dr Jarosław Ziętarski
FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW
4. DŁUGOTERMINOWE DECYZJE INWESTYCYJNE
PRZEDSIĘBIORSTW – OCENA PROJEKTÓW
INWESTYCYJNYCH
dr Jarosław Ziętarski
FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW
4. DŁUGOTERMINOWE DECYZJE INWESTYCYJNE
PRZEDSIĘBIORSTW – OCENA PROJEKTÓW
INWESTYCYJNYCH
dr Jarosław Ziętarski
OCENA OPŁACALNOŚCI DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
dr Jarosław Ziętarski
INWESTYCJE
FINANSOWE
RZECZOWE
NIEMATERIALNE
AKCJE
GRUNTY
BADANIA I ROZWÓJ
OBLIGACJE
BUDYNKI
PRAWA AUTORSKIE
UDZIELONE POŻYCZKI
BUDOWLE
LICENCJE I PATENTY
JEDNOSTKI
W FUNDUSZACH
POWIERNICZYCH
MASZYNY
PROGRAMY
KOMPUTEROWE
LOKATY
URZĄDZENIA
PUBLIC RELATIONS
INNE
ŚRODKI TRANSPORTU
INNE
INNE
dr Jarosław Ziętarski
OKRES ZWROTU
Prosty okres zwrotu (Static Payback Period) jest to czas niezbędny
do odzyskania poniesionych nakładów inwestycyjnych. Pomija się
przy tym zmianę wartości pieniądza w czasie. Oblicza się go dzieląc
wartość inwestycji przez roczny dochód.
PBs = I / ( AB – AC) w latach
PBs – prosty okres zwrotu w latach
I – wartość inwestycji
AB – roczny przychód
AC – roczne koszty (bez amortyzacji)
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
ETAPY PRELIMINOWANIA INWESTYCJI W OPARCIU O TECHNIKI
ZDYSKONTOWANYCH PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
1. OSZACOWANIE WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH ORAZ OCZEKIWANYCH
PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH WYNIKAJĄCYCH Z PROJEKTU
2. OKREŚLENIE STOPY DYSKONTOWEJ
3. OBLICZENIE MIERNIKÓW OCENY EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
4. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI MIERNIKÓW EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
NA ZMIANĘ ISTOTNYCH PARAMETRÓW
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Decyzje inwestycyjne można podzielić na trzy grupy:
1. Decyzje służące odrzuceniu lub akceptacji konkretnego projektu
inwestycyjnego
2. Decyzje dotyczące wyboru określonego wariantu inwestycyjnego
spośród kilku konkurencyjnych projektów prowadzących do tego
samego celu
3. Decyzje odnoszące się do wyboru najkorzystniejszego programu
rozwoju przedsiębiorstwa, rozumianego jako zbiór
najkorzystniejszych przedsięwzięć rozwojowych
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Podejmowane decyzje muszą opierać się na obiektywnych kryteriach
Wyboru. Powszechne uważa się, że takim kryterium jest nadwyżka
Efektów nad nakładami. Jest ono jednak niewystarczające. Należy
Uwzględnić także:
- aspekty pozaekonomiczne,
- ryzyko nieuzyskania planowanych efektów lub przekroczenia wydatków
- czas w jakim uzyska się planowane efekty
- inflację
- itp..
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Metody oceny projektów inwestycji rzeczowych można umownie
podzielić na:
- proste – oparte na relacji pomiędzy nakładami i efektami,
- złożone – oparte na stopie procentowej (dyskontowej), uwzględniające
zmianę wartości pieniądza w czasie, ryzyko oraz inflację
- wielokryterialne – oparte na systemie oceny kryteriów mającym
odbicie w priorytetach przedsiębiorstwa, nie oparte na wartości
inwestycji
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Metody proste:
- stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych
- przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych (ARR accounting
rate of return, avarage rate of return),
-okres zwrotu nakładów inwestycyjnych
Metody złożone:
- wartość zaktualizowana netto przedsięwzięcia – NPB (net present
value)
- wskaźnik wartości zaktualizowanej netto – NPVR (net present value
ratio)
- wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
PROSTE METODY OCENY INWESTYCJI RZECZOWYCH
Stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych – jest to relacja dochodów
(liczonych w skali roku) do całkowitych nakładów inwestycyjnych
(skumulowanych od momentu rozpoczęcia przedsięwzięcia inwestycyjnego
do okresu, dla którego wyznaczana jest ta relacja)
stopa zwrotu =
dochód roczny
całkowity nakład inwestycyjny
Stopę zwrotu dla której dochód określany jest przy pomocy zysku
netto + amortyzacji nazywamy prostą stopą zwrotu.
prosta stopa zwrotu =
zysk netto + amortyzacja
całkowity nakład inwestycyjny
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych ARR
(Accounting rate of return, average rate of return)
ARR =
Ni
∑
Ni - I
n
i=0
I
i – okres eksploatacji inwestycji w latach ( 0 … n)
Ni – suma zysków wygenerowanych z inwestycji w poszczególnych
okresach eksploatacyjnych
I – nakład inwestycyjny
Przeciętna stopa zwrotu określa jaka część nakładu zostanie pokryta średniorocznym zyskiem.
Ujemna wartość ARR oznacza, jaką część nakładu pokryją zyski z jednego roku eksploatacji
Inwestycji, dodatnia – jaka część rocznego zysku z inwestycji zostanie przeznaczona na inwestycję.
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych – jest to odwrotność prostej
stopy zwrotu
okres zwrotu = =
1
stopa zwrotu
nakłady inwestycyjne
zysk netto + amortyzacja
Przeciętna stopa zwrotu wskazuje w ciągu ilu lat inwestor pokryje
poniesione wydatki wygenerowanymi zyskami.
dr Jarosław Ziętarski
OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Wady metod prostych:
- ignorowanie zmiennej wartości pieniądza w czasie
- dowolny sposób dobierania wartości granicznej
- ignorowanie przepływów pieniężnych po okresie granicznym
- niemożność porównywania projektów o różnych klasach ryzyka
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
WARTOŚĆ ZAKTUALIZOWANA NETTO – NPV (NET PRESENT VALUE),
to różnica pomiędzy zdyskontowanymi wpływami a wydatkami
Związanymi z przedsięwzięciem, w pewnym horyzoncie czasu.
Przepływy pieniężne zdyskontowane są na moment początkowy
Przedsięwzięcia.
NPV = ∑
t=0
n
NCF
t
( 1 + k)
t
NCF
t
- przewidywane przepływy pieniężne netto (przepływ netto = wpływ – wydatek)
k – stopa dyskontowa
n – liczba okresów w danym horyzoncie
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Jeżeli NPV > 0 inwestycję można zaakceptować ze względu na:
-zdyskontowane przepływy pieniężne netto przewyższają zdyskontowaną wartość
nakładów,
-jeżeli k jest kosztem kapitału: przepływy pieniężne z tej inwestycji wystarczą na
pokrycie kosztu kapitału oraz zapewnią uzyskanie dodatkowej premii, dzięki której
wzrasta wartość firmy realizującej projekt
-jeżeli k jest kosztem alternatywnym: przepływy zapewniają osiągnięcie wyższej
stopy zwrotu niż w inwestycji alternatywnej
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Jeżeli NPV < 0 inwestycję należy odrzucić gdyż:
- zdyskontowane przepływy pieniężne netto są niższe od zdyskontowanej wartości
nakładów
- jeżeli k jest kosztem kapitału: przepływy pieniężne z tej inwestycji nie wystarczą na
pokrycie kosztu kapitału; realizacja projektu prowadzi do zmniejszenia wartości
firmy realizującej projekt
- Jeżeli k jest kosztem alternatywnym: projekt jest mniej korzystny od alternatywnego
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Jeżeli NPV = 0 inwestycję można zaakceptować gdyż:
- zdyskontowane przepływy pieniężne netto są równe zdyskontowanej wartości
nakładów
- jeżeli k jest kosztem kapitału: koszt kapitału został pokryty, nie uzyskano jednak
dodatkowej premii, dzięki której wzrosłaby wartość przedsiębiorstwa
- jeżeli k jest kosztem alternatywnym: projekt rozpatrywany i projekt alternatywny
przynoszą takie same korzyści
dr Jarosław Ziętarski
Wskaźnik wartości zaktualizowanej netto
(ang. Net Present Value Ratio )
PVI (Present Value of the Investment)
– obecna wartość wymaganego nakładu inwestycyjnego
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)
Wewnętrzna stopa zwrotu to taka wartość stopy dyskontowej, dla której NPV = 0
Wskazuje przy jakiej stopie procentowej zaktualizowane (zdyskontowane) wydatki
Zrównają się ze zaktualizowanymi wpływami (stopa rentowności dla danego
Przedsięwzięcia).
Przedsięwzięcie jest opłacalne gdy IRR jest równy lub większy od stopy granicznej,
Czyli najniższej stopie rentowności możliwej do zaakceptowania przez inwestora
(zwykle jest to stopa procentowa płacona przez pożyczkobiorcę).
Im większa jest różnica między IRR a stopą graniczną (lub kosztem kapitału), tym
Większa opłacalność i margines bezpieczeństwa danego projektu.
IRR obrazuje rzeczywistą stopę zysku analizowanego przedsięwziecia.
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)
IRR = i +
1
NPV +(i - i )
2
1
NPV + |NPV |
1
1
2
i - poziom stopy procentowej przy którym NPV jest większe od O
i - poziom stopy procentowej przy którym NPV jest mniejsze od O
NPV - poziom NPV obliczony na podstawie i
NPV - poziom NPV obliczony na podstawie i
1
2
1
2
1
2
dr Jarosław Ziętarski
MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
OBLICZENIE IRR
dr Jarosław Ziętarski
Współczynnik rentowności (Profitability Index PI)
jest wykorzystywany w celu uszeregowania
konkurencyjnych projektów inwestycyjnych
Za pomocą PI przedstawia się zysk w wysokościach
względnych, w odniesieniu do nakładów inwestycyjnych
CFi(+) - dodatni przepływ w okresie i (roku i)
CFi(-) - ujemny przepływ w okresie i (roku i)
k – koszt kapitału
n – liczba lat
Z kilku rozważanych projektów inwestycyjnych najlepszy
jest ten, dla którego PI przyjmuje wartość największą.
dr Jarosław Ziętarski
ZDYSKONTOWANY OKRES ZWROTU NAKADÓW
INWESTYCYJNYCH (Discounted Payback Period – DPP)
JEST TO OKRES, PO KTÓRYM WARTOŚĆ BIEŻĄCA PRZEPŁYWÓW
PIENIĘŻNYCH NETTO PRZEKROCZY PO RAZ PIERWSZY ZERO.
JEST TO OKRES, PO KTÓRYM WARTOŚĆ BIEŻĄCA WPŁYWÓW
PRZEKROCZY PO RAZ PIERWSZY WARTOŚĆ BIEŻĄCĄ WYDATKÓW.
Z KILKU ROZWAŻANYCH PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH NAJLEPSZY
JEST TEN, DLA KTÓREGO DPP PRZYJMUJE WARTOŚĆ NAJMNIEJSZĄ
dr Jarosław Ziętarski
ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU
(Modyfied Internal Rate of Return – MIRR)
ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU TO TAKA STOPA
PROCENTOWA, KTÓRA ZRÓWNUJE WARTOŚĆ PRZYSZŁĄ DODATNICH
PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH NETTO Z WARTOŚCIĄ BIEŻĄCĄ UJEMNYCH
PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH NETTO.
ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU OZNACZA
WARTOŚĆ STOPY PROCENTOWEJ, DLA KTÓREJ WARTOŚĆ PRZYSZŁA
REINWESTOWANYCH WEDŁUG SPOSOBNOŚCI RYNKOWYCH WPŁYWÓW
NETTO JEST RÓWNA WARTOŚCI BIEŻĄCEJ WYDATKÓW NETTO.
dr Jarosław Ziętarski
ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU
(Modyfied Internal Rate of Return – MIRR)
FV (CF ) – wartość przyszła dodatnich przepływów pieniężnych netto
t
+
FV (CF ) – wartość bieżąca ujemnych przepływów pieniężnych netto
t
-
n – czas realizacji projektu
dr Jarosław Ziętarski
ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU
(Modyfied Internal Rate of Return – MIRR)
Jeżeli MIRR ≥ granicznej stopie kosztu kapitału – inwestycję akceptujemy
Jeżeli MIRR < granicznej stopy kosztu kapitału – inwestycję odrzucamy