Psychologiczne

konsekwencje

chorób i

niepełnospraw

ności

Zjawiska chorobowe źle oddziałują na psychikę

człowieka, gdyż dana osoba nie może realizować
swoich potrzeb, aspiracji oraz przystosować się do
zmiany środowiska. Osoba chora jest w trudnej
sytuacji ,gdyż nastąpiła zmiana w jej życiu ,
odczuwa brak wiedzy o swojej chorobie, odczuwa
także lęk, strach, niepewność ,przygnębienie,
rozdrażnienie ,niepokój, beznadziejność i pustkę
mogą wystąpić czasem zaburzenia świadomości.
Każdy rodzaj choroby, pobyt w szpitalu wywołuje
pewien stan psychiczny, na który każda osoba
reaguje inaczej. Zaburzenie stanu emocjonalnego
człowieka jest bardzo ważne, gdyż ma ono wpływ
nie tylko na psychikę ale i na zdrowie.

W sytuacji choroby wyzwalają się w

człowieku różne odniesienia wobec niej.
Wymienia się pięć sposobów patrzenia na
chorobę. Należą do nich:



wyzwanie, czyli trudność, którą trzeba

rozwiązać



wróg, którego trzeba pokonać



kara, którą trzeba ponieść



ucieczka od odpowiedzialności i problemów

życiowych



wartość, która rozwija i pogłębia

wewnętrznie.

W sytuacji klęski osoba przewlekle chora

znajduje się w utrwalonym:



stanie rozpaczy



przygnębienia



apatii



pesymizmu,

który wyraża się w biernej i bezmyślnej

rezygnacji, względnie w nierozumnym buncie
w stosunku do konieczności losu. Sytuacja ta
może człowieka załamać i prowadzić do
ucieczki w śmierć samobójczą lub
psychologiczną.



Apatia to obojętność na samego siebie i

otaczający świat. Łączy się to z brakiem
jakiejkolwiek aktywności. Chory dostrzega
swoja sytuacje negatywnie, traci wiarę w sens
życia. Niezwykle ważne jest wspieranie takiej
osoby i wzbudzenie w niej zainteresowania
oraz siły do walki z dolegliwością.
Przygnębienie można rozpoznać na podstawie
obserwacji osoby chorej. Jest ona małomówna,
spowolniała, niektóre ruchy wykonuje
niezgrabnie, unika kontaktu z innymi,
rezygnuje z zainteresowań, sprawia wrażenie
nieobecnego , często płacze. Mogą wystąpić
zaburzenia łaknienia oraz snu.

Stanom chorobowym towarzyszy też

wcześniej wspomniany lęk. Jest on
rozpoznawalny przez :



unikanie spojrzeń w oczy



napięcie mięśni twarzy i rąk



skulona postawa ciała

Może zdążyć się również ,że chory

ukrywa przezywanie lęku i zachowuje się
beztrosko np. dowcipkując na temat
swojej sytuacji.



Pozytywna akceptacja wyraża się w świadomym

pogodzeniu z chorobą i radzeniu sobie w nowej
sytuacji życiowej. Akceptacja o charakterze
negatywnym prowadzi natomiast do ucieczki od
trudności i konfliktów życiowych w chorobę.
Choroba może być także twórczym czynnikiem
rozwoju. Wówczas jest przyjmowana jako dar,
życiowe zadanie, szansa i zmusza człowieka do
podjęcia decyzji wyjścia na drogę swojego
przeznaczenia. Uznając chorobę za twórczy
czynnik rozwoju, chory rozszerza kontakt ze
sobą i innymi ludźmi. Wykorzystuje ten czas na
przemyślenie i wzmacnia osobiste kontakty.



Niepełnosprawność może być dla człowieka przeszkodą,
stratą, ulgą, korzyścią lub wartością. Traktowana jako
przeszkoda łączy dwa określenia: wyzwanie i wróg.
Przyjmując chorobę jako wyzwanie, człowiek podejmuje
walkę, przeciwstawia się schorzeniu oraz własnej słabości.
Uznanie choroby za wroga kształtuje u chorego gotowość
poddania się i rezygnacji. Rozróżnienia się dwa etapy
rezygnacji :



wczesną, która powstaje w momencie pierwszego
pesymistycznego obrazu choroby



późniejszą, której podłożem jest stopniowe zanikanie
nadziei w trakcie toczącego się procesu chorobowego.
Przyjęcie choroby jako ulgi powoduje usprawiedliwienie
wobec siebie i innych. Człowiek może także traktować
niepełnosprawność jako korzyść objawiającą się
zainteresowaniem, współczuciem i troską innych. Pod
wpływem choroby osoba cierpiąca może zmienić
postrzeganie wartości wobec życia i innych ludzi.

Człowiek chory przechodzi przez trzy

etapy związane z
chorobą/niepełnosprawnością:



etap zaskoczenia-

rozdrażnienie,

niepokój i zawstydzenie, strach,
agresja, depresja



etap poszukiwania równowagi – próba

pogodzenia się z zaistniałą sytuacją



etap uwolnienia się od uzależnień

chorobowych- pogodzenie się z diagnozą
i próba normalnego funkcjonowania.