Etyka

Rok akademicki 2011/2012

1 16.0

2

Etyka jako nauka

filozoficzna.

Podstawowa

terminologia etyczna.

Czy etyka może nam

powiedzieć, jak żyć?

2 1.03 Spór o normę

moralności

Eudajmonizm, deon-

tonomizm i

personalizm

Dlaczego wybieram dobro, a

unikam zła?

3 15.0

3

Kłamstwo

Czy mogę skłamać mając na

uwadze dobro drugiego

człowieka i co z tego wynika?

4 29.0

3

Kara śmierci

Jeżeli karzę, to dlaczego?

5 12.0

4

Bioetyka:

transplantacje,

eutanazja, status

ludzkiego embrionu

Czy wszystko, co fizycznie

możliwe jest moralnie

dopuszczalne?

6 26.0

4

Etyka a prawa

zwierząt

Co wynika z tego, że człowiek

stoi bytowo wyżej niż zwierzę?

7 10.0

5

test

8 24.0

5

zaliczenie

Etyka

• Gr. ethos - zwyczaj, obyczaj;
• „ojciec” etyki - Sokrates (469-399 p.n.e.);
• Dział filozofii, którego przedmiotem jest

ludzkie działanie, badane w aspekcie jego
dobra lub zła,

• Naczelnym zadaniem etyki jest wskazanie i

uzasadnienie kryterium ludzkiego działania;

• Odpowiada na pytanie: co i dlaczego jest

moralnie dobre?

• Odwołuje się do poznania rozumowego;

Etyka nie jest:

• Teologią moralności, która odwołuje

się do Biblii i nauczania Kościoła;

• socjologią moralności, która opisuje,

co ludzie uważają za moralnie dobre
(złe);

Etyka:

• Nauka filozoficzna, odwołuje się m.in. do

antropologii filozoficznej;

• nauka normatywna, bo określa normy

zachowania;

• nauka autonomiczna, bo wszyscy mamy

doświadczenie poczucia dążenia do dobra i
unikania zła;

• ale także wspomagana przez inne nauki

zajmujące się człowiekiem (psychologia,
pedagogika itd..)

• Ryszard Wiśniewski: rola etyki przypomina

szalonego krawca, który nie szyje na miarę, ale
ma gotowe ubrania i nas przycina.

Spór o normę moralności

•Eudajmonizm
•Deontonomizm
•Personalizm

Eudajmonizm

• Hedonizm: Arystyp z Cyreny (435 -

366 p.n.e.), Epikur (341-271 p.n.e.)
i Demokryt (470-360 p.n.e.);

• eudajmonizm transcendentny:

Platon (427-347 p.n.e)

• perfekcjonizm: Arystoteles (384-

322 p.n.e.

• utylitaryzm: Jeremy Bentham

(1748-1832) i John Stuart Mill
(1806-1873).

Co to jest szczęście?

• Arystoteles: „szczęśliwy jest ten, kto dobrze

żyje i komu dobrze się wiedzie, gdyż tak
niemal określiliśmy szczęście jako pewnego
rodzaju dobre życie i powodzenie” (Etyka
nikomachejska, 1956, s. 24-27)

• Boecjusz: stan doskonały na wskutek

osiągnięcia wszelkich dóbr;

• Stanisław Olejnik: posiadanie dobra

najwyższego, w pełni zaspakajającego
potrzeby i aspiracje człowieka;

• Władysław Tatarkiewicz: pełne i trwałe

zadowolenie z całości życia (O szczęściu, s.
31)

Władysław Tatarkiewicz

• Szczęście jako pomyślność lub

powodzenie;

• Szczęście jako stan intensywnej

radości;

• Szczęście jako posiadanie

największych dóbr dostępnych
człowiekowi;

• Szczęście jako zadowolenie z życia

wziętego w całości

Tadeusz Gadacz: dziś rozumiemy
szczęście jako odniesiony sukces

Sukces ma charakter powszechny.

Wiemy, co za sukces uważać i jakie

życie jest miernikiem sukcesu.

Wstydzimy się nie dążyć do sukcesu

albo przynajmniej przyznawać, że

sukcesu nie cenimy.[...] sukces

wyklucza porażkę, pomyłkę,

doświadczenie słabości i cierpienia.

(„Dziennik”, 19.07.2007)

Zob. także

• Eric Weiner, Geografia szczęścia,

Carta Blanca 2009.

• Eric Weiner, Geografia szczęścia,

„Twój Styl” 2010, marzec.

Deontonomizm

• Heteronomiczny
• autonomiczny: I. Kant (1724-1804)

Krytyka deontonomizmu

heteronomicznego:

- nie uwzględnia podmiotowości

człowieka;

- powinność moralna jest związana

zawsze z naciskiem;

- ktoś wie ode mnie lepiej, co jest dla

mnie dobre;

- może grozić fanatyzmem;
- problem zgodności z nakazem

sumienia

Deontonomizm

autonomiczny

Postępuj tak, jak gdyby maksyma twojego

postępowania przez wolę twą miała się stać

ogólnym prawem przyrody” (Kant,

Uzasadnienie metafizyki moralności, 1971,

s. 50-51

“Postępuj tak, byś człowieczeństwo tak w

twojej osobie, jak też w osobie każdego

innego uważał zawsze zarazem jako celu,

nigdy tylko jako środka” (tamże, s. 62-63)