Psychologiczne

Psychologiczne

aspekty niektórych

aspekty niektórych

chorób i

chorób i

niepełnosprawnośc

niepełnosprawnośc

i.

i.

Choroba-

Choroba-

stan nieprawidłowego

stan nieprawidłowego

funkcjonowania organizmu najczęściej

funkcjonowania organizmu najczęściej

spowodowany czynnikami zewnętrznymi.

spowodowany czynnikami zewnętrznymi.

Niepełnosprawność

Niepełnosprawność

jest zjawiskiem

jest zjawiskiem

wieloaspektowym. Osoby

wieloaspektowym. Osoby

niepełnosprawne można

niepełnosprawne można

scharakteryzować w oparciu o dwa

scharakteryzować w oparciu o dwa

podstawowe kryteria subiektywne i

podstawowe kryteria subiektywne i

obiektywne.

obiektywne.

Według kryterium subiektywnego osobą

Według kryterium subiektywnego osobą

niepełnosprawną jest każdy człowiek,

niepełnosprawną jest każdy człowiek,

który uznaje siebie za osobę

który uznaje siebie za osobę

niepełnosprawną. Jego subiektywne

niepełnosprawną. Jego subiektywne

przekonanie o tym (że z racji trwałego

przekonanie o tym (że z racji trwałego

uszkodzenia organizmu nie jest w

uszkodzenia organizmu nie jest w

stanie poradzić sobie z normalnymi

stanie poradzić sobie z normalnymi

wymaganiami otoczenia), powoduje że

wymaganiami otoczenia), powoduje że

zaczyna traktować siebie w szczególny

zaczyna traktować siebie w szczególny

sposób.

sposób.

W kryterium obiektywnym wyróżniamy 2

W kryterium obiektywnym wyróżniamy 2

modele: medyczny i społeczny.

modele: medyczny i społeczny.

Model

Model

medyczny-

medyczny-

niepełnosprawność rozpatrywana jest jako efekt,

niepełnosprawność rozpatrywana jest jako efekt,

rezultat uszkodzenia organizmu. Jakikolwiek poważny i trwały

rezultat uszkodzenia organizmu. Jakikolwiek poważny i trwały

defekt narządu lub układu organizmu, który utrudnia życie jest

defekt narządu lub układu organizmu, który utrudnia życie jest

podstawą rozpoznawania niepełnosprawności. Biorąc pod uwagę

podstawą rozpoznawania niepełnosprawności. Biorąc pod uwagę

różne typy uszkodzeń, najczęściej wyróżnia się następujące rodzaje

różne typy uszkodzeń, najczęściej wyróżnia się następujące rodzaje

niepełnosprawności:

niepełnosprawności:

-

dotyczące układu ruchowego (amputacje kończyn, zanik mięśni,

dotyczące układu ruchowego (amputacje kończyn, zanik mięśni,

niewykształceni kończyn, reumatyzm itd.)

niewykształceni kończyn, reumatyzm itd.)

-

dotyczące narządów zmysłów ( wady wzroku i słuchu,

dotyczące narządów zmysłów ( wady wzroku i słuchu,

głuchoślepota),

głuchoślepota),

-

dotyczący narządu mowy (defekty aparatu głosowego: krtani,

dotyczący narządu mowy (defekty aparatu głosowego: krtani,

języka, zniekształcenie ust itd.)

języka, zniekształcenie ust itd.)

-

dotyczące narządów wewnętrznych (układów: oddechowego,

dotyczące narządów wewnętrznych (układów: oddechowego,

krążenia, trawiennego, hormonalnego itd.)

krążenia, trawiennego, hormonalnego itd.)

-

dotyczące układu nerwowego- ośrodkowego i obwodowego

dotyczące układu nerwowego- ośrodkowego i obwodowego

(choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, hemiplegia,

(choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, hemiplegia,

paraplegia itd.).

paraplegia itd.).

-

dotyczące dodatkowych uszkodzeń wynikających z procesu

dotyczące dodatkowych uszkodzeń wynikających z procesu

leczenia (amputacja piersi, wszczep ślimakowaty, transplantacja

leczenia (amputacja piersi, wszczep ślimakowaty, transplantacja

narządów itd.; Majewski, 1995)

narządów itd.; Majewski, 1995)

Model

Model

społeczny-

społeczny-

niepełnosprawność

niepełnosprawność

traktowana jest tutaj jako upośledzenie

traktowana jest tutaj jako upośledzenie

wynikające z utraty ważnych życiowo

wynikające z utraty ważnych życiowo

zdolności i umiejętności. Przyczynia się

zdolności i umiejętności. Przyczynia się

ono do pozbawienia człowieka szans na

ono do pozbawienia człowieka szans na

zajęcie takiej pozycji w strukturze

zajęcie takiej pozycji w strukturze

społecznej, która mogłaby być osiągnięta,

społecznej, która mogłaby być osiągnięta,

gdyby nie doszło do uszkodzenia

gdyby nie doszło do uszkodzenia

organizmu. Bardzo ważne jest usuwanie

organizmu. Bardzo ważne jest usuwanie

barier fizycznych i społecznych

barier fizycznych i społecznych

występujących pomiędzy osobami

występujących pomiędzy osobami

niepełnosprawnymi i pełnosprawnymi.

niepełnosprawnymi i pełnosprawnymi.