Podstawy wyceny

Wykład 2/S (Ekonomia)

Mienie (majątek)

Pojęcie „mienie” definiuje ustawa Kodeks cywilny (art. 44).

Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.
Podmioty właścicielskie:

•

państwowe,

•

samorządowe: gminne (komunalne), powiatowe i wojewódzkie,

•

inne (prywatne).

Mienie państwowe przysługuje:

•

Skarbowi Państwa,

•

państwowym osobom prawnym, w tym: przedsiębiorstwom państwowym.

Mienie samorządowe:
- gminne (komunalne) utworzone na mocy przepisów ustawy o

samorządzie gminnym. Powstało poprzez przekształcenie z mocy prawa
części mienia państwowego w mienie komunalne. Mienie komunalne
należy do poszczególnych gmin i ich związków oraz do innych
komunalnych osób prawnych w tym przedsiębiorstw komunalnych;

Mienie c.d.

•

powiatowe - utworzone na mocy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o
samorządzie powiatowym. Mieniem powiatu jest własność i inne prawa
majątkowe (wydzielone z zasobu Skarbu Państwa) nadane powiatom i
powiatowym osobom prawnym;

•

wojewódzkie – utworzone na mocy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o
samorządzie województwa. Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe
(wydzielone z zasobu Skarbu Państwa) nadane przez województwom i
innym wojewódzkim podmiotom prawnym.

Mienie inne niż państwowe i samorządowe (prywatne) :

•

prywatne – własności i inne prawa majątkowe osób fizycznych;

•

podmiotów

gospodarczych

(spółek,

spółdzielni,

przedsiębiorstw)

prywatnych ;

•

osób prawnych nie będących podmiotami gospodarczymi (parafii,

związków wyznaniowych

itp.).

Podmioty gospodarcze

SEKTOR PUBLICZNY

SEKTOR PRYWATNY

I. Własność państwowa (SP)

1.Przedsiębiorstwa państwowe (SP)
2.Jednoosobowe spółki SP
3.Spółki prawa handlowego z

przewagą:

- udziału SP
- udziału państwowych osób

prawnych

4. Jednostki (państwowe)

organizacyjne nie posiadające
osobowości prawnej

II. Własność samorządowa

4. Przedsiębiorstwa gmin, powiatów

lub województw

5. Jednoosobowe spółki gmin,

powiatów i województw

6. Spółki prawa handlowego z

przewagą:

- udziału gmin, powiatów lub

województw

- udziału gminnych, powiatowych lub

wojewódzkich osób prawnych

4. Jednostki (samorządowe) nie

posiadające osobowości prawnej

I. Przedsiębiorstwa prywatne
II. Spółdzielnie (również mieszkaniowe)
III. Jednostki pozagospodarcze: organizacje
społeczne,
organizacje polityczne, związki
zawodowe i inne
IV. Jednostki prywatne krajowe

1.Osób fizycznych prowadzących

działalność gospodarczą

2.Gospodarstwa rolne (indywidualne)
3.Spółki prawa handlowego z przewagą

udziału kapitału prywatnego

4.Fundacje i zakładowe fundusze
5.Pozostałe: np. spółki cywilne,

wspólnoty mieszkaniowe, parafie,
związki wyznaniowe, gospodarstwa
domowe

V. Przedsiębiorstwa zagraniczne
VI. Jednostki z udziałem kapitału
zagranicznego

6.Joint ventures
7.Przedsiębiorstwa zagraniczne drobnej

wytwórczości

8.Filie i przedstawicielstwa

zagranicznych osób prawnych

Prawa do mienia

Prawa do mienia

Prawa rzeczowe

(prawa bezwzględne)

Prawa zobowiązaniowe

(nierynkowe,

prawa względne)

1. Najem

2. Dzierżawa

3. Użyczenie

4. Leasing

5. Zarząd

6. Zachówek

1. Własność

2. Użytkowanie wieczyste

3. Ograniczone prawa rzeczowe:

3.1 Użytkowanie

3.2 Spółdzielcze prawa

3.2.1. własnościowe prawo do

lokalu mieszkalnego

3.2.2. spółdzielcze prawo lokalu

użytkowego

3.2.3. prawo do domu

jednorodzinnego

w spółdzielni

mieszkaniowej

3.2.4. prawo odrębnej własności

3.3 Hipoteka

3.4 Służebność

Formy organizacyjno-prawne podmiotów gospodarczych i ich

prawa do majątku

L.p

.

Forma podmiotu

Rodzaj praw do majątku trwałego

nieruchomego

ruchomego

1 Spółki osobowe:

• jawna,
• partnerska,
• komandytowa,
• komandytowo-akcyjna;

prawo własności,

prawo użytkowania

wieczystego,

dzierżawa,

prawo własności,

leasing

2 Spółki kapitałowe:

• spółka z o.o.,
• spółka akcyjna;

prawo własności,

prawo użytkowania

wieczystego,

dzierżawa,

prawo własności,

leasing

3 Instytucje finansowe – banki, fundusz

inwestycyjny,

towarzystwo

funduszy

inwestycyjnych

lub

powierniczych,

narodowy fundusz inwestycyjny, zakład
ubezpieczeń,

fundusz

powierniczy,

towarzystwo

emerytalne,

fundusz

emerytalny, fundusz emerytalny, dom
maklerski;

prawo własności,

prawo użytkowania

wieczystego,

dzierżawa,

prawo własności,

leasing

4 Jednostki organizacyjne nieposiadające

osobowości prawnej;

zarząd

użytkowanie, prawo

własności, leasing

5 Spółdzielnie;

prawo własności,

współwłasności, prawo

użytkowania

wieczystego,

prawo własności,

leasing

6 Przedsiębiorstwa

użytkowanie, zarząd,

prawo własności,

prawo użytkowania

wieczystego

użytkowanie, prawo

własności, leasing

Formy nabywania

(przenoszenia praw)

Rynkowe

Nierynkowe administracyjne i

inne

1) Kupno-sprzedaż:

• obrót cywilny między

podmiotami prywatnymi;

• przetarg (ustny lub pisemny)

między podmiotami

publicznymi i prywatnymi:

a) ograniczony,

b) nieograniczony,

c) pierwszeństwo nabycia,

d) pierwokup,

e) inne formy kupna-

sprzedaży,

f) inne pararynkowe formy

nabycia:

• licytacja,

• egzekucja.

1) Uwłaszczenie,

2) Wywłaszczenie,

3) Ograniczenie prawa własności,

4) Przewłaszczenie (umocnienie),

5) Przekształcenie (umocnienie)

6) Dziedziczenie,

7) Darowizna,

8) Spadek,

9) Zasiedzenie (w dobrej i złej

wierze),

- w dobrej wierze

- w złem wierze

10) Inne:

• porzucenie (pozostawienie);

• egzekucja;

• licytacja.