PORÓWNAJ RÓŻNE

WCIELENIA DIABŁA W

LITERATURZE I OMÓW ICH

FUNKCJE , ODWOŁUJĄC SIĘ

DO WYBRANYCH TEMATÓW

LITERACKICH.



Diabeł –oskarżyciel, oszczerca,
ogólna nazwa złych, upadłych aniołów
lub złych lub złośliwych demonów (jak
w przypadku demonologii
słowiańskiej).W XVI w. Jan Wier
wyliczył, że istnieje 7405926
zwyczajnych diabłów podzielonych na
111 legionów po 6666 demonów, a
dowodzi nimi 72 książąt ciemności.



W istocie, Diabeł jest równie stary jak
sam człowiek.



Diabeł i jego niecne uczynki to motyw
popularny i często adaptowany na
potrzeby artystów i filozofów.



Czasem traktowany był
humorystycznie, a czasem z powagą,
przez wielu pisarzy był ośmieszany ,a
nawet zepchnięto go pod ziemię.
Mimo swoich wzlotów i upadków
nadal głęboko jest zakorzeniony w
świadomości ludzi

W literaturze odnajdujemy różne
wcielenia ,,diabła” najsłynniejsze utwory
to :



Biblia ,,Stary Testament” , ,,
Nowy Testament ”



„Faust” - Johann Wolfgang Goethe



„Mistrz i Małgorzata” - Michaił
Bułhakow



,,Pani Twardowska” -Adama
Mickiewicza



„Kordian” - Juliusz Słowacki

Biblia ,,Stary Testament” - w Księdze
Rodzaju spotykamy się z Wężem,
kusicielem, który jest alegori

ą zła:



„A wąż był bardziej przebiegły niż wszystkie
zwierzęta lądowe, które Pan Bóg stworzył. On to
rzekł do niewiasty: Czy rzeczywiście Bóg powiedział:
Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego
ogrodu?”



Poprzez przewrotnie argumentując przekonuje Ewę
do zerwania Jabłka z Drzewa Poznania Dobrego i
Złego. Ta ulega i częstuje nim Adama. Wąż to jedna
z wielu form jaką przybiera Sztan w Biblii. Również w
Księdze Hioba spotykamy postać Szatana, jednak
nie przybiera ona określonych form. Szatan
występuje w niej jako wróg człowieka, nie zaś, jak w
późniejszych księgach, wróg Boga.

Biblia ,, Nowy Testament ”



Szatan jest uosobieniem samych
negatywnych cech – oszczerstwa,
kłamstwa, prześladowania. Diabeł
ma w Nowym Testamencie kilka
twarzy. Występuje m.in. jako:
Belzebub, Lucyfer – „gwiazda
zaranna”, Smok w Apokalipsie św.
Jana, Wielka Nierządnica,
Antychryst.

Johann Wolfgang Goethe Faust



Jest to historia doktora Fausta, który
podpisuje umowę z diabłem. Pragnieniem
tego człowieka jest zgłębienie wszystkich
tajemnic życia. O jego duszę zakłada się z
Mefistofelesem Bóg. Diabeł wyśmiewa go,
drwi z wiary Fausta. Bóg jednak wie, że
aby coś odkryć, trzeba zbłądzić. Pokazany
jest niepokój człowieka związany z
tajemnicami istnienia. Faust zauważa, że
wszelkie poznanie nie jest możliwe, ważna
jest wędrówka. Odkrywa to dzięki diabłu.

„Mistrz i Małgorzata” - Michaił
Bułhakow



Ukazuje postać szatana, który występuje pod postacią
wysokiego cudzoziemca odzianego w gustowny garnitur
dzierżącego laskę . Diabeł w „Mistrzu i Małgorzacie” cierpi
na reumatyzm, nosi niechlujnie pocerowaną koszulę, nie ma
w sobie niczego z powagi i majestatu diabła. Dopiero na
organizowanym przez siebie „Balu stu królów”, po wypiciu
pucharu krwi u jego boku pojawia się stalowa szabla, zaś on
sam ma na sobie czarny płaszcz. Woland ma nadane typowe
cechy ludzkie, jednak z domieszką cząstki magicznej. Jego
postać nie ma jednak wiele wspólnego z ogólnym obrazem
diabła zakorzenionym w naszej świadomości. Szatan jest w
Mistrzu i Małgorzacie postacią mądrą, inteligentną,
oczytaną, pewną siebie. Zna człowieka na wylot – zna jego
słabości i grzechy. Sam przedstawia siebie jako naukowca –
zaiste, jest profesorem ludzkiej duszy. Głównym celem
przybycia Wolanda do Moskwy jest zdemaskowanie zła i
absurdalności systemu komunistycznego.

„Pani Twardowska” - Adam
Mickiewicz



Ukazuje postać mistrza
Twardowskiego, który zapisuje duszę
diabłu i każe mu wykonać różne
zadania. Ostatecznie diabeł mimo, iż
wykazał się inteligencją zwabiając
Twardowskiego do karczmy „Rzym”,
ostatecznie ucieka z niej ośmieszony.

„Kordian” - Juliusz Słowacki



Przedstawia siły nieczyste, które pomagają
Szatanowi tworzyć przywódców powstania
listopadowego 31 grudnia 1799 roku. W chacie
sławnego niegdyś czarnoksiężnika
Twardowskiego pojawiają się czarownice i diabły,
a także sam Szatan, Mefistofeles, Astarot i
Gehenna. Szatan mówi, że nadchodzi wielka
chwila dla narodu Polaków. Mefistofeles zaś radzi
by stworzyć narodowi przywódców. Szatan
zarzuca im bezużyteczność, brak chęci walki,
starość, przesadną ostrożność, zdradę,
nieudolność oraz brak męstwa. Ocenia ich
negatywnie.

Dopóki na świecie istnieje zło postać
diabła pojawiać się będzie w tekstach
kultury, symbolizując grzech, pierwotną
inteligencję, bunt i wszelkie nieszczęścia.
Mimo negatywnego usposobienia, postać
ta fascynuje i inspiruje kolejnych
twórców. Wiadomo ,że samo pojęcie
,,diabeł” jest niejednoznaczne .W
wyznaniach , wierzeniach , mitach
,legendach i literaturach diabeł może
być wyrazem przekonania o odwiecznej
dwoistości świata lub też lub też
ukaranym zdrajcą Boga .

W utworach postać diabła jest motorem
akcji budującym napięcie i zainteresowanie
o dalszych losach bohaterów ,pragnąc
odpowiedzi na które nie znamy
odpowiedzi . Pragniemy się dowiedzieć czy
faktycznie postać mitycznego diabła nie
jest przysłowiową legendą