PEŁZAK

CZERWONKI

Entamoeba histolytica

Agata Jerzyło,
21B

Systematyka

Pełzak czerwonki należy
do Sarcodina –
pierwotniaków
poruszających się za
pomocą pseudopodiów,
rzędu Amoebida.

Występowanie

Entamoeba histolytica
należy do pasożytów
kosmopolitycznych, tzn.
występuje na terenie
całej kuli ziemskiej;
jednak szczególnie
narażone na tego
pasożyta są osoby
podróżujące do strefy
tropikalnej oraz
subtropikalnej.

Budowa

i

rozwój

Pełzak czerwonki występuje w
dwóch postaciach: aktywnego

trofozoitu

, przebywającego w

świetle jelita grubego lub
atakującego tkanki, oraz w postaci
otorbionej –

cysty

,

będącej postacią

zakaźną.

Postać wegetatywna - trofozoit

Zmiennokształtny trofozoit
wytwarza charakterystyczne
językowate nibynóżki, które
umożliwiają temu pierwotniakowi
ruch i penetrację przez różne
komórki i tkanki organizmu
gospodarza. Jest to tak zwana
forma wegetatywna tego
pierwotniaka, to znaczy zdolna
do pasożytniczego trybu życia
na terenie gospodarza (żywiciela).
Trofozoit wydziela do komórek
żywiciela specyficzne enzymy
proteolityczne, które mają
zdolność do degradacji komórek,
które zostały zarażone pełzakiem
czerwonki.

Postać zakaźna - cysta

Cysta E. histolytica
jest zazwyczaj
okrągła, zawiera 1,2
lub 4 jądra
z kariosomem
w centrum. Poza tym
na terenie
cytoplazmy widoczna
jest wodniczka oraz
charakterystyczne
dla E. histolytica ciała
chromatoidalne.

Cykl rozwojowy

Cysta E. histolytica po dostaniu
się do organizmu człowieka
ulega przekształceniu
w czterojądrowy trofozoit; jest to
tak zwany

proces ekscystacji

.

Czterojądrowy trofozoit ulega
dalszym podziałom, prowadząc
do powstania bardzo licznej
populacji trofozoitów zdolnych
do inwazji błony śluzowej jelita
oraz zasiedlenia innych tkanek
(na przykład wątroby).
Cykl życiowy E. histolytica
kończy

proces encystacji

w wyniku którego trofozoity
przechodzą w postacie cyst;
cysty te są następnie wydalane
z kałem.

Chorobotwórczość

Entamoeba histolytica wywołuje u człowieka tak zwaną

pełzakowicę [amoebosis]

.

Najczęstsze postacie kliniczne pełzakowicy to:

#

Ostra pełzakowica jelitowa charakteryzuje ją biegunka z dużą

ilością śluzu oraz krwią w kale, bóle brzucha, nudności, wzdęcia,
podwyższona temperatura ciała.
W morfologii krwi stwierdza się podwyższoną ilość leukocytów,
sięgającą do 15 tysięcy.

#

Przewlekła pełzakowica jelitowa zespół ten charakteryzują

objawy przewlekłego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
nadwrażliwość jelit, niedokrwistość, stany podgorączkowe oraz
powiększenie i bolesność wątroby.

#

Pełzakowica pozajelitowa (pełzakowe zapalenie wątroby lub

pełzakowy ropień wątroby).

#

Badania parazytologiczne kału. Badania takie zaleca się

szczególnie osobom wyjeżdżającym i powracającym ze strefy
tropikalnej i subtropikalnej.

#

Dezynfekcja urządzeń sanitarnych.

#

Przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej.

#

Ochrona wody przed kontaminacją odchodami (nie

umieszczanie szamb w okolicach ujęć wody).

#

Gotowanie wody pitnej.

#

Ochrona żywności przed dostępem owadów latających.

Szczególne znaczenie ma tutaj ochrona żywności przed
dostępem muchy domowej, bowiem mucha jest przenosicielem
pierwotniaków czerwonki pełzakowej.

Profilaktyka