Ograniczenie

występowania

gatunków

Wojciech Dąbek

Teoria ewolucji



Karol Darwin sformułował znaną nam

wszystkim teorię ewolucji. Przedstawił szereg
dowodów dzięki którym teoria wydaje się
niezwykle prawdopodobna – powiedzieć, że
jest ona pewna się nie da.

Zięby Darwina



Nie wiedząc o tym Karol Darwin

odkrył na wyspach Galapagos
kilka gatunków zięb, które są
jednym z dowodów
potwierdzających jego teorię.



Ulubione przez zwolenników

Darwinizmu zięby pochodzą od
jednego wspólnego przodka,
jednak każda z nich
przystosowała się do innych
nisz ekologicznych.

Nisze ekologiczne



Każda z Zięb Darwina odżywia się innym pokarmem,
mieszkając i rozmnażając się na innych drzewach i
rywalizując z innymi gatunkami ptaków.



Przykładowo – darwinka mała odżywia się
pasożytami znajdującymi się na skórze żółwi i
małymi nasionami – może żyć tylko tam gdzie
występuje takie pożywienie, jeżeli go nie znajdzie
umrze.



Każdy gatunek ma również inny zakres tolerancji,
np. na temperatury, czy zasolenie wód (ryby itp.)



Miejsca gdzie wszystkie warunki do rozwoju danego
gatunku są spełnione nazywamy niszami
ekologicznymi.

Zasięg występowania
gatunków



Na mapie świata zbiór nisz ekologicznych

danego gatunku nazywamy zasięgiem jego
występowania. Zasięg ten jest zjawiskiem
dynamicznym – jego granice ulegają zmianą,
głównie ze względu na zmiany klimatu, ale
również dzięki zmianom ewolucyjnym, na
przykład dotyczącym tolerancji na
temperatury.

Mapa zasięgu wanilii
płaskolistnej

Wymarcie gatunków



Wymieranie gatunków ma miejsce nie tylko ze

względy na złych kłusowników, którzy
upolowali za dużo danej zwierzyny. Człowiek
może wpływać na życie nieznanych sobie
gatunków nawet o tym nie widząc.



Globalne zmiany klimatu spowodowane przez

człowieka mogą się do tego bardzo
przyczynić. Jednym z najczęściej podawanych
przykładów jest zasięg występowania
niedźwiedzia polarnego.

Niedźwiedź polarny



Zasięg występowania

niedźwiedzia polarnego
zależy przede
wszystkim od
temperatury wody –
jeżeli zbyt bardzo się
ona ociepli niedźwiedź
będzie się musiał
wyprowadzić na północ.
Ale co zrobi kiedy już
nie będzie „na północ”?

Zasięg występowania
niedźwiedzia
polarnego.

Czym jeszcze grzeszymy?



Rabunkowa gospodarka leśna w krajach

równikowych może doprowadzić do wymarcia
nawet 96% gatunków stawonogów, jakie
występują na ziemi.



Spuszczanie ścieków do rzek może zmienić

zarówno ich skład chemiczny jak i
temperaturę, co zaszkodzi gatunkom o niskim
zakresie tolerancji.



Sprowadzenie przez kolonizatorów Australii

szczurów i psów doprowadziło do wymarcia
wielu gatunków ssaków workowatych,
naturalnie tam zamieszkujących.

Skąd wiemy, że coś jest nie tak?



Czerwona księga – publikacja

zawierająca informacje o
zagrożonych gatunkach danego
regionu. Są one chronione
specjalnymi przepisami
prawnymi. W czerwonej księdze
znajdziemy spis 59 508 gatunków
(ponad 45 tysięcy gatunków
zwierząt, ponad 14 tysięcy
gatunków roślin oraz 18 gatunków
grzybów), z których 19265 jest
zagrożonych wyginięciem.

Oznaczenia w Czerwonej Księdze



EX – wymarłe (extinct)



EW – wymarłe na wolności (extinct in the wild)



CR – krytycznie zagrożone (critically

endangered)



EN – zagrożone (endangered)



VU – narażone (vulnerable)



NT – bliskie zagrożenia (near threatened)



LC – najmniejszej troski (least concern)



DD – niedostatecznie poznane (data deficient)



NE – nie szacowane (not evaluated)

Ładna okładka, ale skąd to?



Międzynarodowa Unia Ochrony

Przyrody (w skrócie IUCN) -
międzynarodowa organizacja
zajmująca się ochroną przyrody
założona w 1948 roku jako pierwsza
światowa organizacja skupiona na
problemach środowiska naturalnego.
Jej siedziba mieści się w Gland w
Szwajcarii. Jednym z zadań IUCN jest
publikacja międzynarodowej
Czerwonej Księgi.

Dziękuję za uwagę