KONFLIKT

POKOLEŃ

MOTYW KONFLIKTU POKOLEŃ

Konflikt pokoleń towarzyszy nam od zarania dziejów.

Już według Biblii Adam i Ewa weszli w konflikt z

Bogiem Ojcem. Nieposłuszeństwo, którego się

dopuścili (zerwanie owocu z zakazanego drzewa),

zmusiło Boga do wypędzenia ich z raju. Od tego

czasu konflikty pokoleniowe nie ustają. Konflikt

rodzi się w momencie, gdy każda strona ma własne

ideały czy przekonania i nie chce ani

ustąpić stronie drugiej, ani dojść z nią do

kompromisu. Młodzi buntują się przeciwko

poglądom im narzucanym, często konserwatywnym

i skostniałym. Chcą żyć po swojemu – inaczej i

nowocześniej. Wpływ na pojawianie się konfliktów

ma też zmieniająca się obyczajowość,

aktualna moda, postawy kreowane przez ogół

społeczeństwa czy sytuacja polityczna kraju.

„PAN

TADEUSZ”

Adam Mickiewicz



Widząc, że Tadeusz nie zajmuje się
Podkomorzankami podczas wieczerzy w
zamku, Sędzia wygłasza mowę na temat
staropolskiej grzeczności.



Chwali w niej czasy swojej młodości, kiedy
to młodzieniec nabierał ogłady towarzyskiej
i uczył się dobrych manier, przebywając na
dworach.



Współczesna młodzież, choć posyła się ją do
szkół, nie hołduje już dawnym obyczajom i
nie przestrzega zasad grzeczności. Cała
mowa Sędziego skierowana jest przede
wszystkim do Tadeusza i dałaby się
sprowadzić do odwiecznego w konflikcie
pokoleń hasła: "Ja w twoim wieku..." 

"Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą

Niełatwą, bo nie na tym kończy się, jak nogą

Zręcznie wierzgnąć, z uśmiechem witać lada

kogo;

Bo taka grzeczność modna zda mi

się kupiecka,

Ale nie staropolska, ani też szlachecka.

Grzeczność wszystkim należy, lecz każdemu

inna;

Bo nie jest bez grzeczności i miłości

dziecinna,

I wzgląd męża dla żony przy ludziach, i pana

Dla sług swoich, a w każdej jest pewna

odmiana.

Trzeba się długo uczyć, ażeby nie zbłądzić

I każdemu powinną uczciwość wyrządzić".

„LALKA”

Bolesław Prus



Pierwotny tytuł Lalki miał
brzmieć „Trzy pokolenia”, co wskazuje
na intencję autora do pokazania trzech
formacji myślowych i ideowych
społeczeństwa polskiego. Każda z nich
chciała stworzyć świat nowych idei,
przeciwstawić się „rozkładowi
społeczeństwa”, o którym pisał Prus.
Ich wysiłki okazały się jednak daremne.



Każde pokolenie miało swojego
przedstawiciela: pierwsze pokolenie –
Ignacego Rzeckiego, drugie –
Stanisława Wokulskiego, trzecie –
Juliana Ochockiego.

PIERWSZE POKOLENIE - ROMANTYCY



Przedstawicielem tego pokolenia był Ignacy
Rzecki, który sam mówił o sobie: „Ja jestem
człowiek z innej epoki, nawet nazywają
mnie bonapartystą i romantykiem”.



Rzecki jest w swoim zacięciu politycznym
dziwaczny. Wszędzie dopatruje się jakiejś
wielkiej polityki, gdy Wokulski usycha z
miłości do Izabeli, Rzecki wierzy, że jego
dziwne zachowanie ma związek z
działalnością polityczną Stacha. Z powodu
zapatrzenia na politykę Rzecki często nie
jest w stanie dobrze ocenić otaczającej go
rzeczywistości, żyje w świecie własnych
marzeń i złudzeń.

PIERWSZE POKOLENIE - ROMANTYCY



Rzecki jest także idealnym, bardzo
sumiennym i pracowitym subiektem. W
jego podejściu do pracy widać jednak także
brak racjonalizmu – pracuje od dwudziestu
lat bez przerwy, nie robi tego, aby coś
zarobić, jest starym kawalerem. Ma swoje
przyzwyczajenia, z których nie rezygnuje,
żyje w kieracie obowiązków sklepowych,
gdy ma zmienić swój plan dnia czuje się z
tym źle. Jest to człowiek bardzo naiwny,
oddany Wokulskiemu bez reszty, opiekujący
się sklepem z miłości do niego oraz w imię
ideałów patriotyzmu i pracy.

DRUGIE POKOLENIE - PRZEJŚCIOWE



Przedstawicielem tego pokolenia był Stanisław
Wokulski, który powiedział: „Zmarnowaliście życie
moje... Zatruliście dwa pokolenia!.. szepnął. – Oto
skutki waszych sentymentalnych poglądów na
miłość.„



Lektury romantyczne miały zasadniczy wpływ na
ukształtowanie się podejścia Wokulskiego
do miłości. Fascynacja Izabelą, przybierająca
nierzadko postać manii, sprawia, że cały świat
bohatera przewraca się do góry nogami. To dla niej
Wokulski robi interesy na wojnie, dla niej wkrada
się w łaski jej ojca, dla niej organizuje spółkę
handlową. Jest to miłość nieszczęśliwa,
nieodwzajemniona, neurotyczna, pełna chwil
pięknych, gdy Izabela jest dla bohatera łaskawa
oraz chwil buntu Wokulskiego, prób odrzucenia
miłości. Bohater nie jest jednak w stanie wyrzec
się jej i to właśnie poświęcenie się miłości do
Izabeli będzie główną przyczyną jego klęski. 

DRUGIE POKOLENIE - PRZEJŚCIOWE



Dziedzictwem romantycznym była jego
działalność niepodległościowa – uczestnictwo
w Powstaniu Styczniowym. Wydarzenia te nie są
przedstawione w toku akcji powieści, ich echa są
jednak często obecne.



W postaci Wokulskiego widać dziedzictwo idei
romantycznych, żyje on jednak w społeczeństwie
kapitalistycznym. Kolejna idea, której się
poświęcił, to praca u podstaw oraz praca
organiczna. Wokulski próbuje działać na polu
filantropijnym, widzi, co powinno zostać
zmienione w Warszawie i w Polsce, aby ludziom
lepiej się żyło. Pomaga furmanowi Wysockiemu,
oddaje prostytutkę Marię do magdalenek,
zakłada spółkę handlową. Widzi jednak, że to, co
robi, to kropla w morzu potrzeb. 

DRUGIE POKOLENIE - PRZEJŚCIOWE



Ostatnią ideą, której próbuje poświęcić się
Wokulski jest praca naukowa. Już jako
subiekt parał się pracą naukową,
skonstruował wynalazek, który pompował
wodę z dołu do góry, czym zwrócił na siebie
uwagę profesorów. Zdał do Szkoły
Przygotowawczej, a potem do Szkoły
Głównej. Z powodu wzięcia udziału w
postaniu przerwał studia, naukę
kontynuował w Irkucku. Miłość do Izabeli
przyćmiła jego zainteresowania naukowe.

TRZECIE POKOLENIE - POZYTYWIŚCI



Przedstawicielem tego pokolenia jest Julian
Ochocki, którego można określić mianem
idealisty nauki.



Jest to człowiek wywodzący się z
arystokracji, ale często krytykujący swoją
klasę. To młody naukowiec, człowiek
zdolny, absolwent dwóch wyższych uczelni,
który chce poświęcić całe życie nauce.
Marzeniem Ochockiego jest zbudowanie
maszyny latającej. Ostatecznie bohater
wyjeżdża do Geista, by tam próbować
realizować swoje – utopijne przecież! -
marzenia naukowe.

„ROMEO I

JULIA”

William Szekspir



Uczucie Romea i Julii wywołuje konflikt pokoleń
pomiędzy Julią kochającą Romea, a jej
despotycznymi rodzicami, którzy wbrew jej woli
chcą wydać ją za mąż za Parysa, mimo że ona go
nie kocha.



Początkowo tytułowa bohaterka nie dba o to, za
kogo wyjdzie za mąż; jest to jej w dużej mierze
obojętnie, a dopiero poznanie Romea całkowicie
zmienia sytuację. Od tego momentu dziewczyna
wchodzi z rodzicami w ostry konflikt pokoleń i
zaczyna ukrywać swój związek. Nie godzi się, aby
wyjść za Parysa, dlatego wraz z ukochanym
postanawiają wziąć potajemny ślub. Pomimo
sprzeciwu rodzice traktują Julię jak swoją
własność i za nic mają jej zdanie. Jako wyniośli i
aroganccy ludzie, nie chcą dopuścić do tego, żeby
wyszła za członka znienawidzonego rodu
Kapuletów i pragną za wszelką cenę wydać ją za
mąż za Parysa, którego uważają za dostatecznie
bogatego i wysoko postawionego.



Julia traktuje miłość w sposób niezwykle
emocjonalny i postępuje zgodnie ze swoimi
uczuciami, a dla państwa Montekich jest
ona mało znaczącą namiętnością, wobec
której ważniejszymi czynniki są status
finansowy i materialny wybranka.



Ostatecznie konflikt pokoleń w dramacie
Szekspira okazuje się niezwykle
destrukcyjny, gdyż w jego wyniku tytułowi
bohaterowie, zmuszeni do zawiązania
spisku, z powodu splotu przypadków
odbierają sobie życie.

„CHŁOPI”

Władysław Reymont



Motyw konfliktu pokoleń został ujęty w
analogiczny sposób w „Chłopach”. W powieści
Władysława Reymonta konflikt rozgrywa się
bowiem pomiędzy ojcem – Maciejem Boryną,
a synem Antkiem, którzy nie potrafią się ze
sobą porozumieć.



Źródłem konfliktu są sprawy związane z
gospodarstwem i ziemią. Maciej dąży do tego,
aby nie przepisywać synowi majątku, mimo że
ten ciężko u niego pracuje i teoretycznie jest
mu najbliższą osobą w życiu, zaś Antek
pragnie się uniezależnić od ojca i prowadzić
własne życie jako gospodarz. Konflikt jest
efektem źle rozwiązanych spraw finansowych,
wynikających z nieumiejętności porozumienia
się, stanowczości i zapalczywości chłopów.



Maciej i Antek nie potrafią szczerze
porozmawiać i rozwiązać swoich problemów,
ponieważ są uparci i obaj chcą postawić na
swoim. Konflikt pokoleń w „Chłopach” ma więc
podłoże psychologiczne, wynikające z
charakterystycznej chłopskiej dumy, a nie
światopoglądowych różnic pomiędzy bohaterami.



Spór potęguje fakt ślubu Macieja z Jagną, z
którą romansuje Antek. Piękna kobieta wchodzi
pomiędzy mężczyzn, prowadząc do agresywnych
kłótni i ośmieszenia ojca przez syna na oczach
całej gromady. Podczas bitwy o las dochodzi
nawet do tego, że Antek rozważa zastrzelenie
ojca, ale ostatecznie rezygnuje z tego planu i
ratuje mu życie.



Widać zatem, że obaj bohaterowie traktują się
niemal jak zagrażających sobie wrogowie, co
jest efektem ich zapalczywego i dumnego
charakteru, tak specyficznego dla chłopów.
Jeden drugiego upokarza, działając wzajemnie
na swoją niekorzyść, a zamiast chęci
porozumienia pojawiają się złośliwości i
pragnienie zemsty. Należy jednak zauważyć, że
konflikt pokoleń w „Chłopach” ostatecznie
kończy się zgodą. Wszak osadzonego w
więzieniu Antka udaje się uwolnić dzięki
pieniądzom ofiarowanym mu przez ojca.



Konflikt pokoleń obserwujemy również na
przykładzie relacji panujących między
Dominikową, a jej synami, których traktowała
niczym parobków, bijąc i zabraniając kontaktu z
kobietami. 

„DIRTY

DANCING”



Premiera: 12 maja 1987 (świat)



Reżyseria: Emile Ardolino



Produkcja: USA



Główne role: Jennifer Grey, Patrick
Swayze



Czas akcji: lato, 1963 rok.



Frances Houseman, zwana przez
znajomych Baby (Jennifer Grey), jest
pozytywnie nastawioną do życia
nastolatką, spędzającą wakacje z rodziną
w letnim ośrodku wypoczynkowym
Kellerman's.



Pewnego wieczoru, podczas spaceru po
ośrodku, poznaje tancerza – Johnny'ego
Castle (Patrick Swayze), uzdolnionego i
przystojnego instruktora tańca. 



W obliczu niedyspozycji jego tancerki
Penny (zaszła w ciążę), Baby przechodzi
intensywny kurs tańca i zastępuje ją na
pokazie mambo w hotelu. 



Wkrótce Baby i Johnny zakochują się w
sobie, lecz ich związek nie jest
zaakceptowany przez ojca dziewczyny,
który podejrzewa chłopaka o nieślubne
ojcostwo. W związku z podejrzeniami
ojca, Baby dostaje zakaz spotykania się
z chłopakiem.



W ostatni dzień pobytu w ośrodku
ojciec przypadkowo dowiaduje się, że
Johnny jest niewinny.



Zakochana para udowadnia swoją
miłość w pamiętnym i pasjonującym
finalnym tańcu przy muzyce „(I've Had)
The Time of My Life”.

„Każda epoka ma swe własne cele

I zapomina o wczorajszych snach…

Nieście więc wiedzy pochodnie na

czele

I nowy udział bierzcie w wieków

dziele(…)

Prawdziwa mądrość niechaj was

pogodzi –

I wasze gwiazdy, o zdobywcy młodzi,

W ciemność”

~ Adam Asnyk ~

ŹRÓDŁA



http://www.polskina5.pl/ogolnie_o_problemie_m
otyw_konfilktu_pokolen



http://gacek33online.republika.pl/06motywy/ko
nflikt_pokolen2.html



http://www.prezentacje-maturalne.pl/walka-
bitwa-pojedynek/konflikt-pokolen-jako-motyw-
w-literaturze/



http://motywyliterackie.pl/a-101.html