Indywidualizacja w kształceniu szkolnym

Dla jakich grup stosujemy
indywidualizację?



dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych:

1)

niesłyszących; słabo słyszących;

2) niewidomych; słabo widzących;

3)   z niepełnosprawnością ruchową, w

tym z afazją;

4)   z upośledzeniem umysłowym;

5)   z autyzmem, w tym z zespołem

Aspergera;

6)   z niepełnosprawnościami

sprzężonymi.



dla dzieci i młodzieży

niedostosowanych społecznie

i zagrożonych

niedostosowaniem społecznym



dla dzieci z innymi specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi. np.

1. Z nadpobudliwością ADHD
2. Ze specyficznymi trudnościami
w uczeniu się
3. Obcokrajowcom oraz powracającym z
zagranicy
4. Dzieciom zdolnym

Założenia MEN – Podstawa
programowa 2008



Wśród zapisów uwzględniających
indywidualizację ze strony nauczyciela
ważniejsze dotyczą następujących
aspektów: Szkoła oraz poszczególni
nauczyciele podejmują działania
mające na celu zindywidualizowane
wspomaganie rozwoju każdego ucznia,
stosownie do jego potrzeb i możliwości

Podstawa programowa



Założenie: Nauczyciele realizują
opracowany program, w tym
indywidualizują pracę z uczniem.



Nauczanie uczniów z
niepełnosprawnościami, w tym uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim, dostosowuje się do ich
możliwości psychofizycznych oraz
tempa uczenia się

Podstawa programowa



Standard: Nauczyciele posiadają
kompetencje i kwalifikacje do
prowadzenia zindywidualizowanych
zajęć z uczniami, w tym ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi oraz
wykorzystują w pracy aktywizujące
metody nauczania.

c.d.



Nauczyciele doskonalą swoje
umiejętności zawodowe w zależności
od potrzeb, wynikających z
przeprowadzonego w szkole wstępnego
rozpoznania i zaplanowanych do
realizacji zajęć wspierających uczniów.

Ustawa o systemie oświaty



Dyrektywy: dostosowanie treści, metod
i organizacji nauczania do
predyspozycji psychofizycznych
uczniów, a także możliwości
korzystania przez uczniów z pomocy
psychologiczno-pedagogicznej i
specjalnych form pracy dydaktycznej

Co warto indywidualizować?

 
Formy
kształcenia

Cele i treści

kształcenia

Wymagania
edukacyjne

 
Inne składniki procesu
dydaktycznego

 
Grupa

niewyselekcjono
wana,

heterogoniczna
klasa szkolna

uczniów
sprawnych i

niepełnosprawn
ych

intelektualnie

Ogólne cele wspólne

Szczegółowe cele

zróżnicowane

Zróżnicowanie

zakresu treści i zadań

Wymagania

dostosowane do
zróżnicowanych celów

szczegółowych

 
Zróżnicowane metody,

środki dydaktyczne,
formy pracy na lekcji

Zróżnicowane tempo
pracy na lekcji

 
Dobór odpowiednich

zasad nauczania

Różnicowanie treści –
warianty /Sajdak/

1.

Różnicowanie zakresu materiału
uczenia się poprzez modyfikację planu
nauczania.
Realizacja tego działania sprowadza
się do różnicowania różnorodnych
treści poprzez ofertę zajęć
pozalekcyjnych, pozaszkolnych.

/dla u. zdolnych/

2. Wyodrębnienie w programie szkolnym

dwóch grup przedmiotów nauczania,
zawierających obligatoryjnie treści
obowiązkowe i fakultatywne

3. Tworzenie indywidualnych programów

specjalnych. W ramach tak
zróżnicowanego planu uczniowie
realizują własny, uzgodniony z
nauczycielem zakres treści
programowych. Wymaga on
dostosowywania materiału do
organizacji procesu kształcenia.

Propozycje dostosowania wymagań
katechetycznych do możliwości ucznia



Unikać polecenia głośnego
odczytywania tekstu przy całej klasie,;
uczniowie niepełnosprawni
intelektualnie często mają problemy z
płynnością w głośnym czytaniu, poza
tym tekst w podręcznikach szkolnych
zawiera wiele trudnych, rzadko
używanych zwrotów.



Ograniczać samodzielną pracę z
tekstem.



Kontrolować stopień zrozumienia
samodzielnie przeczytanych przez
ucznia poleceń, szczególnie podczas
sprawdzianów i pracy własnej związanej
z wykonywaniem ćwiczeń (wolne tempo
czytania, słabe rozumienie
przeczytanego tekstu może
uniemożliwić wykazanie się wiedzą z
danego materiału lub adekwatne
udzielenie odpowiedzi).



Ze względu na wolne tempo czytania i
pisania wskazanym jest zmniejszyć ilość
zadań (poleceń) do wykonania w
przewidzianym dla całej klasy czasie lub
wydłużyć czas pracy dziecka. Formy te
należy stosować zamiennie – uczeń
pozostawiony w klasie dłużej niż
rówieśnicy, narażony na komentarze z
ich strony, sam zacznie rezygnować z
dodatkowego czasu.



W sytuacji, gdy tok lekcji wymusza
zrobienie notatek, a uczeń z
niepełnosprawnością intelektualną nie
zdąża zapisywać, wskazanym jest dać
uczniowi gotową notatkę do wklejenia.



Podawać polecenia uczniowi
niepełnosprawnemu w prostszej formie,
unikać trudnych, czy bardzo
abstrakcyjnych pojęć.



Unikać pytań problemowych,
przekrojowych, o dużym stopniu
trudności.



Stosować na wielu etapach lekcji
zasadę poglądowości, często
odwoływać się do konkretu, przykładu,
podstawowych sytuacji życiowych,
pamiętając, że wspomaga to
wnioskowanie u tej grupy uczniów.



Zadawać do domu tyle, ile uczeń jest w
stanie wykonać samodzielnie,
różnicując stopień trudności zadania.



Omawiać niewielkie partie materiału i o
mniejszym stopniu trudności z całą
grupą, a zadawać materiał o różnym
stopniu trudności do samodzielnej
pracy dla sprawnych i
niepełnosprawnych.



Pozostawiać więcej czasu na utrwalenie
materiału dla niepełnosprawnych.



Weryfikować wiadomości ucznia z
niewielkich partii materiału, np.
historycznego i o mniejszym stopniu
trudności.

Dostosowanie oceniania



Nauczyciel zobligowany jest do
dostosowania wymagań w stosunku do
uczniów z niepełnosprawnością
intelektualną, zgodnie z zaleceniami
PPP.



Podstawową zasadą oceniania tych
uczniów winno być szczególne
uwzględnienie wkładu pracy i
zaangażowania, a nie poziomu
opanowania wiadomości i umiejętności.

Co oceniamy?



Kontrola i ocena na wielu lekcjach nie

dotyczy wyłącznie sprawdzenia

wiadomości, lecz także umiejętności,

wartościowania postaw, zdolności

twórczych, rozwoju zainteresowań i

przede wszystkim kształtowania cech

charakteru, woli, odpowiedzialności za

swoje czyny, dokładności, pracowitości,

kultury osobistej, stosunku do bliźniego,

okazywania społecznych postaw. 



Spośród form sprawdzenia wiadomości
zaleca się stosowanie testów wyboru,
zdań niedokończonych, tekstów z
lukami. Pozwoli to uczniowi
skoncentrować się na kontrolowanej
tematyce, a nie na poprawności
pisania.

Szczegółowe kryteria -
przykład



Ocena bardzo dobra
– uczeń w normie
int.



Uczeń opanował
pełny zakres wiedzy
i umiejętności
określonych
programem danego
przedmiotu.



Ocena bardzo dobra
– uczeń z niepełn.
Int. st. Lekki



Uczeń opanował
zakres wiedzy i
umiejętności
określonych
programem zgodnie
z posiadanymi
możliwościami
intelektualnymi.

Test kompetencji bez
dostosowania – przykł. zadanie



Połącz religię z charakterystycznym dla niej

symbolem, osobą, przedmiotem, wpisując obok

cyfry literę



1 ……..Judaizm

a Pagoda, Koło dharmy,

Mnich, Budda



2 ……..Chrześcijaństwo

b Gwiazda Dawida,

Menora, Jarmułka



3 ……..Buddyzm

c Swastyka, Om, Kwiat

lotosu



4 ……..Islam

d Meczet półksiężyc,

Minaret, Mahomet



5 ……..Hinduizm

e Krzyż, Ryba, Pastor,

Kościół

Przykład dostosowania
testu dla ucznia z niepełn.
int.

1.Połącz symbole z poszczególnymi

religiami:

Islam
Chrześcijaństwo

Judaizm
Hinduizm

Opracowanie: Elżbieta
Bednarz