Bojowe środki

chemiczne

Trochę Historii...

- Spartanie wykorzystali drażniące właściwości dymu spalanej
smoły i siarki w walce o miasta Delion i Plateje w Beocji.

- W wojnie niemiecko-francuskiej, w latach 1870- 1871, użyto
granatów wypełnionych weratryną i arszenikiem.

-1905 r. generał A. Noskow użył granatów wypełnionych
tlenkami azotu i tlenkiem węgla (czadem) w bitwie pod
Cusimą.

I wojna światowa:

-27 października 1914 r Niemcy ostrzelali pozycje wojsk
francuskich trzema tysiącami pocisków które były wypełnione
środkiem drażniącym oczy i nos.

-31 stycznia 1915 r. niemiecka artyleria ostrzelała pociskami
chemicznymi pozycje wojsk rosyjskich pod Bolimowem; pociski
te wypełnione były bromkiem ksylilu.

-W kwietniu 1915 r. Niemcy ustawili w pierwszej linii 6-
kilometrowego odcinka frontu zachodniego pod Ypres (Belgia)
6000 butli z chlorem około godziny 17.00, gdy zaczął zapadać
zmierzch, a słaby wiatr wiał w kierunku pozycji wojsk
francuskich, Niemcy w ciągu 5 minut wypuścili z butli 180 ton
chloru

- 6 na 7 lipca 1915 na froncie o szerokości 12 km, kończąc się
tragicznie dla samych Niemców. Około 1200 żołnierzy zginęło
zatrutych gazem. Po tym wydarzeniu sztab armii zrezygnował z
dalszego używania gazów.

-W nocy z 12 na 13 lipca 1917 r. Niemcy ostrzelali
pozycje angielskie pod miastem. Całe miasto i
okolice zostały skażone. Nowy środek Iperyt (gaz
musztardowy).

-1936 – agresja Włoch na Etiopię i użycie iperytu
przeciwko oddziałom etiopskim.

- 1987 – wojna Irak–Iran. Saddam Hussain rozkazał
zrzucić na Teheran bomby wypełnione mieszanką
sarinu i iperytu.- Amerykanie w Wietnamie
(defolianty służące do niszczenia roślinności -
głównie "Agent Orange"; gazy łzawiące i duszące
wtłaczane do tuneli)

BOJOWE ŚRODKU ZAPALAJĄCE

Podział:

1)Ciała stałe niewymagające do

spalania tlenu atmosferycznego:

a) termit

2) Ciała stałe wymagające do spalania
tlenu atmosferycznego:
a) elektron b) fosfor biały

3) Ciała ciekłe i półciekłe:a) napalm
b) pirożel

Termit

Mieszanina złożona ze sproszkowanego glinu i

tlenku żelaza. W niektórych odmianach termitu
zamiast tlenków żelaza stosowane są też tlenki
innych metali. Temp. spalania 3000°C.

Użycie:
- Bomby lotnicze,
- pociski artyleryjskie,
- ręczne granaty zapalające

Typowa reakcja termitowa przebiega niezwykle
gwałtownie, czego efektem jest rozbryzgiwanie się
płynnego metalu we wszystkich kierunkach

Fosfor Biały

Biała, lepka, woskowata substancja o temperaturze

topnienia 44 °C i wrzenia 280 °C; Tworzy dwie formy
krystaliczne, α stabilna w warunkach normalnych oraz β,
stabilna poniżej
-80 °C

Fosfor biały przechowuje się pod wodą. Na powietrzu szybko
się utlenia, z widoczną w ciemności zielonkawą poświatą
(stąd termin fosforescencja), łatwo ulega samozapłonowi.

Jest trudny do ugaszenia (nie należy gasić go wodą).

Fosfor biały jest silnie trujący. Dawka śmiertelna dla dorosłego
człowieka wynosi ok. 0,1 g.

Napalm

Substancja stosowana do zagęszczania lekkich paliw

ciekłych w celu skuteczniejszego stosowania ich jako bojowe
środki zapalające. Tej samej nazwy używa się również w
stosunku do gotowej zagęszczonej mieszaniny paliwowej.

Temperatura spalania pierwszych napalmów to 800-1000 °C,
późniejszych nawet 1200 °C. Czasami wydziela się toksyczny
dym podrażniający oczy i układ oddechowy.

Napalm, jako bojowy środek zapalający, został po raz pierwszy
użyty przez wojska amerykańskie w II wojnie światowej
podczas bitwy o wyspę Tinian, później podczas wojny
domowej w Grecji przeciw partyzantom oraz na masową skalę
w Korei i Wietnamie. Stosuje się go w miotaczach ognia i
bombach lotniczych, rzadziej pociskach artyleryjskich i
rakietowych.

Środek zapalający na bazie napalmu.

Powstaje w wyniku wprowadzenia do
klasycznego napalmu utleniacza np. azotanu
potasu lub azotanu baru oraz
sproszkowanego magnezu i glinu. Pirożel pali
się intensywnym jasnym płomieniem, którego
temperatura jest o kilkaset stopni wyższa od
temperatury, jaka występuje podczas palenia
się napalmu.

Wszystkie bojowe środki zapalające wywołują
duże poparzenia ciała oraz dróg
oddechowych, najczęściej prowadzące do
śmierci.

Pirożel

Iperyt (gaz musztardowy

)

Ogólna nazwa kilku bojowych środków trujących o
działaniu parzącym. Związek w stanie czystym jest
bezbarwną, oleista cieczą o słabym zapachu, techniczny
ma barwę ciemnobrunatną i zapach musztardy lub
czosnku. Łatwo i głęboko wsiąka w materiały porowate co
sprawia duże trudności przy odkażaniu. Słabo rozpuszcza
się w wodzie, dobrze natomiast w rozpuszczalnikach
organicznych i innych ciekłych BST

Iperyty wywołują na skórze pęcherze i trudno gojące się

rany a także porażenie dróg oddechowych i płuc
prowadzące często do śmierci. Działanie oparów iperytu na
oczy powoduje zwykle wyleczalną ślepotę. Ciekły iperyt
powoduje nieodwracalną utratę wzroku. W przypadku
poparzeń dotyczących większej powierzchni ciała
występuje także działanie ogólnotrujące.

Ochrona przed iperytem polega na stosowaniu

masek przeciwgazowych oraz kombinezonów
ochronnych, wykonanych ze specjalnej gumy lub
tworzywa sztucznego, chroniących całe ciało.
Najlepszymi odkażalnikami są roztwory substancji
chlorujących np. chloramin w rozpuszczalnikach
organicznych. Skuteczność wodnych roztworów
odkażalników jest mniejsza z powodu słabej
rozpuszczalności iperytu w wodzie.

Związek ten może przeleżeć na dnie zbiorników

wodnych całe lata. Nawet obecnie zdarzają się
przypadki poparzeń rybaków iperytem wyciekłym z
przerdzewiałej amunicji zatopionej w Bałtyku po
zakończeniu II wojny światowej.

Dawka śmiertelna przez skórę - 40-60 mg/kg

Bojowy środek trujący (BST, BŚT) –
toksyczny związek chemiczny, którego
właściwości chemiczne i fizyczne
umożliwiają militarne zastosowanie. Ich
charakterystyczną cechą jest śmiertelne
lub szkodliwe działanie na organizmy żywe
(ludzi, zwierzęta i rośliny). BST stanowią
podstawowy składnik broni chemicznej.
Celem ich użycia jest skażenie atmosfery,
terenu, obiektów przemysłowych, pojazdów
i infrastruktury wojskowej, upraw, itd.

Klasyfikacja BST wg norm
światowych i europejskich

NFPA 704 to standard wprowadzony w
Stanach Zjednoczonych przez Narodowy
Związek Ochrony
Przeciwpożarowej

Kolory- Diament ognia używa
czterech podstawowych
kolorów do oznaczania
różnych typów zagrożeń

•Niebieski

- Zagrożenie dla

Zdrowia

•Czerwony

- Palność

•Żółty

- Reaktywność

•Biały

- Inne zagrożenia

Pole niebieskie odpowiada
za zagrożenia dla zdrowia

0. Brak zagrożenia dla zdrowia w wypadku normalnego kontaktu
(np. chlorek sodu)
1. Może spowodować tymczasowe uszkodzenie zdrowia
(np. terpentyna)
2. Kontakt może spowodować przejściowe uszkodzenie zdrowia, z ryzykiem
wystąpienia powikłań
(np. chloroform)
3. Krótki kontakt może spowodować poważne zatrucia
(np. chlor)
4. Bardzo krótki kontakt może spowodować śmierć lub poważne
zatrucie.
(np. cyjanowodór)

Pole czerwone oznacza palność:

0. Substancja niepalna (np. woda)
1. Materiał musi być silnie ogrzany, żeby mógł
ulec zapłonowi. Temperatura zapłonu > 93°C
(np. olej canola)

2. Substancja musi być ogrzana, lub wystawiona na wysoką
temperaturę, aby zapłon mógł nastąpić. Temperatura zapłonu od
38°C do 93°C.
(np. olej napędowy)
3. Ciecze i ciała stałe dające się zapalić w normalnych warunkach
(benzyna). Temperatura zapłonu od 27°C do 38°C.
4. Substancja natychmiast się rozprasza w powietrzu i tworzy
mieszaninę wybuchową (propan), lub wymaga rozpylenia (pyły).

Pole żółte oznacza reaktywność:

0. Stabilny w normalnych warunkach, nie reaguje z wodą, nie
ulega działaniu otwartego ognia (np. kwarc)
1. Stabilny w normalnych warunkach, lecz może stawać się
niestabilny pod zwiększonym ciśnieniem, lub w wyższej
temperaturze (fosfor)
2. Ulega niebezpiecznym chemicznym przemianom w
zwiększonych temperaturach i ciśnieniu, reaguje z wodą, lub w
wyniku reakcji z nią wytwarza wybuchowe produkty (wodór) tj.
sód.
3. Zdolny do detonacji, lub wybuchowego rozkładu pod
wpływem silnego bodźca, musi być ogrzany żeby zainicjować
reakcję, wybuchowo reaguje z wodą, lub wybucha od wstrząsu
(np. fluor)
4. Substancja zdolna do detonacji lub energicznego rozkładu w
normalnych warunkach temperatury i ciśnienia.
(np. nitrogliceryna)

Białe pole oznacza inne cechy:
W - reaguje niespotykanie
energicznie z wodą (Cez)
OX – utleniacz
COR – żrący (kwas lub zasada)
ACID - kwas
ALK – zasada
BIO – stwarza możliwość
zagrożenia biologicznego
CRYO – kriogeniczny (wytwarza
niskie temperatury (skroplony azot)

Podział BST

1) Paralityczno – drgawkowe (zwężenie
źrenic, łzawienie, duszności, wymioty,
ślinotok, bezdech, samorzutne oddawanie
moczu i kału, drgawki, porażenie mięśni,
utrata przytomności, porażenie centralnego
układu nerwowego, śmierć; są to środki
trwałe):
a) sarin (bezbarwny i bezwonny),
b) soman (bezbarwny o słabym zapachu
kamfory),
c) V-gazy (bezbarwne i bezwonne),
d) tabun.

Podział BST

2) Parzące (trudno gojące się oparzenia i
uszkodzenia układu oddechowego):
a) iperyt (gaz musztardowy – żółta, oleista ciecz
o zapachu musztardy, czosnku i cebuli),
b) iperyt azotowy,
c) luizyt (bezbarwna ciecz o zapachu pelargonii).

Podział BST

3) Duszące (obrzęk płuc, duszności, bóle w klatce
piersiowej, skurcz oskrzeli, śmierć w wyniku uduszenia;
są to środki nietrwałe):
a) fosgen (bezbarwna, oleista ciecz),
b) dwufosfogen (bezbarwna, oleista ciecz o zapachu
zbutwiałego siana),
4) Ogólnotrujące (blokowanie enzymów
oddechowych, ulegają zahamowaniu najistotniejsze
funkcje życiowe, śmierć):
a) cyjanowodór (kwas pruski – bezbarwna ciecz o
zapachu gorzkich migdałów),
b) chlorocyjan (bezbarwny gaz o przenikliwym
zapachu),
c) arsenowodór (3xcięższy od powietrza gaz o słabym
zapachy czosnku lub cebuli).

Podział BST

5) Drażniące (silny kaszel, łzawienie, wodnisty katar i ślinotok,
zakłócenia w oddychaniu, wymioty):
a) adamsyt,
b) chloroacetofenon,
c) chloropikryna (żółta, oleista ciecz o ostrym zapachu),
d) CS.
6) Psychochemiczne (zaburzenia psychiczne – halucynacje, zespoły
urojeniowe, silne pobudzenia psychoruchowe, depresja):

a) LSD-25 (środek halucynogenny),
b) meskalina (halucynacje i zaburzenia czasu i przestrzeni),
c) psylocybina,
d) sernyl (silne pobudzenie, utrata kontroli, majaczenia).
7) Roślinobójcze (przy większym stężeniu niszczą rośliny uprawne):
a) pestycydy,
b) herbidycy,
c) defolianty
d) desikanty.

organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, pochodna
acetofenonu, stosowany jako drażniący bojowy środek trujący
(lakrymator). Oznaczenie wojskowe USA - CN, Wielka Brytania - CAP.
Właściwości

•bezbarwna krystaliczna substancja

•produkt techniczny ma barwę szarobrunatną

•nierozpuszczalny w wodzie

•rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych oraz niektórych BST
m in. w iperycie, fosgenie, chlorocyjanie w wodzie nie hydrolizuje

Chloroacetofenon

Zastosowanie głównie przez siły policyjne wielu państw
na świecie. Najczęściej służy do eleboracji granatów
dymnych . W wyniku spalania tej mieszaniny powstaje
aerozol. Stosuje się ją również w w postaci roztworu 10 -
30% w ręcznych miotaczach gazu.

Cyjanowodór

Cyjanowodór jest silną trucizną: Trwałość wynosi w lecie 5-10
min., w zimie do 1 godziny. Trujące działanie cyjanowodoru
polega na blokowaniu enzymów oddychania tkankowego.
Transport tlenu z płuc do tkanek jest zachowany, ale dochodzi
do niedotlenienia (hipoksji) tkankowej. Blokada wywołana
cyjanowodorem jest odwracalna, a jon cyjankowy przechodzi w
rodankowy i w tej postaci jest wydalany przez nerki

Zastosowanie: w syntezie
organicznej ,w analizie
chemicznej, jako pestycyd
,jako gaz bojowy, przy
wykonywaniu wyroków śmierci
(egzekucjach) z użyciem
komory gazowej

Luizyt

parzący bojowy

środek trujący

Luizyty działają trująco

po wniknięciu przez

skórę i drogi oddechowe

wiśniowoczerwone

pęcherze pojawiają się już

po kilku godzinach,

tworząc po 2-3 dniach

otwarte rany

Wdychanie par o

stężeniu 0,05 mg/dm³

przez 30 min jest

śmiertelne.

Działanie luizytów na drogi oddechowe

objawia się w postaci kaszlu, kichania,

utraty głosu, zadyszki i stanów zapalnych

płuc. Przy stężeniach 0,01 mg/dm³ po 15

minutach pojawia się zaczerwienienie oczu

i opuchlizna w obrębie powiek.

Sari
n

silnie toksyczny związek chemiczny
stosowany jako chemiczny środek
bojowy, zaliczany do grupy środków
paralityczno-drgawkowych

Wnika do organizmu poprzez drogi
oddechowe i skórę. Kilkanaście
miligramów sarinu powoduje śmierć
po kilku minutach

Okres zdrowienia po zatruciu
trwa bardzo długo

20 marca 1995 r. sarin użyty został w
tokijskim metrze przez członków
sekty Najwyższa Prawda. 12 osób
zginęło a ponad 5 500 ucierpiało w
wyniku kontaktu z trującymi oparami i
było hospitalizowanych.

jest jednym z popularniejszych lakrymatorów.
Używa się go głównie do samoobrony. Nie jest
gazem paraliżującym. W Polsce nie jest
sklasyfikowany jako broń, więc jest dostępny dla
wszystkich osób powyżej 18 roku życia. Ponieważ
gaz pieprzowy nie działa poprzez wywoływanie
bólu lecz poprzez wywołanie uczucia silnego
pieczenia, połączonego z trudnością oddychania i
utrzymania otwartych oczu oraz dezorientację,
środek ten jest także skuteczny w konfrontacji z
osobami pod wpływem alkoholu, narkotyków lub
pod wpływem dużej ilości adrenaliny (pobudzone).

Gaz pieprzowy

Skuteczność gazu pieprzowego jako środka do
samoobrony zależy od wielu czynników, osoby
często spożywające ostre potrawy i przyprawy
takie jak chilli i tabasco są w dużym stopniu
odporne na działanie tego gazu. Gaz łzawiący
powinno rozpylać się z odległości ok. jednego
metra, celując na klatkę piersiową! W przypadku
wystrzału gazu bezpośrednio na twarz, może
dojść do duszenia, obrażeń oczu oraz śluzówki.
Jest szczególnie niebezpieczny dla osób z astmą,
alergią i innymi podobnymi schorzeniami.