Analiza chodu prawidłowego, przykłady

chodu patologicznego przy różnych

dysfunkcjach układu ruchu i układu

sterowania ruchami.

• Kiedy człowiek stoi w spoczynku z
lekko rozstawionymi stopami i
lekko
zrotowanymi na zewnątrz to tylko
mięśnie kręgosłupa oraz kończyn
dolnych są aktywne.

• W pozycji swobodnej stojącej
stawy
biodrowe oraz kolanowe są
wyprostowane i ustawiają się w
stabilnej pozycji : maksymalny
kontakt powierzchni stawowych w
celu przeniesienia ciężaru ciała
oraz napięcie struktur
wspierających czyli więzadeł.

• Staw skokowy jest mniej
stabilny,
wynika to z położenia środka
ciężkości,
który umiejscowiony jest z przodu
osi
obrotu stawu skokowego jest to
miejsce sprzyjające pasywnemu
zgięciu
grzbietowemu stopy. Dlatego też
aby
utrzymać stabilizację istotne jest
napięcie bilateralne mięśni
znajdujących się z tylnej strony
kończyn dolnych.

Postawa i chód

• Rozstaw stóp oraz rotacja
zewnętrzna stóp
sprzyjają bocznej stabilności stawu
skokowego

• Kiedy pojawiają się ruchy
„kołyskowe” (Rocking) oraz rotacja
stóp, to są one równoważone przez :
- odwiedzenie biodra (wykonywane
przez
pasmo biodrowo-piszczelowe),
- napięcie więzadła pobocznego
- aktywność mięśni rotujących stopę na
zewnątrz po jednej stronie ciała oraz
napięcie :
- mięśni przywodzicieli,
- więzadła przyśrodkowego
- mięśni rotujących stopę do wewnątrz
po
stronie przeciwnej w celu utrzymania
prawidłowej postawy ciała.

• Wymaga to stałego wkładu ze strony
organów somatosensorycznych i
modulacji
nerwowo-mięśniowej do utrzymania
stałego
stanowiska (koordynacja ośrodków w
móżdżku)

Chód

• Nauka chodu składa sie ze
zmiennych złożonych
zachowań
zawierających przenoszenie
masy
ciała podczas trwania
pojedynczej
fazy podporu z równoczesną
kontrolą ruchu w przód.

• Co najmniej jedna stopa
jest
zawsze w kontakcie z ziemią i
spadek przeniesionej masy
ciała w
przód jest główną siłą
napędową.

• Proces chodu można podzielić
na
tzw. strides czyli cykle chodu :
jest
to odległość miedzy kolejnymi
punktami pierwszego kontaktu
stopy z podłożem po tej samej
stronie. Długości cyklu są
zwykle
równe.

• Cykl chodu dzieli sie na fazę
podporu oraz wykorku.

• Podczas chodu jedna stopa
stale
utrzymuje kontakt z podłożem,
w
przeciwieństwie do biegu gdzie
nie występuje stały kontakt z
podłożem

Cykl chodu

Faza podporu – rozpoczyna się ona w momencie kontaktu
pięty z podłożem i kończy gdy palce opuszczają podłoże.
Trwa 3/5 całego cyklu chodu. Kończyny dolne zapewniają
wsparcie ciała, którego ciężar jest przenoszony z piety na
głowy kości sródstopia, tak jak środek ciężkości przechodzi
do przodu nad stopą.

Fazę podporu można podzielić na 5 podfaz.

1. Initial contact(IC) – kontakt pięty z podłożem

2. Loading response phase (LR) – faza amortyzacji.

Stopa ułożona jest płasko na podłożu a kończyny dolne
reagują na
ciężar ciała powodując ruch toczenia pięty w przód aby
utrzymać tempo ciała i doprowadzić do pełnego kontaktu
stopy z podłożem.
IC + LR obie fazy tworzą zapoczątkowanie fazy podwójnego
podporu
(obie stopy znajdują się na podłożu).

3. Midstance phase (MST) – środkowa faza podparcia.

Rozpoczyna fazę pojedynczego podporu. Staw skokowy rozpoczyna
wykonywać ruch
„kołyskowy” (Rocking) przenosząc ciężar ciała nad stopą, pozwala to
utrzymać ciało w
ruchu w przód.

4. Terminal stance phase (TST) – oderwanie pięty.

Rozpoczyna sie uniesieniem piety (Heel-off), kończyna dolna zgina się w
przód na
przodostopie a ciało przesuwa się do przodu przed łydkę wspomagając
stopę
MST + TST rozpoczynają fazę pojedynczego podporu

5. Preswing phase – przed przeniesieniem.

Jest to ostatnia podfaza fazy podporu i ostatni okres podwójnego
podporu.
Kończyny dolne ustawione są w pozycji szybkiego przeniesienia w przód,
ciężar ciała jest przenoszony z jednej kończyny dolnej na drugą. Faza ta
kończy sie gdy przodostopie przetoczy się prowadząc do rozpoczęcia
nowej fazy lub uniesienia palców. Koniec tej fazy charakteryzuje sie
brakiem zgięcia w stawie biodrowym, 40° zgięcia w stawie kolanowym
oraz 15° zgięcia w stawie skokowym

•Faza przenoszenia:

• Ta faza zajmuje 2/5 całego cyklu chodu i rozpoczyna się uniesieniem palców stopy nad podłoże.

• Składa sie z 3 podfaz.

•1. Initial swing phase (ISW) – oderwanie palców.

•Stopa jest zepchnięta z podłoża a kończyny dolne przyśpieszają do przodu pomagając

w ten sposób wytworzyć odpowiednie siły do przeniesienia tułowia w przód

• 2. Midswing phase (MSW) – srodkowa faza przenoszenia

• Kończyna dolna przechodzi pod ciałem gdzie piszczel znajduje sie w pozycji
• pionowej.

• 3. Terminal swing phase (TSW) – końcowa faza przenoszenia

• Kończyna dolna spowalnia ruch do przodu w ramach przygotowań do

pierwszego kontaktu stopy z podłożem (IC) i zapoczątkowania nowego kroku

Zaangażowanie mięśni podczas

chodu - podpór

•Faza podporu

•1. Mięsień pośladkowy wielki oraz grupa kulszowo-goleniowych prostują staw

biodrowy we wczesnej fazie podporu a zginacze stawu biodrowego oceniają ten ruch
zanim palce uniosą się z podłoża.

•2. Mięsień pośladkowy średni oraz przywodziciel mały odwodzą staw biodrowy oraz

rotatory wewnętrzne stawu biodrowego rozpoczynają swą aktywność w pierwszej
połowie trwania fazy podporu. W późniejszym okresie fazy podporu przywodziciele i
rotatory zewnętrzne oceniają ten ruch generowany przez uprzednie mięśnie.

Rotacja w stawie biodrowym

Zaangażowanie mięśni podczas

chodu - podpór

3. Mięsień czworogłowy uda rozpoczyna swoją aktywność na początku
fazy podporu prostując staw kolanowy. Mięśnie kulszowo-goleniowe
zginają kolano zanim palce stopy uniosą sie z podłoża.
4. Mięśnie zginające grzbietowo stopę rozpoczynają swoją aktywność
bezpośrednio po uderzeniu piętą w podłoże aby ocenić zgięcie
podeszwowe w sile grawitacji i doprowadzić stopę do pełnego kontaktu z
podłożem.
Głębokie lub częste uszkodzenie nerwu strzałkowego lub radikulopatia L5
będzie
skutkować powstaniem stopy opadającej wynikającej z niemożności
zgięcia jej grzbietowo oraz wykonania powolnego zgięcia podeszwowego.

Zaangażowanie mięśni podczas chodu -

podpór

• 5. Mięśnie zginające podeszwowo stopę rozpoczynają swoją

aktywność w drugiej połowie fazy podporu zasilając wysunięcie
ciała do przodu przy pomocy uda i nogi jako pojedynczej
jednostki. Ruch ciała w przód jest zasilany przez zginacze
podeszwowe stopy oraz prostowniki stawu biodrowego.

• 6. Ponieważ masa ciała przechodzi na stopę, wewnętrzne

mięśnie stopy napinają się aby wspomóc pracę więzadłom

Zaangażowanie mięśni podczas chodu -

przenoszenie

• Faza przeniesienia
• 1. Zginacze stawu biodrowego rozpoczynają swą aktywność bezpośrednio

pod koniec fazy podporu i kontynuują pracę na początku fazy przenoszenia
wraz z

przywodzicielami oraz rotatorami zewnętrznymi. Jednakże, są one

wyciszone we właściwej fazie przenoszenia, opierając moment ruchu na
masie uda aby przenieść je w przód. Ten moment ruchu jest oceniany pod
koniec fazy przenoszenia przez prostowniki stawu biodrowego.

Zaangażowanie mięśni podczas chodu -

przenoszenie

• 2. Mięśnie kulszowo-goleniowe zaczynają swoją aktywność w późnej fazie

podporu, kontynuują we wczesnej fazie przenoszenia aby zgiąć staw kolanowy.
Ruch kończyny dolnej w przód w fazie przenoszenia skutkuje transmisją sił w
mięśniach zginaczach i prostownikach stawu kolanowego, czasem z
wspomaganiem mięśni czworogłowych. Ten moment ruchu jest oceniany przez
mięśnie kulszowo-goleniowe przed kontaktem pięty z podłożem.

• 3.Mięśnie zginające stopę grzbietowo pozostają aktywne przez cały czas trwania

fazy przenoszenia.

Mięśnie uczestniczące w cyklu chodu

• 1. Przyspieszenie uda uzyskiwane jest przez aktywność mięśni : biodrowo-lędźwiowego
oraz prostego uda.

• 2. Hamowanie jest uzyskiwane przez aktywność mięśni : kulszowo-goleniowych, które
wchodzą w staw biodrowy i napinają się ekscentrycznie (wydłużenie).

• 3. Uderzenie pietą - Zginacze grzbietowe (przednia grupa goleniowa): piszczelowy
przedni, prostownik długi palucha oraz palców napinają się ekscentrycznie i
obniżają stopę w kierunku podłoża. Miesień czworogłowy napina się
ekscentrycznie aby pochłaniać energię w momencie gdy staw kolanowy zgina się co
zabezpiecza przed ugięciem kolan.

• 4. Uderzenie stopą – odwodziciele napinają się aby utrzymać tułów w pozycji
pionowej. Środek ciężkości ciała przesuwa sie w przód, mięśnie zginacze
podeszwowe stopy( trójgłowe łydki: brzuchaty, płaszczkowaty i podeszwowy)
napinają się aby popchnąć ciało w przód.

• 5. Uniesienie palców –Miesień czworogłowy napina się koncentrycznie aby
wspomóc zginacze podeszwowe stopy popchnąć ciało w przód i wydłużyć krok.

Chód o kulach

 

Pacjenci chodzący o kulach

 

 
 
 

•Czasowe

Stałe

•urazy kkd -amputacje
•odciążenie kkd- uszkodzenia nerwów obwodowych
•po urazach kkg przy (np: stopa opadająca) ataksja ruchowa zaburzeniach równowagi

- niedowłady, osteoporoza,

- zaburzenia równowagi
•zespoły bólowe - choroby wieku starczego

•u dzieci- jałowe martwice
•uszkodzenia łąkotek
•chondromalacja rzepki
•uszkodzenia mięśni (uraz
•ścięgna Achillesa)
•urazy w obrębie stopy
•ostrogi piętowe
•hallux'y- operacyjne

• Wysokość kul

 
• Pacjent wyprostowany dotyka kulami

podłoża. Lekko ugięte stawy
łokciowe. Nie obciąża się
nadgarstków (prawidłowe ułożenie
dłoni na uchwycie kul)- zespół
troczka. Kciuk w kontrze.

•

Chodzenie o kulach

 

•

1. Staw kolanowy

Kula w ręce po stronie urazu. W czasie chodu

pacjent przenosi kulę razem z nogą chorą. Chód
może być o jednej kuli lub o dwóch (jeśli pacjent
nie czuje się komfortowo).

•

2. Staw biodrowy

Kula po stronie przeciwnej od urazu. W czasie

chodu pacjent przenosi kulę razem z nogą chorą.

•

Chód o kulach po schodach

 

• Wchodzenie

• Chód rozpoczyna się od nogi zdrowej. Po wejściu na stopień,

dostawia się nogę chorą z kulą.

• Schodzenie

• Chód rozpoczyna się od nogi chorej. Przenosi się ją z kulą na stopień

niższy a następnie dostawia nogę zdrową.

 
 

RODZAJE PATOLOGICZNEGO CHODU:

• chód połowiczo-

niedowładny(hemiparetyczny)

• w niedowładach
• brak balansowania KG po stronie

niedowładnej lub zmniejszone
balansowanie

• powłóczenie KD niedowładną

• chód połowiczo-kurczowy (koszący)

• niedowładna KD wyprostowana w

stawie kolanowym, stopa końsko-
szpotawa, zataczanie chorej KG wokół
kolana

• KG po stronie chorej odwiedziona,

przedramię zgięte i nawrócone,
nadgarstek zgięty

• chód ten występuje np. po udarach

mózgu

• chód paraparetyczny (chód niedowładny KD

wiotki)

• chory chodzi powoli z wysiłkiem, nie odciąga

stóp

• chodzi z laską lub z drugą osobą
• niekiedy chwieje się i pada
• często zgina KD w kolanach
• chód ten występuje np. w poprzecznym

uszkodzeniu rdzenia

• chód paraparetyczny spastyczny

• chory usztywnia niedowładne KD, nie

zgina kolan, zaczepia palcami o
podłogę

• chód ten występuje np. w chorobach

rdzeniowych ze skurczowym
niedowładem KD

•

chód nożycowy

• KD przywiedzione i zrotowane do wewnątrz
• w stawach kolanowych podczas chodu KD

krzyżują się

• chód powolny, utrudniony
• w tułowiu obserwujemy ruchy kompensacyjne
• chód ten występuje np. u chorych z

porażeniem KD kurczowym, w chorobie
Little’a

(

mózgowe porażenie dziecięce)

• chód paretyczno-ataktyczny

(chód kurczowo-

bezwładny)

• chory usztywnia KD, wyrzuca je

chwiejnie

• stopami mocno uderza o podłoże
• chód ten występuje np. u osób z SM

•

chód brodzący (koguci, koński)

• nadmierne unoszenie KD
• nadmierne zginanie KD przy opadających stopach
• chód ten występuje np. w:

– przypadku porażenia mięśni prostowników stopy i palców,

zapaleniach wielonerwowych

– odosobnionym zapaleniu nerwu strzałkowego
– postępującym zaniku mięśni typu strzałkowego (chód Charkota

Mariego-Tootha)- pacjent nie może wspiąć się na piętach lub
palcach

– w niedowładach obwodowych KD
– polineuropatiach
– porażeniach nerwu strzałkowego- chory stawia stopę przed

stopą (chód brodzący)

• chód kaczkowaty

• kołysanie się w stawach biodrowych

na skutek niedowładu mięśni obręczy
stawu biodrowego

• chód ten występuje np. w dystrofiach

mięśniowych postępujących (brak
odwodzenia w stawie biodrowym)

• chód drobnymi kroczkami

• chory przyjmuje postawę zgięciową

bez balansu KG

• chód ten występuje np. w chorobie

Parkinsona parkinsonizmie po
śpiączkowym, w porażeniu rzekomo-
opuszkowym

•

przymusowy pęd ku tyłowi lub do boku

• występuje sztywność mięśni ciała
• stan akinetyczny
• chory ułatwia sobie chodzenie , tak, że porusza się

bokiem lub tyłem na skutek pochylenia górnej
części tułowia do przodu (przesuwa się wtedy
środek ciężkości do przodu)

• chory, aby nie upaść porusza się do przodu, nie

mogąc przechylić tułowia do tyłu (propulsja)

• chód ten występuje np. w stanach parkinsonowskich

•

chód móżdżkowy

• chód na szerokiej podstawie z szeroko

rozstawionymi KD

• chód chwiejący się
• tułów nie podąża za KD (podąża trochę z tyłu)
• chód ten występuje np. w guzach robaka

móżdżku ( tułów podąża w tę stronęchwieje
się w tę stronę, po której jest guz)

• chód chwiejny (pijacki)

• chód ten występuje np. w:
• ostrym upojeniu alkoholowym
• zapaleniu wielonerwowym
• SM
• przedawkowaniu leków
• guzach mózgu

• chód gwiaździsty

• chód ten charakteryzuje się tym, że

przy poleceniu pacjentowi przejścia 5
kroków w przód a następnie 5 w tył,
następuje zbaczanie w stronę
ogniska chorobowego

• chód ten występuje np. w

schorzeniach móżdżku lub błędnika

•

chód tylno-sznurowy (tabetyczny)

• chód niepewny o dużych krokach
• charakteryzuje się nadmiernym zginaniem KD w stawie

kolanowym, wyrzucaniem stóp i silnym uderzaniem
pięty o podłoże

• chory cechuje się brakiem czucia ułożenia ciała-

pomaga sobie kontrolą wzroku

• chory chodzi o lasce
• chód ten występuje np. w wiądzie rdzenia, zwyrodnieniu

tylno-sznurowym rdzenia, zapaleniu wielonerwowym

• chód antalgiczny

• chód ten występuje np. gdy pacjent

ucieka przed bólem (odciąża chorą
KD)

• chód histeryczny

• jest to chód zaburzony czynnościowo
• nadmierne balansowanie biodrami

• chód defiladowy

• chód ten występuje np. w

uszkodzeniu układu
pozapiramidowego

chód patologiczny w fizjologicznej przesadzie ruchu:

• chód kołyszący występuje często u kobiet
• chód marynarski występuje u kobiet lub

mężczyzn; chód ten charakteryzuje się
kołysaniem biodrami(bujanie się)

• chód majestatyczny cechą

charakterystyczną jest wysoko uniesiona
głowa i wyrzut KD

• chód sztywny brak oscylacji barków i bioder
• chód drobnymi kroczkami

charakterystyczny dla niskich osób.