Majątek przedsiębiorstwa

i źródła jego finansowania

1

Rachunkowość i finanse

www.wszop.edu.pl

Tematyka wykładu

1. Informacje wstępne
2. Majątek przedsiębiorstwa, kapitały i

zobowiązania

3. Operacje gospodarcze i ich wpływ na

bilans

2

www.wszop.edu.pl

1. INFORMACJE WSTĘPNE

Rachunkowość finansowa

3

www.wszop.edu.pl

1.1. Definicja rachunkowości

Rachunkowość to system ciągłego i

systematycznego gromadzenia, przetwarzania,
prezentowania i interpretacji procesów
gospodarczych oraz ich wyników w
wyodrębnionej jednostce gospodarczej.

Podstawowym aktem prawnym regulującym

zagadnienia rachunkowości w Polsce jest
ustawa z 29 września 1994 r. z późniejszymi
zmianami.

4

Rachunkowość finansowa

www.wszop.edu.pl

1.2. Funkcje rachunkowości

Rachunkowość pełni wiele funkcji. Najważniejsze z

nich to:

• funkcja informacyjna (polega na tworzeniu zbiorów

informacji dla różnych użytkowników),

• funkcja kontrolna (polega głownie na nadzorowaniu

działalności podmiotu w zakresie realizacji celów
oraz zgodności ksiąg rachunkowych z przepisami),

• funkcja analityczna (polega na interpretacji i

analizie danych liczbowych, pozwala ocenić
efektywność działania, jest podstawą
podejmowania decyzji gosp.

5

Rachunkowość finansowa

www.wszop.edu.pl

1.3. Struktura rachunkowości

6

Rachunkowość

Rachunkowość

zarządcza

Rachunkowość

finansowa

Księgowość

Kalkulacja

Sprawozdawczoś

ć finansowa

www.wszop.edu.pl

1.4. Sprawozdawczość finansowa

Sprawozdanie finansowe składa się z:
• Bilansu,
• Rachunku zysków i strat,
• Informacji dodatkowej,
• Zestawienia zmian w kapitale własnym,
• Rachunku przepływów pieniężnych.

Sprawozdanie sporządza się na koniec roku

obrotowego.

7

www.wszop.edu.pl

1.5. Zasady rachunkowości (1)

A. Uniwersalne zasady rachunkowości

(zwyczajowe):

• zasada dwustronnego zapisu każdej operacji

gospodarczej,

• zasada periodyzacji równych okresów

sprawozdawczych.

B. Prawne zasady rachunkowości:
• zasad prawdziwego, wiernego obrazu,
• zasada wyższości treści nad formą,
• zasada ciągłości,

8

www.wszop.edu.pl

1.5. Zasady rachunkowości (2)

• zasada kontynuacji działania,
• zasada memoriału,
• zasada współmierności,
• zasada ostrożności,
• zasada istotności.
Rok obrotowy to rok kalendarzowy lub inny

okres trwający 12 kolejnych miesięcy. W
wyjątkowych sytuacjach może być krótszy
lub dłuższy niż 12 miesięcy.

9

www.wszop.edu.pl

2. MAJĄTEK
PRZEDSIĘBIORSTWA,
KAPITAŁY I
ZOBOWIĄZANIA

10

www.wszop.edu.pl

2.1. Definicja aktywów

• Składniki majątkowe jakimi dysponuje każda

jednostka gospodarcza zwane są aktywami.

• Aktywa to zasoby jakie jednostka kontroluje

(włada,

dysponuje

nimi)

najczęściej

na

podstawie prawa własności, o wiarygodnie

ustalonej wartości, które przyniosą jej w

przyszłości korzyści ekonomiczne.

• Podstawowym kryterium grupowania zasobów

jest stopień możliwości ich spieniężenia

(upłynnienia); jest to tzw. zasada wzrastającej

płynności.

11

2.2. Klasyfikacja aktywów

12

Środki gospodarcze

(aktywa)

Majątek trwały

(aktywa trwałe)

Majątek obrotowy

(aktywa obrotowe)

•Wartości niematerialne i
prawne

•Rzeczowy majątek trwały

•Należności długoterminowe

•Inwestycje (lokaty) długo-
terminiwe

•Długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe

•Zapasy

•Należności krótkotermi-
nowe

•Inwestycje krótkotermi-
nowe

•Krótkoterminowe rozlicze-
nia międzyokresowe

www.wszop.edu.pl

www.wszop.edu.pl

2.3. Definicja pasywów

• Środki gospodarcze (aktywa) jakimi

dysponuje jednostka gospodarcza mają swoje
źródła finansowania (pasywa), które
wskazują „kto” wyposażył jednostkę w
odpowiednie zasoby.

• Klasyfikacja źródeł pochodzenia (źródeł

finansowania) środków gospodarczych oparta
jest na zasadzie wzrastającej
wymagalności tj. obowiązku spłaty i
terminu zapłaty.

13

2.4. Rodzaje kapitałów

jednostki gospodarczej

14

Źródła pochodzenia

środków gospodarczych

(pasywa)

Kapitały

(fundusze)

własne

Kapitały

(fundusze)

obce

(zobowią-

zania i

rezerwy)

www.wszop.edu.pl

2.5. Źródła kapitałów
własnych

15

Rodzaje kapitałów (funduszy)

własnych

Kapitały (fundusze)

powierzone

Kapitały (fundusze)

samofinansowania

•kapitały zakładowy (spółka akcyjna,
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością),

•fundusz udziałowy (spółdzielnia),

•fundusz założycielski (przedsiębiorstwo
państwowe),

•kapitał właściciela (osoba fizyczna),

•kapitał wspólników (spółka jawna).

•kapitał zapasowy (S.A., spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością),

•kapitał rezerwowy (jw.),

•fundusz przedsiębiorstwa
(przedsiębiorstwo państwowe),

•fundusz zasobowy (spółdzielnia)

•kapitał z aktualizacji wyceny

•wynik finansowy (bieżący i z lat ub.)

Fundusze

specjalnego

przeznaczenia

www.wszop.edu.pl

16

Rodzaje kapitałów (funduszy)

obcych

Kredyty bankowe

i inne pożyczki

Rezerwy

na przyszłe

zobowiązania

Zobowiązania

długo i krótkoterminowe

Zobowiązania

wobec

kontrahentów

Zobowiązania

publiczno-prawne

Zobowiązania

z tyt. wynagrodzeń

2.6. Źródła kapitałów
obcych

www.wszop.edu.pl

www.wszop.edu.pl

2.7. Zasady sporządzania
bilansu

Bilans to wartościowe, syntetyczne zestawienie

aktywów i pasywów jednostki sporządzone w
formie określonej w ustawie o rachunkowości.

W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów

na dzień kończący bieżący i poprzedni rok
obrotowy.

Przy sporządzaniu bilansu stosujemy zasadę

równowagi bilansowej. Zakłada ona, że suma
aktywó równa się sumie pasywów.

Bilans podpisuje kierownik jednostki i osoba, której

powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych.

17

www.wszop.edu.pl

3. OPERACJE
GOSPODARCZE I ICH
WPŁYW NA BILANS

18

www.wszop.edu.pl

3.1. Definicja operacji
gospodarczych

Operacja gospodarcza to każde udokumentowane

i wyrażone wartościowo zdarzenie, które
wywiera wpływ na aktywa, pasywa (w tym
wynik finansowy) jednostki.

Podlega ono zapisowi w księgach rachunkowych

jednostki w okresie sprawozdawczym, w którym
wystąpiło.

Operacje gospodarcze pomimo wpływu na aktywa

i pasywa nie naruszają równowagi bilansowej
(aktywa równają się zawsze pasywom).

19

www.wszop.edu.pl

3.2 Klasyfikacja operacji
gospodarczych (1)

A. Operacje gospodarcze dzielimy na:
• bilansowe, które powodują zmiany w

aktywach i/lub pasywach jednostki.

• wynikowe, które powodują zmiany wyniku

finansowego.

20

www.wszop.edu.pl

3.2 Klasyfikacja operacji
gospodarczych (2)

B. Wpływ operacji na bilans:

21

Typ

operacji

Aktywa

Pasywa

Suma

bilansowa

I.

wzrost

wzrost

wzrost

II.

spadek

spadek

spadek

III.

wzrost

spadek

x

bez zmian

IV.

x

wzrost

spadek

bez zmian