Hipokalcemia

przyczyny i objawy

Radosław Skubiszewski gr. IV
lek. III

• Zawartość wapnia w ustroju wynosi

20-25 g/kg beztłuszczowej masy
ciała. Stanowi to ~1,4-1,6% ogólnej
masy ciała.

• Prawidłowe stężenie wapnia w

osoczu krwi wynosi 2,25-2,75 mmol/l
(9-11 mg/dl).

• Większość (98%) wapnia znajduje się

w kościach. 1-2 % może podlegać
szybkim wymianom: połowa to wapń
zjonizowany, czyli aktywny
biologicznie.

• Reszta związana jest z białkami

osocza, głównie z albuminą.

Hipokalcemia

• Hipokalcemia – obniżenie stężenia

wapnia w osoczu krwi poniżej 2,25
mmol/l (<9mg/dl),

Przyczyny:
• Na poziomie układu pokarmowego:

– Niedostateczna podaż wapnia w

pokarmie,

– Upośledzenie wchłaniania z układu

pokarmowego:

• Zespół złego wchłaniania, leki (fityniany,

szczawiany), niedobór witaminy D

3

,

• Na poziomie kości:

– Spadek uwalniania wapnia z kości (oporność na PTH wywołana

spadkiem stężenia Mg, niedoczynność przytarczyc),

– Nadmierne odkładanie wapnia w kościach – zespół „głodnych

kości” po usunięcie przytarczyc, zatrucie fluorem, nadmiar
kalcytoniny,

• Nadmierne odkładanie Ca w tkankach miękkich:

– Ostre zapalenia trzustki, osteoblastyczne przerzuty raka stercza,

piersi,

• Na poziomie nerek:

– Nadmierna utrata wapnia z moczem – stosowanie diuretyków

pętlowych, kwasice cewkowe,

• Niedobór witaminy D,
• Niedobór PTH (niedoczynność przytarczyc),
• Oporność tkanek na PTH (rzekoma niedoczynność

przytarczyc,

• Hipokalcemia rzekoma – fałszywie niskie stężenie wapnia w

osoczu po podaniu do krwi kontrastu radiologicznego
zawierającego gadolinm

Obraz kliniczny:

• Hipokalcemia objawia się tężyczką

lub równoważnikami tężyczki:

• Napad teżyczkowy –

drętwienie i symetryczne
kurcze toniczne mięśni
rąk (ręka położnika),
następnie ramion i
przedramion, twarzy
(skurcz powiek, „usta
karpia”, klatki piersiowej i
kończyn dolnych
(ustawienie końsko-
szpotawe) – z
zachowaniem
świadomości.

• Tężyczka utajona:

– Objaw Chvostka: skurcz mięśni twarzy

po uderzeniu młoteczkiem w nerw
twarzowy tuż poniżej wyrostka
jarzmowego.

• Objaw Trousseau – „ręka położnika”

po uciśnięciu ramienia przez 3
minuty mankietem napompowanym
do 20 mm Hg powyżej ciśnienia
skurczowego,

• Równoważniki tężyczki:

– Skurcz powiek,
– Światłowstręt,
– Podwójne widzenie,
– Skurcz mięśni krtani,
– Skurcz oskrzeli (napad astmy),
– Skurcz tętnic wieńcowych (dławica piersiowa), brzusznych

(ból brzucha), obwodowych (rzekomy zespół Raynauda)
lub mózgowych (migrena, chwilowa utrata przytomności,

– Może być widoczne wdłużenie odcinka ST w EKG,
– Zmiany psychiczne: depresja, niepokój,
– Zmiany troficzne skóry, paznokci, włosów,
– Zaćma,
Przewlekła hipokalcemia może przebiegać bezobjawowo,
gdyż stężenie wapnia zjonizowanego jest prawidłowe lub
prawie prawidłowe.

Rozpoznanie:

• Badanie stężenia wapnia w surowicy.
• U chorych z hipoalbuminemią i prawidłowym

pH trzeba oznaczyć skorygowane stężenie
wapnia,

• Badania wykonywane w celu ustalenia

przyczyny hipokalcemii: stężenie kreatyniny,
fosforanów, magnezu, potasu, fosfatazy
zasadowej, PTH i witaminy D w osoczu; dobowe
wydalanie wapnia w moczu; badania obrazowe
w poszukiwaniu zaburzeń w układzie kostnym,
węzłach chłonnych lub nowotworów.

Dziękuję.