DOMY

DZIECKA

Agata Szewczyk

Patrycja Krajnik

Patrycja Karbasz

1

• "Dom Dziecka - nie nauczy dzieci

najważniejszego: kochać. Męża, żony, Boga -
nikogo. Dom Dziecka choćby najlepszy, z
górami czekolady, ze wspaniałymi
wychowawcami odbarwia serca z miłości i
nic się na to nie poradzi."

czasopismo „ Polityka”

2

DOM DZIECKA (encyklopedia

pedagogiczna)

placówka opiekuńczo –

wychowawcza,

socjalizacyjna zapewniająca

całodobową opiekę i wychowanie

dzieciom, których rodzice: nie żyją,

lub trwale lub okresowo nie mogą,

nie potrafią lub nie chcą stworzyć

właściwych warunków życia i

rozwoju.

3

DOM DZIECKA:

• Obejmuje opieką wychowawczą

dzieci
i młodzież do 18 roku życia, a w
przypadku kontynuowania nauki – do
25 roku życia.

• Liczba miejsc w placówce

socjalizacyjnej nie powinna być
większa niż 30, co jest zgodne z
normami krajów unijnych.

4

KTO TRAFIA DO DOMÓW

DZIECKA:

• dzieci i młodzież, których potrzeby stale lub okresowo nie

mogą być zaspokajane w domu rodzinnym.

„Podstawą skierowania do placówki jest orzeczenie

sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek
rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczenie
dziecka w placówce.”

„W uzasadnionych przypadkach dyrektor placówki

może przyjmować dziecko bez skierowania na jego
prośbę, na wniosek jego rodziców lub opiekunów
prawnych, celem objęcia całodobową opieką, w miarę
posiadania wolnych miejsc, jednakże w liczbie nie
większej niż 15 % miejsc w placówce przeznaczonych
dla dzieci objętych taką opieką.”

• Powrót dziecka do rodziny następuje:
  1) okresowo na podstawie wniosku stałego zespołu o

zaistnieniu podstaw powrotu dziecka do rodziny i gdy sąd
przychyli się do tego wniosku;
  2) w przypadku orzeczenia sądu o zakończeniu pobytu
dziecka w placówce.

5

ZADANIA DOMU DZIECKA:

(WG.

Czeredreckiej

)

• Wszechstronna znajomość wychowanków

• Przywracanie równowagi psychicznej

• Normalizacja sytuacji rodzinnej

• Zaspokajanie potrzeb życiowych
• Tworzenie środowiska wychowawczego
• Zapewnienie pomyślnej realizacja kształcenia

ogólnego i zawodowego

• kształcenie umiejętności wartościowego spędzania

wolnego czasu

• Rozwijanie postaw społecznych i nawyków pracy
• Przyswajanie praktycznych umiejętności i

wiadomości

6

FUNKCJE DOMÓW DZIECKA:

• funkcja readaptacyjna

• funkcja kompensacyjna

• funkcja opiekuńcza

• funkcja wychowawcza

• funkcja profilaktyczna

7

ORGANIZACJA DOMU

DZIECKA

Dom dziecka, jako placówka socjalizacyjna, realizując

zaspokajanie potrzeb dziecka, kieruje się w

szczególności:

- dobrem dziecka,

- poszanowaniem praw dziecka,

- potrzebą wyrównywania deficytów rozwojowych,

- koniecznością wspierania rozwoju dziecka poprzez

umożliwienie kształcenia, rozwój zainteresowań i

indywidualizowanie oddziaływań wychowawczych,

- potrzebą działań przygotowujących do samodzielnego

życia,

- poszanowaniem praw rodziców wynikających z przepisów

prawa rodzinnego, a przede wszystkim prawa do

kontaktowania się z dzieckiem,

- potrzebą działań w celu utrzymywania więzi dziecka z

rodziną i umożliwienia jego powrotu do

8

ORGANIZACJA c.d

Domem dziecka kieruje dyrektor,

powoływany przez organ prowadzący.

Dom dziecka w zależności od

potrzeb zatrudnia następujących

specjalistów:

-wychowawców, pedagogów,

psychologów, terapeutów,

pracowników socjalnych, opiekunki

dziecięce, lekarzy, pielęgniarki.

-pracowników na etacie: księgowy,

intendent, kucharz, praczka,

pracownik gospodarczy.

9

PODZIAŁ NA GRUPY

Dzieci podzielone są na grupy, ok. 15 osobowe.

Podział ten jest zależny od placówki. Mogą być
tworzone:
 grupy koedukacyjne
 najczęściej spotykane- grupy samych chłopców lub
samych dziewczynek
 grupy dzieci mniej więcej w tym samym wieku
niezależnie od płci
 tzw. grupy rozwojowe, dzieci w grupach niezależnie
od wieku od zupełnie małych do tych już prawie
dorosłych
 grupy rodzinkowe- dzieci w różnym wieku i różnej
płci

10

DZECIOM W DOMU DZIECKA

ZAPEWNIA

SIĘ:

• 1) wyżywienie dostosowane do ich potrzeb rozwojowych;

• 2) dostęp do opieki zdrowotnej;

• 3) dostęp do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i

rewalidacyjnych;

• 4) wyposażenie w:

• a) odzież, obuwie, bieliznę

• b) zabawki

• c) środki higieny osobistej;

• 5) zaopatrzenie w:

• a) leki,

• b) przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

• c) podręczniki i przybory szkolne;

• 6) kwotę pieniężną do własnego dysponowania

• 7) dostęp przez całą dobę do podstawowych produktów żywnościowych oraz

napojów;

• 8) odpowiednie warunki higieniczno-sanitarne;

• 9) dostęp do nauki, która w zależności od potrzeb dzieci odbywa się:

• a) w szkołach poza placówką,

• b) w szkołach zorganizowanych na terenie placówki,

• c) w systemie nauczania indywidualnego;

• 10) pomoc w nauce

• 11) uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjno-sportowych;

• 12) opłatę za pobyt w bursie lub internacie,

• 13) pokrycie kosztów przejazdu do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza

11

WYCHOWAWCA DOMU

DZIECKA:

KIERUJE PROCESEM WYCHOWAWCZYM

DZIECKA.

ZADANIA:
- wypełnia kartę pobytu dziecka,

- opracowuje przy udziale dziecka indywidualny

plan pracy w porozumieniu z psychologiem,

pedagogiem, pracownikiem socjalnym, a

także innymi członkami zespołu specjalistów

(oraz z rodzicami lub członkami rodziny).

12

PRACA Z WYCHOWANKAMI:

realizowana jest według

indywidualnych planów pracy

przygotowywanych przez

wychowawcę i modyfikowanych

z psychologiem, pedagogiem

i pracownikiem socjalnym

13

INDYWIDUALNY PLAN

PRACY:

Opracowywany na podstawie:

- informacji o życiu dziecka,

- analizy procesu zmian rozwoju psychicznego

i fizycznego

-sytuacji rodzinnej dziecka,

-efektów pracy socjalnej

-planowania przyszłości dziecka.

Indywidualny plan pracy uwzględnia w

szczególności:

wiek dziecka, możliwości psychofizyczne, potrzeby,

możliwości ich zaspokajania, a także planowanie

procesu usamodzielnienia wychowanka .

Indywidualny plan pracy modyfikowany jest w

zależności od zmieniającej się sytuacji dziecka, nie

rzadziej niż co pół roku.

14

KARTA POBYTU DZIECKA

ZAWIERA INFORMACJE I OCENY DOTYCZĄCE:

- zainteresowania rodziców dzieckiem

- starań rodziców o powrót dziecka do domu

- więzi emocjonalnej dziecka z rodziną

- poszanowania autorytetu rodziców

- rozwoju poznawczego dziecka

- motywacji do nauki

- ujawnianych zdolności

- wyników w nauce

- zainteresowań zawodowych

- stosunku do nauczycieli

- umiejętności społecznych oraz funkcjonowania w placówce i poza

placówką

- pozycji w grupie

- funkcjonowania emocjonalnego

- samodzielności i nawyków higienicznych

- stanu zdrowia

- szczególnych potrzeb dziecka

- efektywności różnych oddziaływań wychowawczych

- przygotowania dziecka do życia społecznego

- przygotowania do usamodzielnienia

15

KONCEPCJA GRUPY WYCHOWAWCZEJ

Dzieci podzielone są zwykle na grupy,

ok. 10-15 osobowe.

W placówce tworzone są:

- GRUPY JEDNORODNE

- GRUPY RODZINKOWE

-GRUPY ROZWOJOWE

- GRUPY MIESZANE

- GRUPY MIESZKANIOWE

16

ROZKŁAD ZAJĘĆ

Służy zabezpieczeniu prawidłowego układu życia

wychowanków, rozłożeniu zajęć obowiązkowych

i dowolnych.

RODZAJE ROZKŁADÓW ZAJĘĆ:

1.

R. Z DNIA CODZIENNEGO

2.

R. Z DNIA ŚWIĄTECZNEGO/ WOLNEGO OD PRACY I

NAUKI SZKOLNEJ

3.

R. Z W OKRESACH DŁUŻSZYCH PRZERW

ŚWIĄTECZNYCH/ WAKACYJNYCH

Istnieją również:

1. ROZKŁADY ZAJĘĆ TYGODNIOWYCH

17

PRZYKŁADOWY PLAN ZAJĘĆ

JEDNOSTKI METODYCZNE

GODZINY ZAJĘĆ

A. STALE ( ZAJĘĆ STAŁYCH)
1. Czynności poranne
- pościelenie łóżka,
- poranna higiena osobista,
- śniadanie.
2. Obiad

3. Nauka własna
- odrabianie zajęć,
- nauka poszczególnych

przedmiotów.
4. Czynności wieczorne
- kąpiel,
- pościelenie łóżka.
5. Cisza nocna

6.30-8.00

13.30-14.30

16.30-19.00

21.00-21.30

21.30-6.30

18

B. ZMIENNE (ZAJĘĆ

ZMIENNYCH)

1.

Czas wolny -od czynności

porannych do nauki w

szkole ( na dwie zmiany)

2.

Czas wolny od

zakończenia nauki w

szkole do obiadu

3.

Czas wolny od obiadu do

nauki własnej

4.

Czas wolny od nauki

własnej do kolacji

5.

Czas wolny od kolacji do

czynności wieczornych

8.00-12.00

12.00-13.30

14.30-16.30

18.00-19.00

19.00-21.00

19

PROBLEMY WYCHOWAWCY

Efekty pracy opiekuńczo-wychowawczej w dużej

mierze zależą od pracowników placówek.

WAŻNA JEST:

postawa wychowawcy, oparta na życzliwości,

zainteresowaniu, indywidualnej trosce o

każdego wychowanka, dostrzeganiu go na tle

grupy, uwzględnianiu jego cech i potrzeb,

która przyczyni się do prawidłowego rozwoju

osobowości dziecka .

20

Dziecko w placówce ukazuje:
• ogromne trudności w samodzielnym

nawiązywaniu i utrzymywaniu stabilnych

stosunków interpersonalnych,

• zaburzone i niezaspokojone są jego

potrzeby psychiczne.

• brak możliwości nawiązywania silniejszych

więzi emocjonalnych pomiędzy

wychowawcami a wychowankami oraz

między samymi wychowankami.

21

Ważnym zadaniem domów dziecka jest:

• utrzymywanie kontaktów z rodzicami
• normalizacji stosunków dziecka z

jego naturalną rodziną

• ograniczać i eliminować wszelką

nadopiekuńczość

• nie chronić
• dopuszczać wyrzeczenia ze strony

wychowanków,

22

Wiąże się z tym między innymi stałe utrzymywanie

takich niezbędnych w należytym umiarze

elementów funkcjonowania układu, jak:

1. ład, porządek,
2. dyscyplina,
3. gospodarność, oszczędność,
4. czystość, estetyka,
5. obowiązkowość,
6. Sprawność organizacyjna, określających w tym

układzie przygotowanie do samodzielnego życia w
przyszłości

23

Metody

wychowania

w domu

dziecka

24

Metoda wychowania

Jest to każdy wyodrębniony sposób

postępowania wychowawczego

polegający na wywieraniu określonego

wpływu na aktywność wychowanka,

związany zawsze z dokonywaniem

zmian w obrębie nagród i kar w danej

sytuacji wychowawczej.

H. Muszyński

25

Metody wychowania mają charakter

uniwersalny, a to sprawia, ze mogą

one być stosowane również w

codziennej praktyce opiekuńczo-

wychowawczej

26

Cztery podstawowe grupy metod

wychowania

a) Metody wpływu osobistego
b) Metody wpływu sytuacyjnego
c) Metody kierowania

samowychowaniem

d) Metoda wychowania opiekuńczego

27

Metody wpływu

osobistego

• wynikają z naturalnej skłonności

człowieka do naśladowania innych
osób mających uznanie i autorytet

• W tej grupie wyróżniamy metody:

1) wysuwanie propozycji

• 2) wyrażanie aprobaty i dezaprobaty
• 3) perswazja:

28

Metody wpływu

sytuacyjnego

• - polegają na oddziaływaniu

pośrednim za pomocą sytuacji, które
wychowawca może tworzyć, aby
organizować doświadczenia
wychowanków.

1) Metodę nagradzania i karania
2) Metoda przydzielania funkcji i ról

społecznych

29

Metody wpływu

społecznego

- oddziaływanie zespołu

wychowawczego

- wychowawca umożliwia

wychowankom aktywne uczestnictwo w

jego funkcjonowaniu przez pełnienie

funkcji i odgrywanie ról

społecznych

- wychowawca wywiera większy wpływ

na kształtowanie się celów zespołu,

jego struktury czy norm postępowania.

30

Metoda kierowania

samowychowaniem

- polega na czynnym ustosunkowaniu się

wychowanka do procesu własnego rozwoju

Samowychowaniem-

nazywamy trening w

zakresie świadomego kierowania przez jednostkę

własnym postępowaniem i rozwojem

- wychowawca towarzyszy wychowankowi w jego

pracy nad sobą, nadając jej określony kierunek
oraz inicjując odpowiednie zabiegi
perfekcjonistyczne

31

Metoda wychowania

opiekuńczego

• jest to każdy wyodrębniony sposób

postępowania, zmierzający do
zaspokojenia i kształtowania
nowych potrzeb wychowanka, przy
jego aktywnym udziale.

32

Wychowanie przez pracę

• to planowy i celowo zorganizowany

rodzaj działalności wychowawczej,
której cechę szczególną stanowi
wykorzystywanie pracy w procesach
oddziaływania na jednostkę i
dokonywania zmian w jej osobowości

33

Wychowanie w grupie:

oddziaływanie kilku osób na

jednostkę w celu

zmodyfikowania postaw

bądź zachowań

34

Metoda organizowania działalności

samorządowej

• uczestnictwo dzieci i młodzieży w

działalności

• uczy odpowiedzialności, ważności, że

możemy mieć na coś wpływ

• przygotowanie do samodzielnego

życia

• zbyt wczesne włączenie spowoduje

upośledzenie na gruncie społecznym

35

Metody pracy indywidualnej

• terapia psychologiczna,
• terapia zajęciowa,
• indywidualna praca nad osiąganiem powodzenia

szkolnego,

• rozwijanie pasji i zainteresowań,
• nawiązywanie serdecznych kontaktów z dzieckiem i

jego rodziną,

• pozytywna motywacja,
• odpowiedni dobór języka i argumentów w wychowaniu,
• wykorzystanie wychowawczej roli cierpienia,
• uroczyste obchodzenie urodzin i imienin dzieci.

36

Literatura

–

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek

opiekuńczo-wychowawczych.

–

Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r.

–

Gajewska G. Pedagogika opiekuńcza: elementy

metodyki. Zielona Góra 2006, PEKW Gaja

–

Pod red. Zdzisława Dąbrowskiego „Węzłowe problemy

opieki i wychowania w domu dziecka”, Wyższa Szkoła

Pedagogiczna, Olsztyn 1997

–

Pod red. Marii Kolankiewicz „Zagrożone dzieciństwo.

Rodzinne i pozainstytucjonalne formy opieki”

Warszawa 1998

–

http://ognisko.szczecin.pl

–

Wychowanie w domu dziecka J. Raczkowska

–

Węzłowe problemy opieki i wychowania w domu

dziecka pod red. Zdzisława Dąbrowskiego

37