Temat 18

Mądrość Starego

Testamentu

Informacja dla uczniów co powinni
wiedzieć i umieć
po katechezie:
Na podstawie Księgi Hioba, podręcznika lub
prezentacji własnymi słowami opowiedzieć
historię Hioba.
Opisać postawę Hioba wobec nieszczęść, które
go spotkały.
Na podstawie podręcznika streścić główne
przesłanie Księgi Koheleta.
Ocenić postawę Hioba w kontekście jego wiary
i zaufania Bogu.
Opierając się na przesłaniu Księgi Koheleta,
wskazać, na czym polega właściwy stosunek
do rzeczy materialnych.
Projektować sposoby pogłębienia zaufania do
Boga we własnym życiu.

Proszę o odczytanie opowiadania z
podręcznika



(str. 60)

Dylematy
młodego
człowieka

Iza przez dłuższy czas zbierała pieniądze na nowy
telefon komórkowy. Miał być naprawdę wypasiony,
najnowszy model z masą dodatkowych funkcji, mini
telewizorem i w ozdobnej obudowie. Marzyła o nim tak
bardzo, że potajemnie podkradała nawet rodzicom
drobne sumy pieniędzy, żeby szybciej uzbierać
niezbędną kwotę. W końcu nadszedł „ten dzień”. Iza
wróciła po lekcjach do domu z wymarzonym aparatem
w dłoni. Bawiła się nim przez cały wieczór, a kiedy jej
młodszy brat chciał obejrzeć „to cacko” zwymyślała go
za to, że śmiał dotknąć tego cudu techniki.
– Łapy przy sobie – zawołała butnie, a potem
ostentacyjnie usunęła brata ze swego pokoju, by
rozkoszować się do późna widokiem „nowej zabawki”.
Rano oczywiście spóźniła się do szkoły, a siedząc
w szkolnej ławce zupełnie nie potrafiła skupić się na
tym, co działo się wokół niej, nie zwracała uwagi ani na
nauczycieli ani na siedzącą obok Julkę. Grała i
sprawdzała nowe funkcje. Na pierwsze skutki takiego
zachowania nie trzeba było długo czekać. Najpierw
obraziła się Julka:

– To tylko głupia błyskotka! – rzuciła i do domu wracała z
innymi dziewczynami.
Zdenerwowało to Izę na dobre: „Błyskotka! – prychnęła.
– To mój największy skarb!” Była tak bardzo pochłonięta
wprowadzaniem nowej tapety, że nie rozejrzała się
dostatecznie uważnie przechodząc przez jezdnię. W
ostatniej chwili uskoczyła na chodnik, gdy samochód
zatrąbił jej tuż przy uchu i poczuła na twarzy gorący pęd
powietrza

wzbudzonego

przez

nadjeżdżające

z

nadmierną prędkością auto. Dziewczyna przestraszyła
się tak bardzo, że z wrażenia wypuściła kurczowo
trzymany w rękach aparat telefoniczny, który spadając
na ziemię i rozbił się w drobny mak i został zmiażdżony
przez koła sporej terenówki. Iza stała nad nim jak
skamieniała, z trudem powstrzymując łzy. Jej skarb
przepadł! Odruchowo chciała pobiec do Julki i
opowiedzieć co się stało. Przypomniała sobie jednak, że
Julka się obraziła. Nagle nad sobą usłyszała głos mamy: –
Widzisz jak niewiele to wszystko warte? – spytała. –
Warto

było

podkradać

nam

pieniądze

i tracić tyle czasu na coś, co nie przetrwało nawet kilku
dni?

Dobrze,

że ty jesteś cała i zdrowa – dodała, obejmując Izę z
miłością. Widziałam wszystko. Szłam tuż za tobą. To
mogło się skończyć tragicznie.

Do czego doprowadziło nadmierne
„zafascynowanie" telefonem?
Czego Iza nauczyła się przez te wydarzenia?
Spróbujmy jej poradzić jak powinna się teraz
zachować?

Często zdarza się w życiu tak, że ludzie gubią
się
w rozróżnianiu rzeczy ważnych od mniej
ważnych.

Niejednokrotnie

stawiają

na

pierwszym

miejscu

dobra

materialne:

nowoczesny samochód, modnie urządzony
dom, dobry telefon, zapominając o tym, co w
życiu naprawdę cenne i wartościowe: o
wartościach duchowych, o jakości relacji w
rodzinie, o życzliwości wśród sąsiadów, o
przyjaznej atmosferze w miejscu pracy. Jeden
z wielkich świętych mówił: „Jeśli Pan Bóg
będzie na pierwszym miejscu wszystko inne
będzie w życiu na właściwym miejscu”.
Niestety, dziś coraz mniej ludzi zdaje się
pamiętać o tym, by zaprosić Pana Boga do
swojego życia na pierwsze miejsce, boją się,
że mogą wtedy coś stracić, boją się wymagań,
które Pan Bóg im postawi. Gdzie szukać
zatem pomocy i jak rozwiązać tę trudną
sytuację?

Pośród ksiąg Starego Testamentu znajdujemy całą
grupę

ksiąg

mądrościowych

(zwanych

inaczej

dydaktycznymi). W nich poszukamy podczas dzisiejszej
katechezy rozwiązania postawionego problemu. W
grupie wspomnianych ksiąg dydaktycznych znalazło
się siedem ksiąg.

Powstawały dość długo, bo na przestrzeni
ponad czterystu lat. Mają różnych autorów,
ale łączy je wspólny wątek. Ich twórcy
wnikają głęboko do ludzkiego serca, znają
doskonale ludzkie radość oraz smutki i
wskazują Boże drogi rozwiązywania ludzkich
problemów,

pomagają

odpowiedzieć

na

pytanie,

jak

żyć,

jak

postępować,

aby Pan Bóg był w życiu na właściwym, czyli
pierwszym miejscu.
 
Przyjrzyjmy się pokrótce dwóm spośród nich:

Pierwsza z nich to Księga Hioba. Nie znamy
bliżej
jej autora. Trudno także ustalić dokładnie datę
powstania księgi. Zdaniem biblistów musiała
powstać około V wieku przed Chrystusem.

Autor

Niezwykle interesujący jest bohater tej księgi - Hiob.
Popatrzmy,
co mówi o nim autor w pierwszym rozdziale swego
dzieła.
Po każdej części historii będziemy uzupełniać diagram
w

Kartach pracy  (str. 25)

.

Wszystkie potrzebne fragmenty Księgi Hioba zostały
też zamieszczone w Podręczniku ucznia



(str. 61)

.

Wiara
i życie
Kościoła

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Cechy
charakteru:
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Postawa
wobec
trudności: :
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

„Żył w ziemi Us człowiek imieniem Hiob. Był
to mąż sprawiedliwy, prawy, bogobojny i
unikający zła. Miał siedmiu synów i trzy
córki. Majętność jego stanowiło siedem
tysięcy owiec, trzy tysiące wielbłądów,
pięćset jarzm wołów, pięćset oślic oraz wielka
liczba

służby.

Był najwybitniejszym człowiekiem spośród
wszystkich ludzi Wschodu”.

(Hi 1,1-3)

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Cechy
charakteru:
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Postawa
wobec
trudności: :
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Cechy
charakteru:
sprawiedliwy,
prawy,
bogobojny,
unikający zła

Postawa
wobec
trudności: :
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Niestety szczęśliwe życie Hioba kończy się,
gdy szatan, za Bożym przyzwoleniem, dotyka
go szeregiem nieszczęść:

„Pewnego dnia, gdy synowie i córki jedli i pili w
domu najstarszego brata, przyszedł posłaniec do
Hioba i rzekł: ‘Woły orały, a oślice pasły się tuż
obok. Wtem napadli Sabejczycy, porwali je, a
sługi mieczem pozabijali, ja sam uszedłem, by ci
o tym donieść’. Gdy ten jeszcze mówił, przyszedł
inny i rzekł: ‘Ogień Boży spadł z nieba, zapłonął
wśród owiec oraz sług i pochłonął ich. Ja sam
uszedłem, by ci o tym donieść’. Gdy ten jeszcze
mówił, przeszedł inny i rzekł: ‘Chaldejczycy
zstąpili

z

trzema

oddziałami,

napadli

na wielbłądy, a sługi ostrzem miecza zabili. Ja
sam uszedłem, by ci o ty, donieść’. Gdy ten
jeszcze

mówił,

przyszedł

inny

i rzekł: ‘Twoi synowie i córki jedli i pili wino w
domu najstarszego brata. Wtem powiał szalony
wicher z pustyni, poruszył czterema węgłami
domu,

zawalił

go

na

dzieci,

tak

iż poumierały. Ja sam uszedłem, by ci o tym
donieść’”.

(Hi 1,13-19)

Jakie trudne sytuacje wydarzyły się w życiu
Hioba? Wpiszmy te doświadczenia do
naszego diagramu w pole „Nieszczęścia".

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Cechy
charakteru:
sprawiedliwy,
prawy,
bogobojny,
unikający zła

Postawa
wobec
trudności: :
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
grabież
wołów, oślic,
zabicie sług,
utrata owiec,
wielbłądów,
śmierć dzieci.

Cechy
charakteru:
sprawiedliwy,
prawy,
bogobojny,
unikający zła

Postawa
wobec
trudności: :
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Jak powinien zachować się teraz Hiob wobec
Pana Boga?
 
Żeby dowiedzieć się, co odpowiedział Bogu
nasz

bohater,

odszyfrujmy

zakodowaną

wypowiedź w

Kartach pracy  (str. 25)

–

zadanie 2:

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 2.
Żeby dowiedzieć, co odpowiedział Hiob, odszyfruj
zakodowaną wypowiedź.

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14

a

e

ę

i

o

ó

u

y

b

c

ć

d g

h

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

j

k

l

ł

m n

p

r

s

ś

t

w

z

ż

20–1–13–4 26–8–23–27–2–12–18–2–19 27 18–5–20–1 19–1–25–16–4 4
20–1–13–4
 
25–1–19 26–22–6–10–3. 12–1–18 21–1–20 4 27–1–9–22–1–18 21–1–
20.
 
20–4–2–10–14 9–3–12–27–4–2 4–19–4–3 21–1–20–1 9–18–5–13–5–23–
18–1–26–4–5–20–2

 
…………………………………………………………………………………………
 
…………………………………………………………………………………………
 
…………………………………………………………………………………………

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14

a

e

ę

i

o

ó

u

y

b

c

ć

d g

h

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

j

k

l

ł

m n

p

r

s

ś

t

w

z

ż

20–1–13–4 26–8–23–27–2–12–18–2–19 27 18–5–20–1 19–1–25–16–4 4
20–1–13–4
 
25–1–19 26–22–6–10–3. 12–1–18 21–1–20 4 27–1–9–22–1–18 21–1–
20.
 
20–4–2–10–14 9–3–12–27–4–2 4–19–4–3 21–1–20–1 9–18–5–13–5–23–
18–1–26–4–5–20–2

 

NAGI WYSZEDŁEM Z ŁONA MATKI I
NAGI TAM WRÓCĘ. DAŁ PAN I ZABRAŁ
PAN. NIECH BĘDZIE IMIĘ PANA
BŁOGOSŁAWIONE.

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 2.
Żeby dowiedzieć, co odpowiedział Hiob, odszyfruj
zakodowaną wypowiedź.

Czego dowodzi taka odpowiedź Hioba?

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
grabież
wołów, oślic,
zabicie sług,
utrata owiec,
wielbłądów,
śmierć dzieci.

Cechy
charakteru:
sprawiedliwy,
prawy,
bogobojny,
unikający zła

Postawa
wobec
trudności: :
........................
........................
........................
........................
........................
........................
...........

Karta pracy  (str. 25)

Zadanie 1.
Korzystając z tekstów zawartych w podręczniku lub
w prezentacji, uzupełnij dane w diagramie.

Hiob

Nieszczęścia:
grabież
wołów, oślic,
zabicie sług,
utrata owiec,
wielbłądów,
śmierć dzieci.

Cechy
charakteru:
sprawiedliwy,
prawy,
bogobojny,
unikający zła

Postawa
wobec
trudności:
Hiob
przyjmuje
wszystkie
trudności
jako dar od
Boga, z
pokorą

To nie koniec nieszczęść naszego bohatera.
Popatrzmy,
co było dalej (po kolejnej interwencji
szatana):

„Odszedł szatan sprzed oblicza Jahwe i
obsypał Hioba trądem złośliwym od palca
stopy aż do wierzchu głowy. Rzekła mu żona:
‘Jeszcze trwasz mocno w swej prawości?
Złorzecz Bogu i umieraj’.

(Hi 2, 7-10)

Co tym razem odpowie Hiob Bogu?
Rozwiążmy kolejny szyfrogram: Wykreśl
niepotrzebne litery w poziomych rzędach, a
uzyskasz odpowiedź Hioba (każde nowe
słowo zaczyna się od pola oznaczonego
gwiazdką). Zadanie 3 –

Karta pracy  (str.

26)

:

Karta pracy  (str. 26)

Zadanie3.
Wykreśl niepotrzebne litery w poziomych rzędach, a
dowiesz się,
co odpowiedział Hiob, kiedy na jego ciele pojawiły się
oznaki trądu (każde nowe słowo zaczyna się od pola
oznaczonego gwiazdką).

*D

O

B

R

O

M

*P

R

Z

Y

J

Ę

L

I

Ś

M

Y

N

B

*Z

*R

Ę

K

I

C

V

*B

O

G

A

Z

X

*C

Z

E

M

U

D

F

G

*Z

Ł

A

A

S

*P

R

Z

Y

J

Ą

Ć

L

K

*N

I

E

M

J

H

*M

O

Ż

E

M

Y

W

E

R

T

………………………………………………………………

………………………………………………………………
 
………………………………………………………………

Karta pracy  (str. 26)

Zadanie3.
Wykreśl niepotrzebne litery w poziomych rzędach, a
dowiesz się,
co odpowiedział Hiob, kiedy na jego ciele pojawiły się
oznaki trądu (każde nowe słowo zaczyna się od pola
oznaczonego gwiazdką).

*D

O

B

R

O

*P

R

Z

Y

J

Ę

L

I

Ś

M

Y

*Z

*R

Ę

K

I

*B

O

G

A

*C

Z

E

M

U

*Z

Ł

A

*P

R

Z

Y

J

Ą

Ć

*N

I

E

*M

O

Ż

E

M

Y

DOBRO PRZYJĘLIŚMY Z RĘKI
BOGA CZEMU ZŁA PRZYJĄĆ
NIE MOŻEMY

Co sądzicie o postawie Hioba?
Skąd czerpał siły do takiego postępowania?
Zobaczmy, jak zakończyła się historia Hioba:

„A teraz Jahwe błogosławił Hiobowi, tak, że
miał czternaście tysięcy owiec, sześć tysięcy
wielbłądów, tysiąc jarzm wołów i tysiąc oślic.
Miał jeszcze siedmiu synów i trzy córki.
Pierwszą nazwał Gołębicą, druga Kasją, a
trzecią Rogiem Antymonu. Nie było w całym
kraju kobiet tak pięknych jak córki Hioba. Dał
im też ojciec dziedzictwo między braćmi. I żył
jeszcze Hiob sto czterdzieści lat, i wiedział
swych potomków – w całości cztery
pokolenia. Umarł Hiob stary i pełen lat”.

(Hi 42, 12-17)

Czego możemy nauczyć się z historii Hioba?
O konieczności zaufania i pokory wobec Pana
Boga przypomina nam także treść drugiej z
ksiąg mądrościowych, którą mamy dzisiaj
poznać. To Księga Koheleta:

Księga Koheleta:

Autor

Niewiele możemy powiedzieć o jej autorze. To

z pewnością jakiś mędrzec. Stworzył swoje
dzieło około III wieku przed Chrystusem. Z
treści

Księgi

wynika,

że

jest

on

bystrym

obserwatorem

otaczającego go świata:
„Ciesz się, młodzieńcze, w młodości swojej, a
serce twoje niech się rozwesela za dni
młodości twojej. I chodź drogami serca swego
i za tym, co oczy twe pociąga; lecz wiedz, że z
tego wszystkiego będzie cię sądził Bóg! Więc
usuń przygnębienie ze swego serca i oddal
ból od twego ciała, bo młodość jak zorza
poranna szybko przemija. Pomnij jednak na
Stwórcę swego w dniach swej młodości,
zanim jeszcze nadejdą dni niedoli i przyjdą
lata, o których powiesz: ‘Nie mam w nich
upodobania’”

(Koh 11,9-12,1)

Autor natchniony opisuje w niej kruchość ludzkiego
życia i dóbr materialnych:

I przyjrzałem się wszystkim dziełom, jakich dokonały
moje ręce,
i trudowi, jaki sobie przy tym zadałem.
A oto: wszystko to marność i pogoń za wiatrem!
Z niczego nie ma pożytku pod słońcem. (Koh 2,11)
 
Wskazuje także, że prawdziwe szczęście można
znaleźć

tylko

w Bogu:

 

Poznałem, że wszystko, co czyni Bóg,
na wieki będzie trwało:
do tego nic dodać nie można
ani od tego coś odjąć. (Koh 3,14)

Jakie konkretne wskazówki dla naszego
życia zawierają Księgi Hioba i Koheleta?

Z pewnością każdy z was nie raz marzył w swoim życiu o
jakiejś rzeczy, którą bardzo chciał posiadać, albo
próbował wymusić na rodzicach bądź opiekunach zgodę w
jakiejś „ważnej dla was sprawie”, co do której dorośli
mieli inne zdanie. Trudne są na ogół takie rodzinne
negocjacje. Dzieje się tak najczęściej dlatego, że każda ze
stron

chce

mieć

rację

i pragnie, by do niej należało ostatnie słowo. Czasem
zdarza

się

też,

że i Panu Bogu chcielibyśmy wyjaśniać co dla nas w życiu
najlepsze
i dyktować warunki. Tymczasem Jego spojrzenie sięga
znacznie dalej niż nasza ludzka logika. Przekonali się o
tym

nie

tylko

Hiob

i

Kohelet,

ale wielu współczesnych nam ludzi, którzy zostali
dotknięci chorobą, cierpieniem, utratą kogoś bliskiego lub
innymi problemami, wydającymi się być po ludzku „nie do
zniesienia”. Kiedy z nimi rozmawiamy często mówią o
tym, że te „życiowe trudności” pomogły im odnaleźć Boga

i właściwą drogę, pozwoliły odnaleźć to, co jest w życiu
autentyczną wartością. Może zatem warto zawsze wtedy,
gdy życie wydaje się być „zbyt trudne” i zanim zaczniemy
mieć do Pana Boga i do otaczających nas ludzi pretensje o
wszystko, co wydarzyło się „nie po naszej myśli”, zadać
sobie pytanie: „czego może mnie nauczyć ta konkretna
trudna sytuacja”, „jakie konkretne dobro może z niej
wyniknąć?

Jakie księgi mądrościowe odnajdujemy w Starym
Testamencie?
Jak Hiob zachowywał się wobec zsyłanych na niego
trudności?
Czego możemy nauczyć się od Hioba i Koheleta?

Notatka:

Wśród ksiąg Starego Testamentu znajdujemy
całą grupę ksiąg mądrościowych (zwanych
inaczej dydaktycznymi). W jej skład wchodzą
następujące księgi: Hioba, Psalmów, Przysłów,
Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Mądrości
i Mądrości Syracha. Księgi te uczą, że
prawdziwa mądrość polega na wierze i
zaufaniu do Boga.

Praca domowa:

Ułóż i zapisz w zeszycie własną modlitwę o
dar zaufania, wtedy gdy w życiu pojawiają
się

sytuacje

„po ludzku trudne”.

Dla chętnych:
Przeprowadź i zapisz „wywiad z Hiobem” na
temat tego jak poradzić sobie z zaufaniem
Panu

Bogu

wtedy,

gdy w życiu pojawiają się trudności.

Modlitwa:

W swojej przemożnej mądrości Bóg nie tylko
powołał
do istnienia świat i wszystkie istoty żywe, ale
także czuwa nad nimi, troszczy się o nie:
– Czy pamiętasz o Bożej obecności w Twoim
życiu?
– Czy ufasz Bogu?
– Jak reagujesz, kiedy spotykają Cię w życiu
jakiekolwiek trudności, cierpienia?
– Czy prosisz wtedy o Boże wsparcie?

Dobrego Boga, Tego, który jest samą
Mądrością

prośmy

o łaskę zaufania, zwłaszcza w chwilach po
ludzku trudnych, w sytuacjach po ludzku „bez
wyjścia”:

Piosenka „Pan jest pasterzem moim”

Pan jest moim pasterzem,
Niczego mi nie braknie,
Na niwach zielonych pasie mnie,
Nad wody spokojne prowadzi mnie.