praw człowieka i obywatela. Kontroluje a

także podejmuje stosowne czynności jeśli stwierdzi,

że z powodu celowego działania lub zaniechania

przez organa, organizacje albo instytucje

zobowiązane do przestrzegania i realizacji wolności

człowieka i obywatela nastąpiło naruszenie prawa

oraz zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

Należy się zwrócić do RPO w przypadku

wykorzystania wszystkich możliwości załatwienia

sprawy we właściwym trybie i niewątpliwego

stwierdzenia rzeczywistego naruszenia wolności lub

praw obywatelskich. Rzecznik jest ograniczony

zakresem jego kompetencji, jego interwencje są

uzależnione od wyników analizy okoliczności sprawy i

ustalenia, faktycznego naruszenia prawa oraz tego, iż

okoliczności te istotnie wymagają ingerencji

Rzecznika.

Artykuły mówiące o

zadaniach Rzecznika
Praw Obywatelskich:

Art. 208.

1.  Rzecznik Praw Obywatelskich stoi

na straży wolności i praw człowieka i

obywatela określonych w Konstytucji

oraz w innych aktach normatywnych.

2.  Zakres i sposób działania Rzecznika

Praw Obywatelskich określa ustawa.

Art. 209.

1.  Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany

przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.

2.  Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować

innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora

szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć

zawodowych.

3.  Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do

partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić

działalności publicznej nie dającej się pogodzić z

godnością jego urzędu.

Art. 210.

Rzecznik Praw Obywatelskich jest w
swojej działalności niezawisły,
niezależny od innych organów
państwowych i odpowiada jedynie
przed Sejmem na zasadach
określonych w ustawie.

Art. 211.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być

bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do

odpowiedzialności karnej ani pozbawiony

wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie

może być zatrzymany lub aresztowany, z

wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku

przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest

niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku

postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie

powiadamia się Marszałka Sejmu, który może

nakazać natychmiastowe zwolnienie

zatrzymanego.

Art. 212.

Rzecznik Praw Obywatelskich
corocznie informuje Sejm i Senat
o swojej działalności oraz o stanie
przestrzegania wolności i praw
człowieka i obywatela.

Rzecznik wypełnia 4

funkcje:



prewencyjną



diagnostyczną



kontrolną



kreującą

Wybór, odwołanie i

kadencja Rzecznika Praw
Obywatelskich:

Rzecznika powołuje w formie uchwały Sejm

za zgodą Senatu na wniosek Marszałka

Sejmu albo grupy 35 posłów. Na uchwałę

zatwierdzającą wybór Senat ma czas 1

miesiąca od dnia przekazania przez

Marszałka Sejmu uchwały Sejmu.

Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu

miesiąca oznacza wyrażenie zgody. W

wypadku odmowy zatwierdzenia przez

Senat Sejm powołuje na stanowisko

Rzecznika inną osobę.



Kadencja Rzecznika trwa 5 lat i
liczona jest od dnia złożenia
ślubowania przed Sejmem. Ta
sama osoba nie może być
Rzecznikiem więcej niż przez dwie
kadencje. Rzecznik pełni swoje
obowiązki do czasu objęcia
stanowiska przez nowego
Rzecznika



Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem
okresu, na jaki został powołany większością co
najmniej 3/5 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów, jeżeli:



zrzekł się wykonywania obowiązków,



stał się trwale niezdolny do pełnienia
obowiązków na skutek choroby, ułomności lub
upadku sił -stwierdzonych orzeczeniem
lekarskim.



jeżeli Rzecznik sprzeniewierzył się złożonemu
ślubowaniu.

Pełnomocnicy terenowi:



Rzecznik posiada pełnomocników terenowych,

rozpatrujących sprawy z obszaru oddalonych od Warszawy

województw.



Pełnomocnik Terenowy w Gdańsku (dla województw:

zachodniopomorskiego, pomorskiego, warmińsko-

mazurskiego) - Krzysztof Szerkus



Pełnomocnik Terenowy w Katowicach (dla województw:

śląskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego) - dr Aleksandra

Wentkowska



Pełnomocnik Terenowy we Wrocławiu (dla województw:

dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego) - dr Maciej Lis



Organem pomocniczym Pełnomocnika Terenowego jest

podległy mu Zespół Terenowy.

Zasady dobrej

administracji

w świetle praktyki polskiego

RPO

„Prawo do dobrej legislacji

i prawo do dobrej

administracji to

podstawowe prawa

obywatela”

RPO zauważa problemy współczesnej

administracji i podjął działania w

celu ich naprawy. RPO podzielił je

na kilka grup:

1. Zamęt
terminologiczny

a)

Potrzeba sformułowania
jasnych, oficjalnych definicji z
zakresu administracji (np.
pojęcie kierownictwa, kontroli,
nadzoru, które traktowane są
jako synonimy; pojęcie
administracji publicznej czy
urzędu)

2. Zamęt wywołany
zmianami

a)

Konieczność radzenia sobie z
częstymi zmianami

b)

Przystosowanie do zmian w
strukturze organizacyjnej
administracji publicznej

3.

Złe działanie

organów

a)

Obowiązek współdziałania z
organami państwowymi,
organizacjami samorządowymi i
społecznymi

b)

Konieczność stosowania nowych
technologii komunikacyjnych, ze
względu na oszczędność jaką
przynoszą

4.Niepewność praw i
obowiązków

a)

Zlikwidowanie działań
podejmowanych w oparciu o
niewystarczające podstawy prawne

b)

Konieczność podawania konkretnej
podstawy prawnej podjętej decyzji

c)

Prawo wniesienia skargi do sądu
administracyjnego na wydaną
decyzję

5.

Niewystarczająca

etyka i bezstronność

a)

Traktowanie petentów w sposób równy

b)

Obowiązkowa ocena skutków działania

organu

c)

Obowiązek bezstronności

d)

Działanie etyczne

e)

Ponoszenie odpowiedzialności za skutki

własnego zaniedbania

f)

Zapobieganie przypadkom uchylania się

od kontroli

g)

Wykluczenie możliwości pozostawienia

przez organ administracji sprawy bez

rozstrzygnięcia

6.

Kary

administracyjne

a)

Przepis ustawy jako jedyna
podstawa nałożenia kary

b)

Wyraźne określenie kryterium
wyboru kary

c)

Wprowadzenie ogólnej regulacji
dotyczącej porozumień
administracyjnych i porozumień
z osobami prywatnymi

Prezentację

przygotowały:

Alicja Sakowicz i Ewelina Spodarek