Tarcie

Tacie to zespół zjawisk zachodzących pomiędzy stykającymi się ciałami wywołany siłą
normalną N i siłą styczną P przemieszczającą te ciała względem siebie w przypadku tarcia
ruchowego lub usiłującą je przemieścić w przypadku tarcia spoczynkowego.

Tarcie zależy od:
1. Obciążenia normalnego
2. Geometrii powierzchni trących
3. Chropowatości powierzchni
4. Rodzaju materiałów
5. Obecności środków smarujących
6. Zakłóceń zewnętrznych (np. zanieczyszczeń)

Tarcie ślizgowe i tarcie

toczne

Warunek ruchu jednostajnego:

P T

=

T Ntg

N

tg

r

m

r

m

=

=

=

r

- kąt tarcia

m

- współczynnik tarcia

Warunek równowagi:

N R

=

t

t

t

t

t

M

Nf Tr

f

T

N

N

r

f

r

m

m

=

=

=

=

=

f

– ramię momentu tarcia, współczynnik

tarcia tocznego

- obliczeniowy współczynnik
tarcia tocznego

Wartości współczynnika

tarcia

Współczynnik tarcia ruchowego (stal po stali):

Współczynnik tarcia spoczynkowego (stal po stali):

Współczynnik tarcia tocznego (łożysko kulkowe promieniowe):

0,1

m=

0,17

m=

[

]

0,02 mm

f =

Łożyska

Łożyska

są

elementami

maszyn

służącymi

do

przejmowania

sił

działających

na

wały

i

osie

a

także

ustalającymi

ich

położenie

względem

podstawy

Łożyska ślizgowe.

Budowa.

Łożyska ślizgowe

Łożyska ślizgowe

Schemat powstawania ciśnienia hydrodynamicznego p

W wyniku sił adhezji pomiędzy obracającym się czopem
a olejem i dalej dzięki siłom molekularnym w oleju, olej jest
wciskany w szczelinę klinową co przy stałej ilości oleju
powoduje powstanie ciśnienia hydrodynamicznego między
czopem i panewką które równoważy obciążenie zewnętrzne.

Łożyska ślizgowe

Łożyska ślizgowe

Łożyska ślizgowe

Parametry łożyska

ślizgowego

(

)

(

)

8

7

- liczba Herseya

warunek tarcia plynnego:

1,5 10 10

1 5 10

sr

n

p

h

l

l

-

-

=

�

< < �

Parametry łożyska

ślizgowego

Łożyska ślizgowe

Łożyska ślizgowe -

przykład

�

�

Łożyska ślizgowe -

przykład

�

�

�

�

-6

2

ν=5,88 cSt =10 m s

Zad. 1.13

3

kg

m

r @850

Obliczenie liczby

Sommerfelda

Bezwymiarowe parametry pracy

łożyska

Parametry pracy łożyska

Lepkość kinematyczna

oleju