PSYCHOSPOŁECZNE ASPEKTY OKRESU DORASTANIA 4I2011
Profilaktyka społeczna: z grec. Prophylassein
Co to:
-działania o charakterze destrukcyjnym: niszczą zło (przyczyny, czynniki sprzyjające powstawaniu negatywnych zjawisk)
-konstruktywne: wpajają wzorce porządne
Profilaktyka najczęściej jest stosowana odnośnie uzależnień.
Cele profilaktyki:
- rozpowszechnienie prawdziwych i rzetelnych informacji o zjawiskach, których profilaktyka dotyczy
- kształtowanie umiejętności interpersonalnych
- rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji oraz rozwiązywania problemów
- kształtowanie umiejętności do wybierania pozytywnych, a nie negatywnych stylów życia
Należy:
- kształtować reguły prawne i społeczne
- wcześnie rozpoznawać problemy
Aby realizować profilaktykę należy przeprowadzić:
-analiza sytuacji wychowanka i jego otoczenia (pozwala postawić prognozę)
-rozwijanie dobrych relacji z grupą
-rozwijanie odpowiedzialności
-dbanie o środowisko rodzinne, społeczne, pracy
-kształtowanie reguł prawnych i społecznych zgodnych z potrzebami społecznymi i wspierającymi model dobrego stylu życia
-wspomaganie jednostek przez działanie różnego rodzaju instytucji i organizacji kulturalnych
-podejmowanie świadomych działań profilaktycznych
3 formy działań profilaktycznych:
-ochrona społeczna przed jednostkami niedostosowanymi
-ochrona dzieci i młodzieży przed niekorzystnymi warunkami rozwoju psychicznego i moralno-społecznego
-ochrona dzieci i młodzieży zagrożonych wykolejeniem przed nasileniem się niekorzystnych tendencji
Aby działania profilaktyczne były skuteczne musi to być działanie całościowe, kompleksowe. Czynności:
-ustalenie etiologii danego zjawiska patologicznego (diagnoza, rozpoznanie; geneza zjawiska, struktura, prognoza)
-szukanie sposobów likwidacji przyczyn
Funkcje profilaktyki:
Szybka diagnoza zwiększa szanse profilaktyki.
Podejście behawioralne - dominuje (bada się zachowania).
Model oparty na teorii uczenia się: polega na wygaszaniu, nie wzmacnianiu.
W diagnozie ważne jest poznanie mechanizmów warunkowania klasycznego oraz instrumentalnego w celu ich wykorzystania w wychowaniu resocjalizacyjnym (manipulacja bodźcami sytuacyjnymi prowadzącymi do wygaszenie niepożądanej reakcji). Diagnoza ma pomóc w rozwiązaniu problemu patologii społecznej.
Skuteczność środków wychowawczych zależy od prawidłowego ich doboru opartego na znajomości sytuacji rodzinnej ucznia, jego powiązań koleżeńskich, rozpoznawania zainteresowań, cech osobowości i stanu zdrowia. Potrzebny jest wywiad środowiskowy i badania psychologiczne w poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Funkcja profilaktyki opiekuńczo-wychowawcza: dbanie o czas wolny i umiejętności społeczne.
Funkcja profilaktyczno-resocjalizacyjna: każde dziecko ma prawo do zpewnienia mu wychowania i warunków rozwoju.
Dwa zadania profilaktyki:
ELIMINACJA CZYNNIKÓW RYZYKA:
- cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstaniu zachowań ryzykownych (palenie, picie, narkotyki, wczesna aktywnośc seksualna, zachowania agresywne)
WZMACNIANIE - WARUNKCI CHRONIĄCE:
-cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność na działanie czynnika ryzyka (więź z rodzicami, zainteresowanie szkołą, religia, poszanowanie norm, przynależność do pozytywnej grupy)
Modele profilaktyki:
- tradycyjny: cel: znalezienie patologii' złożenia: uświadomienie skutków; spodziewane efekty: wiedza; forma oddziaływania: jednostkowy przekaz bierny; czas i zakres oddziaływania: sporadyczne akcje wśród nastolatków; realizatorzy: prelegencka i specjaliści
- współczesny: cel: promocja zdrowia; założenia: sięganie do przyczyn; spodziewane fekty: umiejętności; forma oddziaływania: dialog i aktywne uczestnictwo; czas i zakres oddziaływań: systematyczne; realizacja: nauczyciele
(niniejsza tabelka nie została do końca przepisana)