POSTĘP TECHNICZNY
– OKRES KRÓTKI,
ŚREDNI I DŁUGI

Plan

•

Krótkookresowa reakcja produkcji i bezrobocia na
wzrost

•

Ich średniookresowa reakcja

•

Analiza efektów dystrybucyjnych i postępu
technicznego, złożony procesem tworzenia i
likwidowania miejsc pracy

•

Postęp - przekleństwo czy błogosławieństwo dla
pracowników?

•

Długi okres oraz predyspozycje krajów do
osiągania stałego postępu technicznego, rola
instytucji

Wydajność, produkcja i bezrobocie
w krótkim okresie

•

Funkcja produkcji – Y=F(K,AN)

•

Po pominięciu kapitału – Y=AN

•

Y/N = A

•

A – stan technologii lub wydajność pracy

•

N=Y/A

Postęp techniczny, łączna
podaż i łączny popyt

Reakcja łącznej
podaży

Wzrost

produkcji

Spadek

bezrobocia

Wzrost płac

nominalnych

Wzrost cen

Reakcja łącznego
popytu

Wzrost cen

Zmniejszenie

realnego

zasobu

pieniądza

Zwiększenie

stopy

procentowej

Spadek

popytu na

dobra

Zmniejszenie

produkcji

Postęp techniczny, łączna
podaż i łączny popyt

Co się stanie z
zatrudnieniem?

•

% zmiana zatrudnienia = % zmiana

produkcji –

% zmiana wydajności

Czy wzrost wydajności

zwiększa czy obniża

zatrudnienie?

Wnioski z badań empirycznych

Wnioski z badań empirycznych:

•

Czasami przyrosty wydajności prowadzą w
krótkim okresie do wzrostu produkcji
wystarczającego do utrzymania lub nawet
zwiększenia zatrudnienia

•

Czasami przyrosty wydajności nie prowadzą
w krótkim okresie do wzrostu produkcji, a
bezrobocie rośnie

Wydajność a naturalna

stopa bezrobocia

•

Czy zmiany wydajności wpływają na samą
naturalną stopę bezrobocia?

•

Naturalna stopa bezrobocia
determinowana jest przez dwie relacje:

-

relację odzwierciedlaną przez ustalanie cen

-

relację dotyczącą ustalania płac

Ustalanie cen

•

Z równania Y= AN wynika, że wytworzenie
jednej jednostki produkcji wymaga
zatrudnienia 1/A pracowników

•

Jeśli płaca nominalna jest równa W, to
nominalny koszt wytworzenia jednej
jednostki produkcji jest równy (1/A)W= W/A

•

To poziom cen jest równy

Ustalanie płac

•

Płace zależą od oczekiwanego poziomu cen i
są ujemnie uzależnione od stopy bezrobocia,
u, oraz czynników instytucjonalnych
zawartych w zmiennej z.

•

Płace zależą również od oczekiwanego
poziomu wydajności, AA

. Jeśli oczekuje się

A
wzrostu wydajności, uwzględnia się to w
negocjacjach płacowych.

Naturalna stopa bezrobocia

a wydajność

•

Dowody empiryczne

Stopa naturalna nie zależy ani od poziomu wydajności, ani od jej wzrostu.
Jak to się ma do rzeczywistości?

Wpływ spadku wzrostu wydajności
na stopę bezrobocia, kiedy
oczekiwania wzrostu wydajności
dostosowują się powoli.



W krótkim okresie nie ma powodu do

oczekiwania stałej relacji między zmianami
wzrostu a zmianami bezrobocia; nie wydaje też
się, aby taka występowała w rzeczywistości.



W średnim okresie, jeśli istnieje jakaś relacja

między wzrostem wydajności a bezrobociem, to
jest to relacja odwrotna :

-niższy poziom wydajności prowadzi do
większego bezrobocia.
-większy wzrost wydajności prowadzi do
mniejszego bezrobocia.

Postęp techniczny,
destrukcja i tworzenie
oraz efekty
dystrybucyjne.



Joseph Schumpeter w latach 30-tych :

-Proces gospodarczy jest procesem twórczej
destrukcji
-Przez tworzenie nowych dóbr stare dobra
stają się bezużyteczne
-Wprowadzane są nowe metody wytwarzania,
co wymaga nowych umiejętności; stare
umiejętności stają się mniej użyteczne.

Nowa Gospodarka i wzrost
gospodarczy w Stanach
Zjednoczonych w latach 90.

•

1. W okresie ożywienia gospodarczego w
USA w drugiej połowie lat 90. zwiększeniu
się wzrostu wydajności towarzyszyło znaczne
zwiększenie się wzrostu produkcji i stały
spadek bezrobocia.

•

2. W 2001 r. Gospodarka amerykańska weszła w fazę recesji –
cięcie wydatków inwestycyjnych.

-do końca 2001 r. Recesja minęła, w kolejnych latach był wzrost
produkcji lecz bezrobocie nadal rosło.
Ożywienie nazwano Ożywieniem bez wzrostu zatrudnienia.

•

3. Przez pewien czas zwiększanie się stopy postępu technicznego
mogło doprowadzić do obniżenia się naturalnej stopy bezrobocia.

Przykład: minione dziesięciolecie.

ZWIĘKSZANIE SIĘ

NIERÓWNOŚCI PŁACOWYCH

Ewolucja względnych płac dla różnych grup

pracowników w zależności od wykształcenia

w latach 1973-2005

Z czego wynika ta stała zmiana

względnego popytu?

Przyczyny rosnących nierówności płacowych

• Rola handlu międzynarodowego (wypychanie z rynku firm

amerykańskich o strukturze zatrudnienia opierającej się na
nisko wykwalifikowanych pracownikach przez import z
krajów o niskich płacach)

• Postęp techniczny faworyzujący wykwalifikowanych

pracowników (nowe maszyny i metody wymagające większej
liczby wykwalifikowanych pracowników)

Dlaczego Stany Zjednoczone nie są skazane na stale

rosnące dysproporcje płacowe?

•

tendencja do wzrostu względnego popytu może stać się
powolniejsza (np. prawdopodobnie obsługa komputerów
będzie coraz prostsza)

•

postęp techniczny nie jest egzogeniczny (mniejsza
faworyzacja pracowników wykwalifikowanych przez
nowe technologie)

•

Względna podaż wysoko wykwalifikowanych
pracowników nie jest egzogeniczna (większe przychody
z podnoszenia kwalifikacji mogą zwiększyć podaż
pracowników wwykwalifikowanych)

Przeszkody w adaptowaniu
technologii z krajów
rozwiniętych:

•

Położenie geograficzne i klimat.

•

Uwarunkowania kulturowe.

•

Słabo rozwinięte instytucje.

Ochrona praw
własności

•

Dobry system polityczny.

•

Dobre sądownictwo.

•

Ustawy przeciw wykorzystywaniu poufnych
informacji do dokonywania transakcji
giełdowych.

•

Prawo patentowe.

•

Sprawne prawo antymonopolowe.

Ochrona przed utratą wartości a PKB na
osobę.

Znaczenie instytucji: Korea Północna i Korea Południowa

przed
podziałem

po podziale

PKB na osobę według PSN dla Korei północnej i

Południowej w latach 1950 - 1998

Wniosek: Instytucje mają wielkie znaczenie dla wzrostu
gospodarczego.

Skutki :



Wiele zawodów takich jak kowale i producenci

uprzęży, zniknęło na zawsze.



Dla kontrastu: dziś w USA jest ponad 3 mln

kierowców ciężarówek i autobusów. W 1900r. – nie
było ich prawie wcale. Podobny przypadek:
programiści.



Nawet

dla

tych,

którzy

mają

odpowiednie

kwalifikacje, postęp techniczny oznacza wzrost
niepewności i ryzyka utraty pracy.



Sprzeczność

między

korzyściami

z

postępu

technicznego dla konsumentów, a ryzykiem dla
pracowników.

Wzrost gospodarczy
Chin

•

Uwarunkowania kulturowe: kult ciężkiej pracy,
szacunek dla zaangażowania, zaufanie do
przyjaciół.

•

Uwarunkowania historyczne.

•

Kontrola partii komunistycznej nad
przebiegiem transformacji.

Podsumowanie

•

Ludzie często niesłusznie obawiają się, że

postęp techniczny prowadzi do zwiększenia

bezrobocia.

•

W krótkim okresie nie obserwujemy

systematycznego związku między

wydajnością, a bezrobociem.

•

Zwiększanie się popytu na wysoko

wykwalifikowanych powoduje wzrost ich płac.

•

Nierówności płacowe w krajach rozwijających

się technologicznie zazwyczaj zwiększają się.

•

Trwały postęp techniczny wymaga

odpowiednich instytucji.