PRZEWLEKŁA

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

Michalina Ujdak

Niewydolność krążenia oznacza sytuację, w

której układ krążenia nie wypełnia
należycie, ze znanych lub nieznanych
przyczyn, swoich czynności fizjologicznych.
Jest ona zazwyczaj stanem, w którym
objętość minutowa serca, czyli objętość krwi
przepompowywanej przez lewą komorę
serca do krążenia dużego w ciągu jednej
minuty, jest niewystarczająca dla
zapewnienia prawidłowego utlenowania
tkanek.

Niewydolność krążenia jest zazwyczaj

poprzedzona okresem próby
kompensacji istniejących zaburzeń
zwiększeniem częstości rytmu pracy
skurczowo-rozkurczowej serca oraz
mięśnia sercowego, a następnie
poszerzeniem pojemności jam serca.

Podział niewydolności krążenia

Z punktu widzenia przyczynowego

możemy niewydolność krążenia
podzielić na:
• sercowopochodną (gdy jej
przyczyna leży w upośledzeniu
sprawności serca jako pompy ssąco-
tłoczącej),
• obwodową (gdy jej przyczyna leży
poza sercem).

Przewlakła niewydolność
krążenia

Jest to powolne, a więc przewlekłe

narastanie skutków upośledzenia
sprawności krążenia, w której
zmniejszenie wydolności serca,
uwarunkowane różnorakimi
przyczynami, postępuje powoli.

Serce nie może przepompowywać

odpowiedniej ilości krwi z układu
żylnego do układu tętniczego. Na skutek
tego wzrasta ciśnienie w układzie
żylnym, zwiększa się przekrwienie
bierne, czyli zastój krwi w
poszczególnych narządach, a krew
przepływa w zwolnionym tempie
przeciwko zwiększonemu zastojem
ciśnieniu, musi więc pokonać zwiększone
opory dla przepływu obwodowego.

Objawy

Niewydolność lewej komory objawia się

przede wszystkim:



Dusznością



Szybszym męczeniem się



Kaszlem

Objawy niewydolności prawokomorowej są

często wspólne z objawami zaawansowanej
postaci niewydolności lewokomorowej.

Są to:



Obrzęki kończyn,



płyn zbierający się w jamie brzusznej,



czasem w worku osierdziowym lub w

jamie opłucnowej



Nieregularny rytm serca



Poszerzone żyły szyjne



Powiększona wątroba

Obrzęk

Jest to stwierdzane w badaniu fizykalnym

gromadzenie się płynu w przestrzeni
pozakomórkowej i w jamach ciała np.
(opłucnej, otrzewnej, worku
osierdziowym). Powstaje na skutek
zaburzenia równowagi między czynnikami
dążącymi do zatrzymania płynu w
naczyniach oraz czynników prowadzących
do przedostawania się płynu poza ich
światło. Obrzęk może być spowodowany
zgromadzeniem przesięku lub wysięku

.

Zazwyczaj w początkowym okresie

niewydolności krążenia obrzęki dotyczą
kończyn dolnych. Pojawiają się i narastają w
ciągu dnia, jeśli pacjent chodzi, i znikają w
ciągu nocy. Występują w okolicy krzyżowo-
lędźwiowej, lub też międzyłopatkowej, jeżeli
pacjent przeważającą część dnia leży na
plecach. Mają charakter ciastowaty, tzn. w
miejscu uciśnięcia, np. palcem, powstaje
zagłębienie (dołek), który dość wolno
ustępuje

.

Duszność

to subiektywne odczuwanie braku

powietrza lub trudności w oddychaniu,
a obiektywnie obserwowany tzw. krótki
oddech. Duszność pochodzenia
sercowego ma zazwyczaj charakter
wdechowy. Pacjent odczuwa przede
wszystkim trudności we wciąganiu
powietrza do dróg oddechowych i
pęcherzyków płucnych.

Trudności te występują z powodu

istniejącego zastoju krwi w
płucach i tworzenia się przesięków
poza układ naczyniowy,
powodujących zmniejszenie
pojemności życiowej płuc.

Pogłębiająca się przewlekła

niewydolność krążenia manifestuje
się narastaniem stopnia duszności i
obrzęków

W początkowym okresie obrzęki i

duszność mają charakter przejściowy,
występują i nasilają się przeważnie
tylko po wysiłkach fizycznych, np. przy
wchodzeniu po schodach, wchodzeniu
pod górę, a ustępują po odpoczynku. W
czasie rozwoju niewydolności krążenia
obrzęki i duszność stopniowo się
nasilają, a ustępowanie po odpoczynku
jest coraz krótsze i trudniejsze.

W daleko zaawansowanej

przewlekłej niewydolności krążenia
może pojawić się szarosinawe
zabarwienie skóry i widocznych
błon śluzowych, występuje
uporczywy kaszel z odpluwaniem
wodnisto-śluzowej plwociny, itp.

Pacjenci w tym schyłkowym okresie

stopniowo stają się coraz bardziej senni,
majaczą, mogą spać tylko w pozycji
siedzącej w łóżku lub w fotelu, a ich
oddech staje się nieregularny. Rozwinięta
w pełni przewlekła niewydolność krążenia
jest właściwie niewydolnością
wielonarządową na skutek dołączenia się
niesprawności innych narządów w
następstwie ich przewlekłego zastoinowego
przekrwienia i niedotlenienia.

Leczenie

W przypadku zaostrzenia niewydolności

krążenia wskazany jest pobyt w
szpitalu w celu dokładniejszej
diagnostyki i odpowiedniej
modyfikacji leczenia. W przypadku
ustabilizowanej niewydolności
krążenia możliwa jest kontrola i
leczenie ambulatoryjne. Zakres
aktywności fizycznej zależy od
stopnia niewydolności krążenia
(NYHA I – pełna aktywność, NYHA IV
– jedynie pozostawanie w łóżku).

Dieta powinna zawierać

najmniejszą, jak to możliwe,
ilość soli kuchennej, duże ilości
witamin, mikro- i
makroelementów oraz małą ilość
tłuszczów pochodzenia
zwierzęcego.

Nowojorskie Stowarzyszenie
Chorób Serca

New York Heart Association – w skrócie NYHA
podzieliło niewydolność krążenia na cztery stopnie.

Stopień pierwszy niewydolności krążenia (NYHA I):

niewydolność krążenia nie przeszkadza w zwykłej
aktywność codziennej i większych wysiłkach
fizycznych.

Stopień drugi niewydolności krążenia (NYHA II):

występuje szybsze męczenie się lub niemożność
wykonywania większych wysiłków fizycznych.

Stopień trzeci niewydolność krążenia

(NYHA III): szybsze męczenie się i
duszność pojawia się przy codziennej
podstawowej aktywności życiowej.

Stopień czwarty niewydolności krążenia

(NYHA IV): duszność pojawia się w
spoczynku i przy najmniejszych
wysiłkach fizycznych.

Właściwie większość chorób serca i układu

krążenia może w swoim zaawansowanym
stadium doprowadzić do wystąpienia
niewydolności krążenia. Wśród chorób
doprowadzających do tego stanu
najczęściej występują:
choroba niedokrwienna serca,
zawał mięśnia serca,

nadciśnienie tętnicze

, wszystkie postacie

kardiomiopatii

,

wady zastawek serca

i

zaburzenia rytmu serca

.

Inne choroby doprowadzające do

niewydolności krążenia to: przewlekłe
choroby płuc (astma, przewlekłe
zapalenie oskrzeli), anemia, nadczynność
tarczycy, nowotwory serca.
Należy pamiętać, że u pacjentów ze
skąpoobjawową niewydolnością krążenia
jakakolwiek infekcja może doprowadzić
do pełnego ujawnienia się niewydolności
lub do jej nasilenia (czyli np. przesunięcia
ze stadium NYHA II do NYHA III)

Powikłania



Obrzęk płuc



Zagrażające życiu zaburzenia
rytmu serca



Nagła śmierć sercowa

Badania dodatkowe mają za zadanie wykrycie

przyczyny niewydolności krążenia i jej
leczenie.

Są to:
EKG
Echokardiografia
Badania biochemiczne krwi
Badania moczu
RTG klatki piersiowej
Cewnikowanie serca
Badanie angiograficzne naczyń wieńcowych

Leczenie
farmakologiczne

Terapia zwykle jest wielolekowa i ma na celu
zmniejszenie ilości gromadzących się płynów w
organizmie (leki moczopędne), poprawę
kurczliwości serca (digoksyna), wyrównanie
licznych zaburzeń neurohormonalnych
towarzyszących niewydolności (inhibitory
enzymu konwertującego, blokery receptora AT-1,
leki beta-adrenolityczne), działanie
antyarytmiczne i uzupełnienie niedoboru poziom
potasu. Leki te dobiera się w zależności od
przyczyny niewydolności krążenia i aktualnego
stanu pacjenta

.

Leczenie operacyjne

W przypadku wad zastawkowych

wykonuje się korekcję chirurgiczną
lub wszczepia sztuczne zastawki.
W przypadku zaawansowanej
niewydolności krążenia jedynym
sposobem postępowania pozostaje
przeszczep serca.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ