

Próby

wydolnościow

e i wysiłkowe

Próba wysiłkowa



jest nieinwazyjnym badaniem diagnostycznym
stosowanym w kardiologii do oceny reakcji mięśnia
sercowego na wysiłek fizyczny, który przekłada się na
większe zapotrzebowanie serca na tlen. Badanie
umożliwia ocenę wydolności fizycznej organizmu.
Badanie to zmuszając organizm do zwiększonej pracy,
przy jednoczesnym monitorowaniu zapisu EKG i
kontroli ciśnienia tętniczego krwi, pozwala ocenić
wydolność układu krążenia. Jest pomocne w
rozpoznawaniu i ocenie skuteczności leczenia choroby
wieńcowej. Badanie jest również wykorzystywane do
rehabilitacji chorych.



WYKONYWANA NA ZLECENIE

LEKARZA!

Przygotowanie do

próby wysiłkowej



BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Badany powinien być poddany wstępnej ocenie
kardiologicznej przez wykonującego próbę wysiłkową
lekarza. Należy przedstawić aktualny wynik EKG przed
próbą wysiłkową.



SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Bezpośrednio przed próbą wysiłkową badany nie
powinien palić papierosów, spożywać posiłku,\, pić
mocnej kawy czy herbaty. Dotychczas przyjmowane
leki należy przyjąć lub odstawić zgodnie z zaleceniami
lekarza kierującego na badanie.

Opis badania



Badanie wykonuje się na ergometrze rowerowym lub bieżni ruchomej. Na
klatce piersiowej badanego, po przygotowaniu skóry (wygoleniu włosów i
odtłuszczeniu alkoholem lub benzyną), nakleja się elektrody, które łączy się
następnie odpowiednio oznakowanymi kablami z urządzeniem
rejestrującym zapis EKG. Na ramieniu badanego zakładany jest mankiet do
pomiaru ciśnienia. Próba wysiłkowa na ergometrze rowerowym polega na
stopniowym zwiększaniu obciążenia przy utrzymaniu stałej prędkości
pedałowania, co daje badanemu wrażenie jazdy ze stałą prędkością pod
coraz większą górkę (Ryc.1-10). Próba wysiłkowa na bieżni ruchomej polega
na stopniowym zwiększaniu szybkości przesuwu taśmy i wzrostu kąta jej
nachylenia, co odbierane jest przez badanego, jako marsz coraz szybszym
krokiem pod coraz większą górkę. Próbę wysiłkową przerywa się po
osiągnięciu przewidywanej dla wieku częstości akcji serca, wystąpieniu
dolegliwości lub pojawieniu się zmian w zapisie EKG, będących wskazaniem
do przerwania badania.



Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi
wykresami (zapisem czynności elektrycznej serca w wybranym czasie).



Badanie trwa zwykle od kilku do kilkunastu.

Co pacjent powinien zgłosić

wykonujacemu badanie?

Możliwe powikłania



W czasie wykonywania próby wysiłkowej badany
może odczuwać ból zamostkowy, zawroty głowy,
duszność. Objawy te zwykle szybko ustępują po
zaprzestaniu wysiłku.



Badanie może być powtarzane wielokrotnie.
Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a
także u kobiet ciężarnych.

Wskazania



diagnostyka bólów w klatce piersiowej



diagnostyka zmian w EKG spoczynkowym określane
jako "niespecyficzne"



ocena zaawansowania choroby niedokrwiennej serca



ocena skuteczności leczenia choroby niedokrwiennej
serca



kwalifikacja do badań inwazyjnych (koronarografia)



kwalifikacja do właściwego etapu rehabilitacji u osób
po zawale mięśnia sercowego i przeszczepieniu serca



diagnostyka zaburzeń rytmu serca



tak zwane wczesne testy pozawałowe

Przeciwwskazania

bezwzględne



Świeży zawał m. serca (2 doby)



Niestabilna choroba wieńcowa, nieopanowana
leczeniem

farmakologicznym



Objawowe zaburzenia rytmu serca



Ciężkie, objawowe zwężenie zastawki aortalnej



Nieopanowana niewydolność serca



Świeży zator tętnicy płucnej lub zawał płuca



Ostre zapalenie osierdzia lub m. sercowego



ostre rozwarstwienie aorty

Wskazania bezwzględne do

przerwania próby wysiłkowej



Spadek SBP o >10 mm Hg (utrzymujący się stale poniżej wart.

wyjściowej) pomimo wzrostu obciążenia, jeżeli towarzyszą mu
inne objawy niedokrwienia – ból dławicowy, obniżenie odc. ST
wskazujące na dodatni lub wątpliwy wynik próby



uniesienie odcinka ST ( >1 mm) w odpr. bez nieprawidłowych
załamków Q lub zespołów QS (poza V1 lub aVR)



ból dławicowy (stopień 3-4)



objawy ze strony OUN (zawroty głowy), objawy upośl. perfuzji

(sinica lub bladość)



utrwalony częstoskurcz komorowy



trudności w monit. EKG lub SBP



prośba pacjenta o zakończenie próby

Wskazania wzgledne do przerwania

próby wysiłkowej



spadek ciśnienia skurczowego >10mmg bez innych
objawów

niedokrwienia



Wzrost ciśnienia skurczowego >250mmHg, rozkurczowego
115mmHg



Narastający ból w klatce piersiowej, który nie ma cech
typowego bólu dławicowego



Obniżenie odc. ST>2mm lub zmiana osi elektrycznej serca



Wielokształtne przedwczesne pobudzenia komorowe nsVT,
częstoskurcz nadkomorowy, blok A-V, bradyarytmia



Blok odnogi pęczka Hisa trudny do różnicowania z VT



Zmęczenie, duszność



Kurcze i ból mięśni kończyn dolnych



Badanie

wydolności

tlenowej

Test Coopera



To próba wytrzymałościowa opracowana w
1968 przez amerykańskiego lekarza. Która
polega na ocenie maksymalnego dystansu,
jaki zdolny jest przebiec badany w ciągu 12
minut. Powstało wiele odmian tego testu,
jednak podstawowy 12-minutowy wciąż
cieszy się największą popularnością. Próba
ta jest wykorzystywana na uczelniach
sportowych, testach do wojska, straży
pożarnej czy policji. Coraz częściej
wykonuje się ją również na lekcjach WF-u w
szkołach średnich. Pozwala on a znakomicie
ocenić wydolność tlenową, a przy pomocy
prostego woru również pułap tlenowy
organizmu

Test Żołądzia



Zawodnik pokonuje na bieżni 5 odcinków 6-cio minutowych, pomiędzy
nimi jest 1 minutowa przerwa, podczas której pobierana jest z płatka
ucha krew do oznaczeń stężenia mleczanu (jedna kropla). Prędkość na
każdym odcinku regulowana jest za pomocą tętna. Dla prawidłowego
wykonania testu niezbędna jest znajomość swojego HRmax.



Obciążenia dobierane są następująco:
1. HRmax-50ud/min
2. HRmax-40ud/min
3. HRmax-30ud/min
4. HRmax-20ud/min
5. HRmax-10ud/min



Co on daje?
Przy pomocy tego testu można ustalić treningowe zakresy tętna lub/i
prędkości oraz, po kolejnych testach, prześledzić kierunek zmian w
kształtowaniu wydolności tlenowej.



METODY

OCENIAJĄCE

WIELKOŚĆ

MAKSYMALNEGO

POBORU TLENU:

Profesjonaliści

Próba bezpośrednia – TEST STOPNIOWY



Najdokładniejszy



przeprowadzany jest przy użyciu sprzętu laboratoryjnego. Podczas
tego testu zawodnik wykonuje wysiłek na cykloergometrze lub na
bieżni stacjonarnej z narastającym obciążeniem, będąc w masce,
która kieruje wydychane przez niego powietrze do analizatora
gazów oddechowych, co gwarantuje precyzyjny pomiar
maksymalnego minutowego poboru tlenu. W czasie wysiłku
należy angażować możliwie największą ilość grup mięśniowych, a
rodzaj wysiłku powinien być do uprawianej dyscypliny sportu.
Dobrze jest, aby czas wysiłku nie był krótszy niż 3 minuty, a
obciążenie tak dobrane aby nie spowodowało przerwania wysiłku
przed uzyskaniem pułapu tlenowego. Intensywność pracy na
początku powinna być niska, a następnie systematycznie
zwiększana, aż do osiągnięcia wielkości maksymalnych. Próba ta
ma doprowadzić badanego do skrajnego zmęczenia , gdyż celem
przeprowadzenia testu jest poznanie wartości maksymalnych
charakteryzujących układ oddechowy i układ krążenia.

Metoda pośrednia –

test Margarii



Do przeprowadzenia tego testu potrzebujemy stopień o
wysokości 40 cm (dorośli) lub 30 cm (dzieci). Zadaniem
badanej osoby jest wykonanie bezpośrednio po sobie
dwóch wysiłków, polegających na wchodzeniu na stopień
w określonym tempie. W czasie pierwszego wysiłku
badana osoba wchodzi na stopień w rytmie 15 wejść na
minutę – metronom, nadający rytm wchodzenie, ustawia
się na 60 uderzeń na minutę. Podczas drugiego wysiłku
badany wchodzi na stopień szybciej, tj. 25 wejść na
minutę (metronom uderza 100 razy na minutę). Pod
koniec każdego wysiłku należy dokonać pomiaru
częstotliwości skurczów serca – HR (należy uśrednić
wielkości HR z dwóch ostatnich minut wysiłku).

Kolarstwo - test PWC



Testy Physical Working Capacity bazują na
szacowaniu wartości maksymalnej pochłaniania
tlenu czy progów metabolicznych w oparciu o
wyniki mocy na kg masy ciała uzyskane przy
odpowiednich wartościach tętna .Ten rodzaj
testów znajduje swoje zastosowanie w
monitorowaniu postępów treningowych. W jego
interpretacji należy jednak wziąć pod uwagę
szereg innych czynników (m.in. obciążenia
treningowe w ciągu ostatnich tygodni) by
pozornej poprawy wydolności nie pomylić z
pierwszymi symptomami przetrenowania.

Test CP



Testy Critical Power (mocy krytycznej) polegające
na utrzymaniu maksymalnej, w miarę możliwości
stałej mocy w określonym czasie (od 5 sekund do
60 minut).. W praktyce jednak poddanie
zawodnika takiemu badaniu (godzinna czasówka)
jest trudne, bardzo obciążające i raczej źle
tolerowane przez badanego. Może także zaburzyć
plan treningowy.

Ergospirometryczna próba wysiłkowa

(cardiopulmonary exercise test, CPET)



Potężne narzędzie do diagnostyki
wydolnościowej, opiera się na klasycznym
elektrokardiograficznym teście wysiłkowym,
rozszerzając go o analizę gazów oddechowych
(wdychanego tlenu i wydychanego dwutlenku
węgla). Pozwala na kompleksową ocenę układu
oddechowego i sercowo-naczyniowego.



Badanie

wydolności

beztlenowej

Test Margarii –

Kalamena



Dzięki tej próbie można wyznaczyć moc beztlenową
fosfagenową. Do przeprowadzenia badania potrzebny jest
precyzyjny, elektroniczny system pomiaru czasu miedzy 3
a 9 schodem. Test rozpoczyna się od intensywnego
rozbiegu z odległości 6 metrów, po czym badany ma za
zadanie wbiegnąć na schody i pokonać je, stawiając stopy
na 3, 6 i 9 stopniu, w jak najszybszym tempie. Wielkość
wykonanej pracy wylicza się na podstawie masy badanej
osoby, wielkości przyspieszenia ziemskiego oraz
pokonanej drogi w pionie (różnicy wysokości między 9 i 3
stopniem). Uzyskane dane podstawiamy do wzorów.

Test Vandewalle’a



Po rozgrzewce badany wykonuje kilka 6-10-sekundowych prób
wysiłkowych na ergometrze rowerowym przy każdorazowo
innym oporze na kole ergometru. Za każdym razem badany
musi w jak najkrótszym czasie osiągnąć najwyższą prędkość
obrotów. Opór jest zwiększany w każdej kolejnej próbie do
momentu, aż badany nie jest w stanie przekroczyć 100
obrotów/minutę. Na podstawie uzyskanej liczby obrotów, przy
odpowiedniej sile oporu, wylicza się graniczną liczbę obrotów i
graniczną siłę oporu, korzystając z równania regresji liniowej:



y = -ax + b, gdzie y – to liczba obrotów/minutę, a –
współczynnik nachylenia prostej, x – zastosowana wartość siły
oporu,

b – przesunięcie względem osi y.



Największą moc osiąga się przy wartości oporu równej 0,5
granicznej wartości siły oporu.



Nagły zgon

sercowy

u sportowców

Dlaczego sportowcy

umieraja na serce?



Doniesienia o nagłym zgonie sercowym dotyczą
głównie mężczyzn pomiędzy 16 a 30 rokiem życia
uprawiających takie dyscypliny sportu jak:



biegi długodystansowe



piłka



Rugby



futbol amerykański

Czym jest nagła śmierć sercowa?



Nagła śmierć sercowa u sportowców to niezwiązany
z urazem, nieoczekiwany zgon w czasie wysiłku
fizycznego lub bezpośrednio po nim (do 6 godzin),
będący wynikiem zatrzymania krążenia (najczęściej
w wyniku migotania komór) u osoby dotychczas
zdrowej (lub uważanej za taką), albo w wyniku tzw.
wstrząśnienia serca. Groźne, komorowe zaburzenia
rytmu serca (częstoskurcz komorowy, migotanie
komór) są przyczyną ponad 90% nagłych zgonów w
tej grupie. Ich podłożem są zaburzenia ukrwienia
obszarów mięśnia sercowego powstające w czasie
ekstremalnych wysiłków, a pierwotne przyczyny
zależą od wieku.

Główne przyczyny[<35r.ż]



kardiomiopatia przerostowa (20–50% przypadków) u
większości sportowców z kardiomiopatią przerostową
przebieg choroby jest bezobjawowy do momentu nagłego
zgonu.



anomalie tętnic wieńcowych (Najczęstszą anomalią jest
odejście lewej tętnicy wieńcowej (zaopatrującej w tlen
większość mięśnia lewej komory serca) od prawej zatoki
Valsalvy.)



wstrząśnienie serca (commotio cordis) w wyniku tępego
urazu okolicy przedsercowej. Wstrząśnienie serca przeżywa
zaledwie 10% zidentyfikowanych ofiar.



Inne (zapalenie mięśnia sercowego, arytmogenna
kardiomiopatia prawej komory, zespół wydłużonego QT, zespół
Wolffa – Parkinsona – White'a oraz strukturalne
nieprawidłowości układu przewodzącego.)

Przyczyny zgonów u starszych

sportowców



80% przypadków nagłych zgonów jest choroba
niedokrwienna serca. Istniejące zmiany
miażdżycowe mogą być przyczyną ostrego
niedokrwienia w czasie dużego wysiłku lub
bezpośrednio po nim, co może wyzwolić
zagrażającą życiu arytmię.