Budownictwo komunikacyjne

Elementy eksploatacji i

utrzymania dróg

Nawierzchnię drogową stanowi zespół warstw materiałów

ułożonych w korycie drogowym zapewniających pojazdom
dogodne warunki poruszania się po drodze. Nawierzchnia
składa się z kilku zasadniczych warstw:

1. Warstwa ścieralna
2. Warstwa wiążąca
3. Podbudowa zasadnicza
4. Podbudowa pomocnicza
5. Ulepszone podłoże
6. Podłoże gruntowe

Rys. 1. Schemat konstrukcyjny drogi

Podczas eksploatacji nawierzchnie drogowe podlegają ciągłym

zmianom pod wpływem obciążeń od ruchu kołowego oraz
działania czynników środowiska.

Wydział Budownictwa Politechnika

Częstochowska

Rys. 2. Czynniki działające na asfaltową nawierzchnię drogową

UTRZYMANIE DRÓG (wyciąg z ogólnych specyfikacji

technicznych)

Utrzymanie

drogi

-

wykonywanie

robót

remontowych,

konserwacyjnych i porządkowych oraz podejmowanie innych
działań technicznych mających na celu zapewnienie, zgodnego z
potrzebami ruchu drogowego, stanu technicznego drogi oraz
sprawności i bezpieczeństwa ruchu.

Wiosenne utrzymanie drogi - prace utrzymaniowe wykonywane w

celu zagwarantowania ciągłości i bezpieczeństwa ruchu niezależnie
od warunków klimatycznych i atmosferycznych w okresie wiosny.

Letnie utrzymanie drogi - prace utrzymaniowe wykonywane w celu

zagwarantowania ciągłości i bezpieczeństwa ruchu niezależnie od
warunków klimatycznych i atmosferycznych w okresie lata.

Jesienne utrzymanie drogi - prace utrzymaniowe wykonywane w

celu zagwarantowania ciągłości i bezpieczeństwa ruchu niezależnie
od warunków klimatycznych i atmosferycznych w okresie jesieni.

Standard zimowego utrzymania drogi - ustalony przez

zarządzającego drogą minimalny poziom utrzymania powierzchni
jezdni i poboczy oraz dopuszczalne odstępstwa od standardu w
warunkach występowania opadów śniegu (lub śliskości zimowej),
jak również dopuszczalny maksymalny czas występowania tych
odstępstw.

WIOSENNE UTRZYMANIE DRÓG

Rodzaje wiosennych robót utrzymaniowych
Wiosenne roboty utrzymaniowe zaleca się rozpocząć z nastaniem

pierwszych cieplejszych dni, zazwyczaj w marcu i w głównym
zakresie powinno zakończyć się je w początku maja.

Do wiosennych robót utrzymaniowych należą:
• zapewnienie

należytego

i

szybkiego

odprowadzenia

wód

wiosennych,

• pielęgnowanie jezdni,
• doprowadzenie drogi do estetycznego wyglądu po okresie zimowym,
• przegląd i przygotowanie obiektów drogowych do normalnej

eksploatacji.

Okres wiosenny jest trudny dla służby utrzymania dróg ze względu na

konieczność wykonania wielu pracochłonnych robót w stosunkowo
krótkim czasie. Z tego powodu należy decydować się na wybór
priorytetów, np. zapewniających najlepsze warunki jazdy na
drogach o większym obciążeniu ruchem. Na pozostałych drogach
niektóre z ustalonych dla okresu wiosennego robót można
przesunąć do lata.

Odprowadzenie wód wiosennych
Wody wiosenne pochodzące z topniejącego śniegu i lodu oraz z opadów

atmosferycznych należy jak najkrótszą drogą i najszybciej odprowadzić z
obszaru torowiska ziemnego do naturalnych cieków lub innych urządzeń
odwadniających.

Pozostały na jezdni śnieg i lód należy rozpocząć usuwać z nastaniem

wiosny; analogiczne prace wykonuje się w rowach w pobliżu przepustów i
mostów. Na pozostałej części rowów wzdłuż ich osi przekopuje się w
śniegu kanaliki, aby umożliwić odpływ wód z topniejącego śniegu i
deszczu. Kanaliki te należy oczyszczać i poszerzać aż do momentu
całkowitego stopnienia śniegu w rowach.

Śnieg należy usuwać z rowów, z korony drogi oraz, w miarę postępu robót,

ze skarp nasypów i wewnętrznych skarp wykopów, przy czym w pierwszej
kolejności - z zacienionych powierzchni. Należy przy tym pamiętać, aby
stworzyć jednakowe warunki odtajania gruntu na całej szerokości korony
drogi i w ten sposób zapobiec powstawaniu przełomów. Niewłaściwa
kolejność usuwania śniegu może być powodem naruszenia trwałości
korpusu drogowego i zmniejszenia nośności nawierzchni.

Wymienione roboty, związane z usuwaniem śniegu i lodu, przeważnie

wykonuje się ręcznie za pomocą łopat i oskardów. Tylko śnieg znajdujący
się na koronie drogi może być usunięty w sposób mechaniczny, najlepiej
równiarkami samobieżnymi lub spycharkami. Przy pracy z użyciem
maszyn należy bardzo ostrożnie postępować, aby nie uszkodzić
nawierzchni oraz poboczy.

Odpływ wody z korony drogi powinien być zabezpieczony przez

ścięcie zawyżonych poboczy, a co najmniej wykonania w nich
rowków odpływowych. Z pozostałych elementów drogi należy
ułatwić odpływ wody przez:

• likwidację lokalnych zamuleń rowów i ew. zasypanie lokalnych

wklęśnięć,

• oczyszczenie zamulonych urządzeń odwadniających, np. wylotów

sączków poprzecznych i podłużnych,

Czynności przy odprowadzeniu wód wiosennych wykonuje się tylko w

koniecznym rozmiarze, wynikającym z doraźnych potrzeb okresu
wiosennego.

Pielęgnowanie jezdni
Po zniknięciu śniegu i lodu, należy wykonać następujące czynności

związane z pielęgnowaniem jezdni:

• usunięcie z nawierzchni błota i kurzu, pożądane jest rozpocząć

oczyszczanie natychmiast po roztajaniu błota i wykonać je w ciągu
3 do 5 dni, gdy błoto jest jeszcze płynne i łatwiej usuwalne. Na
nawierzchniach ulepszonych zanieczyszczenia są na ogół małe,
wobec czego oczyszczanie ich na całym przekroju zaleca się
wykonywać tylko w obrębie osiedli. Ewentualne uszczelnienie
spękań nawierzchni asfaltowych należy wykonać.

• przebudowę odcinków z powstałymi przełomami nawierzchni,
• profilowanie nawierzchni gruntowej,
• uzupełnienie wykruszonej masy w szczelinach nawierzchni betonowej,
• uzupełnienie spoin i szczelin dylatacyjnych między kostkami nawierzchni

brukowcowej, klinkierowej, z płyt betonowych, z betonowej kostki
brukowej,

• remonty cząstkowe, na powierzchni uszkodzonych nawierzchni w czasie

zimy,

Doprowadzenie otoczenia drogi do estetycznego wyglądu
Po wykonaniu najpilniejszych wiosennych robót konserwacyjnych należy

uporządkować otoczenie drogi, wykonując przede wszystkim:

• demontaż zasłon przeciwśnieżnych, ustawionych na okres zimowy,
• oczyszczenie, uzupełnienie i ewentualną wymianę części oznakowania

pionowego, przy czym czyszczenie znaków może być wykonywane ręcznie
lub przy pomocy specjalnych myjek do znaków, malowanie słupków

• odnowienie oznakowania poziomego,
• poprawienie ustawienia słupków prowadzących i krawędziowych (tzw.

pachołków drogowych), wstawienie nowych słupków w miejsce słupków
uszkodzonych lub zniszczonych, uzupełnienie elementów odblaskowych
na słupkach oraz oznaczeń kilometrów i hektometrów na słupkach w celu
dostosowania do wymagań

• zabiegi utrzymania zieleni przydrożnej, w tym przede wszystkim cięcia

pielęgnacyjne drzew, sadzenie uzupełniające drzew i krzewów,

uzupełnienie palików i wiązadeł przy drzewach, wykonanie i
spulchnienie misek przy drzewach,

• koszenie traw i chwastów na poboczach, skarpach i rowach,

najkorzystniej w drugiej połowie maja lub w czerwcu wg wymagań,

• przegląd i uporządkowanie oraz oczyszczenie miejsc obsługi

podróżnych, w tym parkingów przydrożnych.

Przegląd i przygotowanie obiektów drogowych do eksploatacji
Przygotowanie obiektów drogowych do normalnej eksploatacji polega

na:

• usunięciu (na początku wiosennych roztopów) śniegu i resztek lodu

oraz innych zanieczyszczeń z otworów przepustów, ścieków
drogowych i ulicznych, studzienek ściekowych i ich kratek
wpustowych, jezdni mostów i chodników mostowych, przy
uwzględnieniu zaleceń,

• doprowadzenie do normalnego stanu wjazdu na mosty i przepusty,

zwłaszcza w miejscu połączenia pomostu z nawierzchnią drogi,

• przeglądzie zjazdów z dróg, przede wszystkim na drogi boczne i do

gospodarstw, wraz z doprowadzeniem do poprawnego stanu
nawierzchni, poboczy i przepustów pod zjazdami, wraz z ich
oczyszczeniem.

LETNIE UTRZYMANIE DROGI

Do letnich robót utrzymaniowych należą przede wszystkim:
• utrzymanie bieżące torowiska ziemnego,
• utrzymanie bieżące jezdni drogowej,
• utrzymanie zadrzewienia przydrożnego,
• utrzymanie i naprawa oznakowania pionowego i poziomego,
• dbałość o estetykę drogi.
Niezależnie od wymienionych robót utrzymaniowych, na początku

letniego okresu należy poczynić czynności przygotowawcze do
przeprowadzenia planowych robót naprawczych.

Utrzymanie bieżące torowiska ziemnego:
• Koszenie trawy i chwastów
Koszenie traw i chwastów zaleca się wykonywać w terminie do

końca września na poboczach, skarpach i rowach korpusu
drogowego. Inżynier może zwiększyć częstotliwość koszenia
traw w pasie drogowym lub na określonym fragmencie drogi.
Ponadto w uzgodnieniu z Inżynierem Wykonawca będzie
prowadził chemiczną walkę z chwastami i samosiewami.

• Usuwanie uszkodzeń po ulewnych deszczach
Ulewne deszcze w okresie letnim, powodują uszkodzenia torowiska drogi,

wymagające jego naprawy. Szczególnie powodują one zamulenie rowów
zwłaszcza na początku lata, kiedy przyległe tereny nie są jeszcze pokryte
zasiewami. Najbardziej podatne na zamulenia są wklęsłe załomy
niwelety oraz odcinki o bardzo małych pochyleniach (poniżej 5%).
Natychmiast po ustaniu opadów, kiedy mulisty grunt po nasyceniu wodą
jest jeszcze luźny, należy usunąć namuł, nie dopuszczając do jego
stwardnienia i powiększenia rozmiarów uszkodzeń. Namuł trzeba
odkładać w takie miejsca, żeby podczas następnych deszczy nie był
ponownie nanoszony do rowów.

Powstające wyrwy w dnie i w skarpach rowów należy natychmiast

likwidować, zapełniając je gruntem i dokładnie ubijając. Podstawową
zasadą dobrego wykonywania takich robót jest użycie do zapełniania
wyrw takiego samego (lub podobnego) gruntu jak na powierzchniach
przyległych. Wyprofilowanie dna i skarp rowów powinno odpowiadać
wymaganiom.

• Dbałość o odwodnienie drogi
Przy letnim utrzymaniu dróg należy wykazywać stałą dbałość o poprawne

działanie odwodnienia, w tym m.in. przez:

- ścinkę zawyżonych poboczy,
- oczyszczanie rowów, ścieków, przepustów, kratek wpustowych,

kanalizacji deszczowej, studni chłonnych, wylotów sączków podłużnych i
poprzecznych, zbiorników odparowujących, według wymagań.

Utrzymanie bieżące jezdni
• Usuwanie zanieczyszczeń z jezdni
Usuwanie zanieczyszczeń i kurzu z jezdni stanowi kontynuację robót

rozpoczętych w okresie wiosny. Głównie dotyczy to ulic miast oraz
odcinków dróg zamiejskich przechodzących przez miasta i osiedla. Na
ogół ulice dzielnic centralnych i zabytkowych można oczyszczać raz lub
dwa razy dziennie, natomiast ulice peryferyjne - raz lub dwa razy na
tydzień. Oczyszczanie ulic w okresie letnim, zwykle przez zmywanie
jezdni, zamiatanie lub polewanie, ma na celu usunięcie z jezdni i
chodników błota i odpadów oraz zmniejszenie zapylenia i ochłodzenie
nawierzchni w czasie upałów.

Odcinki dróg zamiejskich należy czyścić przede wszystkim w miejscach

mogących mieć istotny wpływ na bezpieczeństwo ruchu, np. przy
niewłaściwie wykonanych zjazdach z dróg gruntowych lub przy
włączeniach dróg dojazdowych z zakładów przemysłowych, na których
pozostawione są odpady niebezpieczne dla ruchu.

• Pielęgnowanie nawierzchni
Pielęgnowanie nawierzchni ma na celu utrzymanie jej trwałości w okresie

letnim.

Nawierzchnie nieulepszone charakteryzują się wysysaniem drobnych

cząstek przez ruch pojazdów, co powoduje rozluźnianie elementów
szkieletu nawierzchni, tworzenie się wybojów i w efekcie - niszczenie
całej nawierzchni. Sposobem przeciwdziałania jest uzupełnianie spoin
nawierzchni brukowcowych piaskiem gruboziarnistym lub pospółką

o zawartości 5-10% części pylasto-ilastych, względnie wg wymagań.
Nawierzchni tłuczniowe powinny być miałowane na całej powierzchni co

najmniej raz w roku. Miałowanie polega na pokryciu nawierzchni
cienką warstwą świeżego materiału o grubości ok. 5 mm i jego
wałowaniu. Zużycie materiału podczas jednorazowego miałowania
wynosi ok. 5 m

3

/1000 m

2

nawierzchni. Miałowanie wykonuje się

mechanicznie przy użyciu piaskarek albo rozsypywarek drobnego
kruszywa. Jezdnia powinna być pokryta świeżym materiałem w ok. 2/3
swojej szerokości. Pasy przy krawędzi jezdni nie są pozbawione spoiwa,
a miał przesuwający się stopniowo ku poboczu ze środkowej części
jezdni wypełni również spoiny przy krawędzi. W podobny sposób
pielęgnowane są (żwirowane) nawierzchnie żwirowe.

Przy pielęgnowaniu nawierzchni tłuczniowej należy usuwać ziarna

tłucznia wyrwane z nawierzchni i luźno na niej leżące.

Nawierzchnie ulepszone kostkowe wymagają uzupełniania spoin takim

samym materiałem, jaki występował w nowej nawierzchni. Przy
uzupełnianiu spoin można korzystać z wymagań.

Nawierzchnie bitumiczne (asfaltowe i smołowe) podlegają w dniach o

szczególnie wysokiej temperaturze zjawisku tzw. pocenia się
nawierzchni bitumicznych, czyli występowania na nawierzchni wolnego
bitumu. Po stwierdzeniu występowania pierwszych tego rodzaju
objawów, miejsca takie jak najszybciej należy pokryć cienką warstwą
drobnego kruszywa, np. grubego piasku lub kruszywa łamanego frakcji
0-5 mm.

W razie intensywnego występowania pocenia się nawierzchni

należy postępować według wymagań indywidualnych.

Nawierzchnie betonowe wymagają, przy letnich robotach

utrzymaniowych, usuwania masy zalewowej wyciskanej ze
szczelin przy rozszerzaniu się płyt. Usunięcie masy likwiduje
przeszkody dla ruchu w postaci wstrząsów pojazdów.

• Utrzymanie zadrzewienia przydrożnego
Zabiegi utrzymania zieleni przydrożnej dotyczą kontynuacji

robót wykonywanych w okresie wiosennym i następnie w
okresie letnim, dotyczących m.in.:

- usuwania gałęzi ograniczających skrajnię drogową oraz

złamanych i uszkodzonych,

- usuwania samosiewów,
- utrzymania gleby wokół drzewek i krzewów,
- ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami,
- odmładzania żywopłotów liściastych itp.

• Utrzymanie i naprawa oznakowania pionowego i

poziomego

Czynności utrzymaniowe przy oznakowaniu pionowym i

poziomym dotyczą kontynuowania robót wykonanych w
okresie wiosennym w zakresie:

- czyszczenia znaków pionowych, ich naprawy oraz

wymiany,

- odnowienia i uzupełnienia oznakowania poziomego.
• Dbałość o estetykę drogi
Przy czynnościach utrzymaniowych należy zwracać uwagę na

staranność i estetykę wykonania robót, w tym szczególnie
na:

- należyte, kompleksowe i poprawne utrzymanie

nawierzchni, korpusu drogowego, obiektów, zadrzewienia
oraz wyposażenia drogi,

- składowanie materiałów do utrzymania i naprawy drogi,

na odpowiednich składowiskach nie szpecących drogi,

- szybkie usuwanie śmieci i materiałów odpadowych poza

obręb drogi.

• Roboty utrzymaniowe o charakterze ciągłym
W okresie letnim należy kontynuować roboty o charakterze

ciągłym, które rozpoczęto wykonywać w okresie wiosennym.
Do nich należą m.in.:

- remonty cząstkowe nawierzchni,
- uzupełnienie i naprawa słupków prowadzących,

krawędziowych,

hektometrowych i kilometrowych,
- roboty porządkowe na parkingach i miejscach obsługi

podróżnych,

- remonty zjazdów na drogę,
- remonty wjazdów na mosty, itp.

JESIENNE UTRZYMANIE DRÓG

Do jesiennych robót utrzymaniowych należą przede wszystkim:
• uszczelnienie korony drogi przed przenikaniem w głąb korpusu wód

atmosferycznych,

• zapewnienie należytego odwodnienia torowiska drogowego,
• zabezpieczenie odcinków przełomowych,
• przygotowanie do utrzymania drogi w zimie.

Uszczelnienie korony drogi
Ze względu na duże opady atmosferyczne w okresie jesieni, zwłaszcza

w jej drugiej połowie, należy z korony drogi odprowadzić jak
najwięcej wody poza korpus drogowy przez:

- naprawę pęknięć i wybojów nawierzchni oraz ew. nadanie jej

gładkości i odpowiedniego spadku poprzecznego,

- usunięcie wygórowań i zagłębień poboczy.

Zapewnienie należytego odwodnienia torowiska drogowego
Niezależnie od zapewnienia niezwłocznego i możliwie całkowitego spływu

wód opadowych z korony drogi należy ułatwić szybkie odprowadzenie
wody z otoczenia torowiska drogowego przez zapewnienie sprawności
urządzeń odwadniających, w tym rowów, wylotów sączków i przepustów.

Wszystkie usterki w urządzeniach odwadniających, które nie zostały

naprawione w ramach planowych robót lub powstały po ich wykonaniu,
należy usunąć w ramach jesiennych robót utrzymaniowych. Do usterek
tych należy zaliczyć: zamulenia i erozje oraz zarosty w rowach,
uszkodzenia ich skarp i dna, zamulenia przepustów oraz ich wylotów, jak
również kratek wpustowych, studzienek, ścieków itp.

Zabezpieczenie odcinków przełomowych
Przy wykonywaniu jesiennych robót odwodnieniowych należy rozeznać i

ustalić odcinki zagrożone przełomami, potrzebne do przygotowania się
do wiosennej akcji przeciwprzełomowej.

Przygotowanie do utrzymania dróg w zimie
W końcu jesieni należy przygotować się do robót związanych z akcją

odśnieżania i zwalczania śliskości zimowej na drodze, zwłaszcza z
czynnościami, które jest łatwiej wykonać przy nie zamarzniętym
gruncie, jak np.:

- rozwiezienie i ustawienie płotków odśnieżnych,

- zgromadzenie w odpowiednich miejscach materiałów

uszorstniających lód lub zlodowaciały i ubity śnieg.

Roboty utrzymaniowe o charakterze ciągłym
W okresie jesiennym należy kontynuować roboty o charakterze ciągłym,

które wykonywano w okresie wiosennym i letnim. Do nich należą m.in.:

- utrzymanie oznakowania pionowego i poziomego, słupków

prowadzących itp.,

- utrzymanie zieleni przydrożnej,
- roboty porządkowe na parkingach i miejscach obsługi podróżnych.

ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG

Śliskość zimowa - zjawisko występujące na drogach wskutek

tworzenia się na jezdniach warstwy lodu albo zlodowaciałego lub
ubitego śniegu.

Zwalczanie śliskości zimowej - zabiegi mające na celu

zapobieganie występowaniu śliskości zimowej oraz zabiegi
likwidujące powstałą śliskość zimową.

Zapobieganie występowaniu śliskości zimowej - uodpornienie

nawierzchni drogi przed powstawaniem na niej warstwy lodu lub
zlodowaciałego śniegu przez pokrycie jej środkami chemicznymi
obniżającymi temperaturę zamarzania wody.

Śliskość pośniegowa - rodzaj śliskości zimowej, powstającej

w wyniku zalegania na jezdni przymarzniętej do nawierzchni
pozostałości nie usuniętego ubitego śniegu, pokrywającego ją
całkowicie lub częściowo warstewką o grubości kilku
milimetrów.

Śliskość śniegowa - rodzaj śliskości zimowej, powstającej w

wyniku zalegania na jezdni nie usuniętej warstwy śniegu grubości
powyżej kilku centymetrów, którego górna warstwa
lodowacieje (ruch pojazdów tworzy na niej zwykle różnej
głębokości koleiny i wyboje pogarszające bezpieczeństwo i
prędkość ruchu).

Szron - osad lodu, na ogół o wyglądzie krystalicznym, przybierający

kształt lasek, igiełek itp., tworzący się w procesie bezpośredniej
kondensacji pary wodnej z powietrza przy temperaturze poniżej
0°C.

Szadź - osad atmosferyczny utworzony z ziarenek lodu

rozdzielonych pęcherzykami powietrza, powstający z nagłego
zamarzania przechłodzonych kropelek wody (mgły lub chmury),
gdy temperatura wyziębionych powierzchni jest niższa lub
nieznacznie wyższa od 0°C.

Nośnik - pojazd o napędzie spalinowym, na którym zamontowano

sprzęt do usuwania śliskości.

Prace przygotowawcze do sezonu zimowego

W zależności od strefy klimatycznej (zał. 1) należy drogę i obiekty mostowe

przygotować do sezonu zimowego: w strefie I do 1 października, w strefie II i
III do 20 października i w strefie IV i V do 30 października.

• Podczas objazdu drogi należy dokonać oceny wizualnej stanu

nawierzchni, poboczy, chodników, urządzeń odwadniających (rowów,
przepustów, wpustów ulicznych, ścieków przykrawężnikowych itp.).

• Wyboje i ubytki w nawierzchni jezdni i poboczy bitumicznych,

uszkodzenia krawędzi jezdni oraz pęknięcia nawierzchni należy
wyremontować.

• W zawyżonych poboczach trzeba wykonać przecinki (rowki) dla umożliwienia

odprowadzenia wody z nawierzchni, szczególnie przy wewnętrznych
krawędziach łuków.

• Rowy przydrożne, ścieki przykrawężnikowe, przepusty pod drogą i pod

zjazdami, wpusty uliczne oraz inne odprowadzenia wody z korony drogi i
korpusu drogowego oraz z konstrukcji obiektu mostowego należy oczyścić i
udrożnić.

• Wysokie trawy i chwasty należy wykosić. Należy przeprowadzić przegląd

zadrzewienia przydrożnego, a w razie konieczności dokonać cięć lub
usunięcia osłabionych konarów lub drzew.

• Odcinki drogi, na których dochodzi często do przerywania lub znacznego

utrudnienia ruchu, powinny mieć, o ile to możliwe, przygotowane trasy
zastępcze (objazdy), utrzymywane w takim samym standardzie zimowego
utrzymania dróg.

• Należy ustawić odpowiednie znaki drogowe na odcinkach dróg, na

mostach, wiaduktach i miejscach, gdzie lokalnie występują zjawiska
(szadź, szron) powodujące śliskość jezdni i znaki nakazujące używanie
łańcuchów przeciwpoślizgowych na odcinkach dróg, na których w
okresie zimowym występują znaczne trudności w poruszaniu się
pojazdów (np. na dużych spadkach).

Okoliczności powstawania śliskości zimowej
Przy zapobieganiu i likwidowaniu śliskości zimowej należy brać pod

uwagę okoliczności jej powstawania.

Gołoledź powstaje wtedy, kiedy zaistnieją równocześnie następujące

okoliczności:

− temperatura nawierzchni jest ujemna,
− temperatura powietrza jest w granicach -6°C do + 1°C,
− względna wilgotność powietrza jest większa od 85%.
Powstała w wyniku wystąpienia gołoledzi warstwa lodu ma jednakową

grubość na całej powierzchni jezdni.

Lodowica występuje, gdy po odwilży lub opadzie deszczu przy

temperaturze dodatniej powietrza i nawierzchni w jej górnej warstwie,
następuje obniżenie temperatury poniżej 0 o C. Im szybsze jest
obniżenie temperatury, tym zjawisko lodowicy jest intensywniejsze.
W czasie wystąpienia lodowicy powstała na jezdni warstwa lodu
ma zwykle różną grubość na całej powierzchni jezdni.

Śliskość pośniegowa występuje, gdy po przejściu pługów odśnieżnych

pozostała na jezdni drogi warstwa lub resztki śniegu zostają ubite i
przymarzają do nawierzchni pod wpływem ruchu lub zmiennych
warunków atmosferycznych. W tym przypadku na nawierzchni drogi
tworzą się tylko niewielkie nierówności. W nieznacznym stopniu
pogarsza to wygodę ruchu, natomiast zwiększa niebezpieczeństwo
poślizgu pojazdów.

Śliskość śniegowa występuje wtedy, gdy nie usunięty z

nawierzchni śnieg pod wpływem ruchu i zmiennych warunków
atmosferycznych zostaje ubity, a jego górna warstwa lodowacieje.
W wyniku ruchu pojazdów na tak powstałej warstwie śniegu
tworzą się różnej głębokości koleiny i wyboje, wskutek czego
zmniejsza się w znacznym stopniu bezpieczeństwo i prędkość
ruchu.

Zasady zwalczania śliskości zimowej
Zakres prac prowadzonych przy zwalczaniu śliskości zimowej oraz

przyjęta technologia robót wynikają z aktualnie obowiązujących
standardów utrzymania .

Wybór sposobu robót zależy od:
− standardu zimowego utrzymania drogi,
− warunków atmosferycznych,
- możliwości finansowych administracji drogowej,

− aktualnego stanu utrzymania drogi.
Poszczególnym standardom zimowego utrzymania drogi przypisane są

minimalne

poziomy

utrzymania

powierzchni

jezdni

oraz

dopuszczalne

odstępstwa

od

standardu

w

warunkach

występowania śliskości zimowej, jak również dopuszczalny
maksymalny czas występowania tych odstępstw.

W przypadkach skrajnie niekorzystnych i nieustabilizowanych

warunków atmosferycznych i pogodowych organizację pracy
należy dostosować do aktualnych, zmieniających się warunków na
drodze.

Roboty należy prowadzić zgodnie z:
− ogólną wiedzą techniczną,
− wymaganiami specyfikacji technicznej,
− programem wykonania robót (przedstawionym przez Wykonawcę),
− bieżącymi poleceniami Inżyniera.

Dobór materiałów i sprzętu przy zwalczaniu śliskości zimowej

Wydatki

jednostkowe

(dawki)

materiałów

do

posypywania

zapobiegawczego oraz likwidacji cienkich warstw lodu i śniegu
przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1 Wydatki jednostkowe (dawki) materiałów do posypywania
zapobiegawczego oraz likwidacji cienkich warstw lodu i śniegu

Zapobieganie powstaniu gołoledzi, lodowicy, szronu i

przymarzania śniegu do nawierzchni

Zapobieganie powstaniu gołoledzi należy rozpocząć po

stwierdzeniu, że temperatura nawierzchni jest ujemna,
temperatura powietrza wynosi od -6°C do +1°C, a
względna wilgotność powietrza osiągnęła 85% i dalej
wzrasta. Należy wówczas rozsypać środki chemiczne
obniżające temperaturę zamarzania wody w ilości podanej w
tablicy 1, poz. 1.

Zapobieganie powstaniu lodowicy należy rozpocząć po

stwierdzeniu, że temperatura powietrza obniżając się spadła
do +1°C, a na nawierzchni zalega warstewka wody lub
mokrego śniegu, albo nawierzchnia jest wilgotna. Należy
wówczas wykonać:

− mechaniczne oczyszczenie nawierzchni z topniejącego

śniegu lub wody przed obniżeniem się temperatury
powietrza poniżej 0°C,

− rozsypanie odladzających środków chemicznych, w ilości

podanej w tablicy 1, poz. 1.

Likwidowanie gołoledzi, szronu i cienkich warstw

zlodowaciałego lub ubitego śniegu

Warunkiem usunięcia z nawierzchni warstwy gołoledzi,

szronu lub cienkiej warstwy zlodowaciałego lub ubitego
śniegu (do 4 mm) jest rozsypanie na jej powierzchni
środków chemicznych w ilości podanej w tablicy 1,

poz. 3. Grubych warstw lodu, zlodowaciałego i ubitego

śniegu nie należy usuwać za pomocą środków
chemicznych, z uwagi na ochronę środowiska i wysokie
koszty.

Likwidowanie świeżego opadu śniegu
Świeży opad śniegu należy usuwać wyłącznie

mechanicznie. Tylko pozostałości po przejściach pługów
można likwidować za pomocą materiałów chemicznych,
rozsypując je na nawierzchni, w ilości podanej w
tablicy 1, poz. 3. W przypadku opadu o dużej
intensywności, kiedy grubość warstwy spadłego śniegu
przekroczy 5 cm, odśnieżanie należy powtórzyć.

Likwidowanie grubych warstw lodu i zlodowaciałego

śniegu (ponad 4 mm)

Grube warstwy lodu i zlodowaciałego śniegu (ponad 4 mm)

powinny być usuwane z nawierzchni mechanicznie lub
mechanicznie i chemicznie, tzn. po usunięciu mechanicznym
warstw lodu lub śniegu można zastosować środki chemiczne
do likwidacji cienkich pozostałości lodu i śniegu.
Warstwy tego typu mogą być również uszorstniane
przez jednorazowe posypywanie kruszywem z wydatkiem
jednostkowym 60÷100 g/m 2 . Posypywanie należy
powtarzać w miarę usuwania kruszywa przez wiatr i ruch
pojazdów.

Uszorstnianie ubitego śniegu
Do uszorstnienia ubitego śniegu należy stosować jedno

lub dwukrotne posypanie w ciągu dnia kruszywem z
wydatkiem jednostkowym każdorazowo 100÷150 g/m 2 .

Usuwanie

śliskości

na

drogach

jednojezdniowych

(dwupasowych, dwukierunkowych

Na drogach jednojezdniowych szerokości rozsypywania

środków muszą pokrywać 0,9 szerokości jezdni. Jazda
odbywa się środkiem prawej połowy jezdni. Śliskości na
pasach ruchu powolnego i utwardzonych poboczach należy
usuwać jednocześnie z posypywaniem głównych pasów
ruchu.

Usuwanie śliskości na drogach dwujezdniowych
Na drogach dwujezdniowych śliskość zimową należy usuwać

na obydwu pasach ruchu jednocześnie przez jedną lub dwie
rozsypywarki. Szerokość rozsypywania powinna pokrywać
0,9 szerokości jezdni.

Posypywanie lewego pasa jezdni powinno następować w

takiej odległości od jego krawędzi, aby rozsypywany
materiał pokrywał wyłącznie jezdnię, a nie pas dzielący.

Usuwanie śliskości na obiektach mostowych
Usuwanie śliskości na mostach, wiaduktach i estakadach

wykonuje się jednocześnie z usuwaniem śliskości na całych
ciągach drogowych i tymi samymi środkami.

W przypadkach zastosowania innych środków do usuwania

śliskości na tych obiektach (np. z uwagi na konieczność
szczególnej ochrony konstrukcji obiektu mostowego
przed negatywnym oddziaływaniem chlorku sodu), należy
przerwać posypywanie ciągu drogowego środkiem
chemicznym w odległości około 500 m przed i za obiektem,
a od tego miejsca zacząć posypywanie środkiem
przeznaczonym wyłącznie do usuwania śliskości na obiekcie.

Do usuwania śliskości na szczególnie ważnych obiektach

inżynierskich (np. na wjazdach i wyjazdach z tuneli) można
zastosować automatyczne stałe instalacje skrapiające
nawierzchnie

płynnymi

środkami

chemicznymi,

np.

roztworami octanów, chlorków itp.

Prace porządkowe
Po zakończeniu robót zimowych nie zużyte materiały

uszorstniające, środki chemiczne przechowywane w
magazynach stałych i tymczasowych muszą zostać
uporządkowane, to jest: spryzmowane i przykryte
plandekami (z wyjątkiem magazynów zadaszonych).

Materiały uszorstniające, złożone na poboczach dróg, służące

do posypywania przez użytkowników dróg, muszą być
sprzątnięte.

Po zakończeniu sezonu zimowego cały sprzęt należący do

Zamawiającego, musi być naprawiony i zakonserwowany.

Zalegający przy krawędziach jezdni, na mostach i wiaduktach

materiał uszorstniający musi być uprzątnięty.

Zatkane kratki ściekowe oraz przykanaliki muszą być

oczyszczone.

Stosowany w terenach górskich granulowany materiał, np.

grys czy kliniec powinien być zebrany i przeznaczony do
ponownego użycia w przyszłym sezonie zimowym.

Zawyżone pobocza ziemne należy ściąć w celu umożliwienia

właściwego odprowadzenia wody z nawierzchni jezdni.