Konflikty pokoleń

Od zalania dziejów pomiędzy pokoleniami dojrzałymi i młodszymi istnieją różnice poglądów i ocen tych samych zjawisk i ludzi. Te postawy rodzą konflikty między przedstawicielami różnych generacji. Często dochodzi do rodzinnych sporów , kłótni ,zerwań wzajemnych relacji. Konflikty pokoleniowe rozszerzają się również na reprezentantów nowych prądów , kierunków czy idei. Literatura zawsze towarzyszyła człowiekowi , jego troskom, rozterkom, radościom. Dlatego w wielu tekstach literackich odnaleźć można odbicie konfliktów pokoleniowych. Już w epoce oświecenia zaostrzył się konflikt między młodymi ludźmi , zwolennikami reform politycznych i społecznych , a konserwatystami czyli starą szlachtą broniącą swych przywilejów i prawa ''złotej wolności'' . Literackim odbiciem owego konfliktu jest komedia J.Ursyna Niemcewicza -,, Powrót posła''. Autor w osobie Starosty Gadulskiego , skrytykował część zacofanej, starej szlachty, która kierowała się w życiu egoizmem i samowolą. Ich przeciwnikami byli młodzi patrioci , którzy w reformach dostrzegali ratunek dla Polski. Między tymi stronnictwami narastał konflikt w sprzecznych dążeniach, co powodowało wzajemną niechęć, często złośliwość , a nawet nienawiść. Konflikt pokoleń przedstawił również w swej twórczości A.Mickiewicz . W ,,Odzie do młodości'' nakreślił obraz świata starego , pełnego egoizmu i dawnych przyzwyczajeń . Świat ten nazwał ,,martwym'' i przeciwstawił mu świat ludzi młodych, prężnych , solidarnych, zjednoczonych. Kreując tak kontrastową wizję podkreślił ,że idee pokolenia racionalistów już się przeżyły , a władzę nad światem przejęło pokolenie ludzi młodych , romantyków , którzy doprowadzą do jego odrodzenia i rozkwitu. Problem ten podjął Mickiewicz także w balladzie ,,Romantyczność '. W utworze tym zestawił poglądy na świat racionalisty, dla którego narzędziem poznania były rozum i doświadczenie, z poglądami romantyka , który zaufał ,, ... uczuciu i wierze ... ''. Poeta stanął po stronie romantyków , głosząc typowe dla tego pokolenia hasło ,, ... miej serce i patrzaj w serce ...''. Konflikt pokoleń uwidocznił też A.Asnyk w wierszu ,, Daremne żale'' z perspektywy młodego pozytywisty ocenia dorobek i romantyków. Stwierdza , że czas romantyzmu minął , że głoszone przez nich prawdy są skostniałe i nierealne. W słowach pełnych dumy i mocy nakreślił program nowego pokolenia pozytywistów. Ich celem będzie dążenie do uszczęśliwienia narodu. Jego zdaniem rozpamiętywanie zasług romantyków trzeba zakończyć , bo ,, ... świat pójdzie swoją drogą ...''. Asnyk przestrzegał jednak przed całkowitym zerwaniem z dorobkiem poprzedników , apelował o to by ,, ... nie deptać przeszłości ołtarzy ....'', bo czas młodych minie i następne pokolenia też będą odnosiły się niechętnie do osiągnięć poprzedników. Literatura odzwierciedlała nie tylko konflikty pokoleń historycznych , ale też odbiła konflikty rodzinne , między ojcami , a dziećmi. Eliza Orzeszkowa w ,, Nad Niemnem'' nakreśliła portrety Benedykta i Witolda Korczyńskich Pomiędzy ojcem i synem zrodził się konflikt wynikły z różnicy wieku i dążeń . Benedykt dużo wysiłku włożył w utrzymanie swego rodzinnego gniazda , które z powodu uczestnictwa Korczyńskich w powstaniu styczniowym , zostało obłożone karnymi podatkami. To spowodowało , że odsunął się od spraw chłopów Bohatyrowiczów z którymi wcześniej łączyły go serdeczne stosunki. Troska o utrzymanie majątku , rodziny doprowadziła do tego ,że procesował się z Bohatyrowiczami o każdą piędź ziemi i najdrobniejszą szkodę. Witold Korczyński nie może się pogodzić z postawą ojca , ponieważ jest młodym pozytywistą , który marzy o zrealizowaniu wspaniałych haseł ,, pracy u podstaw'' czyli niesienia pomocy najuboższym warstwom społecznym. Dochodzi do konfliktu , który coraz bardziej się pogłębia , a między uczestnikami pogłębia się przepaść . Szczęśliwie jednak dochodzi do wzajemnego pogodzenia i zrozumienia , a następnie wybaczenia urazów. Konflikt między ojcem i synem przedstawił Reymont w ,,Chłopach''. Spór między Maciejem Boryną, a Antkiem toczy się z powodu ziemi. Stary Boryna z obawy przed wyrzuceniem z gospodarstwa przez dzieci nie podzielił swej ziemi. Antek, pomimo tego , że założył rodzinę , musiał pracować u ojca jak zwykły parobek. Taka sytuacja nie podobała się młodemu człowiekowi i powodowała , że wzajemne urazy coraz bardziej się pogłębiały. Konflikt zaostrzył się w chwili gdy kochanka Antka - Jagna została żoną Macieja Boryny. W wyniku zaostrzenia sporów Antek wyprowadził się z domu ojca , a w czasie walki z Niemcami o las strzela do Macieja , raniąc go śmiertelnie.