OCENA TOLERANCJI

WYSIŁKOWEJ

Jest to zdolność do długotrwałego

wykonywania wysiłku o określonej
intensywności, bez głębszych
zaburzeń homeostazy (np. wzrost
stężenia jonów wodorowych we krwi)
i upośledzenia funkcji narządów (np.
niedotlenienie mięśnia sercowego).

TOLERANCJA WYSIŁKOWA

Tolerancja wysiłkowa jest to także

zakres zdolności organizmu do
wykonywania pracy fizycznej od
momentu wystąpienia objawów
dyskomfortu do chwili potrzeby jej
przerwania.

Można ją zdefiniować jako zdolność do

ciężkiego lub długotrwałego wysiłku
fizycznego z udziałem dużych grup
mięśniowych.

Pojęcie to obejmuje również tolerancję

zaburzeń homeostazy
wewnątrzustrojowej wywołanej wysiłkiem
oraz zdolność organizmu do szybkiej ich
likwidacji po zakończeniu wysiłku.

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA



Świeży zawał serca



Niestabilne choroby wieńcowe



Jawna niewydolność serca



Zaburzenia rytmu groźne dla serca



Ostre zapalenie wsierdzia mięśnia
sercowego



Ostre zakrzepowe zapalenie żył



Choroby narządów ruchu i układu
nerwowego uniemożliwiające wykonanie
ćwiczenia

PRZECIWSKAZANIA

BEZWZGLĘDNE



Nadciśnienie płucne



Kardiomiopatia przerostowa



Wady zastawkowe i przeciekowe



Uogólniona miażdżyca



Nadciśnienie tętnicze źle
kontrolowane farmakologicznie

PRZECIWSKAZANIA WZGLĘDNE



Diagnostyka choroby niedokrwiennej serca



Ocena wydolności wieńcowej i fizycznej u
pacjentów z chorobami układów krążenia



Diagnostyka zaburzeń rytmu i przewodzenia w
różnych jednostkach chorobowych i ocena
leczenia



Wykrywanie innych utajnionych zaburzeń
czynności układu krążenia



Ocena sprawności fizycznej osób zdrowych i
chorych w celu ustalenia możliwości wykonania
przez nich określonych zawodów.

WSKAZANIA

Tolerancję wysiłkową bada się

najczęściej u ludzi chorych w celu
określenia dopuszczalnych dla nich
obciążeń w pracy zawodowej, czy
rehabilitacji.

Miarą tolerancji wysiłkowej jest

wielkość obciążenia, przy której
pojawiają się w określonym czasie
zaburzenia czynności dotkniętych
chorobą narządów lub zakłócenia
homeostazy.

U ludzi zdrowych tolerancja wysiłkowa

zależy od tych samych czynników,
które kształtują wydolność fizyczną i
wpływu warunków zewnętrznych, u
ludzi chorych natomiast tolerancję
wysiłków ograniczyć mogą
dodatkowo czynniki patologiczne.

Do oceny tolerancji wysiłkowej

najczęściej stosowane są wysiłki
submaksymalne i maksymalne.

To takie obciążenie pracą fizyczną

przy której jest osiągane
maksymalne pobieranie tlenu, jest to
wysiłek do odmowy.

Wysiłki maksymalne

Są wykonywane z intensywnością

poniżej wysiłków maksymalnych, do
osiągnięcia 70-85% maksymalnej
wiekowej częstości skurczów serca
(220-wiek).

Wysiłki submaksymalne



Wysiłek o danej intensywności powoduje
powstanie w organizmie określonego
kosztu energetycznego



Bardzo ważne jest określenie podczas
ustalenia programu testu wysiłkowego
przewidywanego zapotrzebowania na tlen



Koszt energetyczny wyraża się w
jednostkach mocy: watach (W) lub KJ/min.

 POZIOM ENERGETYCZNY



PWC170



test Bruce’a



próba Ruffiera

Do oceny tolerancji wysiłkowej mogą

być zastosowane następujące testy:



Obliczana jest wartość obciążenia
podczas wysiłku przy częstości
skurczów serca na poziomie 170
uderzeń/min



Podstawą do określenia wartości
wskaźnika PWC

170

jest liniowa

zależność między mocą wysiłku, a
częstością skurczów serca osiągana
w stanie równowagi fizjologicznej

PWC

170



Większa wartość wskaźnika PWC

170

oznacza większą moc wysiłku jaka
człowiek może wykonać przy
optymalnym funkcjonowaniu układu
krążenia.



Większa wartość wskaźnika PWC

170

jest więc równoznaczna z wyższą
wydolnością fizyczną o charakterze
tlenowym.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Wyniki maksymalnego poboru tlenu u studentek fizjoterapii

L/min
mL/min/kg

Tabela I.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Wyniki maksymalnego poboru tlenu u studentów fizjoterapii

L/min
mL/min/kg

Tabela II.

W przypadku małej wydolności można w

analogiczny sposób wyznaczyć wskaźnik
PWC

150

lub PWC

130

np. u osób starszych lub

poddawanych procesom rehabilitacyjnym.

Tolerancja wysiłku u tych ludzi jest bardzo

mała i wymaga dokładnego określenia.

Jest to zadanie trudniejsze niż u sportowców,

gdyż osoby wytrenowane lepiej tolerują
wysiłek fizyczny i ewentualne niedogodności
związane z przeprowadzaniem próby.



Test wykonuje się na bieżni ruchomej



Polega on na zwiększaniu co 3 min
szybkości przesuwu bieżni i kąta jej
nachylenia



Wykonuje się go do osiągnięcia tak
zwanego tętna submaksymalnego,
czyli 85% wartości tętna
maksymalnego.

TEST BRUCE’A



Badany wykonuje 30 przysiadów w
czasie 30 sekund i następnie oznacza
się częstość tętna w trzech
przedziałach czasowych:

o

w spoczynku,

o

bezpośrednio po próbie,

o

po 1 minucie odpoczynku,



Z uzyskanych wyników pomiarów
obliczamy tzw. wskaźnik Ruffiera.

PRÓBA RUFFIERA

Pacjenci cierpiący na różne choroby,

będący na różnych etapach
usprawniania rehabilitacyjnego mogą
reprezentować bardzo różny poziom
tolerancji wysiłkowej.

Z tego powodu obciążenie wysiłkiem

ćwiczeń rehabilitacyjnych powinno
być indywidualnie planowane zgodnie
z możliwościami osobniczymi chorego.

Brak charakterystyki fizjologicznej każdego

pacjenta prowadzi często w praktyce do
połączenia zestawów ćwiczeń w których
obciążenia są np. dla pewnej liczby
pacjentów zbyt słabe i powodują
opóźnienie procesu usprawniania.

Może zaistnieć także sytuacja odwrotna,

gdzie te zbiorowe ćwiczenia stanowią dla
określonej grupy chorych obciążenia zbyt
duże, doprowadzają do przemęczenia,
nawrotu choroby i zniechęcają osoby
niepełnosprawne do rehabilitacji.

U ludzi zdrowych, w pełni sprawnych fizycznie

możemy bez ograniczeń badać stan ich
wydolności fizycznej, stosując najróżniejsze
testy diagnostyczne bez obawy o
spowodowanie chorobowego przeciążenia
ustroju, natomiast u osób chorych lub
będących w okresie pourazowej rehabilitacji,
oraz u osób pozostających w stałym
niedowładzie motorycznym testy
funkcjonalne stosować powinniśmy bardzo
ostrożnie zgodnie z ich indywidualna
tolerancja obciążeń wysiłkowych.

Określenie stanu tolerancji wysiłkowej

osób niepełnosprawnych w rożnych
okresach leczenia może być bardzo
pomocne w ocenie postępów
rehabilitacji, pozwala bardziej świadomie
dozować obciążenia treningowe i nie
dopuszczać do przeciążeń
czynnościowych aparatu ruchu i układu
oddechowo-krążeniowego.

Tolerancja wysiłkowa zależna jest od stanu

wydolności fizycznej pacjenta i wzrost tej
cechy osobniczej uzyskany w trakcie
ćwiczeń powiększa o pewien zakres
tolerancje obciążeń wysiłkowych, co
pozwala stopniowo poszerzać program
usprawniania, przyczyniając się do
szybszego powrotu do zdrowia lub
pełniejszej kompensacji utraconych
funkcji.

„Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” Stanisław

Kozłowski, Krystyna Nazar

,,Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego” Artur

Jaskólski

,,Fizjologia sportu” Aleksander Ronikier

,,Diagnostyka czynnościowa osób

niepełnosprawnych”

Aleksander Ronikier

Bibliografia

Tabela I.
Maksymalny pobór tlenu – kobiety. Normy dla

studentów fizjoterapii (Boraczyński T. i in.)

Tabela II
Maksymalny pobór tlenu – mężczyźni. Normy dla

studentów fizjoterapii (Boraczyński T. i in.)

Spis tabel