Fasciola

hepatica

Motylica wątrobowa

Magdalena Makowska

Rok I ; Dietetyka

Występowanie



Kosmopolityczna przywra pasożytująca
w wątrobie i drogach żółciowych
człowieka oraz zwierząt



Zarażonych ok. 50 mln ludzi na świecie

Budowa



Postać dojrzała ma listkowaty kształt
ciała z wyodrębnioną częścią przednią
przypominającą stożek.



Powierzchnia ciała pokryta jest
nierównomiernie różnorodnymi kolcami
skierowanymi do tyłu



Wór powłokowo-mięśniowy – budowa
typowa dla płazińców, ze szczególnie
dobrze rozwiniętymi mięśniami



Na przednim końcu stożka znajduje się
przyssawka gębowa z otworem
prowadzącym do umięśnionej gardzieli i
płytkich kieszonek przygardzielowych



Krótki przełyk za gardzielą rozwidla się
na poziomie przyssawki brzusznej na
dwa główne ślepe pnie jelita



Dobrze rozwinięty układ
protonefrydialny



Motylica jest obojnakiem



Każdy osobnik posiada jądra, nasieniowody,
jajowody, jajniki, żółtniki, przewody
żółtkowe, macicę, ootyp i gruczoł Melisa
(otacza ootyp)



Jaja są kształtu elipsoidalnego, koloru
brązowo-żółtego

rozwój



Jaja pasożyta dostają się do przewodu pokarmowego żywiciela
ostatecznego wraz z żółcią a następnie są wydalane razem z kałem.



Poza organizmem żywiciela zachowują żywotność od 2 do 6
miesięcy.



W zbiornikach wodnych wylęga się z nich pierwsze pokolenie
larwalne tzw. miracydium lub też dziwadełko.



 Miracydium mające dość dobrze rozbudowany układ nerwowy, a
nawet dwie plamki oczne, aktywnie wnika do ciała wodnego
ślimaka(w Polsce najczęściej błotniarka moczarowa), gdzie
przekształci się w następny typ larwy sporocystę.



Następnie namnażają się kolejne stadia larwalne - redia (na drodze
rozmnażania bezpłciowego)



Następnie powstają z nich ogoniaste cerkarie.



Cały proces trwa ok. 2 miesiące i prowadzi do wytworzenia do
2000 cerkarii z jednego jaja.



Cerkarie (mają dwugałęziste jelito, dwie przyssawki oraz długi
ogonek) aktywnie opuszczają ślimaka. Jeżeli w ciągu doby nie
zostaną połknięte przez żywiciela ostatecznego, to tracą ogonek
i przymocowują się do roślin wodnych, gdzie otaczają się osłonką
(cysta).



Następnie cerkarie tracą ogony, otorbiają się i przekształcają w
formę inwazyjną - metacerkarię. W tej postaci są w stanie
przetrwać nawet przez pół roku w temperaturach spadających
poniżej -15 °C.



Po zjedzeniu przez żywiciela ostatecznego metacerkarii (razem z
trawą, na której osiadły) dostają się one do jego przewodu
pokarmowego.



W jelicie roślinożercy cysta otaczająca metacerkarię zostaje
strawiona, uwolniona larwa przebija ścianę jelita i wraz z krwią
dostaje się do przewodów żółciowych, gdzie dorasta i osiąga
dojrzałość płciową.

chorobotwórczość



Fasciola hepatica wywołuje fascjolozę



w początkowym okresie – przebiega jako
postać ostra charakteryzująca się
podwyższoną temperaturą ciała, bólami
mięśni i stawów, nudnościami i
wymiotami, powiększeniem wątroby i
śledziony, żółtaczką, niedokrwistością
oraz pokrzywką



W późniejszym okresie dochodzi do rozrostu
nabłonka żółciowego i zwłóknienia przewodu
żółciowego wspólnego z częściowym lub
całkowitym jego zaniknięciem, prowadzącym
do zapalenia dróg żółciowych i wywołującym
ostre bóle w nadbrzuszu, powiększenie
wątroby, żółtaczkę, świąd oraz podwyższoną
temperaturę ciała, rzadko powstają ropnie i
marskość wątroby



Sporadycznie zdarzają się inwazje do płuc,
OUN, mięśni, skóry oraz gałek ocznych



Niekiedy zarażenie może być bezobjawowe

wykrywalność



Rozpoznanie w fazie ostrej – opiera się na
wynikach badania serologicznego (odczyn
wiązania dopełniacza, hemaglutynacja
pośrednia, immunofluorescencja pośrednia,
immunodyfuzja, immunoelektroforeza,
przeciwbieżna elektroforeza, ELISA)



Rozpoznanie w fazie przewlekłej – na znalezieniu
jaj w kale lub w treści dwunastnicy. We krwi
obwodowej stwierdza się zwiększoną ilość
krwinek białych ze wzrostem komórek
kwasochłonnych oraz podwyższone stężenie
immunoglobulin klas G,M i E.

zwalczanie



W leczeniu fascjolozy stosuje się prazykwantel
dehydroemytynę lub niklozamid

Zapobieganie:



ochrona zbiorników wodnych przed kałem zwierząt i
ludzi



zwalczanie ślimaków biorących udział w cyklu
rozwojowym



zakaz picia wody z zarażonych zbiorników



unikanie spożywania surowych roślin oraz zaniechanie
brania do ust źdźbeł trawy