Pełzak czerwonki jest groźnym pasożytem
człowieka, wywołującym długotrwałe
schorzenie zwane czerwonkę pełzakową.
Występuje głównie w jelicie grubym,w
inwazjach wieloogniskowych może zajmować
różne narządy.
Pełzak ten podobnie jak i wiele innych
występuje w postaci czynnej, organizmu
poruszającego się, pobierającego pokarm,
wzrastającego i rozradzającego się, albo w
postaci przetrwalnikowej. Postać czynna nosi
nazwę trofozoitu, a postać przetrwalnikową
nazywamy cystą.Na świecie choruje 500 mln
ludzi, rocznie umiera ok. 40 tys. .

Najczęściej południowo-

wschodnia Azja, południowo-

wschodnia i zachodnia Afryka,

Ameryka Środkowa i Południowa

W cytoplazmie wyraźnie oddziela się szklista, brzeżna

ektoplazma od wewnętrznej, ziarnistej endoplazmy.

Jądro, bardzo trudno widoczne za życia, w pełzakach

utrwalonych i zabarwionych przedstawia się jako

pęcherzyk pomieszczony w endoplazmie. Drobne

ziarna chromatyny skupiają się w pobliżu błony

jądrowej, w środku zaś jądra znajduje się ciałko zwane

endosomem złożone z chromatyny i substancji

jąderkowej. Pełzak pobiera płynny pokarm całą swoją

powierzchnią, a prócz tego za pomocą wysuwanych

nibynóżek opływa czerwone ciałka krwi żywiciela i

cząstki jego komórek. Cząstki te znajdujemy w

endoplazmie otoczone pewną ilością płynu i noszą

one nazwę wodniczków pokarmowych.

nu- jądro

komórkowe

vac – wodniczka

ecto- ektoplazma

endo – endoplazma

psd –

pseudopodium

(nibynóżka)

ka - kariosom

nu – jądro

komórkowe
vac – wodniczka z

glikogenem
cb - ciałka

chromatoidalne

Człowiek zakaża się cystami, które dostają się
do jego przewodu pokarmowego wraz z wodą
lub potrawami, na które mogą się dostać
przeniesione na odnóżach owadów np. much
lub złożone wraz z ich odchodami. W 90%
zakażenie przebiega bezobjawowo ,
najczęstszą postacią jest pełzakowica
jelitowa ,okres wylęganie od kilku dni do około
roku.

Zakażenia następuje przez jamę ustną postacią cysty, ktróra w
dowolnym odcinku jelita cienkiego lub górnym jelita grubego
uwalnia czterojądrowy trofozoit (ekscytacja)

czyli opuszczenie cysty

przez pełzaka przy czym konieczna jest obecność pewnych drobnoustrojów,

dzielący się na 8 potomnych trofozoitów.Dalsze podziały w świetle
jelita grubego dają liczne populacje trofozoitów, których znaczna
część przechodzi w postaci cyst (encystacja) i jest wydalan z
kałem.Początkowo w cyście znajduje się jedno jądro, które dzieli się
najczęściej dwukrotnie i w ten sposób powstają dojrzałe cysty
czterojądrowe .Otoczka cysty jest dość odporna na działanie różnych
czynników uszkadzających i w ten sposób cysty wydalone wraz z
kałem żywiciela mogą przetrwać czas dłuższy lub krótszy zależnie
od otaczających warunków .

W czasie ostrej choroby, zakażony osobnik nie wydala już cyst
tylko same pełzaki. Pełzaki żyjące w tkankach mają wielokrotnie
sposobność dostania się w  obręb naczyń krwionośnych i w tych
razach krew może je zanieść do różnych innych narządów. O ile
tkanki tych narządów są zdrowe ameby nie znajdują dla siebie
korzystnych warunków, jeżeli jednak napotkają schorzałe części,
zaczynają się w nich silnie rozmnażać i powodują tworzenie się
wrzodów. Najczęściej wrzody pojawiają się w wątrobie, rzadziej w
mózgu, lub w płacach. Czasami też i powierzchowne rany ulegają
zakażeniu pasożytniczymi pełzakami jak również owrzodzenia
mogą się pojawić w narządach rozrodczych

Objawy

:

Ostra pełzakowica jelitowa (czerwonka pełzakowa) charakteryzuję się:

•

krwawą biegunką

•

podwyższoną temperaturą ciała (38-39 ºC)

•

bólami w jamie brzusznej

•

bólami głowy

•

osłabieniem

•

Pełzakowica nie leczona może spowodować nagłą śmierć pacjenta wywołaną krwotokiem,

perforacją jelita lub niewydolnością krążenia.

Postać jelitowa przewlekłą, w której obserwuje się objawy:

•

przewlekłego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

•

powiększenie wątroby,

•

niedokrwistość

•

wyniszczenie

•

stany podgorączkowe

Pełzakowica pozajelitowa najczęściej dotyczy wątroby, w której tworzy się

pełzakowy ropień wątroby.

Chory odczuwa:

•

bóle w okolicy wątroby

•

ma podwyższoną temperaturę ciała

•

chudnie

Wykrywanie:

Badania krwi wskazują na:
• stan zapalny wątroby
• podwyższone OB (dokł. przyspieszone opadanie krwinek) i
• wysoką leukocytozę (zwiększoną liczbę białych krwinek w

krwi obwodowej)

Rozpoznanie choroby potwierdza się badaniami

laboratoryjnymi:

• badaniem koproskopowym kału w celu znalezienia

trofozoitów i cyst

• badaniami serologicznymi w celu wykrycia przeciwciał w

krwi chorego

• obecnie, badaniami DNA pełzaka.

Leczenie:

Uzupełnianie strat wodno-

elektrolitowych (odwodnienie),
bakteriostatyki, czasem antybiotyki.
Część osób wyleczonych staje się
nosicielami, gdyż przez różnie długi
czas wydalają zarazki z kałem.