PROBLEMY

PRZESTĘPCZOŚCI

NIELETNICH

Adameczek Aleksandra
Błońska Klaudia
Szymkowska Alicja
Tkacz Sylwia

Przestępczość nieletnich

określają dwa kryteria: granica

wieku, którą określa się jako

nieletnią oraz katalog czynów i

zachowań uważanych za

przestępstwo.

Przestępczość nieletnich jest wypadkową wielu

czynników, między innymi:

•Kryzysu w rodzinie (rozluźnienie więzi rodzinnych,
niewydolność wychowawcza, niekorzystne wzorce
osobowe – alkoholizm, narkomania);

•Niepowodzeń szkolnych (brak zainteresowań i miejsc
do ich rozwijania, zagospodarowania wolnego
czasu);

•Zagrożeń wynikających z alkoholizmu, narkomanii,
przynależności do nieformalnych grup
młodzieżowych.

Od wielu lat odnotowuje się stały wzrost

przestępczości wśród nieletnich. Zwiększa się
zarówno ilość sprawców, jak i liczba popełnionych
przez nich czynów karalnych. Niepokojącym
zjawiskiem jest tendencja wzrostowa nieletnich
sprawców, popełniających czyny o największym
ciężarze gatunkowym, niebezpieczne dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a mianowicie:

•uszkodzenie ciała;

•bójki i pobicia;

•zgwałcenia;

•kradzieże i wymuszenia rozbójnicze.

Wśród wielu elementów determinujących przestępczość
nieletnich wymienić należy takie jak:

•chęć zdobycia pieniędzy lub innych korzyści materialnych;

•zaimponowanie innym;

•namowa kolegów lub dorosłych osób;

•chęć przebywania i realizowania się w grupach
nieformalnych;

•powielanie wzorców i zachowań, mających swoje źródło w
domu rodzinnym, bądź lansowanych w środkach masowego
przekazu, scen przemocy, okrucieństwa, agresji, gwałtu

•poczucie bezkarności za wcześniejsze czyny oraz
poszukiwanie akceptacji, nie mogących znaleźć oparcia i
poczucia bezpieczeństwa wśród rodziców lub opiekunów.

Przestępczość wśród

dzieci i mlodzieży

Alkoholizm

Picie przez młodzież jest prawdziwym nieszczęściem.

Tymczasem coraz więcej nastolatków pije, nie tylko piwo i wino, ale
również wódkę. Dorastające dzieci sięgają po alkohol, by: poczuć się
dorosłymi, dopasować się do pijącego otoczenia, czuć się dobrze i
być na luzie, wyrazić swoją potrzebę buntu, należeć do grupy
rówieśniczej, przestać być nieśmiałym oraz przede wszystkim
poczuć smak alkoholu.

Nasza rada:
Zmniejszyć spożycie alkoholu przez młodych ludzi można przez
ograniczenie możliwości jego zakupu, likwidowanie działań
promujących picie młodzieży.

Narkomania

Przy pojęciu narkomanii kryje się całe mnóstwo uzależnień

takich
jak m.in.: lekomania, lekozależność oraz toksykomania.
Obowiązująca w Polsce ustawa dotycząca rozważanego problemu,
posługuje się pojęciem narkomania, rozumianym jako stałe lub
okresowe używanie w celach niemedycznych środków odurzających,
substancji psychotropowych lub środków zastępczych, wskutek
czego może powstać lub też nastąpiło uzależnienie. Narkomania w
Polsce ma zdecydowanie charakter młodzieżowy. Dotyka bowiem
ludzi młodych z nieustabilizowaną sytuacją życiową, mających
kłopoty z nauką, wagarujących, nie uczących się i nie pracujących.

Nasza rada:
Ograniczenie podaży i popytu narkotyków. zredukowanie
rozpowszechnienia spożycia narkotyków i zmniejszenie liczby
nowych konsumentów, zwłaszcza wśród młodzieży do 18 lat.

Prostytucja

Zjawisko prostytucji wśród młodzieży jest niestety coraz bardziej

powszechne. W Polsce sprzedają się zarówno dziewczęta jak i
chłopcy.
Prostytucją zajmują się osoby, które zerwały więzy z rodziną. Uznają
to jako sposób na życie i łatwe zarobienie pieniędzy. Niektóre z nich
mają po trzynaście, czternaście lat. Około dwie trzecie nieletnich
uprawiających ten proceder dziewcząt i chłopców uciekło z domu.
Ale prostytuują się nie tylko ci, którzy uciekają. Bardzo często są to
zwykłe dziewczyny. Zdarza się również, że rodzice o tym wiedzą, lecz
przymykają oczy.

Nasza rada:
Wykształcenie świadomości społecznej dotyczącej wysokich kar i
ograniczeń w życiu społecznym zarówno dla nieletniego
dopuszczającego się prostytucji jak i osób korzystających z tych
usług.

Ucieczki z domów rodzicielskich oraz placówek

opiekuńczo-wychowawczych podlegLYCH

RESORTOWI EDUKACJI

Ucieczka z domu to częsty przejaw nieprzystosowania

społecznego. Wśród najczęstszych przyczyn ucieczek wymienia się:
niewłaściwą atmosferę domową, niepowodzenia szkolne, lęk przed
karą za niewłaściwe zachowanie, błędy wychowawcze, namowy
kolegów.

Z informacji wielu uciekinierów wynika, że podczas ucieczki po

raz pierwszy zetknęli się ze światem przestępczym, dokonali czynu
karalnego, palili papierosy, pili alkohol, zażywali środki odurzające,
poddali się inicjacji seksualnej. Niejednokrotnie podczas ucieczki
wielu z nich stało się ofiarami przestępstw ze strony przygodnie
poznanych osób, między innymi wykorzystywania seksualnego.

Nasza rada:
Częste rozmowy z dziećmi, rozmowa o codziennych sprawach,
również na tematy które pozornie wydają się być nieistotne.

Ucieczki z zakladów

resocjalizacyjnych podleglych resortowi

sprawiedliwości

Policja podając liczbę nieletnich uciekinierów ze schronisk i

zakładów poprawczych uwzględniła zgłoszenia o ucieczkach, a także
tzw. „niepowroty” – przypadki w których wychowankowie nie wracali
z przepustek. Natomiast resort sprawiedliwości w swoich
statystykach wykazuje tylko i wyłącznie ucieczki z zakładów
poprawczych i schronisk dla nieletnich podległych swojemu
resortowi, a więc jest to zazwyczaj wiele zaniżony wynik.

Z dotychczasowej praktyki wynika, że najczęstszymi

przyczynami samowolnych oddaleń wychowanków z placówek są:
trudności adaptacyjne w nowym środowisku, tęsknota za domem
rodzinnym, wpływ istniejącego na terenie placówki „drugiego życia”,
konflikty rówieśnicze oraz namowy kolegów.

Nasza rada:
Troskliwe przyjęcie dziecka w przypadku ucieczki, zapobieganie
kolejnym, próba odbudowy wzajemnych relacji oraz zwiększenia
zaufania.

Przynależność do subkultur

mlodzieżowych

Stałym zainteresowaniem policji objęta jest działalność grup,

które u podstaw swojej ideologii wpisują kult siły, agresji,
naprawianie i zmienianie świata poprzez przemoc i niszczenie tego,
co niezgodne z wyznawaną przez nich ideologią.
Przepisy polskiego prawa nie zezwalają na rejestrację członków
subkultur, stąd można operować tylko danymi szacunkowymi. Sama
przynależność do takich grup nie jest sprzeczna z prawem, problem
zaś pojawia się gdy członkowie danej subkultury w związku z
przyjętą ideologią dokonują czynów zabronionych. Ponadto ze
względu na dynamiczny charakter, hermetyczność oraz
niejednokrotnie wrogie nastawienie do policji, nie można
jednoznacznie na podstawie stylu bycia, stroju czy przebywania w
określonym towarzystwie stwierdzić, czy mamy w konkretnym
przypadku do czynienia z członkiem danej subkultury, czy jest to
tylko poza i utożsamianie się zewnętrzne.

Nasza rada:
Tworzenie takich placówek jak np.: Miejski Dom Kultury, w celu
zorganizowania młodzieży wolnego czasy lub kółek zainteresowań.

Niedostosowanie spoleczne dzieci i

mlodziezy

O rozmiarach niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży na

ogół wnioskuje się pośrednio, przyjmując katalog zachowań
powszechnie nie akceptowanych, charakterystycznych dla wieku
szkolnego (jak: wulgarny język, wagary, ucieczki z lekcji, porzucanie
nauki, stosowanie przemocy, przywłaszczenia i kradzieże, picie
alkoholu, odurzanie się, niszczenie mienia, udział w destrukcyjnych
grupach subkulturowych i innych). Niedostosowanie
(nieprzystosowanie) społeczne, najogólniej ujmując, polega na braku
umiejętności pełnienia właściwych dla wieku ról społecznych zgodnie
z oczekiwaniami i ogólnie przyjętymi normami, utraceniu
satysfakcjonujących kontaktów interpersonalnych; nie przyswojeniu
przez jednostkę społecznie akceptowanych sposobów realizacji
własnych potrzeb.

Nasza rada:
Zapobieganie działaniom antyspołecznym nie tylko w stosunku do
osób jeszcze nie zdemoralizowanych ale także ustrzeganie przed
ponownym pojawieniem się zachowań dewiacyjnych.

Lp.

rodzaj czynów

Liczba

czynów sprawcó

w

1.

bójki i pobicia

115

307

2.

spowodowanie uszczerbku na zdrowiu

155

186

3.

Zgwałcenia

1

6

4.

rozboje, wymuszenia i kradzieże

rozbójnicze

212

270

5.

kradzieże cudzej rzeczy

411

568

6.

kradzieże z włamaniem

466

587

7.

przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu
narkomanii

14

13

8.

znęcanie się nad rodziną

3

5

9.

spowodowanie pożaru

26

42

10.

Drogowe

23

24

11.

przeciwko prawu autorskiemu

7

8

12.

Gospodarcze

9

8

13.

kradzież samochodu

12

4

Przykłady czynów karalnych popełnionych przez nieletnich

poniżej 13 lat.

Raport Biura Służby Prewencyjnej Komendy Głównej Policji

ROK

przestępst

wa

stwierdzo

ne

- w tym

czyny

karalne

nieletnich

% udziału

nieletnich

podejrzani

ogółem

- w tym

podejrzani

nieletni

% udziału

nieletnich

2000

1 266 910 76 442

6,0

405 275

56 345

13,9

2001

1 390 089 69 366

5,0

533 943

54 026

10,1

2002

1 404 229 63 317

4,5

552 301

48 560

8,7

2003

1 466 643 63 239

4,3

557 224

46 798

8,4

2004

1 461 217 70 107

4,8

578 059

51 411

8,8

2005

1.379.962 71.482

5,1

594.088

50 974

8,6

2006

1.287.918 77.515

6.0

587.959

53.783

9,1

2007

1.152.993 72.476

6,3

540.604

54.747

10,1

2008

1.108.057 74.219

7,8

516.626

52.081

11,3

2009

1.129.577 85.020

7,5

521.699

50.872

9,7

2010

1.151.157

100.425

8,7

516.154

51.163

9,9

PRZESTĘPCZOŚĆ NIELETNICH w LATACH 2000 - 2010

Rok

Zabójstwo

Uszczerbe

k

na

zdrowiu

Udział w

bójce

lub

pobiciu

Zgwałceni

e

Kradzież

rozbójnicz

a,

rozbój,

wymuszen

ie

Kradzież

z

włamanie

m

2010

7

5.591

3.158

311

11.547

9.813

2009

14

4.636

3.039

137

9.121

8.546

2008

9

3.384

3.242

92

8.161

8.229

2007

11

3.534

2.958

126

7.511

9.185

2006

19

3.429

2.694

148

8.154

9.419

2005

11

3.016

2.147

116

8.081

11.052

2004

11

3.260

2.175

95

9.558

10.989

2003

7

2.835

1.923

237

9.472

11.238

2002

21

2.877

1.697

118

9.537

13.704

2001

20

2.853

1.727

166

10.838

16.814

2000

16

3.256

1.782

191

12.900

23.069

CZYNY ZABRONIONE NIELETNICH 

DZIĘKUJEMY

ZA UWAGĘ