EDUKACJA INTEGRACYJNA JAKO

FAKT W TEORII I PRAKTYCE

Na podstawie tekstu dr Danuty Al.-
Khamisy

Pojęcie integracji społecznej



łac. integratio – odnowienie, uzupełnienie; integrare –
odnawiać, odtwarzać;



scalanie, proces tworzenia całości z części albo włączania
jakiegoś elementu w całość, zespolenie, jednoczenie i
zharmonizowanie składników zbiorowości społecznych;



Integracja

społeczna

osób

pełnosprawnych

i

niepełnosprawnych, której towarzyszy wspólnota ideowa
(system wartości, norm, ocen), wspólnota interesów i
warunków życia;



Idea, kierunek przemian oraz sposób organizowania zajęć
i rehabilitacji osób niepełnosprawnych w
dążeniu do stworzenia tym osobom możliwości uczestnictwa
w normalnym życiu, dostępności do wszystkich instytucji i
sytuacji społecznych, w których uczestniczą pełnosprawni
oraz kształtowaniu pozytywnych stosunków i więzi
psychospołecznych

pomiędzy

pełnosprawnymi

i

niepełnosprawnymi;

„U

podstaw

integracji

społecznej

dzieci

niepełnosprawnych

leży

przekonanie,

że

każde

dziecko

ma

prawo

do

wzrastania w naturalnym
środowisku

swoich

rówieśników”

Integracja zastosowana we wszystkich sferach życia, tj.: rodzina,
edukacja i praca, pozwala osobie niepełnosprawnej być
sobą wśród innych…

Integracja jako proces wielowymiarowy



PROCES-stan

psychospołecznego

zbliżenia

pomiędzy

społeczeństwem a podmiotami integrowanymi. Proces ten jest
determinowany wielością komponentów, czynników, które
trudno poddają się kontroli, między innymi w obszarze
administracyjno-prawnym;



CEL-poszukiwanie takich metod, które będą sprzyjać
integracji. Wśród nich są takie, które będą sprzyjać tolerancji,
empatii, normalizacji poprzez kształtowanie kompetencji
prointegracyjnych w różnych obszarach społeczeństwa;



PROBLEM SPOŁECZNY LUB INDYWIDUALNY-promowanie
takich zmian w społeczeństwie lub instytucjach, które
wpływają pozytywnie na akceptację niepełnosprawnych;



WARUNEK-ZADANIE-stworzenie warunków integracji poprzez
likwidację separacji

Modele integracji



Model według zasady asymilacji:

Osoby niepełnosprawne przystosowuje się do

funkcjonowania w środowisku ludzi
pełnosprawnych, od których nie oczekuje się działań
dostosowawczych;



Model emergentny:

Integracja jest tu zupełnie nową jakością zbudowaną na

zasadzie równowagi partnerstwa. Powstaje zatem nowa
zbiorowość

społeczna,

która

akceptuje

różnice

w

sprawności, wyglądzie, wyznaniu, religii, stylu życia.
Członkowie

tej

społeczności

mają

równe

szanse

zaspakajania potrzeb;

Działania prointegracyjne



Kształtowanie tolerancji akceptującej;



Kształtowanie gotowości do współdziałania tam, gdzie mimo
poczucia odrębności ujawniają się podobne wartości, cele,
potrzeby;



Zrozumienie swojej odrębności z zaakceptowaniem inności
tzn.: przyznania innym prawa do bycia innym;



Zharmonizowanie funkcjonowania wszystkich grup w tej
samej przestrzeni społecznej. Oznacza to pozbywania
odrzucania tych, którzy mają inne możliwości i oczekiwania;

Ważne jest, aby działań prointegracyjnych uczyć już w

okresie przedszkolnym, by zostały one utrwalone i wdrażane
w dalszych placówkach edukacyjnych, w środowisku dziecka,
jak również w przyszłości jako osoba dorosła.

Dlatego

zadaniem

pedagoga

jest

wyodrębnianie, przede wszystkim tego,
co łączy a nie dzieli, a więc
akcentowanie wspólnych potrzeb pomimo
różnic indywidualnych. Jest to dążenie do
zmiany postaw dorosłych w środowisku
dziecka, a przez to kształtowanie jego
prawidłowej postawy do ludzi

Edukacja do integracji to szkoła głębokiego humanizmu, który

promuje takie cechy jak: sprawiedliwość, równość, cierpliwość.

Edukacja integracyjna a

integracja społeczna

INTEGRACJA SPOŁECZNA
to efekt wielu różnorodnych oddziaływań zamierzonych i

niezamierzonych, których celem jest kształtowanie właściwych
relacji interpersonalnych

INTEGRACJA EDUKACYJNA
Jest częścią integracji społecznej. Jest ukierunkowana na rozwój i

modelowanie relacji pomiędzy rówieśnikami w grupach w
przedszkolu lub klasie szkolnej

Formy integracji

Wg

G. J.

W

arn

ock:

•L

OKA

LIZA

CYJ

NA

umie

szc

ze

nie

d

zie

ci

nie

pe

łns

pra

wnych

w

szk

ole

m

asowe

j,

korz

yst

nie

z t

ych

sa

my

ch ś

rod

ków

•SOC

JA

LN

A

dzie

ci

pe

łno

i

nie

pe

łno

sp

ra

wne

roz

wija

ją w

za

je

mne

kont

akt

y

Wg

Z. Ja

nisze

wski

ej-

Nie

ścio

ru

k:

•P

EŁ

NA

wsp

ólna

sp

ołe

czno

śc l

udzi

pe

łno

i

nie

pe

łnos

pra

wnych

•N

IE

PE

ŁN

A

nie

któ

re

dzie

ci

nie

pe

łnos

pra

wne w

pla

có

wce m

asow

ej

•C

ZĘŚC

IOW

A

int

eg

racji

po

dd

ane

dzie

ci z

le

kką

nie

pe

łnos

pra

wności

ą

Mo

żn

a t

eż

wy

ró

żnić

in

tegr

acj

ę:

•SPO

ŁEC

ZNĄ

[ko

nta

kty

sp

ołe

czn

e

dzie

ci p

ełno

i

nie

pe

łnos

pra

wnych]

•PR

OGR

AMO

WĄ

[

dla

ob

u grup

ta

ka

sa

ma

struk

tur

a

nauc

za

nia

i ce

le

]

•PSY

CH

OL

OGI

CZN

Ą [

nauk

a w

ram

ach

te

go

sa

me

go

prog

ra

mu]

INDYWIDULNA

Gdy dziecko

niepełnosprawne

uczy się w grupie czy

klasie masowej

placówki edukacyjnej

GRUPOWA

W przedszkolu lub

szkole masowej

tworzona jest klasa

złożona tylko z dzieci

niepełnosprawnych

FORMALNA

Polega na tym, że

dzieci przebywają

razem, ale łączy je

tylko miejsce, a nie

bliskie kontakty

CZĘŚCIOWA

Gdy grupy dzieci

zdrowych funkcjonują

obok dzieci o

jednakowym rodzaju

zaburzeń. Oddzielne

mają pomieszczenia i

nauczycieli. Dzieci

odwiedzają się.

Znaczenie grupy integracyjnej



sprzyja tolerancji, empatii;



Chroni przed stygmatyzacją, izolacją i odrzuceniem;



Dzieci pełnosprawne uczą się właściwego stosunku do swoich
niepełnosprawnych rówieśników: zaufania, zrozumienia, akceptacji;



Sprawne dzieci zaczynają dostrzegać indywidualne cechy, zdolności u
mniej sprawnych kolegów, uczą się nawiązywać z nimi przyjaźnie;



Obcowanie z niepełnosprawnymi skłania dzieci do świadomego
posługiwania się swoimi zmysłami, zdolnościami;



Zmaganie się z problemem niepełnosprawności i proces identyfikacji
są ważne we wzajemnym rozumieniu się oraz uczeniu;



Ważne jest wyrabianie w dziecku zarówno w pełnosprawnym jak i
niepełnosprawnym, że jest wyjątkowe, niepowtarzalne, niezwykłe;



Dzieci pełnosprawne stają się bardziej pracowite, ambitne i
prospołeczne



Dzieci niepełnosprawne lepiej rozwijają się intelektualnie;



Rodzice dziecka niepełnosprawnego uczą się akceptacji swojego
dziecka, stawania przed problemem niepełnosprawności i zmierzania
się z nim;

Środowisko sprzyjające integracji



Likwidacja barier urbanistyczno-architektonicznych (winda,
podjazdy dla wózków, balkoniki);



Poszerzenie drzwi do budynku, toalet, klas i innych
pomieszczeń;



Zharmonizowane barwy pomieszczeń pozwalające utrzymać
dobry nastrój, koncentrację, wewnętrzne wyciszenie;



Eksponowanie aktualnych prac wszystkich dzieci;



Zajęcia terapeutyczne i kształcące;



Komputery;



Otwarta przestrzeń;

Urządzenie sali



Własne ławka, stolik, krzesło;



Stolik dopasowany do parametrów budowy fizycznej
dziecka, stolik łatwy i swobodny do przemieszczania go;



Rotacyjny układ stolików i ławek, który może być zmienny w
zależności od prowadzonych zajęć;



Miejsca uczniów są dobierane według zasad ogólnych
uwzględniających indywidualne preferencje ucznia mając na
uwadze jego specjalne potrzeby edukacyjne;



Kącik relaksacyjny wyposażony w miękką pufę, materace,
kanapę, poduszki, przytulanki, kącik czytelniczy, czystości,
przyrodniczy, prac plastyczno-technicznych, multi-medialny;



Łagodne kanty mebli, zaznaczone kontury – w zależności od
rodzaju niepełnosprawności dzieci;

Układ pracy uczniów

W KSZTAŁCIE

PODKOWY

STYLEM BISTRO

W KSZTAŁCIE

KWADRATU

W KSZTAŁCIE

JODEŁKI

Z MINI

STOLIKAMI

Zasady rekrutacji do przedszkoli

i szkół integracyjnych



Obowiązuje zasada pełnej tolerancji zarówno pod względem schorzeń
jak i stopnia uszkodzenia;



Ostateczną decyzję o zakwalifikowaniu dziecka do grupy integracyjnej
na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego
podejmuje zespół do spraw integracji składający się z PEDAGOGA
SPECJALNEGO, PSYCHOLOGA oraz innych SPECJALISTÓW DOBRANYCH
ZE WZGLĘDU NA RODZAJ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI DZIECKA;



Organizowane jest też spotkanie informacyjne z rodzicami i dziećmi na
którym przybliża się ideę integracji, podkreślając korzyści i mocne
strony;



Dla nowo przyjętych uczniów okres adaptacji, podczas którego rodzice
mogą przebywać z dzieckiem podczas zajęć dydaktycznych w klasie;



Liczebność grupy integracyjnej to 15 – 20 osób w tym do 6 uczniów z
orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;

Dzieci i młodzież ze specjalnymi

potrzebami edukacyjnymi

niewątpliwie potrzebują wiedzy, ale

często bardziej potrzebują uśmiechu,

serdecznego gestu, ciepłej i szczerej

rozmowy lub samej tylko obecności

nauczyciela – przyjaciela, który

doceni ich wysiłek, pochwali za

każdy, nawet niewielki sukces i w ten

sposób zachęci do dalszej pracy i

pokonywania piętrzących się przed

nimi trudności

Kompetencje nauczycieli

pracujących w grupie integracyjnej



Kompetencje nie sprowadzają się do zgromadzonej wiedzy,
ale również ZDOLNOŚCI DZIAŁANIA, PRZETWARZANIA,
PRZEKSZTAŁCANIA I MODYFIKACJI SYTUACJI w jakiej znalazło
się dziecko, zwłaszcza niepełnosprawne;



KOMPETENCJE INTERPERSONALNE;



KOMPETENCJE POZNAWCZE;



KOMPETENCJE TERAPEUTYCZNE;



KOMPETENCJE ORGANIZACYJNE;

Dziękuję za

uwagę

Opracowała Hiacynta Gonczaronek

Życzę sukcesów

na

drodze integrac

ji…