dr Jarosław Ziętarski

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW

4. DŁUGOTERMINOWE DECYZJE INWESTYCYJNE
PRZEDSIĘBIORSTW – OCENA PROJEKTÓW
INWESTYCYJNYCH

dr Jarosław Ziętarski

OCENA OPŁACALNOŚCI DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ

dr Jarosław Ziętarski

INWESTYCJE

FINANSOWE

RZECZOWE

NIEMATERIALNE

AKCJE

GRUNTY

BADANIA I ROZWÓJ

OBLIGACJE

BUDYNKI

PRAWA AUTORSKIE

UDZIELONE POŻYCZKI

BUDOWLE

LICENCJE I PATENTY

JEDNOSTKI

W FUNDUSZACH

POWIERNICZYCH

MASZYNY

PROGRAMY

KOMPUTEROWE

LOKATY

URZĄDZENIA

PUBLIC RELATIONS

INNE

ŚRODKI TRANSPORTU

INNE

INNE

dr Jarosław Ziętarski

OKRES ZWROTU

Prosty okres zwrotu (Static Payback Period) jest to czas niezbędny
do odzyskania poniesionych nakładów inwestycyjnych. Pomija się
przy tym zmianę wartości pieniądza w czasie. Oblicza się go dzieląc
wartość inwestycji przez roczny dochód.

PBs = I / ( AB – AC) w latach
PBs – prosty okres zwrotu w latach
I – wartość inwestycji
AB – roczny przychód
AC – roczne koszty (bez amortyzacji)

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

ETAPY PRELIMINOWANIA INWESTYCJI W OPARCIU O TECHNIKI
ZDYSKONTOWANYCH PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

1. OSZACOWANIE WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH ORAZ OCZEKIWANYCH
PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH WYNIKAJĄCYCH Z PROJEKTU
2. OKREŚLENIE STOPY DYSKONTOWEJ
3. OBLICZENIE MIERNIKÓW OCENY EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
4. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI MIERNIKÓW EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
NA ZMIANĘ ISTOTNYCH PARAMETRÓW

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Decyzje inwestycyjne można podzielić na trzy grupy:

1. Decyzje służące odrzuceniu lub akceptacji konkretnego projektu
inwestycyjnego

2. Decyzje dotyczące wyboru określonego wariantu inwestycyjnego
spośród kilku konkurencyjnych projektów prowadzących do tego
samego celu

3. Decyzje odnoszące się do wyboru najkorzystniejszego programu
rozwoju przedsiębiorstwa, rozumianego jako zbiór
najkorzystniejszych przedsięwzięć rozwojowych

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Podejmowane decyzje muszą opierać się na obiektywnych kryteriach
Wyboru. Powszechne uważa się, że takim kryterium jest nadwyżka
Efektów nad nakładami. Jest ono jednak niewystarczające. Należy
Uwzględnić także:

- aspekty pozaekonomiczne,

- ryzyko nieuzyskania planowanych efektów lub przekroczenia wydatków

- czas w jakim uzyska się planowane efekty

- inflację

- itp..

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Metody oceny projektów inwestycji rzeczowych można umownie
podzielić na:

- proste – oparte na relacji pomiędzy nakładami i efektami,

- złożone – oparte na stopie procentowej (dyskontowej), uwzględniające
zmianę wartości pieniądza w czasie, ryzyko oraz inflację

- wielokryterialne – oparte na systemie oceny kryteriów mającym
odbicie w priorytetach przedsiębiorstwa, nie oparte na wartości
inwestycji

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Metody proste:

- stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych

- przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych (ARR accounting
rate of return, avarage rate of return),

-okres zwrotu nakładów inwestycyjnych

Metody złożone:

- wartość zaktualizowana netto przedsięwzięcia – NPB (net present
value)

- wskaźnik wartości zaktualizowanej netto – NPVR (net present value
ratio)

- wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

PROSTE METODY OCENY INWESTYCJI RZECZOWYCH
Stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych – jest to relacja dochodów
(liczonych w skali roku) do całkowitych nakładów inwestycyjnych
(skumulowanych od momentu rozpoczęcia przedsięwzięcia inwestycyjnego
do okresu, dla którego wyznaczana jest ta relacja)

stopa zwrotu =

dochód roczny

całkowity nakład inwestycyjny

Stopę zwrotu dla której dochód określany jest przy pomocy zysku
netto + amortyzacji nazywamy prostą stopą zwrotu.

prosta stopa zwrotu =

zysk netto + amortyzacja

całkowity nakład inwestycyjny

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych ARR
(Accounting rate of return, average rate of return)

ARR =

Ni

∑

Ni - I

n

i=0

I

i – okres eksploatacji inwestycji w latach ( 0 … n)
Ni – suma zysków wygenerowanych z inwestycji w poszczególnych
okresach eksploatacyjnych
I – nakład inwestycyjny

Przeciętna stopa zwrotu określa jaka część nakładu zostanie pokryta średniorocznym zyskiem.
Ujemna wartość ARR oznacza, jaką część nakładu pokryją zyski z jednego roku eksploatacji
Inwestycji, dodatnia – jaka część rocznego zysku z inwestycji zostanie przeznaczona na inwestycję.

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych – jest to odwrotność prostej
stopy zwrotu

okres zwrotu = =

1

stopa zwrotu

nakłady inwestycyjne

zysk netto + amortyzacja

Przeciętna stopa zwrotu wskazuje w ciągu ilu lat inwestor pokryje
poniesione wydatki wygenerowanymi zyskami.

dr Jarosław Ziętarski

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Wady metod prostych:

- ignorowanie zmiennej wartości pieniądza w czasie

- dowolny sposób dobierania wartości granicznej

- ignorowanie przepływów pieniężnych po okresie granicznym

- niemożność porównywania projektów o różnych klasach ryzyka

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

WARTOŚĆ ZAKTUALIZOWANA NETTO – NPV (NET PRESENT VALUE),
to różnica pomiędzy zdyskontowanymi wpływami a wydatkami
Związanymi z przedsięwzięciem, w pewnym horyzoncie czasu.
Przepływy pieniężne zdyskontowane są na moment początkowy
Przedsięwzięcia.

NPV = ∑

t=0

n

NCF

t

( 1 + k)

t

NCF

t

- przewidywane przepływy pieniężne netto (przepływ netto = wpływ – wydatek)

k – stopa dyskontowa

n – liczba okresów w danym horyzoncie

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Jeżeli NPV > 0 inwestycję można zaakceptować ze względu na:

-zdyskontowane przepływy pieniężne netto przewyższają zdyskontowaną wartość
nakładów,

-jeżeli k jest kosztem kapitału: przepływy pieniężne z tej inwestycji wystarczą na
pokrycie kosztu kapitału oraz zapewnią uzyskanie dodatkowej premii, dzięki której
wzrasta wartość firmy realizującej projekt

-jeżeli k jest kosztem alternatywnym: przepływy zapewniają osiągnięcie wyższej
stopy zwrotu niż w inwestycji alternatywnej

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Jeżeli NPV < 0 inwestycję należy odrzucić gdyż:

- zdyskontowane przepływy pieniężne netto są niższe od zdyskontowanej wartości
nakładów

- jeżeli k jest kosztem kapitału: przepływy pieniężne z tej inwestycji nie wystarczą na
pokrycie kosztu kapitału; realizacja projektu prowadzi do zmniejszenia wartości
firmy realizującej projekt

- Jeżeli k jest kosztem alternatywnym: projekt jest mniej korzystny od alternatywnego

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Jeżeli NPV = 0 inwestycję można zaakceptować gdyż:

- zdyskontowane przepływy pieniężne netto są równe zdyskontowanej wartości
nakładów

- jeżeli k jest kosztem kapitału: koszt kapitału został pokryty, nie uzyskano jednak
dodatkowej premii, dzięki której wzrosłaby wartość przedsiębiorstwa

- jeżeli k jest kosztem alternatywnym: projekt rozpatrywany i projekt alternatywny
przynoszą takie same korzyści

dr Jarosław Ziętarski

Wskaźnik wartości zaktualizowanej netto

(ang. Net Present Value Ratio )

PVI (Present Value of the Investment)
– obecna wartość wymaganego nakładu inwestycyjnego

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)

Wewnętrzna stopa zwrotu to taka wartość stopy dyskontowej, dla której NPV = 0
Wskazuje przy jakiej stopie procentowej zaktualizowane (zdyskontowane) wydatki
Zrównają się ze zaktualizowanymi wpływami (stopa rentowności dla danego
Przedsięwzięcia).

Przedsięwzięcie jest opłacalne gdy IRR jest równy lub większy od stopy granicznej,
Czyli najniższej stopie rentowności możliwej do zaakceptowania przez inwestora
(zwykle jest to stopa procentowa płacona przez pożyczkobiorcę).

Im większa jest różnica między IRR a stopą graniczną (lub kosztem kapitału), tym
Większa opłacalność i margines bezpieczeństwa danego projektu.

IRR obrazuje rzeczywistą stopę zysku analizowanego przedsięwziecia.

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)

IRR = i +

1

NPV +(i - i )

2

1

NPV + |NPV |

1

1

2

i - poziom stopy procentowej przy którym NPV jest większe od O

i - poziom stopy procentowej przy którym NPV jest mniejsze od O

NPV - poziom NPV obliczony na podstawie i

NPV - poziom NPV obliczony na podstawie i

1

2

1

2

1

2

dr Jarosław Ziętarski

MIERNIK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

OBLICZENIE IRR

dr Jarosław Ziętarski

Współczynnik rentowności (Profitability Index PI)

 jest wykorzystywany w celu uszeregowania

konkurencyjnych projektów inwestycyjnych

 Za pomocą PI przedstawia się zysk w wysokościach

względnych, w odniesieniu do nakładów inwestycyjnych

CFi(+) - dodatni przepływ w okresie i (roku i)

CFi(-) - ujemny przepływ w okresie i (roku i)

k – koszt kapitału
n – liczba lat

Z kilku rozważanych projektów inwestycyjnych najlepszy
jest ten, dla którego PI przyjmuje wartość największą.

dr Jarosław Ziętarski

ZDYSKONTOWANY OKRES ZWROTU NAKADÓW

INWESTYCYJNYCH (Discounted Payback Period – DPP)

JEST TO OKRES, PO KTÓRYM WARTOŚĆ BIEŻĄCA PRZEPŁYWÓW
PIENIĘŻNYCH NETTO PRZEKROCZY PO RAZ PIERWSZY ZERO.

JEST TO OKRES, PO KTÓRYM WARTOŚĆ BIEŻĄCA WPŁYWÓW
PRZEKROCZY PO RAZ PIERWSZY WARTOŚĆ BIEŻĄCĄ WYDATKÓW.

Z KILKU ROZWAŻANYCH PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH NAJLEPSZY
JEST TEN, DLA KTÓREGO DPP PRZYJMUJE WARTOŚĆ NAJMNIEJSZĄ

dr Jarosław Ziętarski

ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU

(Modyfied Internal Rate of Return – MIRR)

ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU TO TAKA STOPA
PROCENTOWA, KTÓRA ZRÓWNUJE WARTOŚĆ PRZYSZŁĄ DODATNICH
PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH NETTO Z WARTOŚCIĄ BIEŻĄCĄ UJEMNYCH
PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH NETTO.

ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU OZNACZA
WARTOŚĆ STOPY PROCENTOWEJ, DLA KTÓREJ WARTOŚĆ PRZYSZŁA
REINWESTOWANYCH WEDŁUG SPOSOBNOŚCI RYNKOWYCH WPŁYWÓW
NETTO JEST RÓWNA WARTOŚCI BIEŻĄCEJ WYDATKÓW NETTO.

dr Jarosław Ziętarski

ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU

(Modyfied Internal Rate of Return – MIRR)

FV (CF ) – wartość przyszła dodatnich przepływów pieniężnych netto

t

+

FV (CF ) – wartość bieżąca ujemnych przepływów pieniężnych netto

t

-

n – czas realizacji projektu

dr Jarosław Ziętarski

ZMODYFIKOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU

(Modyfied Internal Rate of Return – MIRR)

Jeżeli MIRR ≥ granicznej stopie kosztu kapitału – inwestycję akceptujemy

Jeżeli MIRR < granicznej stopy kosztu kapitału – inwestycję odrzucamy