Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Wykład dla IV roku WEiP z przedmiotu:
Rynek Energii

Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie

Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie

AGH University of Science and Technology

AGH University of Science and Technology

Wydział Energetyki i Paliw

Wydział Energetyki i Paliw

Faculty of Fuels and Energy

Faculty of Fuels and Energy

Dr inż. Tomasz Mirowski

Katedra Zrównoważonego Rozwoju

Energetycznego

Rynek energii elektrycznej w Polsce -

wybrane zagadnienia

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CZĘŚĆ I

ZMANY W SEKTORZE ELEKTROENERGETYCZNYM

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Plan wykładu

 Krajowy System

Elektroenergetyczny

 Segmenty rynkowe

 Podstawowe pojęcia z zakresu

elektroenergetyki i rynku energii elektrycznej

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Struktura energetyki w Polsce

Od 1 lipca 2007 r., zgodnie z zapisami Prawa energetycznego, nastąpiła

w Polsce pełna liberalizacja rynku energii.



Wszyscy odbiorcy energii elektrycznej mogą kupować energię od

wybranego przez siebie sprzedawcy.



W 2006 roku z ok. 1,7 mln klientów uprawnionych skorzystało z tego

prawa 61

1)

odbiorców. Ilość energii sprzedanej tym odbiorcom stanowiła

w minionym roku prawie 11% ilości energii sprzedanej wszystkim

odbiorcom końcowym. Byli to głównie odbiorcy o dużym i bardzo

dużym zużyciu energii - tacy, którzy kupują ponad 2000 MWh rocznie.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Struktura energetyki w Polsce

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY (SE)

Zbiór urządzeń przeznaczonych do wytwarzania, przesyłu i rozdziału

energii elektrycznej, połączonych ze sobą funkcjonalnie w celu

realizacji procesu ciągłej dostawy energii elektrycznej odbiorcom.

Odbiorcy nie wchodzą w skład SE, ale stanowią podmiot działania

tego systemu i są integralnie związani z nim.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

KRAJOWY SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY (KSE)

ŹRÓDŁA ENERGII

Podstawowe źródła w skali kraju, to elektrownie i elektrociepłownie.
Energia cieplna może pochodzić ze spalania węgla kamiennego, węgla
brunatnego, gazu, ze źródeł opartych na kontrolowanej reakcji
łańcuchowej rozpadu izotopów oraz źródeł odnawialnych.

ZADANIE

Podstawowe zadanie: zapewnienie odbiorcom ciągłych i nieprzerwanych
dostaw energii elektrycznej o prawidłowych parametrach jakościowych
określanych poprzez częstotliwość i napięcie przesyłu.

UKŁAD

Elektroenergetyka zawodowa i przemysłowa tworzy w sensie
technicznym system obejmujący źródła wytwarzania energii
elektrycznej, sieci przesyłu i rozdziału energii oraz odbiorniki
energii.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Największe

elektrownie

(2011)

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Elektrociepłownie gazowe w Polsce w 2013 r.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Duże elektrownie wodne w Polsce

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Energetyka wiatrowa

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Wyszczególni

enie

2010

2011

2012

 

GWh

%

GWh

%

GWh

%

Węgiel

kamienny

87 941

55,8

87 326

53,4

80 596

49,7

Węgiel

brunatny

48 651

30,9

52 529

32,1

54 054

33,3

Gaz ziemny

4 797

3,0

5 821

3,6

6259

3,9

Biomasa i

biogaz

6 305

4,0

7601

4,6

10094

6,2

Pozostałe

paliwa (oleje

opałowe i

napędowe, gaz

ciekły)

4 812

3,0

4305

2,6

3923

2,4

Woda

2 920

1,8

2331

1,4

2037

1,3

Wiatr

1 664

1,1

3205

2,0

4747

2,9

RAZEM

157 658

100,0

163 548

100,0

162 139

100,0

Źródło: Rocznik ARE "Statystyka elektroenergetyki polskiej„

Produkcja energii
elektrycznej według
nośników

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CHARAKTERYSTYKA KSE

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CHARAKTERYSTYKA KSE

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CHARAKTERYSTYKA KSE

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CHARAKTERYSTYKA KSE

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Procentowy udział w krajowej produkcji energii elektrycznej

poszczególnych grup elektrowni według rodzajów paliw w 2013

roku

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Grupy Energetyczne w Polsce

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

PRZESYŁ

Polskie Sieci Elektroenergetyczne

S.A.

Sieci przesyłowe w Polsce tworzą
linie i stacje pracujące na napięciu
220 kV oraz 400 kV, a także kilka
linii

granicznych

110

kV

pracujących

w

układach

wydzielonych.

W skład systemu przesyłowego
wchodzi także wyłączona z ruchu
linia 750 kV łącząca stację
Rzeszów (Widełka) z elektrownią
atomową Chmielnicka na Ukrainie
(polski odcinek ma długość 114
km).
W 2000 roku uruchomiona została
także podmorska linia kablowa
prądu stałego Słupsk - Starno
pracująca na napięciu 450 kV,
która umożliwia wymianę energii
między Polską i Szwecją.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Operator

Systemu

Przesyłowego

(OSP)–

przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję
na przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej,
odpowiedzialne za ruch sieciowy sieci przesyłowej na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
Operator systemu dystrybucyjnego (OSD) –
przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję
na przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej,
odpowiedzialne za ruch sieciowy sieci rozdzielczej na
obszarze kraju określonym w koncesji;

SŁOWNIK POJĘĆ

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Słupy

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Słupy

Słupy żelbetowe: a) przelotowy, b) narożny, c)

odporowy

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Linia SN

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

POLSKA W SYSTEMIE CENTREL

Źródło: www.cire.pl

Z systemem CENTREL związany jest
system UPS (United Power System) lub
IPS (Interconnected Power System),
dawny system Pokój zrzeszający kraje
dawnego RWPG (Ukraina, Mołdawia,
Białoruś, Rosja, Litwa, Łotwa, Estonia,
Rumunia, Bułgaria) i ZSRR dysponujący
mocą 230 GW.

CENTREL (moc zainstalowana 60
GW) - Czechy, Słowacja, Węgry i
Polska.

UCPTE (zainstalowana moc 410 GW)
– jest najważniejszy w Europie -
Niemcy, Austria, Szwajcaria, kraje
Benelux.u, Francja, Hiszpania,
Portugalia, Włochy, Słowenia,
Chorwacja, Bośnia i Hercegowina,
Jugosławia, Macedonia, Grecja.

W Europie istnieje wiele różnych systemów elektroenergetycznych.

W 1995 roku - synchroniczne połączenie systemu CENTREL i UCEPTE.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

POLSKA W SYSTEMIE UCTE

Źródło: www.cire.pl

Od 1995 roku powstała UCTE (Union pour la Coordination du Transport
de'Electricite) – organizacja zrzeszająca Operatorów Systemów
Przesyłowych odpowiedzialnych za prowadzenie ruchu i rozwój
połączonych systemów elektroenergetycznych o sieci przesyłowej od 220
kV wzwyż.

Członkami założycielami "nowego" UCTE jest 33 Operatorów Systemów
Przesyłowych z następujących krajów europejskich: Austrii, Belgii, Bośni,
Chorwacji, Czech, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Jugosławii,
Luksemburga, Macedonii, Niemiec, Polski, Portugalii, Słowacji, Słowenii,
Szwajcarii, Włoch i Węgier.

UCTE działa jako stowarzyszenie z osobowością prawną wg zasad
prawa belgijskiego dla stowarzyszeń międzynarodowych.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

DYSTRYBUCJA

33 zakłady energetyczne

W podsystemie dystrybucji funkcjonują spółki dystrybucyjne
(Zakłady Energetyczne), których obszar działania obejmuje rynek
hurtowy i detaliczny energii elektrycznej.

Główne obowiązki:
- utrzymanie odpowiedniego stanu technicznego sieci rozdzielczej

110 kV oraz średniego i niskiego napięcia, której są
właścicielami,

- zapewnienie jakości i niezawodności dostaw energii elektrycznej,

- udostępnianie sieci rozdzielczej na wniosek odbiorcy, który

zgodnie z zasadą TPA ma prawo do usług przesyłowych i nabywa
bezpośrednio
u wytwórcy bądź na rynku hurtowym energię elektryczną,

- sprzedaż energii elektrycznej odbiorcom taryfowym oraz

świadczenie usług przedsiębiorstwom obrotu, które działają w
imieniu odbiorców mających prawo do usług przesyłowych.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

DYSTRYBUCJA

Operatorzy Systemów Przesyłowo-Dystrybucyjnych

Tauron Polska Energia S.A.:

•ENION GRUPA TAURON S.A.

•Energia

Pro

GRUPA TAURON S.A.

Polska Grupa Energetyczna S.A.:

•ŁZE Dystrybucja sp. z o.o.

•ZEŁ–T Dystrybucja Sp. z o.o.

•LUBZEL DYSTRYBUCJA Sp. z o.o.

•RZE Dystrybucja Sp. z o.o.

•ZEORK Dystrybucja Sp. z o.o.

•ZKE Dystrybucja Sp. z o.o.

•ZEB Dystrybucja Sp. z o.o.

•ZEW–T– Dystrybucja Sp. z o.o.

ENEA – OPERATOR S.A.

ENERGA – OPERATOR S.A.

Vattenfall Distribution Poland S.A.

RWE Stoen Operator Sp. z o.o.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

DYSTRYBUCJA

Operatorzy Systemów

Dystrybucyjnych

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

DYSTRYBUCJA

Grupy taryfowe

Grupa taryfowa G11 stosowana najczęściej w gospodarstwach
domowych - jest to grupa z rozliczeniem jednostrefowym, w której
każda zużyta kilowatogodzina (kWh) energii elektrycznej ma
jednakową cenę niezależnie od pory dnia.

Grupa taryfowa G12 jest to grupa, w której rozliczenie odbywa
się z podziałem na strefy:
- dzienną – obowiązującą w godz. 6:00 – 13:00; 15:00 - 22:00
(droższą),
- nocną – obowiązującą w godz. 22:00 – 6:00; 13:00 – 15:00
(tańszą),
ze różnicowanymi cenami i stawkami opłat za pobraną energię
elektryczną.
Grupę taryfową G12 wybierają zwykle klienci, którzy mają piece
akumulacyjne czy bojlery do podgrzewania wody lub też zużywają
zdecydowanie więcej energii w strefie nocnej. podsystemie
dystrybucji

funkcjonują

spółki

dystrybucyjne

(Zakłady

Energetyczne), których obszar działania obejmuje rynek
hurtowy i detaliczny energii elektrycznej.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Monopson - jeden nabywca i wielu dostawców
towarów czy usług z danej branży (zdominowany po
stronie popytu).

SŁOWNIK POJĘĆ

Przykład: rynek energetyczny. Przed wprowadzeniem
TPA, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. generalnie
występo-wały wobec elektrowni systemowych jako
monopsonista.

Energia elektryczna czynna – energia elektryczna
pobierana lub wprowadzana do sieci przesyłowej,
będąca iloczynem mocy czynnej i czasu jej
wykorzystania.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

ZASADA TPA

Swobodny przepływ towaru >>> warunek

funkcjonowania REE

Energia i usługa przesyłu jako towar

Warunek istnienia REE >>> każdy uczestnik ma dostęp

do sieci

Zasada TPA (Third Party Access) - dostęp strony

trzeciej
(do sieci) - prawo wszystkich uczestników
rynku energii do swobodnego wyboru
sprzedawcy energii elektrycznej.

Jest to podstawowa zasada konkurencji !!!

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Wybrane modele rynku energii

elektrycznej

AGENCJA ELEKTROENERGETYCZNA

OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO

ODBIORCA

1n

ODBIORCA

nn

ODBIORCA

n1

ODBIORCA

2n

ODBIORCA

21

ODBIORCA

11

WYTWÓRCA

1

OPERATOR SYSTEMU

ROZDZIELCZEGO

2

OPERATOR SYSTEMU

ROZDZIELCZEGO

1

OPERATOR SYSTEMU

ROZDZIELCZEGO

n

WYTWÓRCA

1

WYTWÓRCA

1

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Wybrane modele rynku energii elektrycznej

Odbiorca nn

Odbiorca n1

Operator Systemu

Rozdziaelczego n

Odbiorca 2n

Odbiorca 21

Operator Systemu

Rozdzielczego 2

Odbiorca 1n

Odbiorca 11

Operator Systemu

Rozdzielczego 1

Wytwórca n

Wytwórca 2

Wytwórca 1

RYNEK HURTOWY DNIA NASTĘPNEGO

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Wybrane modele rynku energii elektrycznej

WYTWARZANIE

I

IMPORT ENERGII

Regulowany rynek

hurtowy

Konkurencyjny

rynek detaliczny

Regulowany rynek

detaliczny

Konkurencyjny

rynek hurtowy

1. Gra konkurencyjna między
uprawnionymi podmiotami.

2. Wytwórcy dostarczają
energię elektryczną
i świadczą regulacyjne usługi
systemowe wg taryfy URE.

3. Przedsiębiorstwa

obrotu oraz spółki
dystrybucyjne
prowadzą sprzedaż
energii odbiorcom
pozataryfowym.

4. Spółki dystrybucyjne

sprzedają energię
elektryczną
odbiorcom
taryfowym, którzy
nie nabyli jeszcze
prawa do usług
przesyłowych lub
odbiorcom, którzy
nabyli takie prawa
jednak nie chcą z
nich skorzystać.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Grafik handlowy – dane handlowe pokazujące
planowaną realizację umowy sprzedaży energii
elektrycznej, w każdej godzinie doby handlowej.

SŁOWNIK POJĘĆ - RYNEK BILANSUJĄCY

Grafik obciążeń – zbiór danych określających
wielkość

poboru

lub

wprowadzenia

energii

elektrycznej dla zbioru miejsc dostarczania, dla
których sporządza się zbiór takich danych w
poszczególnych godzinach.
Jednostka grafikowa – zbiór miejsc dostarczania
energii rynku bilansującego; jednostki grafikowe są
określane przez poszczególnych uczestników rynku
bilansującego w uzgodnieniu z operatorem systemu
przesyłowego

lub

operatorem

systemu

dystrybucyjnego, zależnie od położenia miejsc
dostarczania energii rynku bilansującego w sieci.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CZĘŚĆ II

Giełda Energii i rynek bilansujący

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

PODZIAŁ

RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ w POLSCE

PODMIOTOWY

- rynek kontraktów dwustronnych,
- rynek giełdowy,
- rynek bilansujący.

SEGMENTOWY

- rynek kontraktów dwustronnych,
- rynek giełdowy,
- rynek bilansujący.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Kontrakty bilateralne zakupu energii elektrycznej można podzielić ze
względu na czas
realizacji. Zdecydowana większość kontraktów bilateralnych jest oparta o
produkcję
elektrowni systemowych.
Przy prognozowaniu rozwoju cen energii elektrycznej należy wziąć pod uwagę
następujące kwestie:

Kontrakty bilateralne

rozwój cen energii elektrycznej jest uzależniony od interakcji między

poszczególnymi sektorami rynku energetycznego, jak: rynek energii
elektrycznej, rynek ciepłowniczy, gazowy czy rynek węgla,

wielkość importu energii elektrycznej tj. stopień otwarcia rynku

krajowego na energię z Europy, który ma wpływ na kształtowanie cen
energii,

harmonogram ubytków mocy zainstalowanej w KSE.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Słownik pojęć

energia elektryczna czynna – energia elektryczna pobierana
lub wprowadzana do sieci przesyłowej, będąca iloczynem mocy
czynnej i czasu jej wykorzystania;

grafik obciążeń – zbiór danych określających wielkość poboru lub
wprowadzenia energii elektrycznej dla zbioru miejsc dostarczania,
dla których sporządza się zbiór takich danych w poszczególnych
godzinach;

Moc czynna (P) - moc, którą urządzenie pobiera z sieci
elektroenergetycznej i przetwarza na energię mechaniczną, cieplną
lub świetlną. Moc ta jest pobierana przez każde urządzenie w
gospodarstwie domowym. Jednostką mocy czynnej jest wat (W).

Moc bierna (Q) -moc, którą urządzenie elektryczne pobiera z sieci
elektroenergetycznej i magazynuje w postaci energii pola
elektrycznego i magnetycznego. Moc ta jest niezbędna do działania
urządzeń takich jak: silnik elektryczny, transformator. Jednostką
mocy biernej jest war (var).

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

jednostka grafikowa – zbiór miejsc dostarczania energii rynku
bilansującego;

jednostki

grafikowe

są

określane

przez

poszczególnych uczestników rynku bilansującego w uzgodnieniu z
OSP lub OSD, zależnie od położenia miejsc dostarczania energii
rynku bilansującego w sieci;

grafik handlowy – dane handlowe pokazujące planowaną
realizację umowy sprzedaży energii elektrycznej, w każdej godzinie
doby handlowej;

Słownik pojęć

miejsce

dostarczania

energii

elektrycznej

z

sieci

przesyłowej (MD) – punkt w sieci, do którego PSE SA jest
zobowiązana dostarczać energię elektryczną, określony w umowie
o przyłączenie, w umowie o świadczenie usług przesyłowych lub
umowie sprzedaży energii elektrycznej;

kontrakt długoterminowy (KD) – umowa zakupu energii
elektrycznej zawarta przez PSE SA z podmiotami realizującymi
inwestycje modernizacyjne i proekologiczne;

miejsce przyłączenia – punkt w sieci, w którym przyłącze łączy
się z siecią, określony w umowie o przyłączenie;

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Słownik pojęć

kontrakt długoterminowy (KD) – umowa zakupu energii
elektrycznej zawarta przez PSE SA z podmiotami realizującymi
inwestycje modernizacyjne i proekologiczne;

minimalna ilość energii (MIE) – kalkulacyjna ilość energii
elektrycznej przyporządkowana odbiorcom PSE SA, którzy są
dostawcami energii sprzedawanej odbiorcom końcowym; dotyczy
ilości

energii

elektrycznej

pochodzącej

z

kontraktów

długoterminowych;

odbiorca końcowy – odbiorca, który całość kupowanej energii
elektrycznej zużywa na własne potrzeby;

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Słownik pojęć

operator handlowy (OH) – podmiot, który jest odpowiedzialny za
dysponowanie jednostką grafikową uczestnika rynku bilansującego
w

zakresie handlowym dysponujący energią elektryczną

dostarczaną lub odbieraną przez jednostki grafikowe nie
przyłączone do sieci oraz tworzący handlowe grafiki pracy
jednostek

grafikowych;

operator

handlowy

dysponujący

jednostkami grafikowymi, uczestnik rynku bilansującego typu
przedsiębiorstwo obrotu lub Giełda energii przekazuje handlowe
grafiki pracy do operatora systemu przesyłowego lub właściwego
operatora systemu dystrybucyjnego;

operator handlowo-techniczny (OHT) – podmiot, który jest
dysponentem handlowym i technicznym JG wytwórczych i
odbiorczych, dysponuje, na zasadzie wyłączności, zdolnościami
wytwórczymi JG wytwórczych lub zdolnościami przyłączeniowymi
JG odbiorczych, energią elektryczną wprowadzaną lub odbieraną
poprzez jednostki grafikowe. OHT jest odpowiedzialny za tworzenie
zbilansowanych handlowo-technicznych grafików pracy jednostek
grafikowych wytwórczych i odbiorczych oraz przekazywanie ich do
OSP lub właściwego OSR.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Geneza
Zmiana formuły handlu energią

W warunkach monopolu lub rynku działającego według
formuły Single Buyer, która funkcjonowała w Polsce w latach
1990-1998,

zróżnicowane

koszty

wytwarzania

były

odzwierciedlane w wielo-strefowych taryfach na energię.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Geneza
Zmiana formuły handlu energią
W programie reformy, przyjętym przez rząd w połowie 1990
roku, jednym z kluczowych rozwiązań było ustalenie, że nowo
tworzona firma przesyłowa (PSE SA) będzie "jedynym
kupującym" w handlu hurtowym. Zakupy energii od
wytwórców miały odbywać się po zróżnicowanych cenach,
natomiast sprzedaż – po jednolitych cenach taryfowych,
zróżnicowanych co najmniej w trzech strefach doby i dwóch
porach roku.

W taryfie PSE określone są godziny trwania stref czasowych,
przykładowo dla „lata”:
·

szczyt przedpołudniowy 7

00

– 13

00

,

·

szczyt popołudniowy

19

00

– 22

00

,

·

pozostałe godziny doby 13

00

– 19

00

i 22

00

– 7

00

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Geneza
Zmiana formuły handlu energią

Odejście w 1998 roku od formuły "jednego kupującego"
wymusiło intensyfikację przygotowań do przejścia na
rozliczenia dobowo-godzinowe dostaw energii elektrycznej.

Presję na szybkie wdrożenie rozliczeń dobowo-godzinowych

wywierały takie czynniki, jak:

• akcesja Polski do Unii Europejskiej (w krajach UE w każdej

umowie sprzedaży energii określa się ilość energii
dostarczanej w poszczególnych godzinach),

• negatywne sygnały cenowo-rynkowe kreowane przez

system rozliczeń miesięcznych,

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Rynek bilansujący (RB) - zamyka bilans EE w KSE

RB umożliwia zakup tej ilości energii pobranej przez
odbiorców, na którą nie mieli wcześniej zawartych
umów (na rynku kontraktowym lub na giełdzie), a
która jest niezbędna do zrównoważenia bilansu w
KSE.

Start - wrzesień 2001 r. z rozliczeniem dobowo-
godzinowym

Bilansuje różnice pomiędzy transakcjami zawartymi w
segmencie

kontraktowym

i

giełdowym,

a

rzeczywistym

zapotrzebowaniem

na

energią

elektryczną.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Ceny rozliczeniowe

Ceny rozliczeniowe odchylenia są wyznaczane dla celów
rozliczenia składników energii bilansującej nieplanowanej
określanych przez różnicę deklarowaną i zweryfikowaną
ilością dostaw energii oraz pomiędzy skorygowaną i
rzeczywistą ilością dostaw energii.

Do rozliczeń energii bilansującej nieplanowanej stosuje się
trzy ceny:
CRO – jednolita cena rozliczeniowa odchylenia
CRO

Z

– cena rozliczeniowa odchylenia zakupu energii na RB

CRO

S

– cena rozliczeniowa odchylenia

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Od 01.01.2009 - wprowadzono w życie ZMIANY Instrukcji Ruchu i
Eksploatacji Sieci Przesyłowej w zakresie bilansowania systemu
przesyłowego i zarządzania ograniczeniami systemowymi, określonych w
Karcie aktualizacji nr B/7/2008.
(dalsze działania w zakresie rozwoju mechanizmu bilansowania
obejmujące wprowadzenie rynku dnia bieżącego oraz związanych z tym
modyfikacji są planowane w II półroczu 2009 roku).
Cena CRO - rozliczenia za energię bilansującą swobodną równa
najwyższej cenie za wytwarzanie energii elektrycznej w planie BPKD
swobodnie zbilansowanym (BPKD/BO) – wycena rynkowa w oparciu o
pasmowe oferty bilansujące składane
przez wytwórców.

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Tworzenie PKD (Planów Koordynacyjnych

Dobowych)

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

THE END

Wielkość obrotów na RB (dane archiwalne)

-2000,00

-1500,00

-1000,00

-500,00

0,00

500,00

1000,00

1500,00

2000,00

0

2

-0

9

-0

1

1

2

-0

9

-0

1

2

2

-0

9

-0

1

0

2

-1

0

-0

1

1

2

-1

0

-0

1

2

2

-1

0

-0

1

0

1

-1

1

-0

1

1

1

-1

1

-0

1

2

1

-1

1

-0

1

0

1

-1

2

-0

1

1

1

-1

2

-0

1

2

2

-1

2

-0

1

0

1

-0

1

-0

2

1

1

-0

1

-0

2

2

1

-0

1

-0

2

3

1

-0

1

-0

2

1

0

-0

2

-0

2

2

0

-0

2

-0

2

0

2

-0

3

-0

2

1

2

-0

3

-0

2

2

2

-0

3

-0

2

0

1

-0

4

-0

2

1

1

-0

4

-0

2

2

1

-0

4

-0

2

0

1

-0

5

-0

2

1

1

-0

5

-0

2

2

1

-0

5

-0

2

3

1

-0

5

-0

2

1

0

-0

6

-0

2

2

0

-0

6

-0

2

3

0

-0

6

-0

2

1

0

-0

7

-0

2

2

0

-0

7

-0

2

3

0

-0

7

-0

2

1

0

-0

8

-0

2

2

0

-0

8

-0

2

3

0

-0

8

-0

2

Średnie dzienne obroty na RB

20.02.2002

11.05.2002

1.07.2002

3

1

-0

8

-0

2

0

1

-0

9

-

1.11.01

Nowy Rok

Boże
Narodzenie

4.02.02

Święta

Wielkanocne

Awaria PAK

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

RYNEK BILANSUJĄCY

Efektywne wdrożenie konkurencyjnego rynku energii
elektrycznej w Polsce było uzależnione od wdrożenia
dobowo -godzinowego rynku bilansującego.

O efektywności działania segmentów rynkowych:
• kontraktowego,
• giełdowego,
decyduje funkcjonowanie segmentu bilansującego

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

Towarowa Giełda Energii

TGE to zorganizowana część rynku energii.
Zalety:

• jednakowy dostęp do informacji rynkowych

• jawne, przejrzyste i jednakowe dla

wszystkich reguły zawierania transakcji
handlowych

• redukuje koszty negocjacji (automatyzacja

procesu wyszukiwania najlepszej oferty)

• zapewnia dużą elastyczność przy

zawieraniu transakcji

• umożliwia skuteczne zarządzanie ryzykiem

handlowym i wynikającym ze zmienności
cen i wolumenu potrzebnej energii

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CENA RYNKOWA

C

E

N

A

[

zł

/M

W

.h

]

ENERGIA [MW.h]

Krzywa ofert zakupu

Krzywa ofert produkcji

Prognoza
zakupu

Oferty zaakceptowane Oferty odrzucone

Rynek Energii Elektrycznej w Polsce

CENA RYNKOWA

C

E

N

A

[z

ł/

M

W

.h

]

ENERGIA [MW.h]

Krzywa ofert

zakupu

Krzywa ofert

produkcji

Prognoz
a zakupu

Oferty zaakceptowane Oferty
odrzucone

Polska giełda stosuje ceny w systemie ex ante jako ceny krańcowe.
 
Zalety:

• kupujący i sprzedający zna cenę w chwili sprzedaży,

• niezależnie od złożonej oferty wszyscy producenci otrzymują

najwyższą cenę ostatniej zaakceptowanej oferty (składane oferty
sprzedaży opierają się na kosztach wytwarzania danego producenta)

 
Pozycja finansowa danego producenta zależy głównie od jego
kosztu wytwarzania, a nie od gry na rynku !