Kuchnia Śląska
Kuchnia Śląska
Kuchnia śląska - dział sztuki kulinarnej wywodzącej się i
charakterystycznej dla Górnego Śląska i Ślązaków. przez wieki
kultura śląska mieszała się i czerpała z wpływów Słowian, Czech,
Austrii i Niemiec. Spowodowało to powstanie oryginalnej kultury z
własnymi gwarami, strojami ludowymi oraz kuchnią. Ze względu
na wielonarodowościowy charakter tej krainy, tutejsza kuchnia
jest niejednolita w swym charakterze. Na Górnym Śląsku
spożywane są potrawy typowo śląskie (tu powstałe lub tylko tu
spożywane) oraz potrawy popularne również w krajach
sąsiadujących, często znane tu pod śląską nazwą: np. krepel .
Śląskie specjały
Kuchnia śląska jest jedną z najstarszych i najbardziej ulubionych
kuchni Polaków. Powodem tego jest fakt wykorzystania
podstawowych składników do wykonania dania, a dodatkowo
przygotowanie potraw nie jest skomplikowane i każdy jest w stanie
sobie z tym poradzić, bez względu na umiejętności kulinarne.
Kuchnia śląska, choć bardzo tłusta i kaloryczna, jest bardzo smaczną
kuchnią. Przyjeżdżający na Śląsk turyści, wspominają kuchnię
tamtych regionów bardzo pozytywnie i chętnie wracają tam również
ze względu na walory smakowe, jakich tam doznali. Nie każdy
jednak może pozwolić sobie na degustację kuchni śląskiej. Ze
względu na dość kaloryczne dania, trzeba uważać co się je i w jakich
ilościach, gdyż może sprawić nam to niemałą niespodziankę jeśli
zakochamy się w tej kuchni i będziemy z jej walorów smakowych
korzystać przez dłuższy okres czasu. Kuchnia śląska idealnie nadaje
się dla osób pracujących fizycznie, gdyż daje duży zastrzyk
energetyczny. Ciekawymi smakami śląskimi są niewątpliwie
wszelkiego rodzaju kluski wykonane na bazie mąki i ziemniaków.
Chodzi tu przede wszystkim o kluski śląskie oraz o czarne kluski,
które w różnych regionach Polski są inaczej nazywane.
Co warto zjeśc na Śląsku
Kuchnia śląska jest mieszaniną różnych tradycji, gdyż wywodzi się
z dość rozległego obszaru – Środkowej Europy. Powstawała ona
przez wieki i jest dorobkiem lokalnego i regionalnego
ustosunkowania i zapotrzebowania na jedzenie.Zapotrzebowanie
na jedzenie – może to trochę dziwnie brzmieć. Chodzi tutaj o to,
że ludność zamieszkująca na danym regionie z racji
wykonywanego zawodu (większość mężczyzn pracujących w tym
samym zawodzie – górnictwie) musiała przygotować żywność
adekwatną do zawodowej aktywności. Dla przykładu – górnicy
potrzebują zastrzyk wysokokalorycznego jedzenie, więc wybiorą
reprezentatywną roladę. Białko dodatkowo wpłynie na
efektywność pracy fizycznej. Kuchnia śląska, skoro wiemy już z
jakiego powodu jej potrawy są takie a nie inne (wysokobiałkowe,
kaloryczne, „konkretne”), z powodu wielu narodów dokładających
cegiełkę do kultury śląska, wykształciła różne określenia (nazwy)
na te same potrawy. No cóż, języki są rożne, więc dodatkowo
biorąc pod uwagę gwarę (której dzisiaj niestety już nie ma za
sprawą mass mediów) kaszanka w północnej części Śląska inaczej
będzie nazywana w zachodniej części. Wprowadza to trochę
bałaganu podczas prób ujednolicenia nazewnictwa.
Czas na słodkie
Regionowi Śląskiemu często przypisuje się różne, tradycyjne i
wszechobecne potrawy spożywane współcześnie. Jedną z nich są,
uwaga, pączki!Kuchnia śląska jako pierwsza wykonała (jakże
popularne dzisiaj) drożdżowe ciasto, które pod wpływem
temperatury wyrastała na pyszne pączki. W dawnych czasach na
Śląsku wyrabiane było po prostu jako kulki ciasta. To dzisiaj
rozpowszechniono dodawania do ich wnętrza rożnego rodzaju
nadzień. Nie tylko pączki są wytworem kuchni śląskie. Ciasto
piaskowe także wywodzi się z tamtego obszaru. Przez Ślązaków
określane jest mianem zisty. Mało popularna nazwa. Ciasto
piaskowe jest wyrabiane w postaci biszkoptowego produktu z
dodatkiem sporej ilości tłuszczu. To z tego produktu wywodzą się
torty czy mazurki. Kuchnia śląska przyczyniła się znaczącą na
rozwój gastronomii. Jest to wspólny dorobek historyczno –
kulturowy nie tylko Polaków, lecz wszystkich mieszkańców
Wschodu. Grunt, to o tym pamiętać i pielęgnować przez to
tożsamość kulturową, o której niewielu pamięta.
Potrawy Górnego Śląska ostoją tradycji
Tradycja może przetrwać w różnych formach. Dla Dolnego Śląska obyczaje
zostały zachowane w sposobie przyrządzania potraw.
Potrawy przyrządzane przez Ślązaków charakteryzują się staranną metodą
przyrządzania. Przykładem tego może być rolada – słynny mięsny
przysmak. Starodawny farsz rolady nie zmienił się od wieków. Proporcje
składników zależne są od części regiony Górnego Śląska, co dodatkowo
utwierdza w przekonaniu, że kuchnia śląska wynika z „lokalnego
mikroświata”.Śląskie jedzenie, jako że przygotowywane było głownie dla
klasy pracującej m.in. w górnictwie, musiało być tanie i proste w
przyrządzeniu. Karminadle jest dobrym wzorcem potrawy
charakterystycznej dla kuchni śląskiej. Zwykle karminadle używane było
jako obłożenie kanapek (na zimno). Drobne pytanie. Czy ktoś nie zna
kaszanki? Nie da się nie mieć styczności z tą, można by rzec, „narodową”
potrawą. Kuchnia śląska ma bardzo duży wpływ na nasz jadłospis – nie
każdy zdaje sobie z tego sprawę. Śląsk stereotypowo nie jest wiązany z
kuchnią, co jest oczywiście błędnym przekonaniem!
Kuchnia śląska
Kuchnia śląska wywodzi się z rodzin kuchni środkowoeuropejskich. Warto
nadmienić, iż zdecydowanie się od nich odróżnia wieloma
charakterystycznymi walorami smakowymi. Kuchnia śląska powstawała
przez wieki, poprzez mieszania się kuchni regionalnych takich jak
niemieckiej, czeskiej, ukraińskiej, rosyjskiej, austryjackiej z naszą kuchnią
narodową. Obszary śląska, biorąc pod uwagę wielonarodowościowy
charakter, który wynika między innymi z II Wojny Światowej posiada
niejednolitą kuchnię. Jest to ogromna zaleta, ponieważ każdy będzie w
stanie znaleźć coś dla siebie. Największą częścią spożywanych potraw są
te pochodzenia górnośląskiego, jednak wielkim akcentem są również
potrawy pochodzenia z regionów obocznych. Kultura śląska to nie tylko
wyszukana kulinarna, ale również piękny osobliwy język oraz kolorowe
stroje ludowe. Dzięki połączeniu tych wszystkich elementów możemy w
szybki sposób poczuć się jednym ze Ślązaków. Zwiedzając tą piękną
krainę warto jest zatrzymać się jednej z przydrożnych karczm.
Śląsk oprócz ciekawych zabytków oraz pięknych terenów kusi
turystów szczególnie swoją kuchnią. Daniem popisowym kuchni
śląskiej, jakim szczycą się gospodynie jest żurek. Żupę tą
przygotowuje się na bazie zakwasu żytniego z dodatkiem białej
kiełbaski oraz grzybów. Na Śląsku możemy spotkać dwa rodzaje
tego dania, czyli żurek prosty i bogaty ten pierwszy gotowany jest
na wywarze warzywnym z kolei bogaty na szynce, dodatkowo
podprawiany jest też śmietaną. Drugim tradycyjnym daniem
kuchni śląskiej są karminadle, czyli kotlety mielone. Jego
specyficzny smak uzyskuje się dodając do mięsa mielonego
warzywa, zmielone śledzie oraz grzyby. Oprócz mięsa mielonego
bardzo popularne jest też mięso z królika czy nawet nutrii. Każdy,
kto zawita w te regiony nie może nie spróbować kolejnego
ważnego dania, jakim są kluski śląskie. Są one nie jako wizytówką
tego regionu. Kluski te w zależności od użytej do nich mąki mogą
mieć kolor biały lub czarny. Każda gospodyni podczas ich
wykonywania dba o to, aby była ich nie parzysta liczba, ponieważ
ta jest szczęśliwa. Danie to najczęściej podawane jest w
towarzystwie rolad oraz innych mięs.
Z całą pewnością jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych kuchni
w kraju. Podobno niezdrowa, kaloryczna i tłusta, ma jednak tę
zaletę, że jest smaczna. Wciąż rosnąca popularność naszej
regionalnej kuchni sprawiła, że krupnioki, rolady czy kluski
śląskie można spotkać niemal w każdej polskiej restauracji – od
Bałtyku po Tatry. Jak twierdzą znawcy, to jednak nie wszystko, co
możemy zaoferować światu: mamy dla smakoszy przynajmniej
setkę dań – zarówno tych prostych, jak i bardziej wyszukanych.
Tradycyjne śląskie potrawy można podzielić na dwie główne
grupy. Pierwszą tworzyły posiłki jadane w tygodniu:
nieskomplikowane, ale pożywne, przygotowywane ze składników
powszechnie dostępnych i niedrogich. Były to przede wszystkim
zupy, takie jak: wodzionka (klarowna zupa z chleba,
z dodatkiem czosnku) oraz zupa na zakwaszonej mące
z kartoflami, czyli żur. W tej grupie znajdują się także krupnioki
i żymloki, przygotowywane z kaszy lub tartej bułki
wymieszanych z wieprzową krwią
Druga grupa to dania świąteczne, bardziej złożone
i zróżnicowane. Znajdziemy tutaj m.in.: niedzielny rosół
z makaronem (czasami także z kluseczkami z wątroby), kluski
z gotowanych, tartych kartofli, gotowaną czerwoną kapustę oraz
roladę, czyli zwinięty płat wołowego mięsa z musztardą,
boczkiem i ogórkiem w środku.
Wśród świątecznych dań szczególne miejsce zajmują potrawy
wigilijne. Na wieczerzę przygotowywano specjalne dania, które
zarezerwowane były wyłącznie na tę okazję – pieczony karp,
opiekane śledzie w zalewie octowej, śledzie w śmietanie, kapustę
z grzybami, makówki (bułka, mak mielony i gotowany z mlekiem
oraz bakaliami), moczkę, którą przygotowywało się z: kompotów
jabłkowego lub śliwkowego, z suszonych śliwek, świątecznego
piernika, ciemnego piwa, orzechów włoskich i laskowych,
rodzynek i innych bakalii. Na Opolszczyźnie obowiązkowo musiała
się znaleźć na wigilijnym stole zupa grochowa. Podawano tam
także słodką zupę migdałową. Na Śląsku Cieszyńskim jadano
natomiast zupę grzybową z gałuszkami (kluseczkami) albo
fasolową z suszonymi owocami.
Przybytek kuchni śląskiej, zarówno tej polskiej, jak i niemieckiej.
W karcie m.in. regionalny półmisek, czyli golonka duszona w
piwie, biała śląska kiełbasa, krupniok, kapusta i kluski śląskie lub
ziemniaki pieczone na boczku. Jest też filet z gęsi z czarnymi
kluskami, gulasz z jelenia, sandacz na boczku. Do najciekawszych
śląskich potraw należą ptaszki cielęce - delikatne zrazy
nadziewane mieloną szynką.