LEKI UKA
ADU ODDECHOWEGO
Astma oskrzelowa
Astma oskrzelowa - definicja
¨ð Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa) jest
chorobą, w której dochodzi do napadowego
skurczu małych oskrzeli, utrudnienia wydechu(!),
występowania duszności i licznych zmian
metabolicznych wynikających z upośledzenia
wymiany gazowej.
¨ð Rozróżnia siÄ™ astmÄ™ oskrzelowÄ… atopowÄ… i
nieatopowÄ….
Leczenie astmy
¨ð Leczenie farmakologiczne dychawicy
oskrzelowej polega na przerywaniu napadów
lub na zapobieganiu im. W celu przerywania
napadów stosuje siÄ™ leki ²-adrenomimetyczne
(drogą wziewną). Jeżeli po tych lekach napady
nie ustępują stosuje się także:
1) Metyloksantyny
2) Leki cholinolityczne
3) Glikokortykosteroidy
4) Leki mukolityczne
Podział leków przeciwastmatycznych
ze względu na mechanizm działania
1. Leki rozszerzajÄ…ce oskrzela:
Øð Leki ²-adrenomimetyczne
Øð Metyloksantyny
Øð Leki cholinolityczne
2. Leki przeciwzapalne i zapobiegajÄ…ce reakcji
alergicznej:
Øð Glikokortykosteroidy
Øð Inhibitory rozpadu komórek tucznych
Øð Inhibitory lub antagoniÅ›ci leukotrienów
3. Leki pomocnicze np. wykrztuśne,
chemioterapeutyki
Leki pobudzajÄ…ce receptory
²-adrenergiczne stosowane w astmie
PodziaÅ‚ ²-adrenomimetyków ze wzglÄ™du na
czas działania:
1) Krótko działające (2-6 h): salbutamol,
fenoterol, orciprenalina, terbutalina
2) Długo działające (8-12 h): formoterol,
salmeterol
Leki pobudzajÄ…ce receptory
²-adrenergiczne stosowane w astmie
PodziaÅ‚ ²-adrenomimetyków ze wzglÄ™du na
selektywność dziaÅ‚ania wzglÄ™dem receptorów ²:
1) Nieselektywne (dziaÅ‚ajÄ…ce na rec. ²1 i ²2):
salbutamol, fenoterol, orciprenalina, terbutalina
Uwaga! Stosowanie tych leków zwiększa
niebezpieczeństwo wystąpienia hipotensji, bólów
wieńcowych, zaburzeń rytmu serca, bezsenności
i niepokoju.
2) Selektywne (dziaÅ‚ajÄ…ce na rec. ²2):
formoterol,salmeterol
Leki pobudzajÄ…ce receptory
²-adrenergiczne - preparaty
¨ð Salbutamol
üð Salbutamol (aerozol wziewny, r-r do wstrzykiwaÅ„,
syrop, tabletki)
üð Ventolin (aerozol wziewny)
¨ð Fenoterol
üð Berotec (aerozol wziewny, r-r do inhalacji)
üð Berodual (aerozol wziewny: fenoterol+ipratropium)
¨ð Orciprenalina
üð Astmopent (aerozol, ampuÅ‚ki, tabletki)
Leki pobudzajÄ…ce receptory
²-adrenergiczne - preparaty
¨ð Formoterol
üð Oxis Turbuhaler (inhalator proszkowy)
üð Foradil (proszek w kapsuÅ‚ce do inhalacji)
üð Symbicort Turbuhaler (proszek do inhalacji:
formoterol+budesonid)
¨ð Salmeterol
üð Serevent, Serevent Dysk (aerozol, proszek do
inhalacji)
üð Seretide, Seretide Dysk (aerozol, proszek do
inhalacji: salmeterol+flutikazon)
Metyloksantyny
¨ð Teofilina rozkurcza mięśnie gÅ‚adkie oskrzeli,
pobudza częstość oddechu, zwiększa kurczliwość
mięśnia sercowego, zwiększa wydzielanie kwasu
solnego w żołądku, działa pobudzająco na układ
nerwowy.
¨ð Teofilina jest stosowana do leczenia, jak i do
zapobiegania napadów duszności w przewlekłych
chorobach układu oddechowego.
¨ð Uwaga! Teofilina daje wiele niezgodnoÅ›ci z różnymi
lekami np. makrolidami, metotreksatem.
¨ð Preparaty teofiliny: Euphyllin long, Theospirex
retard, Theovent
Leki cholinolityczne
¨ð Ipratropium hamuje skurcz oskrzeli przez
blokowanie receptorów muskarynowych
układu przywspółczulnego.
¨ð Stosowany do leczenia napadów dusznoÅ›ci
powstających na tle pobudzenia układu
przywspółczulnego przy wysiłku lub na skutek
dużego napięcia psychicznego.
¨ð Preparat ipratropium: Atrovent (aerozol)
Glikokortykosteroidy stosowane w
dychawicy oskrzelowej
1) Glikokortykosteroidy w postaci inhalacji:
budesonid, beklometazon
2) Glikokortykosteroidy działające ogólnie:
Hydrokortyzon, Prednizon, prednizolon,
deksametazon, triamcinolon.
Glikokortykosteroidy  mechanizm
działania
¨ð Glikokortykosteroidy w wyniku szeregu przemian
chemicznych hamują wytwarzanie leukotrienów i
prostaglandyn o silnych właściwościach
kurczÄ…cych oskrzela. Ponadto zmniejszajÄ…
uwalnianie histaminy i pobudzajÄ… receptory
²2-adrenergiczne. ZapobiegajÄ… remodelingowi
oskrzeli.
¨ð Glikokortykosteroidy powodujÄ… wiele dziaÅ‚aÅ„
niepożądanych: zmniejszenie odporności
organizmu na zakażenia i infekcje, skłonność do
krwawień, otyłość typu Cushinga, osteoporoza,
zaćma, jaskra, wrzody żołądka i dwunastnicy.
Glikokortykosteroidy stosowane w
postaci inhalacji w leczeniu astmy
¨ð Budesonid i beklometazon sÄ…
glikokortykosteroidami o silnym działaniu
przeciwzapalnym. Zastosowane w postaci
inhalacji działają głównie miejscowo i tylko w
niewielkim stopniu mogą wykazywać działanie
uogólnione. Mogą jednak wywoływać
zakażenia grzybicze, bakteryjne i wirusowe w
obrębie jamy ustnej, gardła, krtani i oskrzeli.
¨ð Leki te sÄ… przeznaczone do zapobiegania
napadom astmy. Pełne działanie
farmakologiczne rozwija się po około 8 dniach.
Glikokortykosteroidy wykazujÄ…ce
działanie ogólne
1) O krótkim czasie działania  hydrokortyzon
(stosowany do przerywania ciężkich stanów
astmatycznych)
2) O średnio długim okresie działania  prednizon,
prednizolon, triamcinolon (stosowane do
przerywania i zapobiegania stanom astmatycznym)
3) O przedłużonym okresie działania  deksametazon
(stosowany tylko do zapobiegania napadom
dychawicy oskrzelowej)
Glikokortykosteroidy działające ogólnie mogą być
stosowane w leczeniu astmy w przypadkach, gdy
zawodzÄ… inne metody leczenia.
Inhibitory rozpadu komórek tucznych
stosowane w leczeniu astmy
¨ð Kromoglikan disodowy i nedokromil
zapobiegając rozpadowi mastocytów, hamują
uwalnianie cytokin i histaminy, powodujÄ…cych
wystÄ…pienie reakcji alergicznej. Leki te sÄ…
przydatne do zapobiegania napadom atopowej
dychawicy oskrzelowej. Nie przerywajÄ…
napadów astmy.
¨ð Ketotifen dziaÅ‚a podobnie jak kromoglikan.
Dodatkowo blokuje receptory histaminowe H1.
Wykazuje działanie uspokajające, ogranicza
sprawność kierowania pojazdami.
Antagoniści i inhibitory
leukotrienów
1. Antagoniści receptora leukotrienowego:
zafirlukast, montelukast
2. Inhibitory syntezy leukotrienów: zileuton
Leki przeciwleukotrienowe sÄ… wskazane w celu
zapobiegania napadom i długotrwałego
leczenia astmy atopowej i nieatopowej. Nie
są stosowane w celu przerywania napadów,
gdyż wykazują zbyt słabe działanie
rozszerzajÄ…ce oskrzela.
Pacjent z napadem astmy w
aptece
Co robić?
Øð Wezwać pogotowie
Øð CzekajÄ…c na przyjazd karetki
pogotowia posadzić pacjenta na
krześle w tzw.  pozycji woz
nicy
(uruchomienie dodatkowych
mięśni oddechowych)
Øð Podać leki wziewne: przede
wszystkim ²-adrenomimetyk
szybko działający, dodatkowo
glikokortykosteroidy wziewne. Nie
podawać kromoglikanów!
Dziękuję za uwagę