Trzy metody

radzenia sobie z

konfliktami

METODA I

Gdy między którymś z rodziców a

dzieckiem dochodzi do konfliktu, o

tym, jak ma wyglądać rozwiązanie,

decyduje rodzic.

Wierzy on, że dziecko zaakceptuje jego

rozwiązanie. Gdy dziecko się

sprzeciwia, rodzic czuje się zagrożony

w zakresie swojej władzy i autorytetu

(albo rzeczywiście go traci) i stara się

zmusić dziecko do posłuszeństwa

(rodzic zwycięża, dziecko

przegrywa).

METODA II

Gdy dochodzi do konfliktu, strona

rodzicielska z reguły początkowo stara

się, aby dziecko przyjęło

zaproponowane przez nią rozwiązanie.

Gdy dziecko się sprzeciwia, rodzic

ustępuje i pozwala mu działać

zgodnie z jego chęcią (dziecko

zwycięża, rodzic przegrywa).

Przy obu metodach postawa rodziców i

dziecka jest identyczna: „Ma być tak,

jak ja chcę i zrobię wszystko, żeby

postawić na swoim” albo też: „Uzyskam

to, czego pragnę, choćby to miało się

spełnić kosztem innych”. W obu

przypadkach jedna ze stron wychodzi z

konfliktu z poczuciem porażki.

Przeważnie przezywa wtedy gniew czy

złość wobec zwyciężającego.

METODA III

W metodzie III, zarówno rodzic jak i

dziecko wspólnie szukają rozwiązania,

które zapewni zaspokojenie potrzeb

obu stron- nikt nie przegrywa, nikt nie

zwycięża. Stąd nazwa „metoda bez

porażek”.

W sytuacji konfliktu rodzice wzywają dziecko do

wspólnego poszukiwania rozwiązania, które

byłoby do przyjęcia dla obu stron. Obie strony

mają prawo zgłaszać propozycje rozwiązań,

które potem się ocenia. Ostatecznie zostaje

podjęta decyzja, które z proponowanych

rozwiązań jest najlepsze. Wtedy rodzice i dziecko

zastanawiają się, jak można je zrealizować. Nie

ma potrzeby stosowania przymusu, z czego

wynika, że żadna ze stron nie zostaje

przymuszona

(nikt nie przegrywa).

W przeciwieństwie do

metod I i II, metoda III

stanowi proces

rozwiązywania problemu.

Składa się on z sześciu

pojedynczych kroków:

• Krok I: problem zostaje zdefiniowany

(nazwany);

• Krok II: proponuje się różne sposoby

rozwiązania;

• Krok III: ocenia się każde proponowane

rozwiązanie;

• Krok IV: podejmuje się decyzję, które z

rozwiązań zostaje przyjęte;

• Krok V: realizuje się rozwiązanie;
• Krok VI: zrealizowane rozwiązania ocenia się.

Decydujące dla zastosowania metody

bez porażek jest to, że realizuje się

wszystkie powyższe kroki, choć

niekoniecznie w tej właśnie kolejności.

Ważne jest również, żeby zarówno

rodzic, jak i dziecko przeszli te

wszystkie kroki, szczególnie

pierwszych pięć.

Metoda „bez porażek” może służyć

również rozwiązywaniu konfliktów

między rodzeństwem, a także między

mężem a żoną. Jest to bowiem metoda

przydatna wszędzie tam, gdzie ludzie

pozostają w jakimś wzajemnie stosunku-

właściwie w takim samym stopniu

między poszczególnymi osobami, jak

grupami czy nawet narodami.

Dlaczego rodzicom jest

trudno realizować metodę

„bez porażek”?

• z powodu braku czasu,

• liczni za łatwiejsze uznali cofnięcie się w dawne

przyzwyczajenia, stosując wobec swych dzieci
władczości i autorytetu,

• inni nie wytrzymali; zabrakło im cierpliwości niezbędnej,

by uzyskać u dzieci dotrzymanie podjętych zobowiązań,

• niektórzy nie potrafili oprzeć się pokusie wydawania

poleceń oraz rozkazywania, zwłaszcza gdy chodziło o
bardzo małe dzieci,

• pewna grupa po pierwszych nieudanych próbach

popadła w zniechęcanie i zaniechała dalszych wysiłków-
nie bez rozpaczy. Ktoś tak to wyraził: „Zupełnie nam nie
wyszło, kompletne fiasko!”.

Rodzice muszą użyć

mocno zaakcentowanej

wypowiedzi „ja”, by

skłonić dzieci do

wspólnego

rozwiązywania konfliktu:

• „Koniecznie musimy teraz rozwiązać ten problem,

bo nie mogę dłużej godzić się na to, że moje
istotne potrzeby pozostają niezaspokojone”.

• „Ten problem musi zostać rozwiązany, ponieważ

jest to dla mnie zupełnie nie do zniesienia.”

• „Wiem, że jesteście w tej chwili zajęci, ale chcę,

żebyśmy zajęli się tym problemem, jak tylko
skończycie. Kiedy możemy zacząć?”

• „Wiem, że nie macie ochoty rozmawiać o tym,

ale ja życzę sobie tego! Nie mam ochoty
zostawiać tej sprawy tak, jak dotychczas”.

By zapobiec przeszkodom,

można użyć różnego rodzaju

technik zapobiegawczych:

• wyłączyć telefon,
• zadbać, by znajomi nie zaskoczyli

nas niespodziewaną wizytą;

• ustalić konkretną godzinę

następnego dnia,

• etc.

Metoda bez porażek

pozostaje nieskuteczna,

gdy rodzice zakładają z

góry „Ja zwyciężam, ty

przegrywasz”.

Metoda III wymaga czasu,

lecz w dalszej perspektywie

tak naprawdę go oszczędza.

Dlaczego?

Ponieważ rozwiązany problem

najprawdopodobniej już więcej się nie

pojawi, jeśli zostały uwzględnione

potrzeby wszystkich zainteresowanych i

wszyscy zgodzili się na wypracowane

wspólne rozwiązanie. Gdy problem

zostaje rozwiązany ku zadowoleniu

wszystkich, wszyscy są także

motywowani do tego, by wybrane

rozwiązanie zrealizować.

Niewątpliwie wielu rodzicom

metoda ta wydaje się

dlatego tak obca i

niemożliwa do

zastosowania,

że nie mieli nigdy okazji

przeżyć jej jako dzieci we

własnej rodzinie.

Jak można takim rodzicom

pomóc?

• Po pierwsze: Należy wypróbować

metodę bez porażek na mniej
ważnych konfliktach; wybrać sprawy
nie nabrzmiałe silnymi emocjami.

• Po drugie: Należy wybrać problem

dotyczący potrzeb dziecka, których
niezaspokojenie czyni je
nieszczęśliwym. W takiej sytuacji
dziecko ma istotnie coś do wygrania.

Gdy dzieci zauważą, że dzięki takiemu
rozwiązaniu problemów mogą uzyskać

coś istotnie dla siebie ważnego, staną

się bardziej chętne do współpracy, gdy

kiedyś później zdarzą się problemy

dotyczące zaspokojenia potrzeb

rodziców.

W sytuacjach, gdy dzieci w

trakcie rozwiązywania

problemów ujawniają:

• niepokój,
• znudzenie,
• wychodzą,
• etc.

Należy po pierwsze przełączyć się na

aktywne słuchanie.

Można się wtedy dowiedzieć, dlaczego

dzieci nie mają ochoty rozmawiać i

skorygować odpowiednio swoje

postępowanie. Ponadto można ustalić

późniejszy termin, jeśli oczywiście nam to

odpowiada. Jeśli to się nie udaje, wskazana

byłaby silna zaakcentowana wypowiedź

„ja”. Nie obawiajmy się własnej szczerości.

Metoda „bez porażek” sprawia, że

dotrzymanie przez dzieci zobowiązań

staje się bardziej prawdopodobne,

choć naturalnie nie daje na to pełnej

gwarancji. Rodzice doświadczają tego,

szczególnie gdy chodzi o młodsze

dzieci.

W takich sytuacjach należy zastosować

silnie akcentowaną wypowiedź „ja”; rodzic

powinien zakomunikować dziecku, jak

czuje się wobec faktu, iż nie dotrzymało

ono umowy. Rodzice mogą przełączyć się

na aktywne słuchanie. Można również

wznowić proces rozwiązywania problemu,

by stwierdzić, czy nie da się odkryć

lepszego rozwiązania. Można ustalić,

dlaczego dziecko nie dotrzymało

zobowiązań.

Dzieci bywają bite przez

rodziców, gdyż:

1. Ich właśni rodzice stosowali wobec nich
tego rodzaju kary cielesne.
2. Nie wiedzą, że istnieją wolne od
stosowania siły metody postępowania, które
stanowią inną drogę wobec karania
fizycznego.
3. Sięgają po takie środki, gdy są
zrozpaczeni, w stanie paniki, frustracji, gdy
już nie widzą innych możliwości
oddziaływania na dziecko.