Współczesne źródła i

przyczyny

terroryzmu

Proces oddziaływania ideologii

(światopoglądu) poprzez akty przemocy

(lub groźbę ich użycia) zastosowane

pośrednio lub bezpośrednio na rozmaite

struktury decyzyjne, w celu poddania ich

określonemu zachowaniu.

Zjawisko to występuje często wraz z

innymi czynnikami mającymi na niego

bezpośredni lub pośredni wpływ.

Adam Krawczyk, Terrorism and his efficiency, for example terrorism in the Jewish-Palestinian conflict 1945- 2005, [w:]

From total war to war against terrorism, pod red. K. Kubiaka, P. Mickiewicza, Wrocław 2007

Uniwersalne cechy terroryzmu

• Ideologia (filozofia) działania
• Motywacje sprawców
• Cele działania
• Oczekiwane rezultaty
• Użyte środki
• Skala działania – terroryzm

pośredni i bezpośredni

Ideologia (światopogląd)

jest to siła sprawcza aktów

terrorystycznych, będąca

podstawą działalności organizacji

terrorystycznej. Wyraża się w

nawoływaniu za pomocą przemocy

do określonego zachowania

podmiotu, który jest jej

ideologicznym wrogiem.

Narodna Wola

„działalność terrorystyczna (...) ma na

celu podważenie fascynacji potęgą

władzy, nieustające demonstrowanie

możliwości walki przeciw rządowi,

podnoszenie w ten sposób

rewolucyjnego ducha w narodzie i

jego wiary w powodzenie sprawy, a

wreszcie zorganizowanie sił zdolnych

do prowadzenia walki”

Karta Islamskiego Oporu

(Hamas)

[…] Nie ma rozwiązania

problemu palestyńskiego

poza dżihadem.

Rodzaje występujących

ideologii wyraża typologia

terroryzmu:

np.

terroryzm ekologiczny

jest

wynikiem proekologicznego
światopoglądu członków organizacji
stosujących akty terrorystyczne
wymierzone w instytucje (koncerny)
zanieczyszczające środowisko
naturalne, aby wymusić zmianę ich
zachowania względem tegoż
środowiska.

Akt przemocy

– zamach (lub groźba

jego użycia) wymierzony w zdrowie
i życie ludzi, oraz spowodowanie
zniszczeń materialnych.

Struktury decyzyjne

– państwa,

organy władzy państwowej,
społeczeństwa, rozmaite grupy
społeczne czy gospodarcze
(przedsiębiorstwa, koncerny).

Podstawowe pojęcia

Określone zachowania

– wymuszenie

pożądanych ustępstw politycznych,
religijnych, gospodarczych, a także
zastraszenie społeczeństwa lub
określonych jego części.

Inne czynniki

– do takich czynników

można zaliczyć np. sponsorowanie i
wspieranie terroryzmu przez państwa,
również medialność i nagłośnienie
sprawy lub organizacji dokonującej
zamachu.

Podstawowe pojęcia

Źródła współczesnego

terroryzmu

•Polityka wewnętrzna państwa
•Zagrożenia zewnętrzne
•Religia (ruchy fundamentalistyczne)
•Ekologia (skrajne ugrupowania

zielonych)

•Ideologia (terroryzm lewacki, skrajnie

prawicowy)

•Nacjonalizm

Przyczyny terroryzmu

Walka o prawo do samostanowienia

–

dotyczy zarówno grup terrorystycznych
o charakterze narodowym, jak i
ponadnarodowym, wyznających
dowolne ideologie.

Walka o strefy wpływów

– dotyczy

głównie działań na skale regionalną,
rzadziej ponadregionalną.

Przyczyny terroryzmu

• Chęć wprowadzenia zmian, na które

nie ma przyzwolenia społecznego.

• Niezadowolenie z dotychczasowego

sposobu życia.

• Chęć zaistnienia w mediach.
• Działalność „kaznodziejska”.
• Niezidentyfikowane zjawiska o

charakterze psychospołecznym.

Terroryzm „nowoczesny”

Potrzeba zdobycia za wszelką

cenę poparcia społeczeństwa

– „trzeciej strony” konfliktu.

Wymuszało to ograniczenie skali

strat, aby nie zrażać do siebie

grup, w imieniu których

dokonywało się aktów terroru.

Terroryzm „ponowoczesny”

Ponowoczesny terroryzm zerwał z tą

zasadą traktując „stronę trzecią”

jako potencjalny cel uderzenia.

Zanikają granice w działaniu, rezygnuje

się z podstawowych zasad etycznych

na rzecz jak największych strat

mających spotęgować siłę przekazu

ideologii

.

Terroryzm „ponowoczesny”

Samoograniczenie terrorystycznej

przemocy zostało porzucone w wyniku

umiędzynarodowienia się terroryzmu

oraz pojawienia się elementów

fundamentalizmu religijnego w

strukturach motywacji i

usprawiedliwienia grup

terrorystycznych.

Terroryzm „ponowoczesny”

Umiędzynarodowienie organizacji

terrorystycznych podniosło

zamachy terrorystyczne z rangi

przygotowania do wojny

partyzanckiej

, do rangi

samodzielnej strategii polityczno-

militarnej

.

Terroryzm „ponowoczesny”

Indywidualizacja terroryzmu:

ideologia motywująca

jednostkę, lub niewielkie

ugrupowanie może być

zdecydowanie groźniejsza od

tej, która cechuje duże

organizacje terrorystyczne.

Terroryzm „ponowoczesny”

Sakralizacja terroryzmu:

przemoc religijna staje się

sposobem na wyrażenie

poczucia niepewności i lęku

cechującym społeczeństwa

państw pozostających w tyle

w dążeniu do dobrobytu.

Terroryzm „ponowoczesny”

Terroryzm wyrosły na gruncie religijnym

rozszerza definicję wroga

. Nie

ogranicza się jedynie do

przedstawicieli władzy politycznej.

Dąży do osiągnięcia jak najwyższej

liczby ofiar, tolerując straty po stronie

swoich współwyznawców i

usprawiedliwiając je koniecznością

walki ze złem.