PRZEWLEKŁA
NIEWYDOLNOŚĆ
KRĄŻENIA
Michalina Ujdak
PRZEWLEKŁA
NIEWYDOLNOŚĆ
KRĄŻENIA
Michalina Ujdak
Niewydolność krążenia oznacza sytuację, w
której układ krążenia nie wypełnia
należycie, ze znanych lub nieznanych
przyczyn, swoich czynności fizjologicznych.
Jest ona zazwyczaj stanem, w którym
objętość minutowa serca, czyli objętość krwi
przepompowywanej przez lewą komorę
serca do krążenia dużego w ciągu jednej
minuty, jest niewystarczająca dla
zapewnienia prawidłowego utlenowania
tkanek.
Niewydolność krążenia jest zazwyczaj
poprzedzona okresem próby
kompensacji istniejących zaburzeń
zwiększeniem częstości rytmu pracy
skurczowo-rozkurczowej serca oraz
mięśnia sercowego, a następnie
poszerzeniem pojemności jam serca.
Podział niewydolności krążenia
Z punktu widzenia przyczynowego
możemy niewydolność krążenia
podzielić na:
• sercowopochodną (gdy jej
przyczyna leży w upośledzeniu
sprawności serca jako pompy ssąco-
tłoczącej),
• obwodową (gdy jej przyczyna leży
poza sercem).
Przewlakła niewydolność
krążenia
Jest to powolne, a więc przewlekłe
narastanie skutków upośledzenia
sprawności krążenia, w której
zmniejszenie wydolności serca,
uwarunkowane różnorakimi
przyczynami, postępuje powoli.
Serce nie może przepompowywać
odpowiedniej ilości krwi z układu
żylnego do układu tętniczego. Na skutek
tego wzrasta ciśnienie w układzie
żylnym, zwiększa się przekrwienie
bierne, czyli zastój krwi w
poszczególnych narządach, a krew
przepływa w zwolnionym tempie
przeciwko zwiększonemu zastojem
ciśnieniu, musi więc pokonać zwiększone
opory dla przepływu obwodowego.
Objawy
Niewydolność lewej komory objawia się
przede wszystkim:
Dusznością
Szybszym męczeniem się
Kaszlem
Objawy niewydolności prawokomorowej są
często wspólne z objawami zaawansowanej
postaci niewydolności lewokomorowej.
Są to:
Obrzęki kończyn,
płyn zbierający się w jamie brzusznej,
czasem w worku osierdziowym lub w
jamie opłucnowej
Nieregularny rytm serca
Poszerzone żyły szyjne
Powiększona wątroba
Obrzęk
Jest to stwierdzane w badaniu fizykalnym
gromadzenie się płynu w przestrzeni
pozakomórkowej i w jamach ciała np.
(opłucnej, otrzewnej, worku
osierdziowym). Powstaje na skutek
zaburzenia równowagi między czynnikami
dążącymi do zatrzymania płynu w
naczyniach oraz czynników prowadzących
do przedostawania się płynu poza ich
światło. Obrzęk może być spowodowany
zgromadzeniem przesięku lub wysięku
.
Zazwyczaj w początkowym okresie
niewydolności krążenia obrzęki dotyczą
kończyn dolnych. Pojawiają się i narastają w
ciągu dnia, jeśli pacjent chodzi, i znikają w
ciągu nocy. Występują w okolicy krzyżowo-
lędźwiowej, lub też międzyłopatkowej, jeżeli
pacjent przeważającą część dnia leży na
plecach. Mają charakter ciastowaty, tzn. w
miejscu uciśnięcia, np. palcem, powstaje
zagłębienie (dołek), który dość wolno
ustępuje
.
Duszność
to subiektywne odczuwanie braku
powietrza lub trudności w oddychaniu,
a obiektywnie obserwowany tzw. krótki
oddech. Duszność pochodzenia
sercowego ma zazwyczaj charakter
wdechowy. Pacjent odczuwa przede
wszystkim trudności we wciąganiu
powietrza do dróg oddechowych i
pęcherzyków płucnych.
Trudności te występują z powodu
istniejącego zastoju krwi w
płucach i tworzenia się przesięków
poza układ naczyniowy,
powodujących zmniejszenie
pojemności życiowej płuc.
Pogłębiająca się przewlekła
niewydolność krążenia manifestuje
się narastaniem stopnia duszności i
obrzęków
W początkowym okresie obrzęki i
duszność mają charakter przejściowy,
występują i nasilają się przeważnie
tylko po wysiłkach fizycznych, np. przy
wchodzeniu po schodach, wchodzeniu
pod górę, a ustępują po odpoczynku. W
czasie rozwoju niewydolności krążenia
obrzęki i duszność stopniowo się
nasilają, a ustępowanie po odpoczynku
jest coraz krótsze i trudniejsze.
W daleko zaawansowanej
przewlekłej niewydolności krążenia
może pojawić się szarosinawe
zabarwienie skóry i widocznych
błon śluzowych, występuje
uporczywy kaszel z odpluwaniem
wodnisto-śluzowej plwociny, itp.
Pacjenci w tym schyłkowym okresie
stopniowo stają się coraz bardziej senni,
majaczą, mogą spać tylko w pozycji
siedzącej w łóżku lub w fotelu, a ich
oddech staje się nieregularny. Rozwinięta
w pełni przewlekła niewydolność krążenia
jest właściwie niewydolnością
wielonarządową na skutek dołączenia się
niesprawności innych narządów w
następstwie ich przewlekłego zastoinowego
przekrwienia i niedotlenienia.
Leczenie
W przypadku zaostrzenia niewydolności
krążenia wskazany jest pobyt w
szpitalu w celu dokładniejszej
diagnostyki i odpowiedniej
modyfikacji leczenia. W przypadku
ustabilizowanej niewydolności
krążenia możliwa jest kontrola i
leczenie ambulatoryjne. Zakres
aktywności fizycznej zależy od
stopnia niewydolności krążenia
(NYHA I – pełna aktywność, NYHA IV
– jedynie pozostawanie w łóżku).
Dieta powinna zawierać
najmniejszą, jak to możliwe,
ilość soli kuchennej, duże ilości
witamin, mikro- i
makroelementów oraz małą ilość
tłuszczów pochodzenia
zwierzęcego.
Nowojorskie Stowarzyszenie
Chorób Serca
New York Heart Association – w skrócie NYHA
podzieliło niewydolność krążenia na cztery stopnie.
Stopień pierwszy niewydolności krążenia (NYHA I):
niewydolność krążenia nie przeszkadza w zwykłej
aktywność codziennej i większych wysiłkach
fizycznych.
Stopień drugi niewydolności krążenia (NYHA II):
występuje szybsze męczenie się lub niemożność
wykonywania większych wysiłków fizycznych.
Stopień trzeci niewydolność krążenia
(NYHA III): szybsze męczenie się i
duszność pojawia się przy codziennej
podstawowej aktywności życiowej.
Stopień czwarty niewydolności krążenia
(NYHA IV): duszność pojawia się w
spoczynku i przy najmniejszych
wysiłkach fizycznych.
Właściwie większość chorób serca i układu
krążenia może w swoim zaawansowanym
stadium doprowadzić do wystąpienia
niewydolności krążenia. Wśród chorób
doprowadzających do tego stanu
najczęściej występują:
choroba niedokrwienna serca,
zawał mięśnia serca,
, wszystkie postacie
i
.
Inne choroby doprowadzające do
niewydolności krążenia to: przewlekłe
choroby płuc (astma, przewlekłe
zapalenie oskrzeli), anemia, nadczynność
tarczycy, nowotwory serca.
Należy pamiętać, że u pacjentów ze
skąpoobjawową niewydolnością krążenia
jakakolwiek infekcja może doprowadzić
do pełnego ujawnienia się niewydolności
lub do jej nasilenia (czyli np. przesunięcia
ze stadium NYHA II do NYHA III)
Powikłania
Obrzęk płuc
Zagrażające życiu zaburzenia
rytmu serca
Nagła śmierć sercowa
Badania dodatkowe mają za zadanie wykrycie
przyczyny niewydolności krążenia i jej
leczenie.
Są to:
EKG
Echokardiografia
Badania biochemiczne krwi
Badania moczu
RTG klatki piersiowej
Cewnikowanie serca
Badanie angiograficzne naczyń wieńcowych
Leczenie
farmakologiczne
Terapia zwykle jest wielolekowa i ma na celu
zmniejszenie ilości gromadzących się płynów w
organizmie (leki moczopędne), poprawę
kurczliwości serca (digoksyna), wyrównanie
licznych zaburzeń neurohormonalnych
towarzyszących niewydolności (inhibitory
enzymu konwertującego, blokery receptora AT-1,
leki beta-adrenolityczne), działanie
antyarytmiczne i uzupełnienie niedoboru poziom
potasu. Leki te dobiera się w zależności od
przyczyny niewydolności krążenia i aktualnego
stanu pacjenta
.
Leczenie operacyjne
W przypadku wad zastawkowych
wykonuje się korekcję chirurgiczną
lub wszczepia sztuczne zastawki.
W przypadku zaawansowanej
niewydolności krążenia jedynym
sposobem postępowania pozostaje
przeszczep serca.
DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ