Teatr Średniowieczny

W sredniowieczu wyróżniamy dwa rodzaje teatru:

1. Teatr świecki
- wystawiano przede wszystkim scenki komediowe i
moralizujące. Był to teatr wędrujący, składali się na
niego głównie kuglarze i komedianci.
2. Teatr kościelny - wystawiono tu o wiele więcej
rodzajów utworów.
- Dramat liturgiczny - głównymi tematami tych sztuk
były najważniejsze chrześcijańskie święta: Boże
Narodzenie i Wielkanoc. Rozwinął się z nabożeństw
kościelnych a już w wieku XIV i XV wyszedł poza
sferę kościelną, a zaczęto go nazywać misterium lub
intermedium.

Teatr średniowieczny wywodzi się od teatru antycznego. Jego

elementy zachowały się i przeniknęły do średniowiecza, w

uroczystościach dworskich i kościelnych, oraz turniejach

rycerskich, a także - przede wszystkim - w ludowej tradycji

podtrzymywanej przez wędrownych sztukmistrzów, rybałtów

czy minstreli. Ich twórczość dała początek formie

intermediów. Teatr średniowieczny przybliżał wydarzenia

biblijne i prawdy wiary ludziom, którzy nie potrafili czytać.

Najważniejszą formą teatru średniowiecznego było misterium.

Misteria były wystawiane na Wielkanoc i dotyczyły męki oraz

zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Postacie kobiece grali w

nich mężczyźni. Początkowo posługiwano się wyłącznie

tekstem z Pisma Świętego, później zaczęto dodawać inne

teksty. Z czasem wykształciły się również jasełka i

przedstawienia związane z innymi ważnymi świętami

chrześcijańskimi. Zaczęto do nich dodawać również sceny

zabawne, tak powstały moralitety, czyli poważno-komediowe

przedstawienia mające na celu ukazać ludzkie grzechy i

błędy, oraz zmotywować człowieka do poprawy. Często

wykorzystywano motyw everymana, czyli człowieka

przedstawiającego typowe cechy danej grupy społecznej.

Dramat liturgiczny i oficja:

W średniowieczu wykształcił się dramat
liturgiczny, w którym pierwotnie
"aktorami" stawali się uczestnicy
nabożeństwa, wcielając się w role, jakie
narzucała dana sytuacja, a posługiwali
się gestem, ruchem i śpiewem.
Przykładem takiego widowiska mogą
być inscenizowane w X wieku Depositio
Crucis (pogrzeb Chrystusa), Coena
Domini (Ostatnia Wieczerza), Elevatio
Crucis (zmartwychwstanie), Sacrum
triduum (ostatnie 3 dni Wielkiego
Tygodnia).

Misteria:

Ok. XII wieku pojawiła się nowa forma
teatralna – misterium – prezentująca
zazwyczaj tematykę Nowego
Testamentu uzupełnioną elementami
starotestamentowymi, apokryficznymi
czy też związanymi z żywotami
świętych, w całości po łacinie.

Moralitet:

Istotnym elementem średniowiecznych
form teatralnych jest moralitet,
ukazujący dzieje Człowieka walczącego
z pokusami i wchodzącego na drogę
cnoty. Każdy z widzów mógł się
utożsamić z prezentowanym
bohaterem.

Komedia elegijna:

W XII wieku powstał nowy gatunek –
komedia elegijna pisana dystychem
elegijnym (klasycznym metrum
łacińskim). Tworzono ją głównie w
środkowej Francji,

Widowiska świeckie:

Z czasem zaczęły też powstawać inscenizacje niezwiązane
z nurtem religijnym. W tych z kolei dominowała funkcja
usługowa teatru – spektakle dostarczały widzom po prostu
rozrywki. Były to inscenizacje przygotowywane przez grupy
wędrownych aktorów, nazywanych histrionami (łac. histrio
– 'aktor') lub jokulatorami (łac. ioculator – 'wesołek').
Działalność tych twórców spotykała się jednak z surową
krytyką i wręcz potępieniem duchowieństwa, które
określało ich mianem wędrownych błaznów i włóczęgów
oraz posądzało o związki z siłami nieczystymi. Względną
przychylnością Kościoła mogli się cieszyć jedyni ci artyści,
którzy wychwalali dokonania władców i żywoty świętych.

Bibliografia:

http://teatrmojapasja.ubf.pl/viewpage
.php?page_id=3