DOKTRYNA

WYCHOWANIA

CHRZEŚCIJAŃSKIEG

O

Za początek średniowiecza przyjmuje się

upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego

w 476 r. nowej ery, zaś datę końcową

odkrycie Ameryki w 1492 r., względnie

wystąpienie Marcina Lutra w 1517 r.

Średniowiecze jest okresem tworzenia się

nowych państw i narodów na

gruzach imperium rzymskiego , ustroju

feudalnego stanowego oraz rozwoju i

krystalizacji hierarchii kościelnej.

W stosunku do starożytności średniowiecze

było okresem upadku kultury intelektualnej.

Ostateczny cios państwu rzymskiemu zadały

plemiona barbarzyńskie, które jednak dość

szybko chrystianizowały się.

CHRZEŚCIJAŃSTWO

A

WYCHOWANIE

Pierwsi chrześcijanie w początkowym okresie

istnienia nie byli zainteresowani zdobywaniem

wiedzy i wspólnoty religijne wobec nauki

przyjmowały zrazu postawę obojętną,

nacechowaną obojętnością wobec kultury

antycznej.

Zadaniem Kościoła stało się krzewienie

oświaty, a przede wszystkim zaznajamianie z

zasadami wiary chrześcijańskiej, jednak pod

względem ideowym Kościół nie mógł oprzeć się

na dorobku duchowym starożytności

pogańskiej.

W przeciwieństwie do ideałów grecko-rzymskich

życie człowieka miało być tylko pielgrzymką ku

lepszej przyszłości. Chrześcijaństwo zaczęło więc

kształtować inny wzór osobowy, przede wszystkim

usunięto wszelką myśl o wychowaniu ciała i

przyjęcie kierunku ascetycznego.

Celem wychowania była pobożność i

poświęcenie się dla Boga. Normą moralną było

wychowanie w cnotach i pobożności.

Pokora i posłuszeństwo były ważniejsze od

wszechstronnego rozwoju człowieka. Celem

wychowania były wartości moralne, które wyraźnie

górowały nad kształceniem intelektu. W myśl zasady

pielęgnowania cudzego życia i pielęgnowania duszy

odrzucono pogański zwyczaj uśmiercania dzieci

słabiej rozwiniętych fizycznie, gorliwie troszcząc

się o duszę każdego człowieka. Przy tej okazji

zadbano o uwypuklenie roli kobiety, która

odpowiedzialna była nie tylko za urodzenie dziecka,
ale także za wytworzenie chrześcijańskiej atmosfery

w domu rodzinnym.

Około 529 r. w klasztorze na Monte

Cassino osiedlili się benedyktyni, a

pierwszym ich opatem był św.

Benedykt z Nursji.

Był on twórcą benedyktyńskiej reguły,

której zasadą było ubóstwo, celibat oraz

praca połączona z modlitwą w myśl

stworzonej zasady Ora et labora

( Módl Się i pracuj ).

Benedyktyni oprócz conversio morum

( ubóstwo i czystość ) ślubowali także

oboedientia

( posłuszeństwo ).

CHRZEŚCIJAŃSTWO przeżywało swój rozkwit

za czasów monarchii KAROLA WIELKIEGO,

który za główne swoje zadania przyjął

chrystianizację Sasów, a następnie Fryzów. W

dniu 25 grudnia 800r. w Bazylice św. Piotra w

Rzymie papież Leon III koronował Karola

Wielkiego na cesarza. Stworzone przez Karola

ogromne państwo stało się dzięki swemu

władcy oazą kulturalnego i naukowego rozwoju.

Na podstawie synodu w Akwizgranie w 789r.

przy klasztorach i kościołach zaczęły

powstawać szkoły, gdzie studiowano siedem

sztuk wyzwolonych. Do realizacji celów

edukacyjnych wykorzystywał przede wszystkim

duchowieństwo.

WYCHOWANIE
STANOWE

Rozwój ekonomiczny Europy

spowodował wykształcenie się stanów

społecznych.

Życiem politycznym i obronnością kraju

kierowali królowie i książęta.

Chrystianizacja doprowadziła do

powstania na danym obszarze i

umocnienia stanu duchownego, który

kierował się własnymi prawami.

MODELEM WYCHOWANIA

ŚREDNIOWIECZNEGO

okazało się wychowanie

rycerskie, które swój rozkwit

przeżyło w XIII i XIV wieku.

Od XI wieku rycerzem mógł zostać tylko ten

wojownik, który był pasowany na rycerza. Młodzieniec

przygotowując się do tego stanu musiał przejść trzy

ważne etapy.

Najpierw od 7 roku życia był paziem, następnie od 14

do 15 roku życia giermkiem. Giermek na dworze

możnych zaprawiał się przez kilka lat w rycerskim

rzemiośle przy boku pasowanego wcześniej rycerza.

Najczęściej w wieku 20-21 lat życia giermek po

złożeniu dowodów męstwa, uzyskaniu odpowiedniego

wykształcenia i uzyskaniu potrzebnych sprawności

( władanie koniem i bronią, przestrzeganie rycerskich

obyczajów , śpiew i muzyka ), odbyciu spowiedzi był

uroczyście pasowany na rycerza. Uroczystość

poprzedzona była jego udziałem we mszy świętej, a

następnie złożeniem ślubów wierności Kościołowi,

przestrzegania czci niewieściej oraz bronienia wdów i

sierot. Panujący pasował go, wręczając mu pas

rycerski i złote ostrogi. Pasowany młodzieniec

otrzymał w dniu pasowania akt nadania dóbr ziemskich

i przez to stawał się poddanym ( wasalem ) księcia.

Przykładem średniowiecznego rycerza była

postać Rolanda ( Hruotlanda ), poddanego-

rzekomego siostrzeńca Karola Wielkiego,

wysławianego w podaniu karolińskim pt.

Pieśń o Rolandzie, pochodzącej z około

1100 r., której autorem był prawdopodobnie

normański poeta Turoldus.

Roland w walce z Hiszpanami stał się wzorem

rycerza nieugiętego nawet w klęsce .

Dewizą rycerstwa całego świata stały się

słowa przysięgi rycerstwa francuskiego;

,,Bogu moją duszę, me życie

królowi, me serce damom, sławę dla

siebie’’.

Wychowanie rycerskie prowadziło do

podniesienia ideałów moralnych i

intelektualnych młodych ludzi. Wyrazem tego

była również poezja rycerska, za wzorem

francuskich trubadurów, przejęta przez

niemieckich Minnesanger’ów .

Rycerzowi poza tymi umiejętnościami,

wypadało znać siedem sztuk

wyzwolonych, religię według Starego i

Nowego Testamentu, medycynę i

nekromancję ( sztukę komunikowania się

ze zmarłym, zwykle w celu poznania

własnej przyszłości ), muzykę kościelną i

świecką, wątki popularnych romansów

( np. przygody Brutusa, czyny Romulusa,

Cezara, Karola Wielkiego i Rolanda ) oraz

umieć układać piosenki i refreny w

języku ojczystym.

Rycerza miała wyróżniać ;

 staranność w
doborze słów

 czystość języka i
piękna

 potoczysta mowa

Nadto rycerz posiadał
umiejętności;

 pływania

 gry w szachy

 uprawiania szermierki

Wszystkie te umiejętności rycerz

zdobywał bez trybu szkolnego.

Rycerstwo uczyło się języka

francuskiego, jako języka kraju, w

którym się ono narodziło.

Wychowanie rycerskie niejako obocznie

objęło dziewczęta. Od kapelana uczyły

się one pacierza, czytania i pisania, a

także łaciny. Od ochmistrzyni

przejmowały dziewczęta dobre obyczaje,

umiejętności kobiece, gry na

instrumencie strunowym, a także języka

francuskiego.

W Polsce tradycja rycerska ukształtowała się

zdecydowanie później, dopiero pod koniec

XIV wieku. Mimo to rycerstwo polskie

chlubnie zapisało się

m.in. w bitwie pod Grunwaldem w dniu 15

lipca 1410 r.

W miastach mieszczaństwo podjęło próbę

oderwania się od szkolnictwa kościelnego i

tworzyło własne szkoły. Uczono w nich łaciny,

ale wiedzę ogólną starano się nakierować na

wiadomości z zakresu kupiectwa i

handlu. Dobrze wynagradzani nauczyciele

tworzyli w XV wieku swoje korporacje.

Szkoła stała się przedsięwzięciem

dochodowym , stąd w późniejszych latach

powstały jako przedsiębiorstwa dochodowe.

Większość ludności miejskiej stanowili rzemieślnicy,

którzy potrzebowali wykształcenia praktycznego.

Szkołą dla tej młodzieży stało się tzw. wychowanie

w terminie.

Do terminu oddawano do majstra w wieku

chłopięcym i on sprawował opiekę nad terminatorem,

odpowiadał za jego wyuczenie zawodu.

Obowiązkiem jego było bezwzględne wykonywanie

poleceń majstra, czeladników i majstrowej. Po kilku

latach terminowania dopuszczano do wykonywania

trudniejszych prac w warsztacie.

Po stwierdzeniu przez majstra opanowania

umiejętności decydował on o wyzwoleniu terminatora

na czeladniku.

Po kolejnych kilku, a nawet kilkunastu latach

czeladnik mógł być dopuszczony do egzaminu

mistrzowskiego. Ten ostatni był trudny i tylko

wyjątkowi czeladnicy byli do niego dopuszczeni.

SZKOLNICTWO

ŚREDNIOWIECZNE W

EUROPIE

W państwie Karola Wielkiego rozpoczęty został proces

edukacyjny, którego głównym realizatorem był Kościół.

Podstawą edukacji były szkoły przyklasztorne, a

następnie w siedzibach diecezji-

katedralne.

W szkołach przyklasztornych naukę rozpoczynali

chłopcy przeznaczeni do stanu zakonnego, których

nazywano oblatami ( poświęconymi Bogu ). Nadto w

szkołach tych uczyli się synowie kolatorów Kościoła.

Placówki te były nie tylko miejscem zdobywania wiedzy,

ale gromadzenia ich źródeł ; dzieł znakomitych pisarzy

starożytnych , przepisywanych podręczników

klasztornych starych rękopisów. W szkołach

przyklasztornych nauczano wyłącznie w języku

łacińskim. Zaczynano od nauki czytania i pisania

sposobem grecko-rzymskim. Do sylabizowania zwykle

używano psałterza, pisanego wielkimi głoskami. Po

przyswojeniu pisania i czytania oraz opanowaniu

elementów gramatyki, zaprawiano ich do czytania mów

Cycerona, przygotowywania i wygłaszania własnych

przemówień. Równocześnie z alfabetem uczono

słówek i zwrotów łacińskich. Na pamięć uczono

pacierza i psalmów także w języku łacińskim.

Wyższy poziom reprezentowały szkoły

katedralne, organizowane na początku

przez biskupa, który z biegiem czasu

przekazywał ich prowadzenie scholastykowi,

czyli kanonikowi.

Program tych szkół był znacznie

obszerniejszy od szkół przyklasztornych .

Obok

scholastyka ważną osobą w szkole

katedralnej był retor, uczący pierwotnie

tylko przedmiotów z kanonu trivium

( gramatyka, retoryka, dialektyka ), a potem

także quadrivium

( arytmetyka, geometria, astronomia i

muzyka ).

Śpiewu i muzyki oraz teorii

uczył kantor.

Retoryka średniowieczna ograniczała się do

umiejętności wygłaszania homilii.

Celem nauki było przede wszystkim poznanie reguł

logicznego rozumowania.

Spośród nauk kwadrywialnych na czoło wysunęła się

muzyka i astronomia. Muzyka służyła do

śpiewu kościelnego, który stanowił nieodłączną część

każdego nabożeństwa.

Astronomię wykorzystywano głównie do ustalania

kalendarza świąt kościelnych. Arytmetykę

ograniczono głównie do czterech działań

matematycznych, działań przydatnych do układania

kalendarza, a z czasem również do teorii muzyki.

Przez ówczesną

geometrię rozumiano przede wszystkim opis ziemi i

przyrody. W niektórych szkołach program wkraczał

także w dziedzinę prawa i medycyny.

W niektórych państwach podbudową

szkół katedralnych były szkoły

fundowane przy dobrze

uposażonych kościołach,

zwane szkołami kolegiackimi.

Największy rozkwit szkół

katedralnych przypadł na XI i XII

wiek.

Wychowanie w szkołach przyklasztornych i

katedralnych podporządkowane było treściom

zawartym

w Piśmie Świętym.

W atmosferze surowej dyscypliny i karności

szkolnej chodziło przede wszystkim o

wyrobienie w

wychowankach cnoty pokory i

posłuszeństwa.

Uczniowie przebywali w małych, ciemnych

i nieogrzewanych

pomieszczeniach , a system kar cielesnych

miał dopełnić posłuszeństwa wobec starszych

i Boga. Kary cielesne wymierzano najczęściej

w sobotę za przewinienia i nieposłuszeństwa w

ciągu całego tygodnia.

Program szkół przyklasztornych i

katedralnych niekiedy poszerzany był o bajki

o Aleksandrze Wielkim, fantastyczne

opowieści o życiu Jezusa i Jego Matki, które

uzupełniały treści zawarte w Ewangeliach,

poetyckie legendy o cudach i żywotach

świętych.

Czasami szkoła uzupełniała swój program o

logogryfy, dowcipy i zagadki. Pewne rozrywki

dozowano uczniom w niektóre dni tygodnia

czy roku.

W niedzielę wolno było pobiegać na

przyklasztornym placu, a w lecie zdarzały się

wycieczki poza mury miejskie. Wczesną

wiosną urządzano także zbiorowe wycieczki

wraz z mistrzami do gajów brzozowych w

celu zebrania zapasów rózg. Na zakończenie

tego dnia można było urządzić zabawy i

skosztować wina i piwa.

Do radosnych dni w roku zaliczano także

zapusty, Święta Bożego Narodzenia oraz

święto Młodzianków, obchodzone 28

grudnia.

To ostatnie było największym świętem w

tradycji średniowiecznej szkoły, a w niektórych
szkołach rozpoczynało się już od św. Mikołaja.

Tego jednego dnia ze swoich stanowisk

ustępowali wszyscy nauczyciele, a nawet opat

i biskup. Rządy obejmowała młodzież,

wybierając spośród siebie biskupa. Ten w

pełnym stroju pontyfikalnym zasiadał w

katedrze, śpiewał oracje i responsoria, udzielał

ludowi błogosławieństwa, a od duchowieństwa

otrzymywał nawet biskupią infułę. Młodzież

urządzała pochody po ulicach miasta, które

kończyły się zabawą i niekiedy bardzo huczną

ucztą.

Rozkwit szkół klasztornych przypadł

na

IX wiek.

W następnych wiekach nastąpił ich

wyraźny upadek.

SZKOLNICTW

O

W PÓŹNYM

ŚREDNIOWIE

CZU

( XII-XV WIEK

)

Wiek XII, wiek wypraw krzyżowych, walk

pomiędzy cesarstwem a papiestwem oraz

kontakty Europy zachodniej ze wschodnią

spowodowały ożywienie umysłowe wśród

wpływowych sfer społecznych.

Wśród wybitnych teologów pojawił się nowy

kierunek myślenia

Fides quaerit intellectum

( Wiara szuka poznania ).

Jego autorem był św. Anzelm, arcybiskup

Canterbury, jeden z najwybitniejszych

przedstawicieli filozofii scholastycznej.

Najlepszą formą myślenia i rozumowania dla

przedstawicieli Kościoła okazały się pisma

filozoficzne Arystotelesa.

Wiek XIII przyniósł rozkwit

scholastyki,

która została wykorzystana dla obrony

nauki kościelnej przeciw heretykom.

Wówczas wielkie dzieła na podstawie

nauki Arystotelesa tworzyli m.in. św.

Albert Wielki ,

o którym mówiono;

,, Magnus in magia naturali,

maior in philosophia,

Maximus in teologia’’;

( wielki w magii naturalnej, większy w filozofii,

największy w teologii )

oraz jego uczeń św. Tomasz z Akwinu, który

twierdził iż skoro człowiek jest zdolny do

filozoficznego myślenia, Bóg objawił najwyższe

prawdy, które możemy objąć przyrodzonym

rozumem. Nie ma więc różnicy między prawdami
objawionymi a rozumowymi. Naukę św. Tomasza

rozwijali jego kontynuatorzy, zwani tomistami.

Prowadzone przez tomistów dysputy zyskiwały

szeroki rozgłos i niezwykłą popularność,

porównywaną do deklamacji starożytnych retorów.

Uczestniczyli w nich nie tylko duchowni i

mistrzowie szkolni, ale także władcy, np. cesarz

Francji Karol IV Piękny.

Bolonia stała się słynną szkołą kształcącą

prawników.

Do tego miasta zjeżdżała się bogata młodzież

z wielu krajów Europy.

Aby chronić się przed surowym prawem

miejscowym i gwałtownym zachowaniem

mieszkańców, słuchacze skupiali się w

korporacje bądź kluby cudzoziemskich

studentów, zwane nacjami.

Korporacje i nacje układały się z profesorami,

którymi pierwotnie byli sami bolończycy. Z

tych związków

w 1086 r. wykształcił się pierwszy w Europie

uniwersytet , słynący właśnie ze studiów

prawniczych.

SZKOŁA POLSKA

W ŚREDNIOWIECZU

Pierwsze szkoły w Polsce piastowskiej

powstały

w XI-XII wieku, choć dane o ich

powstaniu są niepewne.

Pierwsze szkoły powstały w takich

ośrodkach jak Gniezno, Kraków,

Poznań, Wrocław i Płock.

W końcu XI wieku przy krakowskiej

katedrze istniała już biblioteka

wyposażona w podręczniki

z kanonu siedmiu sztuk wyzwolonych,

teologii

i prawa kanonicznego.

Widoczny rozwój szkół w Polsce

nastąpił

w okresie panowania

Kazimierza Sprawiedliwego ( 1138-

1194).

Na ten czas przypadają także obrady

soborów,

a jeden z nich w 1179 r. zalecił

wszystkim biskupom powoływanie

przy katedrach szkół dla kleryków i

ubogich scholarów.

W końcu XII stulecia działało 7 szkół

katedralnych w siedzibach biskupstw

w Kołobrzegu, Wrocławiu,

Krakowie, Poznaniu, Gnieźnie,

Płocku i Włocławku.

Oprócz tego istniały szkoły kolegiackie

oraz kilka parafialnych lub zakonnych.

W XII-XIV wieku w Polsce istniały trzy typy

szkół parafialnych;

- szkoły pozostające pod całkowitym

nadzorem Kościoła, istniejące głównie na

wsiach;

- szkoły prowadzone przez samorządy

miejskie;

- placówki prowadzone wspólnie przez

samorządy miejskie i władze duchowne.

W XIV wieku wyraźnie wzrastał poziom szkół.

Program szkół parafialnych generalnie oparty

był na przypisach Synodu Akwizgrańskiego i

obejmował nauczanie na poziomie

elementarnym;

- czytanie, pisanie, lektury psalmów, śpiew

kościelny, obliczanie kalendarza i podstawy

gramatyki łacińskiej. Tej ostatniej uczono

metodą pamięciową, co oczywiście sprawiało

wiele trudności.

Zdecydowanie gorszy poziom

reprezentowały wiejskie szkółki

parafialne,

,,gdzie klecha i uczył, i dzwonił, i

ministrował.

Nie tylko w zakrystii, ale i w kuchni

i stodole, więc gdy bogato

wyposażony kanonik- scholastyk

dozorował tylko, nie uczył sam albo

i wcale o szkołę nie dbał, mistrz i

lokat trwali przy stodole z

konieczności, rzucając ją, byle się

co lepszego trafiło’’.

Nauczyciel szkoły parafialnej otrzymywał

zapłatę za swoją pracę w gotówce lub w

naturze.

Sytuacja ucznia jako głównego podmiotu

szkoły w Polsce średniowiecznej była trudna.

Głównym powodem była nauka w języku

łacińskim. Atmosferę w szkole dyktowała

surowa dyscyplina, która utrzymywana była

przede wszystkim poprzez stosowanie kar

cielesnych, w tym przede wszystkim kary

chłosty wymierzanej rózgą.

Metoda ta pozostała wiodącym środkiem

wychowawczym przez długie długie wieki, o

czym świadczy pewien aforyzm

pedagogiczny zaświadczony

w 1769 r.;

Różdżką Duch Święty

dziateczki bić radzi,

Różdżka bynajmniej

zdrowiu nie zawadzi.

PIERWSZE

UNIWERSYTETY

EUROPEJSKIE

UNIWERSYTET BOLOŃSKI -założony w

1086 r. wyrósł z tradycji świeckiej, gdzie

pierwsi mistrzowie wykładali prawo .

Student, który opłacał mistrza, miał prawo

jego wyboru. Słynnym mistrzem w Bolonii był

Pepo, który już w XI wieku nauczał z własnej

inicjatywy ( auctoritate propria ) bez kontroli

kościelnej.

Jednak za prekursora uniwersytetu uważa się

Irneriusa, prawnika wykładającego prawo

rzymskie, który pozostawił po sobie m.in.

komentarz do Kodeksu Justyniania, wielkiego

cesarza bizantyjskiego oraz Formulatorium

tabellionum (pouczenia dla notariuszy ).

Na Uniwersytecie Bolońskim rektor

wybierany był spośród studentów.

Zarządzał uczelnią i miał władzę zarówno

nad żakami, jak i profesorami, którzy musieli

mu składać przysięgę. Studenci tego

uniwersytetu wpływali zarówno na program i

czas studiów, jak też na dobór kadry

nauczycielskiej.

Na uniwersytecie tworzone były związki

studenckie,

tzw. nacje, tj. zrzeszenia ziomków. Nacja

posiadała własny statut, zarząd i kasę.

Tworzyła organizację samorządu

studenckiego, który miał również za zadanie

ułatwianie studiowania mniej zamożnym

studentom.

UNIWERSYTET PARYSK-(od XIV

wieku nazywany Sorboną-

CollegiumSorbonicum ),

został założony w 1254 r. przez

Roberta de Sorbon, kapelana

dworskiego Ludwika Św. Pierwotnie

była to szkoła teologiczna . Kierował

nim rektor

wybierany-w przeciwieństwie do uczelni

włoskiej-spośród i przez profesorów.

Uczelnia podzielona była na cztery

wydziały; sztuk wyzwolonych,

teologiczny, prawny i

medyczny.

Wydziałami kierowali dziekani.

Struktura uniwersytetu była dwupoziomowa i

czterofakultetowa. Na poziomie niższym ( fakultet

atrium ) były cykle kształcenia przygotowawczego w

zakresie siedmiu sztuk wyzwolonych i

filozofii. Na poziomie wyższym student odbywał

naukę na jednym z wybranych fakultetów; prawa

kościelnego i świeckiego ( rzymskiego ), medycyny

i teologii.

Językiem uniwersyteckim była łacina.

Każdy student uniwersytetu na początku studiów

wpisywał się do metryki, tzw. albumu dziekańskiego,

składał przysięgę studencką, nazywaną

immatrykulacją oraz wnosił stosowną opłatę.

Student mógł przystąpić do egzaminów pod

warunkiem uczestniczenia w określonych godzinowo

zajęciach wykładowych i dysputach. Wykład i

dysputa były jedynymi formami nauczania. Wykład

polegał na objaśnieniu i streszczaniu tekstu.

Zadaniem dysputy było

pamięciowe utrwalanie

treści z wykładu.

W połowie studiów uczelnia

nadawała tytuł bakałarza,

zaś po ukończeniu całego

cyklu studiów drugi stopień

w zależności od kierunków;

- magistra dla

absolwentów wydziału

sztuk wyzwolonych,

-

doktora- dla absolwentów

pozostałych wydziałów;

teologii, prawa i medycyny.

Najwięcej emocji budziła tzw. ,, depozycja ‘’,

czyli otrzęsiny. Był zwyczaj przeniesiony już

ze starożytności przyjmowania do zespołu

studenckiego młodych adeptów, tzw. beanów,

od francuskiego bec jaune – żółtodziób.

Za zgodą władz uniwersyteckich w czasie

obrzędu otrzęsin nowicjusza ,, otrząsano ‘’ z

rogów, kłów, owłosienia i innych złych

przedmiotów, które przynosił do świata

akademickiego.

Obrzędowi otrzęsin towarzyszyły bardzo

często zabawy, połączone –

niestety-nierzadko z pijatyką i awanturami. W

ogóle średniowieczni moraliści narzekali na

wybryki i brak dyscypliny wśród studentów.

POWSTANIE I POCZĄTKI

AKADEMII KRAKOWSKIEJ

( UNIWERSYTETUJAGIELLOŃ

SKIEGO )

Akademia Krakowska

Kazimierz zwany Wielkim pragnął wzbogacić

kraj w wykształconych ludzi

potrzebnych do sprawowania władzy

administracyjnej i sądowniczej.

W dniu 12 maja 1364 r. król wystawił akt
erekcyjny Akademii Krakowskiej z trzema

wydziałami ;

prawa, medycyny i nauk wyzwolonych.

Siedzibą uczelni był Wawel i związana z nim

szkoła katedralna.

Organizację uniwersytetu oparto na wzorze

bolońskim i padewskim, dopuszczając

studentów do jego zarządu. Akademia

Krakowska od początku wypełniała miano

uniwersalizmu.

Przyjmowano do niej wszystkich

ubiegających , w tym także

cudzoziemców;

,, Do tego miasta Krakowa niechaj

zjeżdżają się swobodnie i

bezpiecznie wszyscy mieszkańcy

nie tylko królestwa naszego i

krajów przyległych ale i inni z

różnych części świata, którzy

pragną nabyć tę przesławną perłę

wiedzy ‘’.

Niestety, po śmierci króla

Kazimierza III Wielkiego w dniu 5

listopada 1370 r. Akademia

Krakowska podupadła.

Rozkład życia wewnętrznego w

kraju wykorzystali Krzyżacy,

którzy w 1386 r . uzyskali od

papieża przywilej na otwarcie

uniwersytetu w Chełmie , jednak

wypadki polityczne nie pozwoliły

im na powstanie konkurencyjnej

szkoły wyższej.

UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI

W dniu 26 lipca 1400 r. król Władysław Jagiełło

wydał,

na podstawie zezwolenia papieża Bonifacego

IX,

akt fundacyjny i w tym dniu otwarto

Uniwersytet Jagielloński. Pierwszym rektorem

uniwersytetu został wybitny prawnik,

specjalista prawa międzynarodowego

Stanisław ze Skarbimierza.

Już w pierwszym roku do albumu uczelni

wpisało się 205 osób, jako pierwszy wpisał się

sam król, a po nim kilku najważniejszych

dygnitarzy, kanoników i proboszczów.

W pierwszych 30 latach zapisało się 4.254

studentów.

Cykl studiów podporządkowany był

dwustopniowości uczelni. Po złożeniu

przysięgi i wpisaniu do albumu studentów,

nowo przyjęty oddawał się pod opiekę

jednego z magistrów, który czuwał nad jego

studiami. Po dwóch latach udziału w

wykładach mógł przystąpić do pierwszego

egzaminu. Po uzyskaniu tytułu bakałarza

odbywał studia przez kolejne dwa lata i

zdawał egzamin na stopień magistra.

Dopiero wtedy mógł się wpisać na wyższe

fakultety, głównie teologię. Uczelnia

krakowska szybko rosła w siłę ekonomiczną.

Uniwersytet Jagielloński stworzył dobre

podstawy dla epoki Odrodzenia i

Oświecenia. Stworzył nie tylko

akademicką tradycję, ale cywilizacyjną

szansę dla ludzi nauki.

ŚREDNIOWIECZNA

MYŚL

I

PRAKTYKA

PEDAGOGICZNA

Św. BENEDYKT Z NURSJI (480-

547)

Jego reguła zakonna stanowiła podstawę

zachodnioeuropejskiej organizacji kościelnej.

Jego zdaniem, całe dorosłe życie człowiek

powinien spędzać we wspólnocie. Benedykt

stał się przykładem mądrości, pobożności i

surowości wypełnionej jednak miłością. Za

życia i po śmierci był symbolem nauczyciela

stworzonego do kierowania innymi,

znajdującego spokój w nauce Chrystusa.

Od VII wieku uznany za świętego.

Papież Paweł VI ogłosił go patronem całego

Starego Kontynentu.

KAROL WIELKI (747-814)

Król Franków, cesarz rzymski. Był

znakomitym organizatorem życia

publicznego, rozwijał ożywioną działalność

prawodawczą, zorganizował wzorową

administrację i wojskowość. Spoiwem swej

potęgi państwowej uczynił religię

chrześcijańską.

Położył ogromne zasługi w dziedzinie

oświaty.

Europę zachodnią wyprowadził ze stanu

recesji kulturalnej na wyższy poziom rozwoju

określanego jako renesans karoliński. Dał

początek regularnej formy kształcenia

najpierw duchownych, a potem mas

świeckich. Jeden z jego nadwornych poetów

nazwał Karola Wielkiego rex pater Europae-

królem, ojcem Europy.

Św. TOMASZ Z AKWINU (1221-

1274)

Teolog, filozof, scholastyk, twórca tomizmu.

W swoich poglądach pedagogicznych

zachęcał do rozwijania aktywności

badawczej i nawiązania ścisłej współpracy

między nauczycielem a uczniem.

Położył duże zasługi na polu dydaktyki

uniwersyteckiej. Określając metody

kształcenia takie jak: wykład i dysputę,

rozumianą jako rodzaj ćwiczeń.

Prawdziwe szczęście-zdaniem św. Tomasza-

polega na nieustannej i kompletnej

realizacji własnego istnienia, które nie

powinno mieć końca.

Myśl o końcu zatruwa człowiekowi

każdą szczęśliwą chwile.

„Człowiek nie jest szczęśliwy tak

długo, dopóki pozostanie mu

jeszcze coś do pragnienia

i szukania”

Kanonizowany w 1323 r. , w 1557 r.

ogłoszony został doktorem kościoła.

Dał początek systemowi teologiczno-

filozoficznemu, nazwanego od jego

imienia tomizmem, a później

neotomizmem.

W 1879 r. papież Leon XIII ogłosił jego

naukę podstawą filozofii Kościoła

katolickiego.

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ…