O czym powiemy…?

Dysfunkcje stawu kolanowego



choroby aparatu wyprostnego

- związane i niezwiązane z urazem



patologie więzadeł



WPP , WPS , WKP , WKT



uszkodzenia łąkotek



chondromalacje

Choroby aparatu

wyprostnego



Związane z urazem



zwichnięcie rzepki;



boczna niestabilność rzepki;



zerwanie mięśnia czworogłowego;



zerwanie więzadła rzepki;



złamanie rzepki;

Choroby aparatu

wyprostnego



Niezwiązane z urazem



boczne przyparcie rzepki;



Plica mediopatellaris;



choroba Osgood-Schlattera;



rzepka dwudzielna;

Ostre zwichnięcie rzepki



wysunięcie się rzepki z jej prawidłowego
zarysu jakim jest bruzda międzykłykciowa
kości udowej;



najczęściej dotyczy osobników młodszych;



może być spowodowana urazem
bezpośrednim : kopnięcie w przyśrodkową
część kolana

Ostre zwichniecie rzepki

Do urazu pośredniego dochodzi w
momencie rotacji wewnętrznej uda
względem ustalonej na podłożu stopy
oraz zgięcia i skoślawienia kolana z
jednoczesnym

napięciem

mięśnia

czworogłowego.

Zwichnięcie rzepki…

Ostre zwichnięcie rzepki



Uraz nie jest obojętny dla kolana!



uszkodzone zostają stabilizatory
bierne:



więzadło rzepkowo - udowe po
stronie przyśrodkowej-53%
stabilizacji bocznego przesunięcia;



więzadło rzepkowo - łąkotkowe i
troczki przyśrodkowe rzepki-22%.

Objawy



powiększenie zarysu kolana
spowodowane krwawieniem wewnątrz
stawu;



ostry ból kolana po stronie przyśrodkowej;



ograniczenie ruchomości w stawie;



nieprzyjemny test spychania rzepki;



może powodować przewlekłą
niestabilność rzepki;

Kolano kinomana…



dotyczy najczęściej
osób nieaktywnych
fizycznie;



dochodzi do
uszkodzenia
powierzchni
chrzęstnych w
stawie rzepkowo –
udowym.

Wzmożone boczne przyparcie

rzepki



na rzepkę działają wektory sił
zwrócone w czterech kierunkach;



ich równowaga jest konieczna dla
prawidłowego toru ruchu rzepki i
stabilności kolana;

Boczne przyparcie rzepki

Może być spowodowane przez:



rotację wewnętrzną biodra;



koślawość kolana;



pronację stopy-płaskostopie;

Niestabilność rzepki

Czynniki zaburzające stabilizację rzepki:



niedorozwój kłykcia bocznego kości udowej;



wysokie ustawienie rzepki;



płytka bruzda międzykłykciowa;



dysplazja rzepki;



kolano koślawe;



przykurcz pasma biodrowo-piszczelowego;



Niestabilność rzepki



rotacja zewnętrzna goleni;



boczne ustawienie guzowatości kości

piszczelowej;



Płaskostopie;

Leczenie…



przywrócenie równowagi sił
działających na rzepkę-wzmacnianie
mięśnia czworogłowego;



ustawienie osiowe aparatu
wyprostnego;



uwolnienie troczków bocznych;

Brak leczenia

niestabilności

rzepki = artroza

Zerwanie więzadła rzepki

kolano skoczka



najczęściej przed 40 rokiem życia
podczas aktywności sportowej;



na podłożu zmian przeciążeniowo-
zwyrodnieniowych więzadła rzepki w
okolicy jej wierzchołka;



prowadzić może do degeneracji
więzadła lub jego urwania;

Zerwanie więzadła rzepki

Kolano skoczka



występuje u osób aktywnie
uprawiających sport , u których
ważnym elementem jest wyskok;



do mikrourazu dochodzi w momencie
lądowania po wyskoku;



następuje jednocześnie wydłużenie i
skurcz mięśnia czworogłowego;

Kolano skoczka-objawy



ból i tkliwość w obrębie więzadła rzepki
zwłaszcza przy ruchach związanych
z napięciem mięśni czworogłowego;



poszerzenie zarysu więzadła;



obrzęk w miejscu dolegliwości;



w miarę rozwoju dolegliwości osłabienie
i zanik mięśnia czworogłowego;

Kolano skoczka-leczenie



1,2 stopień leczenie p/z,
p/obrzękowe, elewacja kończyny;



odpoczynek, okłady, masaż lodem;



zastosowanie ćwiczeń
wzmacniających
i rozciągających mięśnia
czworogłowego;

Zerwanie mięśnia czworogłowego



wchodzi w skład aparatu
wyprostnego kończyny dolnej;



jego całkowite zerwanie nie pozwala
na czynny wyprost w stawie
kolanowym;



niemożliwe jest stanie na jednej
nodze, bieganie, skakanie;

Zerwanie mięśnia czworogłowgo



patologia rzadko występująca;



występuje powyżej 40 r. ż.;



częściowe uszkodzenie dotyczy
młodych sportowców



ryzyko uszkodzenia zwiększa się przy
współistnieniu chorób
metabolicznych;

Zerwanie mięśnia czworogłowego



w większości przypadków dotyczy
tylko jednej strony;



uszkodzeniu ulega najczęściej głowa
prosta w odległości 0-2 cm powyżej
rzepki;



następuje w wyniku nagłego skurczu
mięśnia przy lekko zgiętym kolanie;

Zerwanie mięśnia czworogłowego

Do urazu dochodzi:



w czasie upadku;



przy kopnięciu zablokowanej piłki;



w wyniku bezpośredniego uderzenia;



skaleczenia ostrym narzędziem;

Objawy



bezpośrednio po urazie pacjent
odczuwa ostry ból powyżej rzepki;



występuje obrzęk;



pacjent nie może wykonać czynnego
wyprostu w stawie kolanowym;



powyżej rzepki widoczna jest bruzda
odpowiadająca miejscu uszkodzenia;

Zerwanie mięśnia czworogłowego

Zerwanie mięśnia czworogłowego -

leczenie operacyjne

Objawy

W obrazie RTG widoczne jest:

- zniesienie cienia ścięgna;

- nierówny zarys przednio-górnej

krawędzi rzepki;

- wysięk w stawie;

- niskie ustawienie rzepki;

Leczenie



przy świeżych częściowych
uszkodzeniach można podjąć leczenie
zachowawcze z unieruchomieniem
kończyny w pełnym wyproście przez
okres ok. 6 tygodni;



w przypadku całkowitego zerwani
najkorzystniejsze jest leczenie
operacyjne;

Leczenie – c.d.



po wygojeniu przeszczepu
usprawnianie mające na celu
zwiększenie zakresu zgięcia w stawie
kolanowym;



powrót do pełnej czynności aparatu
wyprostnego stawu;



utrzymanie rzepki w prawidłowym
torze ruchu;

Plica mediopatellaris



obecna w większości kolan;



bywa bezobjawowa;



objawowa gdy jest zbyt duża,
zwłókniała, klinująca się pod rzepką-
przyczyna 5-10 zabiegów
artroskopowych;



może powodować bóle podobne do
objawów łąkotkowych;

Plica mediopatellaris

- fałd błony maziowej
w przyśrodkowym
przedziale stawu
kolanowego;

- jest pozostałością z
życia płodowego
człowieka;

Plica mediopatellaris -

objawy



ból w 20-30 stopni zgięcia przy
przesunięciu rzepki do przyśrodka
-wklinowuje się pod rzepkę;



uczucie przeskakiwania w 40-
60stopniach zgięcia-przechodzi nad
krawędzią kłykcia przyśrodkowego
kości udowej;

Plika - objawy...



dolegliwości bólowe powstają w
momencie podrażnienia pliki , jej
przerostu i wywołania stanu zapalnego;



ból po wewnętrznej stronie kolana i
uczucie pełności kolana;



podrażnienie pliki w wyniku uderzenia
w przyśrodkową część kolana lub upadek,
a także długotrwała pozycja siedząca

Plika - przyczyny…



osłabienie siły mięśniowej mięśnia
czworogłowego uda oraz przykurcz
mięśni zginaczy powoduje dysfunkcję
stawu rzepkowo-udowego a
następnie stan zapalny błony
maziowej;



uszkodzenie łąkotki-powoduje
powstanie stanu zapalnego i
podrażnienie pliki;

Ch. Osgood-Schlattera



jedna z najczęstszych przyczyn ograniczenia aktywności
sportowych;



częściej dotyczy chłopców(12-14 r. ż.)

rzadziej dziewczynek(11-12 r. ż.);



ból pojawia się głównie przy ćwiczeniach ekscentrycznych
mięśnia czworogłowego;

Ch. Osgood -Schllatera



pojawia się zgrubienie w ok.
guzowatości kości piszczelowej;



przyczyną jest przeciążenie;



skostnienia lub zwapnienia powodują
skrócenie więzadła rzepki;



w wieku dorosłym częste problemy z
klękaniem;

Ch. Osgood- Schlattera

Leczenie:



modyfikacja aktywności np. gra w
innej pozycji;



rozciąganie mięśnia czworogłowego;



miejscowe leczenie p/z ,p/b;

PEPS / chondromalacja rzepki



tylny lub okołorzepkowy ból
wynikający ze zmian fizycznych lub
biomechanicznych;



nie leczony może prowadzić do
nadmiernego ścierania się chrząstki –
chondromalacja;

Peps- zespół bólowy przedniego

przedziału stawu kolanowego

Powstaje w wyniku nieprawidłowego
ułożenia rzepki podczas ruchu na
skutek:

- przeciążenia stawu rzepkowo -

udowego;

- zbyt duży kąt Q;

- pronacja stopy powodująca

wewnętrzną rotację podudzia;

PEPS - zespół bólowy przedniego

przedziału stawu kolanowego

- wysoki łuk podłużny(mniejsza

amortyzacja dla kolana);

- przykurcz mięśni kulszowo-

goleniowych;

- przykurcz przywodzicieli;

PEPS - objawy



dolegliwości bólowe w przedniej części
kolana(pod rzepką);



ból przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach;



ból rozlany ,obustronny , pacjent -nie może
zlokalizować bólu;



obrzęk („pełność”) poniżej rzepki;



problemy z pełnym przysiadem;

PEPS - badanie

- objaw trzeszczenia rzepki podczas

wykonywania ruchu zgięcia i
wyprostu

- należy ocenić elastyczność mięśni

kulszowo-goleniowych,
czworogłowego, brzuchatego łydki

- należy przeprowadzić test

ruchomości rzepki

Chondromalacja rzepki



jest następstwem nie leczonego,
długotrwałego PEPS;



polega na degeneracji chrząstki
stawowej, która najczęściej występuje
na krawędziach (przyśrodkowej);



zmiany w chrząstce występują w
wyniku nadmiernego nacisku;

Chondromalacja rzepki

Wpływ na nieprawidłowy tor rzepki mogą
mieć:

- kształt rzepki;

- siła mięśni;

- kąt Q (13-18 stopni);

- ułożenie tkanek niekurczliwych;

Chondromalacja rzepki

- antewersja uda i rotacja zewnętrzna

podudzia prowadzi do zwiększenia
kąta ku? i powoduje zaburzenie
równowagi mięśnia czworogłowego;

- VMO jest odpowiedzialne za zwartość

stawu , jego osłabienie i opóźniony
czas reakcji powoduje lateralizację
rzepki;

Chondromalacja rzepki - objawy



ból w przedniej części kolana, podczas chodu,
biegu, wchodzenia i schodzenia po schodach;



powtarzający się wysięk;



trzeszczenia podczas zginania i prostowania;



pozytywny Clark`s test;



kolano koślawe;



zwiększony kąt Q;

Więzadła krzyżowe



WKP - stabilizacja przesunięcia
przedniego piszczeli, 87% w 30
stopniach
i 85% w 90 stopniach zgięcia stawu
kolanowego;



WKT - stabilizacja przesunięcia
tylnego piszczeli 94% w 30 stopniach
i 90 stopniach zgięcia stawu
kolanowego;

Więzadła krzyżowe przednie

(ACL)



rozciąga się pomiędzy
międzykłykciowym przednim piszczeli,
a przyśrodkową powierzchnią kłykcia
bocznego kości udowej;



położone pomiędzy warstwą włóknistą,
a warstwą maziową torebki stawu
(pozastawem);

Więzadła krzyżowe przednie(ACL)

W obrębie więzadła wyróżniamy
pęczki:

- pęczek przednio-przyśrodkowy;

- pęczek tylno-boczny;

W stadium pełnego wyprostu oba
pęczki pozostają napięte.

Stopnie uszkodzenia więzadeł



pierwszy – naciągnięcie, obrzęk;



drugi - częściowe zerwanie,
zachowana ciągłość;



trzeci – zerwanie całkowite;

Więzadła to rodzaj

„plecionki”, zrywają

się

stopniowo.

Mechanizm urazu WKP



główny mechanizm to
uraz skrętny z
wyprostem i
komponentą
koślawiącą;



częściej uszkadzane u
kobiet;



dolegliwości i obrzęk
nasilają się 12-48
godz. od urazu;

Mechanizm urazu WKT



najczęściej wypadki komunikacyjne lub
urazy sportowe;



bezpośrednie uderzenie w goleń przy
zgiętym kolanie;



upadek na zgięte kolano;



gwałtowne maksymalne zgięcie kolana;



nagły przeprost z koślawieniem i
szpotawieniem;

Mechanizm urazu WKT



przy zgięciu
grzbietowym stopy
większość sił jest
przenoszona przez
staw rzepkowo -
udowy co chroni WKT;



upadek na zgięte
kolano przy stopie
zgiętej podeszwowo
powoduje
uszkodzenie WKT

Mechanizm urazu WKT



w 15%-49% przypadków dochodzi do
urazu naczyń podkolanowych i nerwu
strzałkowego;



izolowane zerwania 3 stopnia nie są
częste, stanowią element złożonego
urazu;



brak leczenia prowadzi do uszkodzeń
chrząstki stawowej i zmian w stawie
rzepkowo – udowym;

Więzadło poboczne piszczelowe



stanowi główny
stabilizator w ruchu
koślawienia i rotacji
zewnętrznej;



zbudowany z 3 części;

- warstwa

powierzchowna;

- warstwa głęboka;
- więzadło tylne skośne;

Mechanizmy urazu



w ruchu koślawiącym
jako pierwsza ulega
zerwaniu warstwa
powierzchowna więzadła;



warstwa głęboka ulega
zerwaniu najczęściej przy
równoczesnym zerwaniu
WKP;



więzadło tylne skośne
ulega zerwaniu przy
ruchach skrętno-
koślawiących

Leczenie uszkodzeń WPP



po starannym
wykluczeniu
uszkodzeń łąkotek i
więzadła krzyżowego
przedniego leczenie
zachowawcze
zapewnia 90% bardzo
dobrych wyników
nawet w
uszkodzeniach
3 stopnia;