Krążenie wątrobowo-

jelitowe kwasów

żółciowych.

Biosynteza, znaczenie

biomedyczne.



Kwasy żółciowe

to grupa związków

organicznych, kwasów karboksylowych,
zaliczanych do steroidów



Pochodne cholesterolu



Zawierają po 24 atomy węgla, bez wiązań
podwójnych



Posiadają przy C17 pięciowęglowy rozgałęziony
podstawnik zakończony grupą karboksylową



Posiadają 1, 2 lub 3 grupy hydroksylowe



Sole kwasów żółciowych są składnikiem żółci
wraz z lecytyną (fosfatydylocholina)

To co z podstawówki

1.

Pierwotne kwasy żółciowe:

2.

Wtórne kwasy

żółciowe:

-

kwas cholowy

-

kwas

deoksycholowy

-

kwas chenodeoksycholowy

-

kwas

litocholowy

Podział kwasów żółciowych

Hydroksylacja cholesterolu w pozycji 7 przez

7α-hydroksylazę cholesterolu

1.

(monooksygenaza, wymaga tlenu, NADPH oraz cytochromu
P450)

2.

7α -hydroksycholesterol

wchodzi na dwie drogi w wyniku

których może powstać:

◦ Choloilo-CoA

◦ Chenodeoksycholoilo-CaA

3.

Kondensacja z

tauryną

lub

glicyną

z uwolnieniem SH-CoA

(stosunek 1:3)

BIOSYNTEZA PIERWOTNYCH
KŻ

1.

Pierwotne kwasy żółciowe trafiają do żółci

2.

W żółci, która ma odczyn zasadowy kwasy
żółciowe występują w postaci „

soli kwasów

żółciowych

”

3.

Kiedy trafiają do jelita są poddawane działaniu
bakterii jelitowych

◦ dekoniugacja

◦ 7α-dehydroksylacja

4.

Powstają:

◦ Kwas deoksycholowy

◦ Kwas litocholowy

BIOSYNTEZA WTÓRNYCH KŻ

1.

Na etapie

7α-hydrksylazy cholesterolu

2.

Kontrola zwrotna przy udziale receptora FXR

(farnezoidowy X receptor) - wiąże on kwasy
żółciwe

3.

7α-hydrksylaza cholesterolu jest z kolei

aktywowana przez sam cholesterol (poch.
endogennego jaki i pokarmowego)

4.

Dostępność witaminy C oraz NADPH

5.

7α-hydrksylaza cholesterolu jest również

regulowana przez:

6.

– Insulinę

– Glukagon

– GKS

– Hormony tarczycy

REGULACJA BIOSYNTEZY

1.

Kwasy żółciowe wchłaniane wyłącznie

w

jelicie krętym

2.

Do wątroby wraca

98-99%

kwasów

żółciowych, wydzielonych do światła jelita –
przez żyłę wrotną

3.

Niewielka ilość (

ok. 500mg

) soli kwasów

żółciowych unika wchłonięcia i jest
eliminowana z kałem (kaprostanol)

4.

Jest to główna droga eliminacji cholesterolu

5.

Krążenie J-W jest niezwykle wydajne gdyż

mała pula kwasów żółciowych (

3-5g

) może

cyklicznie przejść przez jelito (6-10 razy) z
niewielką tylko stratą (1-2%)

6.

Taka ilość jaka została utracona z kałem jest

syntezowana de novo z cholesterolu -

pula

kwasów żółciowych jest stała!

KRĄŻENIE JELITOWO-WĄTROBOWE
KŻ

1.

Emulgator tłuszczów

◦ Mają charakter amfipatyczny

◦ Grupy metylowe skierowane w jedną stronę

płaszczyzny pierścienia (strona niepolarna) - ku
fazie tłuszczowej

◦ Grupy hydroksylowe skierowane w drugą stronę

płaszczyzny pierścienia (strona polarna) - ku fazie
wodnej,

◦ Mogą działać na granicy 2 faz i spełniać funkcję

emulgatorów nierozpuszczalnych w wodzie
tłuszczów

ZNACZENIE
BIOMEDYCZNE

2. Wiążą się z

cholesterolem

dzięki czemu

warunkują jego rozpuszczalność:

Kiedy jest zbyt dużo cholesterolu – nie ma
wystarczającej ilości kwasów żółciowych by go związać i w
wyniku tego dochodzi do jego precypitacji w drogach
żółciowych – tworzenie

kamieni żółciowych

:

ZNACZENIE
BIOMEDYCZNE

3. W związku z cyrkulacją jelito-wątroba może dojść
do podniesienia stężenia kwasów żółciowych we
krwi w przypadku:

◦

uszkodzenia miąższu wątroby

◦ cholestazy

ZNACZENIE
BIOMEDYCZNE

Dziękuje za uwagę