Rola surowic i szczepionek w zapobieganiu i leczeniu

background image

Profilaktyka chorób

zakaźnych

Rola surowic i

szczepionek w

zapobieganiu i leczeniu

Damian Piotrowski
Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Zakaźnych
Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu

1

background image

Immunoprofilaktyka chorób
infekcyjnych u dorosłych (1)

Immunoprofilaktyka chorób infekcyjnych:

1.

czynna – wprowadzenie do ustroju odpowiedniego
antygenu lub antygenów w celu stymulacji
swoistej odpowiedzi (humoralnej i komórkowej).
Na proces czynnego uodpornienia składa się:

a.

szczepienie podstawowe – jedna lub kilka dawek
szczepionki podawanych w krótkich odstępach czasu
celem wzbudzenia swoistej odporności

b.

szczepienie przypominające – kolejna dawka
szczepionki celem szybkiej mobilizacji komórek
pamięci i zwiększenia ochrony (np. stężenia swoistych
przeciwciał)

2

background image

Immunoprofilaktyka chorób
infekcyjnych u dorosłych (2)

Immunoprofilaktyka chorób infekcyjnych

(c.d.):

2.

bierna – podanie pozajelitowo gotowych
przeciwciał o działaniu ochronnym

3.

czynno-bierna – kombinacja powyższych
metod

3

background image

Immunoprofilaktyka chorób
infekcyjnych u dorosłych (3)

Immunoprofilaktyka chorób infekcyjnych:

ze względu na czas w stosunku do kontaktu z
drobnoustrojem:

przedeskpozycyjna

poekspozycyjna – po ekspozycji nieuodpornionych
osób w przypadku chorób o dłuższym czasie
wylęgania, np.:

wścieklizna

w wyjątkowych sytuacjach: tężec, WZW typu B, WZW
typu A, odra, ospa wietrzna

4

background image

Immunoprofilaktyka chorób
infekcyjnych u dorosłych (4)

Strategie szczepień:

szczepienia indywidualne, w tym szczepienia osób
z grup ryzyka (np. ze względu na wykonywany
zawód, przebywanie w rejonie endemicznym,
współistnienia chorób przewlekłych)

strategia „kokonu” – szczepione są osoby, które
mają częsty i bliski kontakt z pacjentem, który nie
może być zaszczepiony (zbyt młody wiek, chorzy z
ciężkim niedoborem odporności komórkowej) lub
skuteczność szczepienia jest zmniejszona (np.
podeszły wiek)

5

background image

Immunoprofilaktyka chorób
infekcyjnych u dorosłych (5)

Strategie szczepień:

szczepienia powszechne osób w określonej
grupie lub grupach wieku – najistotniejsze w
szerzeniu się chorób w społeczeństwie

6

background image

Immunoprofilaktyka bierna (1)

Podanie pozajelitowo gotowych przeciwciał o
działaniu ochronnym.
Dostępne immunoglobuliny:

HBIG – swoista immunoglobulina anty-HBs

VZIG – swoista immunoglobulina przeciw VZV

RIG – swoista immunoglobulina przeciw

wściekliźnie

TIG – swoista immunoglobulina

przeciwtężcowa

IVIG – immunoglobuliny poliklonalne

7

background image

Immunoprofilaktyka bierna (2)

HBIG – swoista immunoglobulina anty-HBs

wskazania:

zapobieganie zakażeniu po ekspozycji na HBV u

wrażliwych na zakażenie osób (nieszczepionych
lub nieodpowiadających na szczepienie)

do podania w ciągu 48 – 72 h po ekspozycji

w razie długotrwałej hospitalizacji związanej z

zabiegami zwiększającymi ryzyko zakażenia
HBV – powtarzanie co 4 – 8 tygodni

8

background image

Immunoprofilaktyka bierna (3)

VZIG – swoista immunoglobulina przeciw VZV

wskazania – postępowanie poekspozycyjne po

bliskim kontakcie z chorym na ospę wietrzną u
:

nieuodpornionych kobiet w ciąży

osób z upośledzeniem odporności komórkowej

podanie VZIG do 4 dni od ekspozycji

jeśli nie ma przeciwwskazań, 5 miesięcy

później należy rozpocząć szczepienie

9

background image

Szczepionki (1)

Szczepionki to preparaty biologiczne służące do
czynnej immunoprofilaktyki zawierające antygeny
oraz substancje pomocnicze.
Podział szczepionek zależy od kryterium:

ze względu na rodzaj antygenu (żywe, nieżywe),

ze względu na liczbę antygenów w jednej

szczepionce (skojarzone, monowalentne,
poliwalentne),

ze względu na regulacje prawne (obowiązkowe,

zalecane)

10

background image

Szczepionki (2)

11

background image

Szczepionki (3)

Skład szczepionek:

antygeny

adiuwanty – dodawane do niektórych szczepionek

nieżywych celem przyspieszenia i zwiększenia
dynamiki odpowiedzi immunologicznej na podany
antygen (związki glinu, substancje lipidowe:
skwalen, monofosforylolipid A)

płyn, w którym zawieszone są składniki (woda lub

0,9% roztwór NaCl) – może zawierać śladowe
ilości np. białka jaja kurzego (jeśli szczepionka
namnażana na zarodkach kurzych)

12

background image

Szczepionki (4)

Skład szczepionek (c.d.):

środki konserwujące zapobiegające skażeniu

preparatu i namnażaniu się w nim bakterii oraz
grzybów, m. in.:

tiomersal (5 – 25 mg etylortęci/dawkę – ilość
niepowodująca toksyczności u ludzi), w Polsce
obecny w szczepionce skojarzonej przeciw błonicy i
tężcowi (firmy Biomed) oraz w jednej z kilku przeciw
WZW typu B (Euvax B)

antybiotyki, np. neomycyna, obecna w szczepionce
przeciw odrze, śwince, różyczce, wściekliźnie, ospie
wietrznej, półpaścowi

13

background image

Szczepionki (5)

Skład szczepionek (c.d.):

substancje pomocnicze i stabilizujące

(dodawane celem złagodzenia wpływu zbyt
niskiej lub wysokiej temperatury na preparat,
zapobiegania przyleganiu antygenów do
fiolki):

cukry (laktoza, sacharoza)

aminokwasy i ich pochodne (glicyna,

glutaminian sodu, kwas glutaminowy)

białka (żelatyna, albumina ludzka)

14

background image

Szczepionki (6)

Każdy ze składników szczepionki może być
przyczyną reakcji alergicznej u osoby uczulonej.
Może przebiegać jako reakcja:

ogólnoustrojowa (np. na białko jaja kurzego,

występuje rzadko)

miejscowa (np. tiomersal, glin, występuje

częściej)

Dodatkowo korki fiolek lub elementy
ampułkostrzykawek mogą zawierać lateks
(możliwość uczulenia).

15

background image

Niepożądane odczyny
poszczepienne

Niepożądany odczyn poszczepienny – każde zaburzenie
stanu zdrowia w wyniku szczepienia, które występuje do
czterech tygodni od podania szczepionki (dłużej po
szczepieniu przeciwko gruźlicy) wynikające z wady
produkcyjnej preparatu, błędu technicznego podczas
szczepienia lub indywidualnej reakcji pacjenta na
szczepionkę:

ciężki: zgon lub zagrożenie życia, konieczność
hospitalizacji lub jej przedłużenie

poważny: odczyn o dużym nasileniu, niewymagający
hospitalizacji, niezagrażający życiu (np. obrzęk w miejscu
podania, obejmujący najbliższy staw, gorączka > 39,5 °C)

łagodny: odczyn lokalny, gorączka, drażliwość

16

background image

Przeciwwskazania do szczepień (1)

Przeciwwskazania do szczepionek żywych:

1.

niedobory odporności: wrodzone lub nabyte
(zwłaszcza odporności komórkowej) także
powstałe w wyniku radioterapii, chemioterapii i
leczenia immunosupresyjnego (w tym
stosowanie ogólnie
> 20 mg/d prednizonu przez ≥ 14 dni – w takich
przypadkach można szczepić miesiąc po
zakończeniu leczenia GKS). Przeciwwskazaniem
do szczepienia nie są GKS stosowane wziewnie,
donosowo lub na skórę lub substytucyjne dawki
w niedoczynności kory nadnerczy

17

background image

Przeciwwskazania do szczepień (2)

Przeciwwskazania do szczepionek żywych:

2.

ciąża: nie należy stosować podczas ciąży oraz
1 – 3 miesiące przed planowaną ciążą

3.

zbyt krótki odstęp:

a.

od podania innej szczepionki żywej wynosi 4
tygodnie (podczas jednej wizyty można za to
podać kilka szczepionek żywych)

b.

po szczepieniu przez ≥ 2 tygodnie nie należy
podawać preparatów immunoglobulin i
preparatów krwi zawierających immunoglobuliny;
jeśli były konieczne, to należy rozważyć kolejne
szczepienie po 3 – 11 miesiącach

18

background image

Przeciwwskazania do szczepień (3)

19

background image

Przeciwwskazania do szczepień (4)

Przeciwwskazania do podania dowolnej
szczepionki:

1.

przeciwwskazania bezwzględne (trwałe):

a.

układowa reakcja anafilaktyczna po
poprzedniej dawce szczepionki –
przeciwwskazanie do dalszego podawania
danego preparatu

b.

układowa reakcja anafilaktyczna na substancje
wchodzące w skład szczepionki (białko jaja
kurzego, żelatyna, neomycynę,
streptomycynę, drożdże) – przeciwwskazanie
do podania danego preparatu

20

background image

Przeciwwskazania do szczepień (5)

Przeciwwskazania do podania dowolnej
szczepionki (c.d.):

2.

przeciwwskazania względne (czasowe):

a.

ostra choroba o ciężkim lub średnio ciężkim
przebiegu (w tym wysoka gorączka; łagodna
choroba, np. przeziębienie nie jest
przeciwwskazaniem)

b.

zaostrzenie choroby przewlekłej

c.

wstrząs anafilaktyczny w wywiadzie (na inną
szczepionkę, substancję niewchodzącą w skład
szczepionki) – ryzyko wstrząsu po szczepieniu
jest wyższe niż populacyjne

21

background image

Program szczepień dla dzieci (1)

wiek

gruźlic
a

WZW-
B

błonic
a

tęże
c

krztusi
ec

HiB

Poliom
yelitis

odra

śwink
a

różyczk
a

1 doba

2 miesiąc

3 – 4
miesiąc

IPV

5 – 6
miesiąc

IPV

7 miesiąc

13 – 14
miesiąc

16 – 18
miesiąc

IPV

6 rok
życia

OPV

10 rok
życia

14 rok
życia

19 rok
życia

22

background image

Program szczepień dla dzieci (2)

Gruźlica

s.c.

WZW-B

i.m.

DTP

s.c. lub i.m.

Trzy dawki szczepienia podstawowego DTP są

podawane w odstępach 6 – 8 tygodniowych. Dzieciom z

przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw

KRZTUŚCOWI szczepionką pełnokomórkową (DTPw)

oraz dzieciom urodzonym przed ukończeniem 37

tygodnia ciąży lub urodzonym z masą urodzeniową

poniżej 2500 g należy zastosować domięśniowo

szczepionkę bezkomórkową (DTaP) w cyklu

obowiązkowego szczepienia DTP

Haemophilu

s influenzae

i.m. lub s.c.

Trzy dawki szczepienia są podawane w odstępach 6 – 8

tygodni

Można podawać równocześnie z innymi szczepionkami

(np. HBV, DTP), ale w osobnych iniekcjach

23

background image

Program szczepień dla dzieci (3)

Poliomyeliti

s

s.c. lub i.m.

Pierwsze 3 dawki (3 – 4 miesiąc; 5 – 6 miesiąc;

16 – 18 miesiąc) – IPV

w 6. roku życia – doustnie szczepionką OPV

Odra,

świnka,

różyczka

Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na

ODRĘ, ŚWINKĘ lub RÓŻYCZKĘ nie jest

przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać

po upływie co najmniej 4 tygodni od wyzdrowienia

24

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (1)

1.

WZW typu B – i.m.
osoby podlegające szczepieniu:

a.

uczniowie uczelni medycznych lub innych uczelni, w których jest
prowadzone kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie
byli szczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,

b.

studenci uczelni medycznych lub innych uczelni, w których jest
prowadzone kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie
byli szczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,

c.

osoby szczególnie narażone na zakażenie w wyniku styczności z
osobą zakażoną wirusem zapalenia wątroby typu B, które nie były
szczepione przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,

d.

osoby zakażone wirusem zapalenia wątroby typu C,

e.

osoby wykonujące zawód medyczny narażone na zakażenie, które
nie były szczepione przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu
B.

25

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (2)

2.

Streptococcus pneumoniaei.m. lub s.c.
osoby podlegające szczepieniu:

a.

dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku
życia:

po urazie lub z wadą ośrodkowego układu
nerwowego, przebiegającymi z wyciekiem płynu
mózgowo-rdzeniowego,

zakażone HIV,

po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem
lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych lub
przed wszczepieniem lub po wszczepieniu implantu
ślimakowego

26

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (3)

2.

Streptococcus pneumoniaei.m. lub s.c.
osoby podlegające szczepieniu (c.d.):

b.

dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia
chorujące na:

przewlekłe choroby serca,

schorzenia immunologiczno-hematologiczne, w tym
małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki,
sferocytozę wrodzoną,

asplenię wrodzoną, dysfunkcję śledziony, po splenektomii lub po
leczeniu immunosupresyjnym,

przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy,

pierwotne zaburzenia odporności,

choroby metaboliczne, w tym cukrzycę,

przewlekłe choroby płuc, w tym astmę

27

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (4)

2.

Streptococcus pneumoniaei.m. lub s.c.
osoby podlegające szczepieniu (c.d.):

c.

dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 12
miesiąca życia urodzone przed ukończeniem
37 tygodnia ciąży lub urodzone z masą
urodzeniową poniżej 2500 g

28

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (5)

3.

Błonica s.c. (może to być szczepionka
monowalentna lub skojarzona ze
szczepionką przeciw tężcowi)
osoby podlegające szczepieniu:

a.

ze wskazań indywidualnych,

b.

osoby ze styczności z chorymi na błonicę,

c.

w zależności od sytuacji epidemiologicznej.

29

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (6)

4.

Ospa wietrzna s.c. lub i.m.
osoby podlegające szczepieniu:

a.

dzieci do ukończenia 12 roku życia:

z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku
ciężkiego przebiegu choroby,

z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji,

zakażone HIV,

przed leczeniem immunosupresyjnym lub
chemioterapią,

b.

dzieci do ukończenia 12 roku życia z otoczenia
osób określonych w punkcie a), które nie
chorowały na ospę wietrzną

30

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (7)

4.

Ospa wietrzna s.c. lub i.m.
osoby podlegające szczepieniu (c.d.):

c.

dzieci do ukończenia 12 roku życia, inne niż
wymienione w punktach a) i b), narażone na
zakażenie ze względów środowiskowych, w
szczególności narażone na zakażenie ze względu
na czasowe lub stałe przebywanie we wspólnych
pomieszczeniach, co umożliwia przeniesienie
wirusa i wybuch ogniska epidemicznego, w tym
zwłaszcza w domach opieki długoterminowej,
domach dziecka, żłobkach i innych instytucjach
opiekuńczych

31

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (8)

5.

Wścieklizna s.c. lub i.m.
osoby podlegające szczepieniu:

a.

ze wskazań indywidualnych,

b.

osoby mające styczność ze zwierzęciem
chorym na wściekliznę lub podejrzanym o
zakażenie wirusem wścieklizny

32

background image

Program szczepień obowiązkowych
osób narażonych szczególnie na
zakażenie (9)

6.

Tężec s.c.
osoby podlegające szczepieniu:

a.

ze wskazań indywidualnych,

b.

osoby zranione, narażone na zakażenie
tężcem,

c.

w zależności od sytuacji epidemiologicznej.

33

background image

Program szczepień zalecanych (1)

1.

Grypa – szczepionki trójwalentne, inaktywowane.
Wskazania – szczepienie zalecane osobom z grup
zwiększonego ryzyka wystąpienia powikłań grypy:

a.

osobom w wieku ≥ 55 lat

b.

pensjonariuszom domów opieki, placówek
przewlekłej opieki medycznej lub opiekuńczej

c.

chorym z przewlekłymi chorobami:

układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa,
niewydolność serca)

układu oddechowego (astma, POChP)

metabolicznymi (cukrzyca, otyłość [BMI ≥ 40]), nerek,
wątroby

z niedoborem odporności

34

background image

Program szczepień zalecanych (2)

1.

Grypa – wskazania (c.d.):

d.

chorym z upośledzeniem czynności układu
oddechowego lub utrudnionym usuwaniem
wydzieliny z dróg oddechowych

e.

kobietom w ciąży i tym, które w okresie kolejnego
sezonu epidemicznego grypy planują być w ciąży

f.

osobom, które mogą być źródłem zakażenia dla ww.
osób:

pracownikom ośrodków opiekuńczych

personelowi służby zdrowia

rodzicom i współdomownikom dzieci w wieku < 5 lat

g.

innym osobom narażonym na kontakt z dużą ilością
osób

35

background image

Program szczepień zalecanych (3)

1.

Grypa (c.d.)

przeciwskazania do szczepienia:

uniwersalne

układowa reakcja anafilaktyczna na białko jaja
kurzego

schemat szczepienia:

1 dawka i.m., s.c. lub i.d. (w zależności od
preparatu i zaleceń producenta) – swoiste
przeciwciała pojawiają się już po około 7 dniach;
szczepienie należy powtarzać co rok szczepionką o
aktualnym składzie na dany sezon epidemiczny

36

background image

Program szczepień zalecanych (4)

2.

WZW typu B– szczepionki zawierają rekombinowany
antygen HBs – wskazania zalecane dla:

a.

osobom, które ze względu na styl życia są narażone na
zakażenie związane z przerwaniem ciągłości tkanek
lub kontakt seksualny

b.

przewlekle chorym o dużym ryzyku zakażenia

a.

z chorobami przebiegającymi z niedoborem odporności,
w tym leczonych immunosupresyjnie

b.

chorym z cukrzycą

c.

pacjentom dializowanym

c.

chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych

d.

osobom dorosłym, zwłaszcza w wieku podeszłym

37

background image

Program szczepień zalecanych (5)

2.

WZW typu B

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych

schematy:

podstawowy – 3 dawki i.m. w mięsień naramienny
(0 – 1 – 6 miesięcy), wyjątkowo s.c. – słabsza
odpowiedź

przyspieszony (np. konieczne uodpornienie przed
zabiegiem operacyjnym, wyjazdem w rejon
endemicznego występowania HBV): 0 – 7 – 21 dni i
12 miesięcy

38

background image

Program szczepień zalecanych (6)

3.

WZW typu A – szczepionki zawierają
inaktywowany HAV
Wskazania – zalecane dla osób:

1.

wyjeżdżających do krajów o wysokiej
endemiczności wirusa

2.

zatrudnionych przy produkcji i dystrybucji
żywności, usuwania odpadów komunalnych i
płynnych nieczystości

3.

dzieciom w wieku przedszkolnym i szkolnym,
które nie chorowały na WZW-A

39

background image

Program szczepień zalecanych (7)

3.

WZW typu A (c.d.):

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych

schemat szczepienia – 2 dawki i.m.
(wyjątkowo s.c.) w schemacie 0 – (6 – 12)
miesięcy

40

background image

Program szczepień zalecanych (8)

4.

Odra, świnka, różyczka (MMR) – zawierają
żywe, zdolne do replikacji, atenuowane
wirusy, należą do kategorii żywych
Wskazania – zalecane dla:

1.

osób nieszczepionym w ramach szczepień
obowiązkowych – zwłaszcza personel służby
zdrowia

2.

młodych kobiet, zwłaszcza pracujących z
dziećmi (przedszkola, szkoły, służba zdrowia)
w celu zapobiegania różyczce wrodzonej ich
potomstwa

41

background image

Program szczepień zalecanych (9)

4.

Odra, świnka, różyczka (MMR)(c.d.):

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek żywych, ciąża i okres 3 miesięcy
przed ciążą, ostrożność przy osobach z
wywiadem małopłytkowości – szczepienie
bardzo rzadko (<1/10000) może być związane
z bezobjawową małopłytkowością

schemat szczepienia – 2 dawki i.m. lub s.c. w
odstępie ≥ 4 tygodni

42

background image

Program szczepień zalecanych (10)

5.

Ospa wietrzna – zawierają żywe, zdolne do
replikacji, atenuowane wirusy, należą do
kategorii żywych (istnieją szczepionki
skojarzone – MMRV).
Wskazania – zalecane dla:

1.

osób, które nie chorowały i nie były szczepione

2.

kobietom planującym ciążę (ze względu na
ciężki przebieg ospy wietrznej w ciąży –
ospowe zapalenie płuc z niewydolnością
oddechową – oraz ryzyko wrodzonej ospy
wietrznej u dziecka

43

background image

Program szczepień zalecanych (11)

5.

Ospa wietrzna (c.d.):

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek żywych, w tym układowa reakcja
anafilaktyczna na neomycynę, liczba
limfocytów < 1200/ml

schemat szczepienia – 2 dawki i.m. lub s.c. w
odstępie 6 – 8 tygodni

44

background image

Program szczepień zalecanych (12)

6.

Ludzki wirus brodawczaka (HPV) – szczepionki
zawierają rekombinowane, oczyszczone
białko cząsteczki HPV, należą do kategorii
nieżywych, nie zawierają DNA wirusa
Szczepionki:

dwuwalentne (przeciw HPV-16 i HPV-18) –
profilaktyka zmian przedrakowych szyjki
macicy i raka szyjki macicy

czterowalentne (dodatkowo przeciw HPV-6 i
HPV-11) – profilaktyka brodawek narządów
płciowych (kłykciny kończyste)

45

background image

Program szczepień zalecanych (13)

6.

Ludzki wirus brodawczaka (HPV) (c.d.):

wskazania: zalecane nastoletnim
dziewczętom i kobietom do 26 r.ż.

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych, ciąża

schemat szczepienia:

podstawowe – 3 dawki i.m. w schemacie 0 – 1 – 6
miesięcy (2-walentna)

podstawowe – 3 dawki i.m. w schemacie 0 – 2 – 6
miesięcy (4-walentna)

46

background image

Program szczepień zalecanych (14)

7.

Zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze
Szczepionki zawierają inaktywowane wirusy,
należą do nieżywych, zalecane dla osób
mieszkających na terenach endemicznych lub
wyjeżdżających na te tereny turystycznie lub
zarobkowo, zwłaszcza:

pracującym przy eksploatacji lasu, żołnierzom,
funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej

myśliwym, rolnikom

turystom i młodzieży spędzającym czas na
terenach leśnych

47

background image

Program szczepień zalecanych (15)

7.

Zapalenie mózgu przenoszone przez
kleszcze

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek, układowa reakcja anfilaktyczna
na neomycynę, gentamycynę, protaminę lub
jajo kurze

schemat szczepienia:

podstawowe – 3 dawki i.m. w schemacie 0 – (1 – 3)
– (6 – 15) miesięcy

przyspieszony – 2 dawki w odstępie 2 tygodni,
trzecia 5 – 12 miesięcy po drugiej

przypominający – jedna dawka co 3 lata

48

background image

Program szczepień zalecanych (16)

8.

Nagminne porażenie dziecięce (poliomyelitis)
Szczepionki zawierają 3 typy serologicznie
inaktywowanych wirusów (IPV), należą do nieżywych,

zalecane dla osób wyjeżdżających na tereny
endemicznego występowania (Indie, Pakistan,
Afganistan, niektóre kraje afrykańskie, np. Nigeria)

przeciwwskazania: uniwersalne dla szczepionek
nieżywych, układowa reakcja anfilaktyczna na
neomycynę, stertomycynę, polimyksynę B

schemat szczepienia:

podstawowe – 4 dawki w schemacie 0 – 1 – 6 miesięcy i
szczepienie przypominające 12 miesięcy po 3. dawce

przypominający – jedna dawka co 10 lat

49

background image

Program szczepień zalecanych (17)

9.

Wścieklizna
Szczepionki zawierają inaktywowanego wirusa, należą do
nieżywych,

zalecane dla osób

wyjeżdżających na tereny endemicznego występowania choroby

zawodowo narażonym na kontakt z chorymi zwierzętami (leśnicy,
myśliwi, weterynarze)

pokąsanym przez dzikie zwierzęta lub zwierzęta domowe
podejrzane o wściekliznę

przeciwwskazania: uniwersalne dla szczepionek nieżywych,
brak przy szczepieniu poekspozycyjnym

schemat szczepienia:

podstawowe – 3 dawki i.m. w schemacie 0 – 7 – 28 dni i
szczepienie przypominające 12 miesięcy po 3. dawce

przypominający – jedna dawka co 5 lat

50

background image

Program szczepień zalecanych (18)

9.

Wścieklizna (c.d.)
Postępowanie poekspozycyjne:

1.

w uzasadnionych przypadkach:

u nieszczepionej osoby szczepienie wg schematu:
0 – 3 – 7 – 14 – 28 dni

u szczepionej osoby zaleca się jedynie dwie dawki
(schemat 0 – 3 dni)

2.

gdy ryzyko jest duże, jednocześnie z pierwszą
dawką szczepionki podaje się swoistą
immunoglobulinę 20 IU/kg mc. – można podać
do 7. dnia po rozpoczęciu szczepienia

51

background image

Program szczepień zalecanych (19)

9.

Wścieklizna (c.d.)

52

background image

Program szczepień zalecanych (20)

10.

Błonica i tężec
Szczepionki zawierają toksoid (inaktywowaną
toksynę) błoniczy w zmniejszonej dawce (d) i
tężcowy (T), należą do kategorii nieżywych;
Występują w postaci skojarzonej (Td), także z
antygenami pałeczki krztuśca (Tdap) i polio
(Tdap-IPV) lub monowalentnej (d lub T)

wskazania: zalecane dorosłym, którzy w przeszłości
byli zaszczepieni podstawowo (dawki
przypominające) lub nieszczepionym (dawki
podstawowe) osobom narażonym na tężec (rolnicy,
hodowcy koni i bydła, ogrodnicy)

53

background image

Program szczepień zalecanych (21)

10.

Błonica i tężec (c.d.):

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych, dodatkowo
małopłytkowość lub zaburzenia neurologiczne
po ostatnim szczepieniu oraz postępujące
choroby neurologiczne

schemat szczepienia:

podstawowe – 3 dawki s.c. w schemacie 0 – 1 – 6
miesięcy (tylko szczepionki monowalentne lub Td)

przypominający – jedna dawka s.c. co 10 lat

54

background image

Program szczepień zalecanych (22)

10.

Błonica i tężec – postępowanie
poekspozycyjne:

55

background image

Program szczepień zalecanych (23)

11.

Krztusiec
Szczepionki (Tdap) zawierają antygeny pałeczki
krztuśca w zmniejszonej dawce, toksoid
(inaktywowaną toksynę) błoniczy w zmniejszonej
dawce (d) i tężcowy (T), należą do kategorii
nieżywych,

zalecane jako dawka przypominająca dla osób
zaszczepionych podstawowo przeciw krztuścowi,
szczególnie dla:

młodzieży i dorosłych, którzy mają lub będą mieć kontakt
z niemowlętami lub chcą zmniejszyć ryzyko zachorowania

personelu służby zdrowia mającymi bezpośredni kontakt
z chorymi w szpitalu lub przychodni

56

background image

Program szczepień zalecanych (24)

11.

Krztusiec (c.d.)

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych, dodatkowo
encefalopatia w ciągu 7 dni od poprzedniego
szczepienia

schemat szczepienia: 1 dawka i.m. (jako jedna
dawka Tdap zamiast jednej dawki
przypominającej Td)

57

background image

Program szczepień zalecanych (25)

12.

Pneumokoki
Szczepionki polisacharydowe, 23-walentne (PPV-23)
zawierają oczyszczone antygeny polisacharydowe
23 najczęstszych typów serologicznych S.
pneumoniae
, należą do kategorii nieżywych,

zalecane jako profilaktyka inwazyjnej choroby
pneumokokowej (posocznica, zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc) u osób:

w wieku ≥ 65 lat

w wieku 19 – 64 lat palących papierosy

z grup zwiększonego ryzyka (choroby serca, płuc, wątroby,
cukrzycę, niewydolność nerek, uzależnionych od alc, z
niedoborem odporności, po splenektomii, itp.)

58

background image

Program szczepień zalecanych (26)

12.

Pneumokoki (c.d.)

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych,

schemat szczepienia: 1 dawka i.m. lub s.c.

dawka przypominająca (≥ 5 lat po pierwszej)
tylko u:

osób w wieku < 65 lat bez śledziony lub z
niedoborem odporności

osób w wieku ≥ 65 lat szczepionym jedną dawką
przed 65 r.ż. ze względu na stan zdrowia

59

background image

Program szczepień zalecanych (27)

13.

Meningokoki
Szczepionki polisacharydowe przeciwko
menigokokom grupy A i C, skoniugowane przeciw
grupie C; należą do kategorii nieżywych,

zalecane jako profilaktyka inwazyjnej choroby
meningokokowej (posocznica, zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowych) u osób:

z czynnościowym lub anatomicznym brakiem śledziony

z upośledzeniem odporności humoralnej

pracownikom laboratoriów mającym kontakt z materiałem
zakaźnym

uczniom i studentom zamieszkującym pierwszy raz w
akademiku

żołnierzom w koszarach

60

background image

Program szczepień zalecanych (28)

13.

Meningokoki (c.d.)

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych,

schemat szczepienia: 1 dawka i.m.
(polisacharydowa także s.c.)

61

background image

Program szczepień zalecanych (29)

14.

Hemophilus influenzae typu b

wskazania:

dzieciom do ukończenia 6 roku życia
niezaszczepionym w ramach szczepień
obowiązkowych dla zapobiegania zapaleniom
opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy,
zapaleniom nagłośni

osobom z zaburzeniami odporności według
indywidualnych wskazań

przeciwwskazania: uniwersalne dla
szczepionek nieżywych,

schemat szczepienia: wg zaleceń producenta

62

background image

Program szczepień zalecanych (30)

15.

Szczepienia przed podróżą zagraniczną w
rejony endemiczne:

a.

rutynowe: WZW-A, WZW-B, tężec, błonica,
grypa, odra

b.

związane z miejscem podróży, warunkami
pobytu, rodzajem aktywności:

choroba

miejsce podróży

żółta gorączka

tropikalna Afryka, środkowa i północna Ameryka

Południowa

japońskie

zapalenie

mózgu

południowa i wschodnia Azja, północna Australia

meningokoki

Afryka subsaharyjska. Bliski Wschód

63

background image

Program szczepień zalecanych (31)

15.

Szczepienia przed podróżą zagraniczną w
rejony endemiczne (c.d.):

choroba

miejsce podróży

dur brzuszny

południowa Azja (Indie, Pakistan, Bangladesz),

północna i zachodnia Afryka, Ameryka Południowa i

Środkowa, Wyspy Karaibskie

wścieklizna

Azja, Afryka, Ameryka Południowa i Środkowa

poliomyelitis

Indie, Pakistan, Afganistan, Nigeria

zapalenie

mózgu

przenoszone

przez kleszcze

Europa Środkowa i Wschodnia, południowa Rosja

cholera

Ameryka Południowa, Azja, Afryka (niedostateczna

infrastruktura sanitarna i niskie standardy

higieniczne)

64

background image

Materiał źródłowy

1.

Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z
dnia 31 października 2013 r. w sprawie
Programu Szczepień Ochronnych na rok 2014,
http://www.gis.gov.pl/ckfinder/userfiles/files/EP/
informacje dla podróżujących/PSO 2014.pdf
(dostęp 16.09.2014 r.)

2.

Harrison. Choroby zakaźne, 2012

3.

Interna Szczeklika. Podręcznik Chorób
Wewnętrznych,
2013

4.

Choroby zakaźne i pasożytnicze, Z. Dziubak
[red], 2006

65


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rola aktywności fizycznej w zapobieganiu i leczeniu chorób układu krążenia u seniorów
D19200317 Rozporządzenie Ministra Zdrowia Publicznego w przedmiocie wyrobu i sprzedaży surowic i sz
Ocena skuteczności metod zapobiegania i leczenia
SUROWICE I SZCZEPIONKI, Ratownictwo medyczne, Farmakologia, Farmakologia
WZW-Wirusowe zapalenia wątroby, zagrożenia, zapobieganie i leczenie
Rola persolnelu pielęgniarskiego w procesie leczenia pacjentów uzależnionych od substancji psychoakt
Zapobieganie i leczenie niewydolno┼Ťci kr─ů┼╝enia
Dieta w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia tętniczego
opieka nad pacjentem intensywnej terapii, zapobieganie i leczenie powikłań, kryterium wypisu z OIOM
Sławomir Gromadzki Zasady zapobiegania i leczenia chorób
Gałuszko Węgielnik Maria Rola psychoterapii poznawczo behawioralnej w leczeniu bezsenności pierwotn
Czego nie powie Ci lekarz o chorobach nowotworowych Sprawdzone naturalne metody zapobiegania i lecze
Surowice i szczepionki 2012 2013
Dieta w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia tętniczego
D19240228 Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 23 lutego 1924 r w przedmiocie zwolnienia od cła su
Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku
09 zasacy zapobiegania i leczenia chorób(1)
Rola diety bogatoresztkowej w profilaktyce i leczeniu zaparc, otylosci, cukrzycy i chorob ukladu ser

więcej podobnych podstron