Układ oddechowy

zapewnia wymianę

gazową

Funkcje układu

oddechowego

• Aby żyć człowiek potrzebuje tlenu

, jednego ze składników
powietrza.

• Tlen w komórkach bierze udział w

przemianach chemicznych
prowadzących do uzyskiwania
energii z rozkładanych
składników odżywczych.

• Rola układu oddechowego

jest doprowadzenie do płuc
powietrza bogatego w tlen i
odprowadzenie powietrza
bogatego w dwutlenek węgla,
- nawilżenie, ogrzanie i
oczyszczenie powietrza.

Budowa układu oddechowego

Jama nosowa

• Jama nosowa:

oczyszczanie,
ogrzewanie i
nawilżanie
powietrza.

• to pierwszy odcinek

dróg oddechowy:
• podzielona jest na
dwie połowy
przegrodą nosa
zbudowaną z kości
oraz chrząstki;

Gardło

•

Gardło: skrzyżowanie drogi
oddechowej z drogą pokarmową.

•

odcinek, w którym krzyżują się drogi
oddechowe i pokarmowe. Jama
gardła dzieli się na trzy części:
• górną – nosową, która łączy się z
jamą nosową; w bocznej ścianie
części nosowej gardła znajdują się
(po obu stronach) otwory – ujścia
trąbek słuchowych
• środkową – ustną, leżącą
bezpośrednio za jamą ustną
• dolną – krtaniową, w której
znajduje się wejście do krtani

Krtań

• Krtań - chrzęstny instrument
• narząd położony między gardłem a tchawicą.

Zbudowana jest z 9 chrząstek, połączonych ze sobą więzadłami i
mięśniami, które służą do unoszenia i opuszczania krtani. Jedna
z chrząstek – nagłośnia – zamyka wejście do krtani w czasie
połykania pokarmu. Zabezpiecza to drogi oddechowe przed
niepożądanym wniknięciem do nich cząsteczek pokarmowych.
Wnętrze krtani wysłane jest nabłonkiem z ruchomymi rzęskami.
Rzęski poruszają się w kierunku gardła usuwając pyły lub inne
zanieczyszczenia, dostające się do krtani wraz z wdychanym
powietrzem.
Krtań jest narządem głosotwórczym. Wewnątrz krtani pomiędzy
chrząstkami rozpięte są tzw. fałdy głosowe.

Tchawica

• Tchawica: pierścieniowata rurka
• ma kształt rury o dużej sprężystości,

długości około 10-13 cm (u
dorosłego człowieka)
• od góry połączona jest z krtanią, u
dołu przechodzi w dwa oskrzela.
• ściana tchawicy zbudowana jest z
połączonych ze sobą za pomocą
więzadeł chrzęstnych pierścieni (16-
20). Każda z chrząstek ma kształt
podkowy.
• wewnątrz wysłana jest błoną
śluzową pokrytą nabłonkiem z
rzęskami.

Oskrzela

• są naturalnym

przedłużaczem tchawicy
Zbudowane podobnie jak
tchawica z
podkowiastych
chrząstek, połączonych
ze sobą więzadłami,
wysłane nabłonkiem z
ruchomymi rzęskami.

Podstawowe

zadania

TCHAWICY i OSKRZELI to:
• transport powietrza do
płuc;
• ogrzewanie i
nawilżanie tego
powietrza;
• oczyszczanie powietrza
z ciał obcych.

Płuca

• Płuca: groniaste worki

powietrza

• są najważniejszym

narządem układu
oddechowego ,parzystym o
gąbczastej strukturze;
• leżą wewnątrz klatki
piersiowej;
• mają kształt zbliżony do
spłaszczonych stożków.
Płuco lewe jest nieco
mniejsze od prawego w
związku z ułożeniem serca.

Powietrze docierające do płuc jest

oczyszczane i ogrzewane

• Ruchy klatki piersiowej ,

zachodzące podczas
wdechów i wydechów,
sprawnie wentylują płuca.

• W czasie wdechu do płuc

dostaje się powietrze
zawierające około 21 %
tlenu.

• W powietrzu

wydychanym jest mniej
tlenu , a więcej
dwutlenku węgla.

Rzęski jak odkurzacz

• Wdychane powietrze

często jest
zanieczyszczone przez
kurz, wirusy, bakterii i pyły.

• Przechodząc przez

poszczególne elementy
układu oddechowego ,jest
stopniowo oczyszczane
przez ruchy
mikroskopijnych komórek
zwanych rzęskami ,
które wyścielane są w
całym układzie
oddechowym.

Śluz sklejający kurze i pyły

• Śluz znajdujący się w

ściankach naczyń
skleja pyły i kurze, i
osadzając się na
ściankach co jakiś
czas usuwane są na
zewnątrz.

• Jeśli wdychane

powietrze jest zimne to
po przejściu przez
układ pokarmowy
ulega ogrzewaniu.

W pęcherzykach płucnych układ

oddechowy kontaktuje się z krwią

• Płuca- najważniejszy

narząd układu
oddechowego zbudowane
są z miliardów maleńkich
pęcherzyków o cienkich
ściankach. Są to
pęcherzyki płucne.

• Wewnątrz tych

pęcherzyków znajduje się
powietrze, a na zewnątrz
są one otoczone cała siecią
bardzo cienkich naczyń
krwionośnych, w których
płynie krew.

Pę

ch

erz

yk

i

płu

cn

e

N

a

cz

yn

ia

kr

w

io

n

o

śn

e

Mechanizm oddychania

Tle

n

Dw

utle

nek

wę

gla

1.Tlen z powietrza , które dostało się do płuc przenika przez
ściany pęcherzyków płucnych i ściany naczyń krwionośnych do
krwi i z nią jest rozprowadzany do wszystkich komórek ciała.

2. Z kolei , z każdej komórki do przepływającej krwi przedostaje
się dwutlenek węgla, który jest doprowadzany do płuc.

3.

Z wnętrza pęcherzyków płucnych dwutlenek węgla jest

usuwany na zewnątrz wraz z wydychanym powietrzem.

Obydwa procesy – przenikania tlenu do krwi i dwutlenku węgla
do pęcherzyków płucnych – zachodzą jednocześnie.

Choroby układu

oddechowego

Zapalenie gardła, oskrzeli, płuc

wywołują zarazki.

Warunkami sprzyjającemu zapaleniom:
• niska temperatura otoczenia,
• bardzo niskie lub bardzo zimne

pokarmy,

• dym tytoniowy przy paleniu lub

wdychaniu lub / niszczy rzęski układu
pokarmowego, rak płuc/

Ciekawostka

• Krtań odpowiada za

wydawanie głosu

• Struny głosowe / fałdy/

przesłaniające wejście
do krtani , oddalają się i
przybliżają.

• Kiedy są blisko siebie

przepływające powietrze
powoduje ich drgania i
wytwarzanie dźwięku o
różnych wysokościach.

Zadanie domowe

Uzasadnij w 2 zdaniach ,
dlaczego oddychanie przez
nos jest zdrowsze niż
przez usta,

Animacja

Wszystko na dziś.

Do zobaczenia