Rozmowa z pacjentem w

wieku geriatrycznym

GERIATRIA

Dziedzina

medycyny

zajmująca

się

schorzeniami

wieku

podeszłego.

Historycznie wywodzi się z interny, jako
"królowej nauk medycznych", ale aktualnie
obejmuje

również

inne

zagadnienia

związane

ze

schorzeniami

wieku

podeszłego, czerpiąc z m.in. z medycyny
rodzinnej,

neurologii

czy

psychiatrii.

Geriatrii nie należy mylić z gerontologią,
która jest nauką o procesach starzenia się.

Wraz z procesem starzenia się organizmu w
ciele i psychice zachodzą charakterystyczne
zmiany. Rozwijają się choroby wieku
starczego takie jak choroba Alzheimera,
Parkinsona

czy

nadciśnienie

tętnicze.

Następują również zmiany w fizjologii.
Klasyfikacja wiekowa pacjentów jest różna
w różnych krajach, wiekiem granicznym jest
60. rok życia. W Polsce przyjęto jako wiek
graniczny 65 rok życia.

Na całym świecie obserwuje się wzrost
populacji osób starszych. Wydłużenie
średniego czasu życia paradoksalnie
zwiększyło liczbę chorych z chorobami
przewlekłymi i ich powikłaniami. Większość
pacjentów po 65 r.ż. pozostaje pod opieką.
Wymagają oni specyficznego, właściwego
dla wieku i stanu psycho- fizycznego
podejścia. Znajomość zasad postępowania
z chorymi w starszym wieku jest konieczna
dla prawidłowej ich pielęgnacji.

Osoba w wieku

podeszłym ma za sobą

wiele lat dorobku

życiowego, pragnie

cieszyć się swoimi

dokonaniami. Z reguły w

tej grupie wiekowej

aktywność życiowa ulega

znacznemu zmniejszeniu.

Schyłek życia wiąże się

ze współistnieniem wielu

dodatkowych schorzeń,

które znacząco

pogarszają komfort życia

przysparzając

dodatkowych dolegliwości

i cierpień.

Komunikacja jest jedną z najważniejszych
życiowych aktywności społecznych człowieka.
Sprawia, że czuje się on częścią większej całości
i stanowi podstawę wspólnoty doświadczeń,
jaką dzieli z innymi ludźmi. Pozwala też na
stwarzanie

i

utrzymywanie

więzi

ze

społecznością, w której żyje. Jest ważnym
elementem życia, który buduje i który także w
pewien sposób odzwierciedla sferę intymnych
kontaktów między ludźmi. Porozumiewanie się
jest niezbędne dla ludzkiego przetrwania tak jak
oddychanie i odżywianie.

Środki komunikacyjne są wspólnym dobrem
ludzi, stanowią system ich relacji i
zachowań. Komunikowanie powinno więc
obejmować zarówno język werbalny, jak i
wszystkie, funkcjonujące w danej kulturze,
formy przekazu.

Warto pamiętać, że choć porozumienie
z osobą starszą bywa prawdziwym
wyzwaniem, powinniśmy je podjąć.
Dzięki utrzymaniu ciepłych relacji z
sędziwym bliskim, pogłębimy szacunek
dla naszych więzi i pomagamy poprawić
jakość życia wiekowych przyjaciół.

O CZYM TRZEBA PAMIĘTAĆ

• Zmiany fizyczne mają wpływ na jakość

komunikowania się
Związane z wiekiem pogorszenie możliwości
fizycznych czyni komunikację trudniejszą.
Jednym z najpowszechniejszych tu problemów
jest niedosłuch, który sprawia, że trudniej
zrozumieć rozmówcę. Starszy interlokutor
kilkakrotnie prosi o powtórzenie komunikatu
zniechęcając się tym, zaś młodszy (my) irytuje
się z powodu konieczności nadmiernie głośnego
- jego zdaniem - wypowiadania kwestii.

JAK SOBIE Z TYM PORADZIĆ

Przede wszystkim, należy wyrażać się
jasno, mówić głośno, wyraźnie, bez
pośpiechu. Być może warto podsunąć
pomysł o aparacie słuchowym przy
znacznym pogorszeniu słuchu.

Niektóre

osoby

starsze

doświadczają

niekorzystnych zmian w zdolności mówienia,
ich głos staje się słabszy, mniej wyraźny,
trudniejszy do zrozumienia. Problemem może
być także pogarszający się wzrok. Nie bierz do
siebie tego, że nawet bliska ci starsza osoba nie
rozpozna cię od razu.

Normą jest także to, iż wielu starszych
ludzi doświadcza kłopotów z pamięcią.
W większości przypadków pogorszeniu
ulega pamięć krótkotrwała (służąca do
czasowego zapamiętywania danych
zmysłowych lub informacji pobranej z
pamięci

długotrwałej),

co

czyni

trudniejszym zapamiętanie wydarzeń
mających miejsce ostatnio. Trzeba więc
wykazać się cierpliwością, aby nie
intensyfikować nieporozumień i irytacji
z obu stron.

Szacunek dla osób

starszych.

Należy pamiętać, iż osoba będąca w
podeszłym wieku przeszła wiele w swoim
życiu i należy jej się poważanie z naszej
strony. Zwracamy się w taki sposób by nie
urazić rozmówcy. Nie posługujemy się
zwrotami typu „dziadku, babciu”, gdyż
osoby te nie są naszymi znajomymi lecz
pacjentami, którymi się opiekujemy.
Dopuszczalne jest zwracanie się per „Pani
Barbaro, Panie Krzysztofie”.

Pozwól osobom starszym

powspominać i okazać żal.

Sędziwy

wiek

wiąże

się

z

rozległym

doświadczeniem, także przykrym. Osoba starsza
zna uczucia rodzące się w wyniku utraty przyjaciół
i krewnych, konieczności rezygnacji z pracy,
zmiany dotychczasowego stylu życia, pojawienia
się kłopotów ze zdrowiem. To wszystko rzutuje na
sposób postrzegania świata i siebie. Smutek i żal
może

doprowadzić

do

depresji,

alienacji,

drażliwości. Jeśli zauważysz objawy tego rodzaju,
postaraj się o profesjonalną pomoc medyczną lub
psychologiczną dla osoby starszej.

Szanuj wiedzę rozmówcy i wartości

przezeń wyznawane.

To niezbywalny element dobrej komunikacji ludzi
w każdym wieku, ale różnica pokoleniowa może
sprawić,

że

znacznie

trudniej

młodszym

rozmówcom pogodzić się z diametralnie innymi
ideami

wyznawanymi

przez

starszego

interlokutora. Warto mieć wzgląd na odmienne
doświadczenia i czasy, na które przypadały młode
lata naszego dyskutanta. Ludzie starsi są bardziej
wyczuleni na przejawy postponowania ich
poglądów,

łatwo

im

sprawić

przykrość.

Delikatność we wszelkich sporach z nimi jest
warunkiem dobrej komunikacji.