NATURALNE
INHIBITORY
PROCESU
KRZEPNIĘCIA
Julita Hofman
NATURALNE
INHIBITORY
PROCESU
KRZEPNIĘCIA
Julita Hofman
MECHANIZMY
PRZECIWKRZEPLIWE
działają wspólnie dla zapobiegnięcia
wykrzepianiu w warunkach
prawidłowych
zapewniają płynność krwi
ograniczają krzepnięcie do określonych
miejsc uszkodzenia naczynia
KOMÓRKI ŚRÓDBŁONKA
Wykazują wiele przeciwzakrzepowych
właściwości
Produkują prostacyklinę, tlenek azotu i
ectoADPase/CD39, które zapobiegają
przyleganiu trombocytów, sekrecji i agregacji
Wytwarzają czynniki antykoagulacyjne, takie
jak proteoglikany heparyny, antytrombinę,
inhibitor drogi czynnika tkankowego i
trombomodulinę
Aktywują mechanizmy fibrynolityczne przez
wytwarzanie aktywatora tkankowego
plazminogenu 1, urokinazę, inhibitor
aktywatora plazminogenu i anneksynę-2.
ANTYTROMBINA
jest głównym osoczowym inhibitorem proteazy
trombiny i innych czynników tworzących skrzep
neutralizuje trombinę i inne aktywowane czynniki
krzepnięcia przez tworzenie kompleksu pomiędzy
aktywnym miejscem enzymu i reaktywnym
centrum antytrombiny
szybkość tworzenia tych nieaktwnych kompleksów
wzrasta kilka tysięcy razy w obecności heparyny
inaktywacja trombiny przez antytrombinę i inne
aktywne czynniki krzepnięcia ma miejsce
fizjologicznie na powierzchni naczynia
wrodzone ilościowe lub jakościowe defekty
antytrombiny prowadzą do trwających całe życie
skłonności do zakrzepicy żylnej
ANTYTROMBINA
Efekt antytrombinowy I
wytworzona trombina ulega adsorpcji na
nitkach włóknika
Efekt antytrombiny III
białka o funkcji kofaktora osoczowego,
niezbędnego do działania przeciwkrzepliwego
heparyny
W ten sposób w czasie powstawania skrzepu
80-90% trombiny ulega adsorpcji na fibrynie i
inaktywacji, co zapobiega rozprzestrzenianiu
się skrzepu w naczyniu.
Pozostała trombina dostająca się do krwi
zostaje tu związana z antytrombiną.
HEPARYNA
Mechanizm jej działania polega na łączeniu się
z osoczowym kofaktorem przeciwtrombinowym
w kompleks antytrombina-heparyna, który
hamuje działanie trombiny na fibrynogen,
utrudniając jego przejście w fibrynę.
Ponadto heparyna w kompleksie z antytrombiną
reaguje z innymi aktywnymi czynnikami
osoczowymi (IX,X,XI,XII), hamując całą kaskadę
procesu wewnątrzpochodnego i zapobiegając
tworzeniu aktywatora protrombiny.
Zwiększa ona także adsorpcję trombiny na
nitkach włóknika, przez co przyczynia się do
jej usuwania z ustroju.
BIAŁKO C
Jest glikoproteiną osoczową, która po aktywacji przez
trombinę staje się antykoagulantem.
Aktywacja białka C przez trombinę zachodzi fizjologicznie
na trombomodulinie, przezbłonowym miejscu wiązania
dla trombiny na powierzchni komórek endotelialnych.
Wiązanie białka C do jego receptora na komórkach
śródbłonka sytuuje go w bliskości do kompleksu
trombina -trombomodulina, wzmacniając skuteczność
jego aktywacji.
Aktywowane białko C działa jako antykoagulant,
przylegając i inaktywując aktywny czynnik V i czynnik
VIII.
Ta reakcja jest wzmagana przez kofaktor, białko S, które
podobnie jak białko C, jest glikoproteiną przechodzącą
potranslacyjne modyfikacje zależne od witaminy K.
Ilościowe lub jakościowe zaburzenia
białka C, białka S lub oporność na
działanie aktywowanego białka C
spowodowane specyficznymi mutacjami
i jego punkt rozszczepiania na czynniku
Va (czynnik V Leiden) prowadzą do
stanów nadkrzepliwości
INHIBITOR DROGI CZYNNIKA
TKANKOWEGO (TFPI)
Jest inhibitorem proteaz osocza, które regulują
zależną od czynnika tkankowego zewnętrzną drogę
krzepnięcia.
TFPI hamuje kompleks TF/czynnik VIIa/ czynnik Xa
wyłączając głównie TF/czynnik VIIa inicjację
krzepnięcia, które stają się zależne od pętli
wzmocnienia przez aktywację czynnika XI i czynnika
VIII przez trombinę.
Jest wiązany do lipoprotein i może być również
uwalniany przez heparynę z komórek śródbłonka i z
trombocytów, gdy wiąże się z glikoaminoglikanami.
Zależne od heparyny uwalnianie TFPI odgrywa rolę
w przeciwzakrzepowym działaniu heparyny
niefrakcjonowanej i drobnocząsteczkowych heparyn.
FIBRYNOLIZA
Warunkuje rozpuszczanie skrzepu, a
tym samym zabezpiecza organizm przed
zakrzepami
Regulowana jest przede wszystkim
przez ihibitor α2-antyplazminę oraz
inhibitory aktywacji plazminogenu PAI1
i PAI2
Plazmina jest głównym enzymem
proteazowym systemu fibrynolitycznego
działającym przez rozkładanie fibryny
do produktów degradacji fibryny
D-DIMERY
Miejsca cięcia fibryny przez plazminę są
takie same, jak w fibrynogenie. Jednak
gdy plazmina działa na kowalencyjne
wiązania krzyżowe fibryny, uwalnianie
są D-dimery
Poziom D-dimerów może być mierzony
w osoczu jako test degradacji fibryny
(skuteczniej niż fibrynogen).
Pomiary ilości D-dimerów mogą być
używane jako czuły marker formowania
skrzepu i mogą być przydatne w klinice
dla wykluczenia diagnozy głębokiej
zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej
BIBLIOGRAFIA
Patofizjologia kliniczna; Barbara Zahorska
– Markiewicz Wrocław 2009
Fizjologia człowieka. Podręcznik dla
studentów medycyny; Stanisław J.
Konturek