1

1

ALEKSANDER RONIKIER

ALEKSANDER RONIKIER

ALEKSANDER RONIKIER

ALEKSANDER RONIKIER

Definicje i charakterystyka

Definicje i charakterystyka

tolerancji wysiłkowej

tolerancji wysiłkowej

i diagnostyki fizjologicznej w

i diagnostyki fizjologicznej w

fizjoterapii

fizjoterapii

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA

2

2





HISTORIA BADAŃ W FIZJOLOGII WYSIŁKU i

HISTORIA BADAŃ W FIZJOLOGII WYSIŁKU i

DIAGNOSTYCE

DIAGNOSTYCE



NAJSŁYNIEJSZE SZKOŁY AMERYKAŃKIE I SKANDYNA-

NAJSŁYNIEJSZE SZKOŁY AMERYKAŃKIE I SKANDYNA-

WSKA( HARVARD,KAROLIŃSKA INSTYTUT,KOPENHAGA

WSKA( HARVARD,KAROLIŃSKA INSTYTUT,KOPENHAGA

PRZYCZYNY POWSTANIA NAUKI

PRZYCZYNY POWSTANIA NAUKI

(FIZJOLOGIA

(FIZJOLOGIA

WYSIŁKU, DIAGNOSTYKA FIZJOLOGICZNA)

WYSIŁKU, DIAGNOSTYKA FIZJOLOGICZNA)



1.POCZĄTEK XX WIEKU- DYNAMICZNY ROZWÓJ PRACY

1.POCZĄTEK XX WIEKU- DYNAMICZNY ROZWÓJ PRACY

PRZEMYSŁOWEJ O DUŻEJ KOMPONENCIE PRACY

PRZEMYSŁOWEJ O DUŻEJ KOMPONENCIE PRACY

FIZYCZNEJ

FIZYCZNEJ

KONIECZNOŚC BADAŃ OBCIĄŻEŃ FIZYCZNYCH

KONIECZNOŚC BADAŃ OBCIĄŻEŃ FIZYCZNYCH



2.W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM I PO II WOJNIE

2.W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM I PO II WOJNIE

ŚWIATOWEJ ROZWÓJ WF I SPORTU.ROLA

ŚWIATOWEJ ROZWÓJ WF I SPORTU.ROLA

WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W WOJSKU

WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W WOJSKU

( C.I.W.F.).

( C.I.W.F.).

3

3



3.OSTATNIE 10-LECIA ROZWÓJ NIEBYWAŁY SPORTU

3.OSTATNIE 10-LECIA ROZWÓJ NIEBYWAŁY SPORTU

WYCZYNOWEGO ( OLIMPIJSKIEGO) I KONIECZNOŚĆ

WYCZYNOWEGO ( OLIMPIJSKIEGO) I KONIECZNOŚĆ

BADAŃ CZYNNOŚCIOWYCH. ROZWÓJ REKREACJI

BADAŃ CZYNNOŚCIOWYCH. ROZWÓJ REKREACJI

RUCHOWEJ JAKO CZYNNIKA PREWENCJI ZDROWOTNEJ.

RUCHOWEJ JAKO CZYNNIKA PREWENCJI ZDROWOTNEJ.



4.ROZWÓJ REHABILITACJI RUCHOWEJ ( LATA 60-

4.ROZWÓJ REHABILITACJI RUCHOWEJ ( LATA 60-

TE).POWSTANIE REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ I

TE).POWSTANIE REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ I

LECZENIA RUCHEM (

LECZENIA RUCHEM (

OCENA KLINICZNA

OCENA KLINICZNA

,

,

TOLERANCJA

TOLERANCJA

OBCIĄŻEŃ, DIAGNOSTYKA SCHORZEŃ,NORMY,

OBCIĄŻEŃ, DIAGNOSTYKA SCHORZEŃ,NORMY,

UBEZPIECZENIA, SPORT NIEPEŁNOSPRAWNYCH.)

UBEZPIECZENIA, SPORT NIEPEŁNOSPRAWNYCH.)



WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

NAJWAŻNIEJSZA CECHĄ OSOB-

NAJWAŻNIEJSZA CECHĄ OSOB-

NICZĄ NASTĘPNIE : GIBKOŚĆ, WYTRZYMAŁOŚĆ, SIŁA

NICZĄ NASTĘPNIE : GIBKOŚĆ, WYTRZYMAŁOŚĆ, SIŁA

MIĘŚNIOWA, KOORDYNACJA RUCHU, MOC WYSIŁKU,

MIĘŚNIOWA, KOORDYNACJA RUCHU, MOC WYSIŁKU,

ZAKRES RUCHU, CZAS REAKCJI.)

ZAKRES RUCHU, CZAS REAKCJI.)

4

4

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

ZDOLNOŚĆ DO REALIZOWANIA CIĘŻKICH LUB DŁUGOTRWAŁYCH

ZDOLNOŚĆ DO REALIZOWANIA CIĘŻKICH LUB DŁUGOTRWAŁYCH

WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH Z UDZIAŁEM DUŻYCH GRUP

WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH Z UDZIAŁEM DUŻYCH GRUP

MIĘŚNI, BEZ SZYBKIEGO NARASTANIA ZMĘCZENIA I

MIĘŚNI, BEZ SZYBKIEGO NARASTANIA ZMĘCZENIA I

WARUNKUJĄCYCH JEGO ROZWÓJ ZMIAN W ŚRODOWISKU

WARUNKUJĄCYCH JEGO ROZWÓJ ZMIAN W ŚRODOWISKU

WEWNĘTRZNYM ORGANIZMU

WEWNĘTRZNYM ORGANIZMU



CECHĘ TĘ WARUNKUJĄ;

CECHĘ TĘ WARUNKUJĄ;

1.SPRAWNOŚĆ FUNKCJI ZAOPATRZENIA TLENOWEGO I

1.SPRAWNOŚĆ FUNKCJI ZAOPATRZENIA TLENOWEGO I

AKTYWIZACJA PROCESÓW BIOCHEMICZNYCH DECYDUJĄCYCH

AKTYWIZACJA PROCESÓW BIOCHEMICZNYCH DECYDUJĄCYCH

O WYKORZYSTANIU TLENOWYCH ŹRÓDEŁ ENERGII

O WYKORZYSTANIU TLENOWYCH ŹRÓDEŁ ENERGII



2. WIELKOŚĆ ZASOBÓW SUBSTRATÓW ENERGETYCZNYCH W

2. WIELKOŚĆ ZASOBÓW SUBSTRATÓW ENERGETYCZNYCH W

MIĘŚNIACH I INNYCH TKANKACH ORAZ SPRAWNOŚĆ ICH

MIĘŚNIACH I INNYCH TKANKACH ORAZ SPRAWNOŚĆ ICH

MOBILIZACJI

MOBILIZACJI

5

5



3. SPRAWNOŚĆ PROCESÓW

3. SPRAWNOŚĆ PROCESÓW

WYRÓWNUJĄCYCH ZMIANY W

WYRÓWNUJĄCYCH ZMIANY W

ŚRODOWISKU WEWNĘTRZNYM

ŚRODOWISKU WEWNĘTRZNYM

ORGANIZMU

ORGANIZMU

SPOWODOWANYCH WYSIŁKIEM

SPOWODOWANYCH WYSIŁKIEM



4.

4.

SKUTECZNE ELIMINOWANIE ZMIAN

SKUTECZNE ELIMINOWANIE ZMIAN

ZMĘCZENIOWYCH W ORGANIZMIE

ZMĘCZENIOWYCH W ORGANIZMIE



TOLERANCJA WYSIŁKU OSÓB

TOLERANCJA WYSIŁKU OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

TO ZDOLNOŚĆ REALIZACJI WYSIŁKU DO

TO ZDOLNOŚĆ REALIZACJI WYSIŁKU DO

MOMENTU WYSTĄPIENIA NIEKORZYSTNYCH

MOMENTU WYSTĄPIENIA NIEKORZYSTNYCH

REAKCJI ZE STRONY NARZĄDÓW LUB

REAKCJI ZE STRONY NARZĄDÓW LUB

UKŁADÓW ZAJĘTYCH SCHORZENIEM

UKŁADÓW ZAJĘTYCH SCHORZENIEM

6

6

Próby wysiłkowe stosowane w praktyce

Próby wysiłkowe stosowane w praktyce

rehabilitacyjnej mają różnorodne

rehabilitacyjnej mają różnorodne

zastosowanie.

zastosowanie.



poziom zdolności wysiłkowej (

poziom zdolności wysiłkowej (

wydolność

wydolność

tlenowa i beztlenowa),

tlenowa i beztlenowa),

obciążenia względne stosowane w treningu

obciążenia względne stosowane w treningu

ogólnorozwojowym i kinezyterapii (odsetkowe

ogólnorozwojowym i kinezyterapii (odsetkowe

wartości VO

wartości VO

2

2

max; MET lub maksymalnej siły

max; MET lub maksymalnej siły

mięśniowej),

mięśniowej),



charakter adaptacji wysiłkowej układu

charakter adaptacji wysiłkowej układu

krążenia

krążenia



cechy tolerancji wysiłkowej np. moment

cechy tolerancji wysiłkowej np. moment

pojawienia się bólu wieńcowego lub

pojawienia się bólu wieńcowego lub

wystąpienia chromania przestankowego.

wystąpienia chromania przestankowego.

7

7

Różnorodność prób czynnościowych oraz

Różnorodność prób czynnościowych oraz

różne sposoby interpretacji wskaźników

różne sposoby interpretacji wskaźników

adaptacji wysiłkowej, wymagają stosowania

adaptacji wysiłkowej, wymagają stosowania

standardowej aparatury i sprawdzonych

standardowej aparatury i sprawdzonych

procedur postępowania oraz posługiwania

procedur postępowania oraz posługiwania

się właściwą i poprawną terminologią

się właściwą i poprawną terminologią

(A.Ronikier ,”

(A.Ronikier ,”

Diagnostyka

Diagnostyka

czynnościowa osób

czynnościowa osób

niepełnosprawnych

niepełnosprawnych

, AWF Warszawa,1997”) ).

, AWF Warszawa,1997”) ).

Rozpatrując bezpośredni i ogólny wpływ ćwiczeń

Rozpatrując bezpośredni i ogólny wpływ ćwiczeń

fizycznych na organizm należy uwzględniać:

fizycznych na organizm należy uwzględniać:





rodzaj wysiłku (statyczny, dynamiczny, krótko- i

rodzaj wysiłku (statyczny, dynamiczny, krótko- i

długoterminowy, lokalny lub ogólny);

długoterminowy, lokalny lub ogólny);





wielkość stosowanego obciążenia;

wielkość stosowanego obciążenia;





fakt, że wysiłki fizyczne wywierają wpływ przede

fakt, że wysiłki fizyczne wywierają wpływ przede

wszystkim na układ krążenia.

wszystkim na układ krążenia.





nietolerancji wysiłku

nietolerancji wysiłku

.

.

8

8

Szczególnie ważna jest ocena nieprawidłowości

Szczególnie ważna jest ocena nieprawidłowości

w reakcjach układu krążenia, mogąca rzutować na

w reakcjach układu krążenia, mogąca rzutować na

pogorszenie stanu zdrowia.

pogorszenie stanu zdrowia.

W wielu przypadkach nie zawsze można odnieść się

W wielu przypadkach nie zawsze można odnieść się

do norm opracowanych dla populacji osób zdrowych.

do norm opracowanych dla populacji osób zdrowych.

Stopień niesprawności, schorzenia towarzyszące,

Stopień niesprawności, schorzenia towarzyszące,

przyjmowane leki, wiek i płeć badanych, czas

przyjmowane leki, wiek i płeć badanych, czas

ograniczenia aktywności ruchowej (bed rest

ograniczenia aktywności ruchowej (bed rest

syndrome) oraz obniżenie wytrzymałości i siły

syndrome) oraz obniżenie wytrzymałości i siły

mięśniowej wskazują na celowość stosowania

mięśniowej wskazują na celowość stosowania

indywidualnych reguł postępowania (

indywidualnych reguł postępowania (

A.Ronikier,1997).

A.Ronikier,1997).

9

9

Definicje, normy, sposoby oznaczania

ocenianych parametrów wysiłkowych testów

spirometrycznych

Parametr

Parametr

(skrót)

(skrót)

Opis

Opis

Normy

Normy

Maksymaln

Maksymaln

e zużycie

e zużycie

tlenu na

tlenu na

minutę

minutę

(VO

(VO

2

2

max)

max)

Oznaczone podczas

Oznaczone podczas

wysiłku o

wysiłku o

narastającym

narastającym

obciążeniu, w

obciążeniu, w

momencie gdy ilość

momencie gdy ilość

pobieranego tlenu

pobieranego tlenu

nie wzrasta, mimo

nie wzrasta, mimo

wzrostu obciążenia

wzrostu obciążenia

Mężczyźni:

Mężczyźni:

VO

VO

2

2

max

max

=aktualna

=aktualna

masa ciała x (50,72 x

masa ciała x (50,72 x

wiek) [ml/min]

wiek) [ml/min]

Kobiety:

Kobiety:

VO

VO

2

2

max

max

=(aktualna

=(aktualna

masa ciała + 43) x

masa ciała + 43) x

(22,78-0,17 x wiek)

(22,78-0,17 x wiek)

[ml/min]

[ml/min]

Szczytowe

Szczytowe

zużycie

zużycie

tlenu na

tlenu na

minutę

minutę

(VO

(VO

2

2

peak)

peak)

Zużycie tlenu na

Zużycie tlenu na

szczycie wysiłku

szczycie wysiłku

Zależy od stopnia

Zależy od stopnia

wydolności fizycznej

wydolności fizycznej

10

10

Próg beztlenowy (AT)

Próg beztlenowy (AT)

Poziom wysiłku, przy którym wytwarzanie energii w

Poziom wysiłku, przy którym wytwarzanie energii w

wyniku przemian tlenowych zaczyna być

wyniku przemian tlenowych zaczyna być

wspomagane przemianami beztlenowymi40-50%

wspomagane przemianami beztlenowymi40-50%

VO

VO

2

2

max; zależy od wieku

max; zależy od wieku

i stopnia wydolności fizycznej

i stopnia wydolności fizycznej

Puls tlenowy (Puls-O

Puls tlenowy (Puls-O

2

2

)

)

Iloraz zużycia tlenu na minutę (VO

Iloraz zużycia tlenu na minutę (VO

2

2

) do częstości akcji

) do częstości akcji

serca na minutę (HR) – określa wychwytywanego

serca na minutę (HR) – określa wychwytywanego

przez tkanki lub oddawanego O

przez tkanki lub oddawanego O

2

2

, w płucach na cykl

, w płucach na cykl

pracy serca (CPS)

pracy serca (CPS)

Puls-O

Puls-O

2

2

[ml/CPS] = VO

[ml/CPS] = VO

2peak

2peak

/HR

/HR

peak

peak

,

,

zależy od wieku, płci, treningu i zawartości

zależy od wieku, płci, treningu i zawartości

hemoglobiny

hemoglobiny

11

11

Ogólna wydolność fizyczna

Ogólna wydolność fizyczna

Wydolność fizyczna

Wydolność fizyczna

oznacza zdolność do ciężkich lub długotrwałych wysiłków

oznacza zdolność do ciężkich lub długotrwałych wysiłków

fizycznych, wykonywanych z udziałem dużych grup

fizycznych, wykonywanych z udziałem dużych grup

mięśniowych, bez szybko narastającego zmęczenia i

mięśniowych, bez szybko narastającego zmęczenia i

warunkujących jego rozwój zmian w środowisku

warunkujących jego rozwój zmian w środowisku

wewnętrznym organizmu.

wewnętrznym organizmu.

Pojęcie to obejmuje również tolerancję zmian

Pojęcie to obejmuje również tolerancję zmian

zmęczeniowych i zdolność do szybkiej ich likwidacji po jej

zmęczeniowych i zdolność do szybkiej ich likwidacji po jej

zakończeniu. (S.Kozłowski)

zakończeniu. (S.Kozłowski)

Wydolność aerobowa

Wydolność aerobowa

(aerobic capacity)

(aerobic capacity)

przyswajanie tlenu

przyswajanie tlenu

i zdolności zużywania go przez

i zdolności zużywania go przez

pracujące mięśnie. Zdolność pokrywania

pracujące mięśnie. Zdolność pokrywania

zapotrzebowania energetycznego pracujących

zapotrzebowania energetycznego pracujących

mięśni przez procesy tlenowe; zależna jest od

mięśni przez procesy tlenowe; zależna jest od

transportu tlenu

transportu tlenu

12

12

Wydolność anaerobowa

Wydolność anaerobowa

(anaerobic capacity)

(anaerobic capacity)

maksymalna ilość energii możliwa do

maksymalna ilość energii możliwa do

uzyskania w procesach beztlenowych w

uzyskania w procesach beztlenowych w

normalnych warunkach; mierzona jest

normalnych warunkach; mierzona jest

ilością pracy wykonanej z największą

ilością pracy wykonanej z największą

możliwą intensywnością w ciągu 30-60 s

możliwą intensywnością w ciągu 30-60 s

(lub średnią mocą uzyskaną w tym czasie)

(lub średnią mocą uzyskaną w tym czasie)

13

13

Zdolność wysiłkowa

Zdolność wysiłkowa

Komisja Fizjologii Pracy i Aktywności fizycznej KNF

Komisja Fizjologii Pracy i Aktywności fizycznej KNF

PAN, 1982

PAN, 1982

zespół właściwości psychofizycznych

zespół właściwości psychofizycznych

organizmu, umożliwiający wykonanie

organizmu, umożliwiający wykonanie

określonych czynności związanych

określonych czynności związanych

z obciążeniem fizycznym.

z obciążeniem fizycznym.

Wytrzymałość wysiłkowa

Wytrzymałość wysiłkowa

–

–

zdolność organizmu do

zdolność organizmu do

kontynuowania pracy fizycznej o

kontynuowania pracy fizycznej o

określonej intensywności.

określonej intensywności.

14

14

Adaptacja do wysiłku fizycznego

Adaptacja do wysiłku fizycznego

(physical exercise adaptation)

(physical exercise adaptation)

Słownik fizjologii człowieka,W.Traczyk,2000

Słownik fizjologii człowieka,W.Traczyk,2000



Adaptacja

Adaptacja

-Zmiany funkcjonalne i

-Zmiany funkcjonalne i

morfologiczne układów i narządów, doraźne lub

morfologiczne układów i narządów, doraźne lub

długotrwałe, umożliwiające wykonywanie

długotrwałe, umożliwiające wykonywanie

określonej pracy fizycznej; polegają m.in.. Na

określonej pracy fizycznej; polegają m.in.. Na

zapewnieniu zwiększonego dowozu tlenu i

zapewnieniu zwiększonego dowozu tlenu i

substratów energetycznych do komórek.

substratów energetycznych do komórek.



Zmiany morfologiczne i czynnościowe zachodzące

Zmiany morfologiczne i czynnościowe zachodzące

w przebiegu choroby czy w następstwie urazu

w przebiegu choroby czy w następstwie urazu

ograniczają zdolność do

ograniczają zdolność do

normalnej adaptacji

normalnej adaptacji

i

i

prowadzą do swego rodzaju

prowadzą do swego rodzaju

dezadaptacji

dezadaptacji

15

15

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa

oznacza zdolność do

oznacza zdolność do

wykonywania określonych wysiłków bez głębszych

wykonywania określonych wysiłków bez głębszych

zakłóceń homeostazy lub zaburzeń czynności narządów

zakłóceń homeostazy lub zaburzeń czynności narządów

wewnętrznych(S.Kozłowski

wewnętrznych(S.Kozłowski

).

).

Jej miarą jest czas wykonywania określonego wysiłku do

Jej miarą jest czas wykonywania określonego wysiłku do

momentu pojawienia się obiektywnych bądź

momentu pojawienia się obiektywnych bądź

subiektywnych objawów tych zaburzeń lub wielkość

subiektywnych objawów tych zaburzeń lub wielkość

obciążenia, przy którym w krótkim czasie pojawiają się

obciążenia, przy którym w krótkim czasie pojawiają się

te objawy.

te objawy.

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa

– zakres zdolności organizmu

– zakres zdolności organizmu

do wykonywania pracy fizycznej od momentu

do wykonywania pracy fizycznej od momentu

wystąpienia objawów dyskomfortu do chwili

wystąpienia objawów dyskomfortu do chwili

potrzeby jej przerwania. (Komisja fizjologii Pracy i

potrzeby jej przerwania. (Komisja fizjologii Pracy i

Aktywności Fizycznej KNF PAN, 1982).

Aktywności Fizycznej KNF PAN, 1982).

16

16

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa

Tolerance

Tolerance

– the capacity to endurance

– the capacity to endurance

pain or harship, such in harsh

pain or harship, such in harsh

environmental conditions or psychological

environmental conditions or psychological

stress

stress

Ocena tolerancji wysiłkowej

Ocena tolerancji wysiłkowej

–

–

w teście

w teście

kwalifikacyjnym (marsz na dystansie 2

kwalifikacyjnym (marsz na dystansie 2

km). W czasie 3 min. żwawego chodu –

km). W czasie 3 min. żwawego chodu –

tolerancja wątpliwa lub chorobowa

tolerancja wątpliwa lub chorobowa

17

17

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja powysiłkowa

Tolerancja powysiłkowa

– zdolność do

– zdolność do

szybkiego usuwania objawów zmęczenia.

szybkiego usuwania objawów zmęczenia.

Jej

miarą

są

wskaźniki

restytucji

Jej

miarą

są

wskaźniki

restytucji

powysiłkowej (wypoczynek), np. częstość

powysiłkowej (wypoczynek), np. częstość

tętna, częstość oddechów, RRs, stężenie

tętna, częstość oddechów, RRs, stężenie

kwasu mlekowego

kwasu mlekowego

Podwójny produkt (double product)

Podwójny produkt (double product)

–

–

iloczyn

HR

i

RRs,

wskaźnik

iloczyn

HR

i

RRs,

wskaźnik

zapotrzebowania mięśnia sercowego w

zapotrzebowania mięśnia sercowego w

tlen.

tlen.

18

18

Procesy beztlenowe

Procesy beztlenowe

4-Milimolowy próg mleczanowy (OBLA)

4-Milimolowy próg mleczanowy (OBLA)

-

-

łączy się z różną uciążliwością i tolerancją wysiłku

łączy się z różną uciążliwością i tolerancją wysiłku

(wyraźny wzrost stężenia mleczanów we krwi od 1-2

(wyraźny wzrost stężenia mleczanów we krwi od 1-2

mmol do ponad 6 mmol/litr krwi)

mmol do ponad 6 mmol/litr krwi)



Wytwarzanie mleczanu podczas wysiłków

Wytwarzanie mleczanu podczas wysiłków

submaksymalnych jest wykładnikiem udziału

submaksymalnych jest wykładnikiem udziału

procesów beztlenowych w metaboliźmie pracujących

procesów beztlenowych w metaboliźmie pracujących

mięśni.

mięśni.

Jest ono większe u ludzi o małej wydolności fizycznej.

Jest ono większe u ludzi o małej wydolności fizycznej.



Procesy beztlenowe (przy zachowanej równowadze

Procesy beztlenowe (przy zachowanej równowadze

czynnościowej) – zwiększenie stężenia mleczanu

czynnościowej) – zwiększenie stężenia mleczanu

w komórkach mięśniowych i we krwi, zmniejszenie zasobu

w komórkach mięśniowych i we krwi, zmniejszenie zasobu

zasad, obniżenie pH. Zmiany te

zasad, obniżenie pH. Zmiany te

przyczyniają się do

przyczyniają się do

zwiększenia uciążliwości pracy i narastania objawów

zwiększenia uciążliwości pracy i narastania objawów

zmęczenia

zmęczenia

.

.

19

19

Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa



U ludzi zdrowych tolerancja wysiłkowa zależy od

U ludzi zdrowych tolerancja wysiłkowa zależy od

tych samych czynników, które kształtują wydolność

tych samych czynników, które kształtują wydolność

fizyczną i wpływu warunków zewnętrznych

fizyczną i wpływu warunków zewnętrznych

(hipoksja wysokościowa, wysoka temperatura

(hipoksja wysokościowa, wysoka temperatura

otoczenia). U ludzi chorych ograniczają ją

otoczenia). U ludzi chorych ograniczają ją

dodatkowo czynniki patologiczne (zmiany

dodatkowo czynniki patologiczne (zmiany

niedokrwienne w sercu, hipoglikemia, przyjmowane

niedokrwienne w sercu, hipoglikemia, przyjmowane

leki) (S.Kozłowski).

leki) (S.Kozłowski).



W czasie wysiłków istnieje niewykorzystana

W czasie wysiłków istnieje niewykorzystana

„rezerwa” wentylacji płuc. Wielkość tej rezerwy

„rezerwa” wentylacji płuc. Wielkość tej rezerwy

może mieć znaczenie w kształtowaniu tolerancji

może mieć znaczenie w kształtowaniu tolerancji

wysiłkowej. Od proporcji między wentylacją płuc

wysiłkowej. Od proporcji między wentylacją płuc

aktualną a wielkością maksymalnej dowolnej

aktualną a wielkością maksymalnej dowolnej

wentylacji zależy uczucie duszności wysiłkowej.

wentylacji zależy uczucie duszności wysiłkowej.

20

20

Od

Od

obciążenia

obciążenia

względnego

względnego

zależy

zależy

także odczucie

także odczucie

duszności

duszności

wysiłkowej, tempo

wysiłkowej, tempo

zużycia substratów

zużycia substratów

węglowodanowych,

węglowodanowych,

wysiłkowy wzrost

wysiłkowy wzrost

temperatury ciała

temperatury ciała

i odczucie

i odczucie

ciężkości

ciężkości

pracy

pracy

(wg skali Borga).

(wg skali Borga).

21

21

Miażdżyca zarostowa tętnic

Miażdżyca zarostowa tętnic

kończyn dolnych

kończyn dolnych



Dostosowany do specyfiki choroby trening

Dostosowany do specyfiki choroby trening

fizyczny wydatnie przedłuża dystans

fizyczny wydatnie przedłuża dystans

bezbólowego chodu u ludzi dotkniętych

bezbólowego chodu u ludzi dotkniętych

chromaniem przestankowym (dwa razy i

chromaniem przestankowym (dwa razy i

więcej w ciągu 2-3 miesięcy).

więcej w ciągu 2-3 miesięcy).



Zwiększenie

Zwiększenie

tolerancji chodu

tolerancji chodu



nie świadczy tylko

nie świadczy tylko

o poprawie krążenia lub o korzystnych zmianach

o poprawie krążenia lub o korzystnych zmianach

metabolicznych w niedokrwionej kończynie. Może

metabolicznych w niedokrwionej kończynie. Może

być również wynikiem

być również wynikiem

zwiększenia

zwiększenia

subiektywnej

subiektywnej

tolerancji bólu

tolerancji bólu

lub poprawy

lub poprawy

koordynacji ruchów i nauczenia się chodzenia w

koordynacji ruchów i nauczenia się chodzenia w

sposób oszczędzający niedokrwione mięśnie

sposób oszczędzający niedokrwione mięśnie

.

.

22

22

Podział intensywności wysiłku fizycznego w

Podział intensywności wysiłku fizycznego w

zależności od wielkości wskaźników fizjologicznych u

zależności od wielkości wskaźników fizjologicznych u

młodych osób

młodych osób



Intensywność

Intensywność



b. mała mała średnia wysoka b.wysoka

b. mała mała średnia wysoka b.wysoka

maksymalna

maksymalna



HR/min

HR/min

<

<

100

100

<

<

120

120

<

<

140

140

<

<

160

160

<

<

180

180

>

>

180

180



VO

VO

2

2

ml/kg/min

ml/kg/min

<

<

10,5

10,5

<

<

21,0

21,0

<

<

28,0

28,0

<

<

35,0

35,0

<

<

42,0

42,0

>

>

42,0

42,0



MET

MET

<

<

3

3

<

<

6

6

<

<

8

8

<

<

10

10

<

<

12

12

>

>

12

12



Wentylacja

Wentylacja

<

<

20

20

<

<

35

35

<

<

50

50

<

<

60

60

<

<

80

80

>

>

120

120



minutowa l/min

minutowa l/min



Częstość

Częstość

<

<

14 20 25 30 35

14 20 25 30 35

>

>

40

40



oddechów

oddechów



% HRmax

% HRmax

<

<

35 35-59 60-79 80-89

35 35-59 60-79 80-89

>

>

90 100

90 100



% Vo2max

% Vo2max

<

<

30 30-49 50-74 75-84

30 30-49 50-74 75-84

>

>

85 100

85 100



Skala Borga

Skala Borga

<

<

9 10-11 12-13 14-15 16-17

9 10-11 12-13 14-15 16-17

>

>

18

18

23

23

Znaczenie kliniczne VO

Znaczenie kliniczne VO

2

2

max

max

24

24

Functional Aerobic Impairment

Functional Aerobic Impairment

(

(

Guidelines for Exercise Testing and Prescription. American

Guidelines for Exercise Testing and Prescription. American

College of Sports Medicine, Philadelphia 1991

College of Sports Medicine, Philadelphia 1991

)

)

Wskaźnik upośledzenia tlenowego (functional aerobic impairment –

Wskaźnik upośledzenia tlenowego (functional aerobic impairment –

FAI);Bruce RA.,Kusumi F.,Hosmer D,1973 -uwzględnia wiek, płeć,

FAI);Bruce RA.,Kusumi F.,Hosmer D,1973 -uwzględnia wiek, płeć,

poziom aktywności fizycznej

poziom aktywności fizycznej

25

25

26

26

Skala Borga - RPE

27

27

28

28

Subiektywna ocena ciężkość pracy- bólu –

Subiektywna ocena ciężkość pracy- bólu –

wyczerpania

wyczerpania

(V.H.Heyward,Advanced fitness assessment and

(V.H.Heyward,Advanced fitness assessment and

exercise prescription,Human

exercise prescription,Human

Kinetics,Champaign,2006)

Kinetics,Champaign,2006)

29

29

Ogólne zasady postępowania przy zalecaniu

Ogólne zasady postępowania przy zalecaniu

profilaktycznego i terapeutycznego

profilaktycznego i terapeutycznego

stosowania aktywności ruchowej

stosowania aktywności ruchowej



Ustalenie

Ustalenie

zdolności wysiłkowej

zdolności wysiłkowej

(

(

wydolności fizycznej

wydolności fizycznej

i

i

tolerancji wysiłkowej)

tolerancji wysiłkowej)

ze szczególnym

ze szczególnym

uwzględnieniem maksymalnych bezpiecznych

uwzględnieniem maksymalnych bezpiecznych

obciążeń oraz reakcji organizmu na wysiłki

obciążeń oraz reakcji organizmu na wysiłki

wykonywane w stanie równowagi czynnościowej i

wykonywane w stanie równowagi czynnościowej i

wysiłki, podczas których równowaga nie jest

wysiłki, podczas których równowaga nie jest

osiągana. Ustalenie wydolności czynnościowej

osiągana. Ustalenie wydolności czynnościowej

kończyn dolnych i górnych oraz tułowia

kończyn dolnych i górnych oraz tułowia

.

.



Eliminacja kandydatów z przeciwwskazaniami

Eliminacja kandydatów z przeciwwskazaniami

lekarskimi i fizjologicznymi do nasilonej aktywności

lekarskimi i fizjologicznymi do nasilonej aktywności

ruchowej.

ruchowej.



Ustalenie rodzaju zalecanych zajęć ruchowych z

Ustalenie rodzaju zalecanych zajęć ruchowych z

punktu widzenia oczekiwanego rezultatu i zdolności

punktu widzenia oczekiwanego rezultatu i zdolności

wysiłkowej kandydata (intensywność wysiłków, czas

wysiłkowej kandydata (intensywność wysiłków, czas

ich trwania i częstotliwość powtarzania zajęć).

ich trwania i częstotliwość powtarzania zajęć).

30

30

Nowe spojrzenie na tolerancję wysiłkową

Nowe spojrzenie na tolerancję wysiłkową

(

(

W.Starosta,W.Petryński,2007)

W.Starosta,W.Petryński,2007)

Wybrane problemy nazewnictwa międzynarodowego w

Wybrane problemy nazewnictwa międzynarodowego w

nauce o ruchach

nauce o ruchach

człowieka,Antropomotoryka,2007,37,31-41)

człowieka,Antropomotoryka,2007,37,31-41)



Wydolność – uwarunkowana procesami

Wydolność – uwarunkowana procesami

fizjologicznymi sprawność przetwarzania

fizjologicznymi sprawność przetwarzania

energii w ustroju istoty żywej, której miarą

energii w ustroju istoty żywej, której miarą

jest chwilowa moc, jaką dany ustrój może

jest chwilowa moc, jaką dany ustrój może

rozwinąć

rozwinąć

31

31



Tolerancja wysiłkowa – zakres

Tolerancja wysiłkowa – zakres

wydolności od wartości maksymalnej

wydolności od wartości maksymalnej

do minimalnej, po osiągnięciu której

do minimalnej, po osiągnięciu której

zdolność ustroju żywego do

zdolność ustroju żywego do

wydatkowania energii o pożądanym

wydatkowania energii o pożądanym

natężeniu maleje do zera

natężeniu maleje do zera

)

)

32

32



Tolerancja powysiłkowa

Tolerancja powysiłkowa

–

–

zakres

zakres

wydolności od wartości minimalnej,

wydolności od wartości minimalnej,

przy której zdolność ustroju żywego

przy której zdolność ustroju żywego

do wydatkowania energii o

do wydatkowania energii o

pożądanym natężeniu wynosi zero,

pożądanym natężeniu wynosi zero,

do poziomu odpowiadającej pełnemu

do poziomu odpowiadającej pełnemu

ustabilizowaniu się wydolności.

ustabilizowaniu się wydolności.

33

33



Wytrzymałość

Wytrzymałość

–

–

uwarunkowana

uwarunkowana

fizjologicznie i psychologicznie

fizjologicznie i psychologicznie

zdolność ustroju żywego do wysiłku,

zdolność ustroju żywego do wysiłku,

której miarą jest maksymalna praca,

której miarą jest maksymalna praca,

jaką ów ustrój może wykonać w

jaką ów ustrój może wykonać w

jednym nieprzerwanym akcie

jednym nieprzerwanym akcie

osiągając granicę tolerancji

osiągając granicę tolerancji

wysiłkowej.

wysiłkowej.

34

34

Zdolności energetyczne - pojęcie

Zdolności energetyczne - pojęcie

„wydolność”, „wytrzymałość” i

„wydolność”, „wytrzymałość” i

„tolerancja wysiłkowa”

„tolerancja wysiłkowa”



Co oznacza „równowaga funkcjonalna”?

Co oznacza „równowaga funkcjonalna”?



Co oznacza „długotrwałe wykonywanie wysiłku”?

Co oznacza „długotrwałe wykonywanie wysiłku”?



Odporność ustroju na zmęczenie jest tolerancją

Odporność ustroju na zmęczenie jest tolerancją

wysiłkową, nie wytrzymałością.

wysiłkową, nie wytrzymałością.



Praca i moc są różnymi wielkościami fizycznymi,

Praca i moc są różnymi wielkościami fizycznymi,

nie można ich zatem równocześnie „przełożyć”na

nie można ich zatem równocześnie „przełożyć”na

tę samą wielkość fizjologiczną – wytrzymałość.

tę samą wielkość fizjologiczną – wytrzymałość.



Co oznacza „większe zaburzenia homeostazy”?

Co oznacza „większe zaburzenia homeostazy”?



Dlaczego o tolerancji wysiłkowej mówimy dopiero

Dlaczego o tolerancji wysiłkowej mówimy dopiero

w chwili pojawienia się „objawów dyskomfortu”?

w chwili pojawienia się „objawów dyskomfortu”?

35

35

Interpretacja

Interpretacja



Górna granica tolerancji wysiłkowej –

Górna granica tolerancji wysiłkowej –

ściśle powiązana z wydolnością i

ściśle powiązana z wydolnością i

wytrzymałością – jest określona przez

wytrzymałością – jest określona przez

czynniki

czynniki

fizjologiczne.

fizjologiczne.



Dolna granica – przez czynniki

Dolna granica – przez czynniki

środowiskowe

środowiskowe



?

?

36

36

Zjawisko superkompensacji

Zjawisko superkompensacji

(N. N. Jakowlew)

(N. N. Jakowlew)

37

37

Zależność między wydolnością,

Zależność między wydolnością,

wytrzymałością i tolerancją wysiłkową

wytrzymałością i tolerancją wysiłkową

38

38

K. Milanowaka, W. Dega „Rehabilitacja

K. Milanowaka, W. Dega „Rehabilitacja

medyczna”,PZWL,Warszawa,2001

medyczna”,PZWL,Warszawa,2001

Rehabilitacja w chorobach układu krążenia

Rehabilitacja w chorobach układu krążenia

Zapobieganie następstwom unieruchomienia i poprawa

Zapobieganie następstwom unieruchomienia i poprawa

tolerancji wysiłku

tolerancji wysiłku

Ocena wydolności krążenia: tzw.rezerwy wieńcowej, ryzyka

Ocena wydolności krążenia: tzw.rezerwy wieńcowej, ryzyka

zaburzeń rytmu i nadciśnienia tętniczego

zaburzeń rytmu i nadciśnienia tętniczego

TEST OGRANICZONY OBJAWAMI

TEST OGRANICZONY OBJAWAMI

-

Zmęczenie

Zmęczenie

-

Duszność

Duszność

-

Ból dławicowy

Ból dławicowy

-

Nagły spadek ciśnienia tętniczego

Nagły spadek ciśnienia tętniczego

-

Nadmierny wzrost ciśnienia (RRs pow.230 mm Hg;RRd – 110)

Nadmierny wzrost ciśnienia (RRs pow.230 mm Hg;RRd – 110)

-

Zmiany w EKG (groźne zaburzenia rytmu, zaburzenia

Zmiany w EKG (groźne zaburzenia rytmu, zaburzenia

przewodnictwa, znaczne obniżenie lub uniesienie odc. ST)

przewodnictwa, znaczne obniżenie lub uniesienie odc. ST)

39

39

INTERPRETACJA WYNIKU TESTU

INTERPRETACJA WYNIKU TESTU

WYSIŁKOWEGO.

WYSIŁKOWEGO.

Cel:

Cel:



-

-

diagnostyczny

diagnostyczny

(dobór sposobu rehabilitacji)

(dobór sposobu rehabilitacji)



-

-

weryfikacyjno-prognostyczny

weryfikacyjno-prognostyczny

(ocena skuteczności leczenia

(ocena skuteczności leczenia

farmakologicznego i rehabilitacji, dalsze zalecenia)

farmakologicznego i rehabilitacji, dalsze zalecenia)



Największą wartość kliniczną ma

Największą wartość kliniczną ma

wielkość tolerowanego

wielkość tolerowanego

obciążenia

obciążenia



Pacjent nie nadaje się do samodzielnego życia jeżeli nie

Pacjent nie nadaje się do samodzielnego życia jeżeli nie

toleruje obciążenia co najmniej 50 W (3,5 – 4,0 MET;

toleruje obciążenia co najmniej 50 W (3,5 – 4,0 MET;

1 MET =

1 MET =

3,5 ml/kg/min

3,5 ml/kg/min

VO

VO

2

2

; NYHA III = 25-50 W: 2,4-3,7 MET: 8,5- 13,0

; NYHA III = 25-50 W: 2,4-3,7 MET: 8,5- 13,0

ml/kg/min VO

ml/kg/min VO

2

2

; NYHA II – 75-100 W: 5-6 MET: 17.0-21,0

; NYHA II – 75-100 W: 5-6 MET: 17.0-21,0

ml/kg/min VO2

ml/kg/min VO2

)

)



Poniżej

Poniżej

5 MET

5 MET

– złe rokowanie

– złe rokowanie



10 - 12 MET

10 - 12 MET

– rokowanie podobne przy leczeniu zachowawczym

– rokowanie podobne przy leczeniu zachowawczym

i chirurgicznym

i chirurgicznym



Powyżej

Powyżej

13 MET

13 MET

– b. dobre rokowanie, można rozpocząć dalsza

– b. dobre rokowanie, można rozpocząć dalsza

rehabilitację

rehabilitację

40

40

A.Zembaty „Kinezyterapia”

A.Zembaty „Kinezyterapia”

t.II,Kasper,Kraków, 2003

t.II,Kasper,Kraków, 2003



K.Klukowski Rozdz.2

K.Klukowski Rozdz.2

„Ćwiczenia

„Ćwiczenia

kinezyterapii

kinezyterapii

ogólnousprawniąjacej” (1)

ogólnousprawniąjacej” (1)



Wydolność fizyczna; bezczynność ruchowa; testy

Wydolność fizyczna; bezczynność ruchowa; testy

czynnościowe; zdolność wysiłkowa dzieci i młodzieży -

czynnościowe; zdolność wysiłkowa dzieci i młodzieży -

osób dorosłych - osób w starszym wieku

osób dorosłych - osób w starszym wieku



Poprawa zdolności wysiłkowej

Poprawa zdolności wysiłkowej

i

i

tolerancji wysiłku

tolerancji wysiłku



Zwiększona tolerancja na zmęczenie

Zwiększona tolerancja na zmęczenie

–

–

ważna cecha u osób

ważna cecha u osób

niepełnosprawnych, pozwala na podejmowanie wysiłków

niepełnosprawnych, pozwala na podejmowanie wysiłków

życia codziennego przy większym komforcie

życia codziennego przy większym komforcie

psychofizycznym, wskutek niwelowania negatywnych

psychofizycznym, wskutek niwelowania negatywnych

skutków zmęczenia

skutków zmęczenia



Wskaźnik wydolności fizycznej ogólnej – maksymalny pobór

Wskaźnik wydolności fizycznej ogólnej – maksymalny pobór

tlenu

tlenu



Wg definicji wydolności fizycznej S. Kozłowskiego - ”…

Wg definicji wydolności fizycznej S. Kozłowskiego - ”…

tolerancja zmian zmęczeniowych i zdolność do szybkiej ich

tolerancja zmian zmęczeniowych i zdolność do szybkiej ich

likwidacji po zakończeniu wysiłku fizycznego

likwidacji po zakończeniu wysiłku fizycznego

41

41

K.Klukowski tolerancja wysiłkowa -TW

K.Klukowski tolerancja wysiłkowa -TW

c.d.(2)

c.d.(2)



U ludzi zdrowych TW zależy od czynników

U ludzi zdrowych TW zależy od czynników

determinujących wydolność fizyczną. U ludzi chorych

determinujących wydolność fizyczną. U ludzi chorych

dochodzą dodatkowe ograniczenia: np.

dochodzą dodatkowe ograniczenia: np.

niedokrwienie m. serowego, zaburzenia glikemii,

niedokrwienie m. serowego, zaburzenia glikemii,

unieruchomienie chorej kończyny, zaawansowane

unieruchomienie chorej kończyny, zaawansowane

procesy inwolucyjne, środki farmakologiczne

procesy inwolucyjne, środki farmakologiczne



Podstawa tolerancji wysiłkowej

Podstawa tolerancji wysiłkowej

–

–

głębokość zmian

głębokość zmian

środowiska wewnętrznego oraz zmian

środowiska wewnętrznego oraz zmian

czynnościowych zależnych od wielkości obciążenia

czynnościowych zależnych od wielkości obciążenia

względnego

względnego



W wysiłkach dynamicznych – odsetek VO2max

W wysiłkach dynamicznych – odsetek VO2max



W wysiłkach statycznych – odsetek maksymalnej siły

W wysiłkach statycznych – odsetek maksymalnej siły

skurczu dowolnego (MVC)

skurczu dowolnego (MVC)



Obciążenia względne: wysiłkowa HR; skala Borga

Obciążenia względne: wysiłkowa HR; skala Borga

uciążliwości pracy

uciążliwości pracy

42

42

A.Kwolek „Rehabiitacja medyczna” t.I

A.Kwolek „Rehabiitacja medyczna” t.I

Urban & Partner,Wrocław,2003

Urban & Partner,Wrocław,2003



A.Ronikier rozdz.3.1

A.Ronikier rozdz.3.1

”Charakterstyka wysiłków

”Charakterstyka wysiłków

fizycznych w rehabilitacji”;3.6.”Fizjologia i patologia

fizycznych w rehabilitacji”;3.6.”Fizjologia i patologia

wysiłku fizycznego”(1)

wysiłku fizycznego”(1)



W

W

zależności od stanu zdrowia pacjent wykorzystuje w

zależności od stanu zdrowia pacjent wykorzystuje w

danym programie usprawniania określone możliwości

danym programie usprawniania określone możliwości

wydolnościowe. Ta swoista tolerancja wysiłkowa musi

wydolnościowe. Ta swoista tolerancja wysiłkowa musi

być dostosowana do funkcjonalnych możliwości osoby

być dostosowana do funkcjonalnych możliwości osoby

niepełnosprawnej i może być w sposób uproszczony

niepełnosprawnej i może być w sposób uproszczony

określona jako % VO2max.

określona jako % VO2max.



Nie opracowano dotąd (wzorem wskaźników wydolności

Nie opracowano dotąd (wzorem wskaźników wydolności

dla populacji

dla populacji

ludzi zdrowych)

ludzi zdrowych)

wskaźników tolerancji

wskaźników tolerancji

wysiłkowej

wysiłkowej

dla chorych z różnymi grupami schorzeń.

dla chorych z różnymi grupami schorzeń.



Wyjątek stanowią pacjenci kardiologiczni, którzy od

Wyjątek stanowią pacjenci kardiologiczni, którzy od

wielu lat poddawani są procesowi kontrolowanej

wielu lat poddawani są procesowi kontrolowanej

rehabilitacji wysiłkowej.

rehabilitacji wysiłkowej.

43

43

A. Ronikier - tolerancja wysiłkowa

A. Ronikier - tolerancja wysiłkowa



Określenie

Określenie

stanu tolerancji wysiłku

stanu tolerancji wysiłku

osób

osób

niepełnosprawnych w różnych okresach leczenia

niepełnosprawnych w różnych okresach leczenia

może być pomocne w ocenie postępów rehabilitacji

może być pomocne w ocenie postępów rehabilitacji

(

(

monitorowanie treningu

monitorowanie treningu

).

).



Umożliwia bardziej świadome dawkowanie obciążeń

Umożliwia bardziej świadome dawkowanie obciążeń

treningowych, nie dopuszcza do przeciążeń

treningowych, nie dopuszcza do przeciążeń

czynnościowych aparatu ruchu i układu

czynnościowych aparatu ruchu i układu

krążeniowo-oddechowego.

krążeniowo-oddechowego.



Należy stosować intensywność ćwiczeń zgodnie z

Należy stosować intensywność ćwiczeń zgodnie z

fizjologicznym prawem obciążeń progowych (zakres od

fizjologicznym prawem obciążeń progowych (zakres od

skutecznego progu obciążeń treningowych do granic

skutecznego progu obciążeń treningowych do granic

tolerancji).

tolerancji).



Każdy pacjent winien być traktowany w sposób wysoce

Każdy pacjent winien być traktowany w sposób wysoce

zindywidualizowany, zgodnie ze stanem, który określają

zindywidualizowany, zgodnie ze stanem, który określają

właściwe testy diagnostyczne (adekwatność testów).

właściwe testy diagnostyczne (adekwatność testów).

44

44

Straburzyńska-Lupa,G.Straburzyński

Straburzyńska-Lupa,G.Straburzyński

„Fizjoterapia”, wyd.III, PZWL,Warszawa, 2004

„Fizjoterapia”, wyd.III, PZWL,Warszawa, 2004



Rozdz.13

Rozdz.13

Podstawy leczniczego stosowania ruchu

Podstawy leczniczego stosowania ruchu



Aby przebieg zarówno treningu, jak i pojedynczych

Aby przebieg zarówno treningu, jak i pojedynczych

ćwiczeń był prawidłowy, konieczna jest znajomość

ćwiczeń był prawidłowy, konieczna jest znajomość

tolerancji organizmu na zastosowany

tolerancji organizmu na zastosowany

wysiłek.

wysiłek.



Częstość skurczów serc po wysiłku stanowi

Częstość skurczów serc po wysiłku stanowi

kryterium wydolności organizmu i

kryterium wydolności organizmu i

tolerancji

tolerancji

wysiłku

wysiłku

.

.



Po regularnie powadzonych ćwiczeniach (co

Po regularnie powadzonych ćwiczeniach (co

najmniej 6 tyg.) można oczekiwać: bardziej

najmniej 6 tyg.) można oczekiwać: bardziej

ekonomicznej pracy serca,

ekonomicznej pracy serca,

większej tolerancji

większej tolerancji

organizmu na wysiłki fizyczne

organizmu na wysiłki fizyczne

…

…

45

45

Kiwerski J „Rehabilitacja

Kiwerski J „Rehabilitacja

medyczna”,PZWL,Warszawa,2005

medyczna”,PZWL,Warszawa,2005



S.Rudnicki i wsp. rozdz.5.6 Rehabilitacja

S.Rudnicki i wsp. rozdz.5.6 Rehabilitacja

kardiologiczna po zawale serca i zabiegach

kardiologiczna po zawale serca i zabiegach

kardiochirurgicznych

kardiochirurgicznych



Wpływ hipokinezji

Wpływ hipokinezji

– rozregulowane odczyny

– rozregulowane odczyny

naczyniowe (łatwe męczenie się, ogólne

naczyniowe (łatwe męczenie się, ogólne

osłabienie, tachykardia, hipotonia ortostatyczna).

osłabienie, tachykardia, hipotonia ortostatyczna).



Cele rehabilitacji kardiologicznej

Cele rehabilitacji kardiologicznej

–

–

poprawa tolerancji

poprawa tolerancji

wysiłkowej

wysiłkowej

oraz wydolności wieńcowej i krążenia.

oraz wydolności wieńcowej i krążenia.



Ćwiczenia fizyczne

Ćwiczenia fizyczne

– określone korzyści np.

– określone korzyści np.

zwiększenie

zwiększenie

tolerancji wysiłkowej,

tolerancji wysiłkowej,

muszą być wykonywane regularnie

muszą być wykonywane regularnie

i przy odpowiednich obciążeniach.

i przy odpowiednich obciążeniach.

46

46



A.Doboszyńska rozdz.5.7.

A.Doboszyńska rozdz.5.7.

Rehabilitacja pulmonologiczna

Rehabilitacja pulmonologiczna



5.7.3. Trening fizyczny i ćwiczenia mięśni oddechowych

5.7.3. Trening fizyczny i ćwiczenia mięśni oddechowych



Ograniczenie tolerancji wysiłku

Ograniczenie tolerancji wysiłku

w przewlekłej chorobie

w przewlekłej chorobie

płuc, różne przyczyny (często współistniejące):

płuc, różne przyczyny (często współistniejące):



- wentylacyjne; krążeniowe; wymiana gazowa; mięśniowe;

- wentylacyjne; krążeniowe; wymiana gazowa; mięśniowe;

psychologiczne i objawowe

psychologiczne i objawowe



Planowanie wysiłku – zwrócenie uwagi na czynniki

Planowanie wysiłku – zwrócenie uwagi na czynniki

ograniczające tolerancję wysiłku:

ograniczające tolerancję wysiłku:



- kondycja; miopatia mięśni szkieletowych

- kondycja; miopatia mięśni szkieletowych

(kortykosteroidy,

(kortykosteroidy,

statyny

statyny

); przewlekła hipoksemia;

); przewlekła hipoksemia;

niedożywienie; małe stężenie hormonów anabolicznych

niedożywienie; małe stężenie hormonów anabolicznych

(np..testosteron, insulinopodobny czynnik wzrostu)

(np..testosteron, insulinopodobny czynnik wzrostu)

47

47

J. Bromboszcz, P. Dylewicz

J. Bromboszcz, P. Dylewicz

Rehabilitacja kardiologiczna,

Rehabilitacja kardiologiczna,

ELIPSA-JAIM, Kraków, 2005

ELIPSA-JAIM, Kraków, 2005



Potrzeba ciągłego dostosowywania ćwiczeń do

Potrzeba ciągłego dostosowywania ćwiczeń do

możliwości chorego wynika ze zmienności stanu

możliwości chorego wynika ze zmienności stanu

chorego spowodowanej postępem choroby, nagłymi

chorego spowodowanej postępem choroby, nagłymi

zmianami przebiegu choroby i skutkami leczenia.

zmianami przebiegu choroby i skutkami leczenia.



Zachowanie bezpiecznego odstępu od granicy

Zachowanie bezpiecznego odstępu od granicy

największego wysiłku tolerowanego przez danego

największego wysiłku tolerowanego przez danego

chorego polega na takim wyborze rodzaju,

chorego polega na takim wyborze rodzaju,

intensywności oraz czasu trwania ćwiczeń, aby

intensywności oraz czasu trwania ćwiczeń, aby

spowodowane nimi obciążenie organizmu było

spowodowane nimi obciążenie organizmu było

istotnie mniejsze od obciążenia uznanego za

istotnie mniejsze od obciążenia uznanego za

zagrażające wystąpieniem powikłań.

zagrażające wystąpieniem powikłań.

48

48

B. Czarkowska, J. Przybylski

B. Czarkowska, J. Przybylski

Zarys fizjologii wysiłku fizycznego.

Zarys fizjologii wysiłku fizycznego.

Urban & Partner, Wrocław, 2006

Urban & Partner, Wrocław, 2006



B. Czarkowska-Pączek, T. Gabryś

B. Czarkowska-Pączek, T. Gabryś



Rodz.3 Wydolność fizyczna organizmu

Rodz.3 Wydolność fizyczna organizmu



3.1 Definicja wydolności fizycznej i czynniki ja

3.1 Definicja wydolności fizycznej i czynniki ja

określające

określające



Tolerancja wysiłkowa

Tolerancja wysiłkowa



3.2 Metody pomiaru wydolności fizycznej i

3.2 Metody pomiaru wydolności fizycznej i

tolerancji wysiłkowej

tolerancji wysiłkowej



Ocena tolerancji wysiłkowej

Ocena tolerancji wysiłkowej