Koncepcje i strategie logistyczne
Ireneusz Fechner
Instytut Logistyki i Magazynowania
WyŻsza Szko"a Logistyki
Zasady klasyfikacji centrów logistycznych wynikające
z analizy ich funkcjonowania1
Poj�cie centrum logistycznego, cha- centrów logistycznych. Ich autorzy " mi�dzynarodowe
rakteryzujące obiekt przestrzenny okre- przyjmują róŻne kryteria klasyfikacyjne, " regionalne
Ęlonego przeznaczenia, zosta"o wpro- a do najcz�Ęciej powtarzających si� na- " lokalne.
wadzone w oparciu o jego specyficzne leŻą takie, jak: w"asnoĘ�, zasi�g oddzia-
cechy, takie jak: rodzaj dysponowanej "ywania, wielkoĘ�, rodzaj obs"ugiwane- Uzasadnienie: Globalizacja wspó"pra-
infrastruktury, przedmiot dzia"ania zlo- go transportu, rodzaj obs"ugiwanych cy gospodarczej, umi�dzynarodowienie
kalizowanych w nim przedsi�biorstw "adunków itp., które zosta"y zebrane "ał
cuchów dostaw i sposób obs"ugi
oraz rodzaj funkcji i związany z nimi za- w pracy [1]. W tabeli 1 pokazano do- klientów przez us"ugodawców logi-
kres us"ug Ęwiadczonych na rzecz klien- tychczasowe kryteria klasyfikacyjne stycznych powodują, Że z jednego
tów. W warstwie opisowej centra logi- i ich charakterystyk�. miejsca moŻna dostarcza� produkty za-
styczne doczeka"y si� wielu róŻnych kla- Dotychczasowe podzia"y centrów lo- równo na rynki odleg"e, jak i lokalne.
syfikacji, dla których ich autorzy wpro- gistycznych, zebrane w pracy [1], z ak- Nie stanowią o tym podzia"y admini-
wadzali róŻne determinanty2. tualnej perspektywy, bogatszej o do- stracyjne i terytorialne, ale takie czyn-
Dzi�ki jednoznacznoĘci roli i prze- Ęwiadczenia praktyczne ostatnich lat, niki, jak jakoĘ� dost�pnej infrastruktury
znaczenia centrum logistycznego, celo- stają si� niepraktyczne, poniewaŻ nie- transportu, wymagany czas dostawy
we jest wprowadzenie nowej klasyfika- które z nich nie znajdują odniesienia i jej ca"kowite koszty. Podzia" centrów
cji centrów logistycznych, której pod- do rzeczywistoĘci. W szczególnoĘci logistycznych ze wzgl�du na obszar od-
stawą jest definicja centrum logistycz- nieaktualne stają si� nast�pujące po- dzia"ywania jest sztuczny równieŻ dla-
nego oraz zbiór dodatkowych cech, dzia"y klasyfikacyjne centrów logi- tego, poniewaŻ przedsi�biorstwo
które nie by"y brane pod uwag� w roz- stycznych: Ęwiadczące us"ugi logistyczne nie ogra-
waŻaniach problemu nazewnictwa 1.Podzia" ze wzgl�du na zasi�g (pro- niczy ich zasi�gu tylko dlatego, Że miej-
punktowej infrastruktury logistycznej3. mieł
) oddzia"ywania, dzielący centra sce, w którym prowadzi dzia"alnoĘ�,
W literaturze wyst�pują róŻne podzia"y logistyczne na: okreĘlane jest mianem lokalnego cen-
Tab. 1. G"ówne kryteria klasyfikacyjne centrów logistycznych.
Kryterium Charakterystyka
W"asnoĘ� Pochodzenie kapita"u zaangaŻowanego do jego budowy. WyróŻnia si�:
1) kapita" publiczny  g"ównie aporty rzeczowe instytucji sektora publicznego;
2) kapita" prywatny  Ęrodki finansowe przedsi�biorstw i osób prywatnych.
Zasi�g oddzia"ywania Odleg"oĘ� w kilometrach, uwzgl�dniająca dwa czynniki:
1) moŻliwoĘ� wykonywania kolejowych przewozów kontenerowych z punktu widzenia op"acalnoĘci i efektywnoĘci przewozu tym Ęrodkiem
transportu na okreĘloną odleg"oĘ� oraz moŻliwoĘ� pokonania odleg"oĘci pomi�dzy centrum logistycznym nadania i odbioru "adunku w jed-
nym nieprzerwanym cyklu, g"ównie w porze nocnej;
2) umowny promieł
zaopatrzenia przedsi�biorstw z magazynów zlokalizowanych na terenie centrum logistycznego.
WielkoĘ� Powierzchnia w hektarach; przy czym to kryterium wynika z analizy istniejących centrów logistycznych i ma charakter bliŻej nieokreĘlony.
Rodzaj obs"ugiwanego transportu Pod uwag� brane są róŻne rodzaje transportu: transport drogowy, transport kolejowy (bocznice na terenie centrum logistycznego), trans-
port intermodalny (terminal kontenerowy na terenie centrum logistycznego). Ten ostatni jest szczególnie preferowany jako element infra-
struktury logistycznej, który poprzez zaangaŻowanie w jego budow� Ęrodków publicznych w wielu wypadkach wp"yną" w decydujący spo-
sób na moŻliwoĘ� budowy i dalszy rozwój centrum logistycznego.
Rodzaj obs"ugiwanych Wyst�puje podzia" na produkty ogólnego przeznaczenia, produkty ograniczone do konkretnych branŻ przemys"owych oraz produkty klasy-
"adunków fikowane jako niebezpieczne i wymagające specjalnego traktowania.
Łród"o: opracowanie w"asne.
1
Artyku" recenzowany (przyp. red.).
2
Fechner I.  Miejsce centrum logistycznego w nazewnictwie infrastruktury logistycznej . Logistyka nr 3/2008.
3
TamŻe.
16
Logistyka 4/2008
Koncepcje i strategie logistyczne
Tab. 2. Podzia" centrów logistycznych w odniesieniu do zasadniczych kryteriów klasyfikacyjnych.
Kryterium Podzia" Uwagi
Publiczno-prywatne Centra logistyczne inicjowane przez sektor publiczny, którego wk"adem inwestycyjnym są z regu"y nieruchomoĘci, decyzje ad-
ministracyjne i uchwa"y gremiów kolegialnych, wp"ywające na obniŻenie kosztów eksploatacyjnych oraz dzia"ania w otoczeniu
W"asnoĘ� inwestycji, polegające na rozwoju lokalnej infrastruktury transportu itp. Sektor prywatny uczestniczy w inwestycji kapita"owo
i z regu"y sprawuje funkcje zarządcze po jej zakoł
czeniu.
Prywatne Budowane na zasadach komercyjnych i z regu"y przez jednego inwestora.
Intermodalne Preferowany rodzaj centrum logistycznego, które dzi�ki obecnoĘci terminala kontenerowego daje spedytorom najwi�kszy wybór
rozwiązał
transportowych.
Dost�pno�
Nieintermodalne Monotransportowe lub z dost�pnoĘcią transportu drogowego oraz transportu kolejowego w postaci bocznic i ramp prze"adun-
transportowa
kowych przy budynkach magazynowych. MoŻliwe są równieŻ rozwiązania polegające na wspó"pracy monotransportowego cen-
trum logistycznego z najbliŻszym samodzielnymi terminalami kontenerowymi, które na przyk"ad w Polsce wyst�pują z regu"y
poza centrami logistycznymi.
Uniwersalne Udost�pniające moŻliwoĘci gromadzenia zapasów bez ograniczeł
co do ich natury i postaci fizycznej.
BranŻowe Ograniczające rodzaj gromadzonych zapasów do okreĘlonych asortymentów, przy czym wynika to bardziej z koncentracji okreĘlo-
Rodzaj
nego rodzaju produkcji w jego otoczeniu (na przyk"ad branŻowe rozwiązania klastrowe), niŻ z samoograniczeł
lub czynników de-
obs"ugiwanych
cyzyjnych.
towarów
Specjalistyczne Specjalizacja moŻe wynika� ze specyfiki produktów lub wymaganych dodatkowych uprawnieł
w zakresie normalnych czynnoĘci
operacyjnych. Na przyk"ad produkty chemiczne wymagające specyficznych procedur związanych z koniecznoĘcią zapewnienia
specjalnych wymogów bezpieczeł
stwa w magazynowaniu i transporcie.
Najcz�Ęciej spotykane. Preferowane przez inwestorów ze wzgl�du na najniŻsze koszty inwestycyjne. Budowane na niezabudo-
Skupione wanych duŻych nieruchomoĘciach (green fields), które zapewniają wymaganą wielkoĘ� powierzchni. Zaspokajające potrzeby
bieŻące i umoŻliwiające rozwój.
Integralno�
przestrzenna
Budowane wed"ug róŻnych koncepcji rewitalizacyjnych, w ramach których wykorzystuje si� nieruchomoĘci poprzemys"owe wy-
Rozproszone magające rewitalizacji, z regu"y niewystarczające pod wzgl�dem wielkoĘci do zaspokojenia wszystkich potrzeb inwestycyjnych
i wymagające "ączenia kilku obszarów inwestycyjnych w jedną struktur� organizacyjną.
Łród"o: opracowanie w"asne.
trum logistycznego. Tego rodzaju po- Omówione wyŻej uwarunkowania kami logistycznymi, co w odniesieniu
dzia" jest zasadny dla sieci dystrybucji wskazują na potrzeb� zweryfikowania do poz. [1] naleŻy traktowa� jako na-
konkretnego przedsi�biorstwa, które dotychczasowych podzia"ów klasyfika- zwy w"asne), przy czym wystarczą dwa
ze wzgl�du na uwarunkowania związa- cyjnych. Zaproponowany w tabeli 2 no- kryteria: dost�pnoĘ� transportowa i ro-
ne z koniecznoĘcią zapewnienia wyma- wy podzia" centrów logistycznych ogra- dzaj obs"ugiwanych towarów. Centra
ganej dost�pnoĘci swoich towarów, nicza liczb� kryteriów, które odnosi si� magazynowe są inwestycjami develo-
utrzymuje zapasy w sieci magazynów: do praktyki w zakresie ich tworzenia perskimi, realizowanymi przez inwe-
centralnym, regionalnych i lokalnych. i funkcjonowania. Proponowane kryte- storów prywatnych, a wi�c kryterium
ria uwzgl�dniają: sposób, w jaki centra w"asnoĘci jest jednoznaczne i jako ta-
2.Podzia" centrów logistycznych ze logistyczne są budowane i związane kie moŻe by� pomini�te. Ze wzgl�du na
wzgl�du na liczb� operatorów i uŻyt- z tym d"ugofalowe konsekwencje (bu- preferencje inwestorów, centra maga-
kowników: dowa na niezabudowanych nierucho- zynowe budowane są jako inwestycje
" dla jednego uŻytkownika moĘciach wed"ug tak zwanej koncepcji typu green fields, a wi�c kryterium inte-
" dla wielu uŻytkowników. green fields lub budowa wed"ug koncep- gralnoĘci przestrzennej jest w ich przy-
cji rewitalizacyjnej, polegającej na po- padku równieŻ bezprzedmiotowe.
Uzasadnienie: Nie stosuje si� ograni- nownym wykorzystaniu obszarów po-
czeł
co do liczby operatorów i uczest- przemys"owych), dost�pnoĘ� transpor-
ników. Jedynym warunkiem zakwalifi- tową, rozwiązania funkcjonalne oraz
kowania obiektu jako centrum logi- uwarunkowania przestrzenne. Podzia"
LITERATURA:
stycznego jest co najmniej dwóch uŻyt- centrów logistycznych wed"ug zapro-
kowników o podobnym zakresie us"ug, ponowanych kryteriów pokazano w ta- 1. Fechner I.:  Miejsce centrum logistyczne-
go w nazewnictwie infrastruktury logi-
aby zachowany by" warunek Ęwiadcze- beli 2.
stycznej .  Logistyka nr 3/2008 maj-czer-
nia us"ug na zasadach konkurencji, a je-
wiec.
dynym ograniczeniem jest dost�pnoĘ� Podobne zasady klasyfikacyjne moŻ-
2. Fechner I.:  Centra logistyczne. Cel - Reali-
miejsca do prowadzenia dzia"alnoĘci na zastosowa� w przypadku opisu cen-
zacja  Przysz"oĘ� . Wyd. ILiM, Poznał

i rodzaj Ęwiadczonych us"ug. trów magazynowych (zwanych teŻ par- 2004.
18
Logistyka 4/2008