Ćwiczenia prawo handlowe

gr. IV

opracowanie według prowadzonych ćwiczeń przez mgr Dominike Sagan

i na podstawie podręcznika prof Andrzeja Kidyby "Prawo Handlowe"

Iwona Palka

IV rok studia niestacjonarne

tel; 694370050

email; [e-mail]

2008/2009

Prawo handlowe (pojęcie) jest to samodzielna dyscyplina prawa, należy przez nią rozumieć zespół norm prawa prywatnego regulujący organizacją przedsiębiorców oraz dokonywanie między nimi czynności handlowych. Od prawa handlowego należy odróżnić publiczne prawo gospodarcze, będące częścią prawa publicznego, a charakteryzujące się tym, że reguluje stosunki organów państwowych z podmiotami w tym przedsiębiorcami przy posługiwaniu się metodą administracyjnoprawną czyli decyzją czyli w normach prawa publicznego występują dwa podmioty nierównorzędne tj. przedsiębiorstwo i państwo.

Źródła prawa handlowego;

1. kodeks spółek handlowych jest to ustawa z 15.IX.2000 r. weszła w życie 1.I.2001 r., wcześniej na gruncie polskiego prawa występował kodeks handlowy lecz został on zastąpiony k.s.h., gdyż zostały wprowadzone nowe spółki, których poprzedni kodeks nie regulował. Kodeks spółek handlowych reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie i przekształcanie spółek handlowych. Spółki dzielimy na;

   - spółki osobowe oznaczają one: spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną

   - spółki kapitałowe oznaczają one: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną

2. kodeks cywilny nie wszystko zostało uregulowane w k.s.h. I należy wtedy sięgnąć do kodeksu cywilnego np. prokura, firma, najpierw jednak sięga się zawsze do k.s.h. a następnie do k.c.

3. inne ustawy, które będą regulowały np. prawo antymonopolowe, ustawa z 16.IV.1993 r. prawo o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawa z 15.XII.2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, prawo równości konkurencji, prawo zakazu konkurencji, prawo ograniczenia konkurencji, ustawa z 20.VIII.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym,

4. zwyczaj przez zwyczaj należy rozumieć pewne zasady zachowania się przedsiębiorców, same w sobie nie mają cech prawotwórczych, ale często albo konkretne przepisy odsyłają do zwyczaju, albo zwyczaj ten na tyle kształtuje stosunki prawne, że następstwem określonych zachowań jest wydanie normy prawnej. W tym zakresie zdania są podzielone, zwolennicy zaliczenia zwyczaju do źródła prawa handlowego odwołują się do art.249§1 gdzie kodeks odwołuje się do dobrych obyczajów, a także art.422§1 k.s.h. gdzie chodzi o uchwałę walnego zgromadzenia sprzecznego ze statutem bądź dobrymi obyczajami, natomiast przeciwnicy zaliczania zwyczaju do źródeł prawa handlowego twierdzą, że kodeks nie odwołuje się do zwyczaju czy dobrych obyczajów, również orzecznictwo sądowe i wypowiedzi doktrynalne jak literatura, piśmiennictwo mają znaczenie dla prawa handlowego, ale jednak nie można zaliczyć ich do źródeł prawa handlowego.

Przedsiębiorca definicja znajduje się w kodeksie cywilnym jak i w innych ustawach np. w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w ustawie o ochronie konkurencji, jest wiele definicji przedsiębiorcy, szersza interpretacja przedsiębiorcy też jest pozytywna.

Przedsiębiorcą według kodeksu cywilnego art.43 ze znaczkiem 1 „Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art.33 ze znaczkiem 1 §1 (do jedostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych), prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. (wymagana definicja na ćwiczeniach).

Przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.

Podział przedsiębiorców to;

• przedsiębiorcy sensu stricto czyli to tacy, których cel jest celem zarobkowym (nastawieni na zysk), a ich działalność prowadzona jest we własnym imieniu i zawodowo. Do takich przedsiębiorców zaliczamy przede wszystkim osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie

• przedsiębiorcy not for profit czyli tacy, których głównym celem nie jest cel zarobkowym, prowadzą oni działalność gospodarczą, ale nie są nastawieni na zysk (zysk z działalności gospodarczej przeznaczają na cele statutowe) np. fundacje, stowarzyszenia, izby gospodarcze, szkoły wyższe, związki zawodowe, instytuty naukowo-badawcze, partie polityczne

• przedsiębiorcy non profit to tacy, którzy nie prowadzą w ogóle działalności

Przedsiębiorstwo według kodeksu cywilnego art.55 ze znaczkiem 1, jest rozumiane jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Termin przedsiębiorstwo może być używany w trzech znaczeniach;

1. podmiotowym w tym znaczeniu przedsiębiorstwo występuje jako podmiot stosunków prawnych czyli podmiot praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego np.przedsiębiorca, przedsiębiorstwo państwowe, można przyjąć, że obecnie rozumienie tego terminu jest synonimem (utożsamia się) z pojęciem przedsiębiorca

2. funkcjonalnym, przez przedsiębiorstwo w tym znaczeniu rozumie się stałe (zawodowo, we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły) prowadzenie działalności gospodarczej w celach zarobkowych, podstawą do wyodrębnienia tego podziału były uchylone art. 2 i 4 kodeksu handlowego. Obecnie znaczenie pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu funkcjonalnym zostało wyparte przez znaczenie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym

3. przedmiotowym, przedsiębiorstwo w tym znaczeniu oznacza zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, dotyczy to w szczególności;

   - oznaczeń indywidualizujących przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwę przedsiębiorstwa)

   - własności nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz innych praw rzeczowych do nieruchomości lub ruchomości

   - praw wynikających z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych

   - wierzytelności, praw z papierów wartościowych i środków pieniężnych

   - koncesji, licencji, zezwoleń

   - patentów i innych praw własności przemysłowej

   - majątkowych praw autorskich i majątkowych praw pokrewnych

   - tajemnice przedsiębiorstwa

   - ksiąg i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej

Składniki niematerialne inaczej prawa na dobrach niematerialnych to m.in. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części, patenty oraz inne prawa własności przemysłowej np. znaki towarowe, wzory użytkowe i przemysłowe, majątkowe prawa autorskie, majątkowe prawa pokrewne.

Składniki materialne inaczej prawa na dobrach materialnych to m.in. prawa do ruchomości lub nieruchomości czyli własność i inne prawa rzeczowe

Konsument (art.22 ze znaczkiem 1 k.c.) zgodnie z k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, nabywająca dobra i usługi od przedsiębiorców. Przyjąć należy, że konsumentem nie może być osoba prawna czy jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną, nawet gdyby dokonywała czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsumentem można być nie tylko w sferze działalności gospodarczej, ale także działalności zawodowej np.wolne zawody.

Firma jest uregulowana w kodeksie cywilnym od art.43 ze znaczkiem 2 do art.43 ze znaczkiem 10, pochodzi od łacińskiego słowa firmare, jest to nazwa, która określa przedsiębiorcę (nie mylić z przedsiębiorstwem!). Kodeks cywilny w art.43 ze znaczkiem 1 wprowadza, iż przedsiębiorca działa pod firmą. Firma obecnie nie jest częścią składową przedsiębiorstwa w rozumieniu k.c. gdyż służy oznaczeniu tylko przedsiębiorców, a nie prowadzonego przez nich przedsiębiorstwa. Każdy przedsiębiorca bez względu na formę prawną działa pod firmą. Można wyróżnić wiele rodzajów firm, podstawowy podział to na firmy;

• osobowe podstawowym elementem korpusu jest imię, nazwisko, więź np. bracia, małżeństwo wspólników osób fizycznych lub nazwy bądź firmy wspólników osób prawnych, odnosi się to do spółek osobowych, ale także kapitałowych, ale w odniesieniu do spółek osobowych elementy osobowe są w korpusie obligatoryjne

• rzeczowe, zasadniczym elementem korpusu jest użycie określenia „rzeczy” lub przedmiotu prowadzonej działalności spółki np. restauracja, zakład chemiczny itp

• fantazyjne, elementem korpusu są dowolne słowa niebędące ani określeniem rzeczy, ani osoby, źródłem takich firm mogą być dowolne słowa, postacie mitologiczne np. kodak

• mieszane, podstawowym elementem korpusu jest kombinacja elementów wymienionych powyżej, mogą to być firmy osobowo-rzeczowo-fantazyjne, osobowo-rzeczowe, osobowo-fantazyjne, rzeczowo-fantazyjne czyli dotyczące imienia, nazwiska bądź przedmiotu

Budowa firmy jest konstruowana według pewnych określonych zasad, ale istnieje możliwość uzupełniania składników firm, ustawodawca nie narzuca z góry wymogów, firma przedsiębiorcy składa się;

• rdzeń inaczej korpus, stanowi podstawowy trzon firmy, identyfikuje on przedsiębiorcę, stanowi odpowiednik nazwiska i imienia osoby fizycznej

• dodatki, jest to element uzupełniający korpusu, dodatki te dzielą się na; dodatki fakultatywne i obligatoryjne. Obligatoryjne dodatki to w oznaczeniu spółki oprócz nazwiska albo nazwy jednego lub kilku wspólników dodatkiem obligatoryjnym jest oznaczenie tej spółki jako np. jawna (art.24§1 k.s.h.), w przypadku spółki partnerskiej obligatoryjnym dodatkiem jest oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” (art.90§1 k.s.h.) itp., wskazują one w przypadku osób prawnych na formę przedsiębiorcy. Dodatki fakultatywne zależą od woli przedsiębiorcy i mogą one wskazywać np. przedmiot działalności, siedzibę.

Przykład; imię i nazwisko przedsiębiorcy (stanowią rdzeń, korpus), spółka jawna (stanowi dodatek obligatoryjny), określenie fantazyjne np. kodak (stanowi dodatek fakultatywny).

Zasady firmy w odniesieniu do firmy wykształciło się tzw. prawo firmowe, jako zespół norm wynikających bezpośrednio z kodeksu cywilnego oraz innych ustaw np. KrRejSU, wiążące się z tworzeniem, używaniem, rozporządzaniem i ochroną prawa do firmy, realizacja prawa firmowego związana jest z występowaniem następujących zasad;

• zasada prawdziwości firmy wiąże się przede wszystkim z koniecznością przedstawiania w firmie danych, które są prawdziwe, chodzi o to by uczestników obrotu gospodarczego nie wprowadzano w błąd. Łączy się to z przekazaniem informacji na temat osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia (art.43 zn.3 K.C.). Zasada prawdziwości sensu largo rozumiana jest jako zasada jasności, dotyczy przekazywania informacji na temat przedsiębiorcy. Zasada prawdziwości sensu stricto wiąże się z zakazem wprowadzania w błąd co do danych zawartych w firmie, nie tylko w dodatkach, ale także w samym rdzeniu firmy, które mogłyby wprowadzać w błąd.

• zasada jedności firmy oznacza, że przedsiębiorca może obrać tylko jedną firmę, nie może więc stosować różnych firm. Zasada ta wynika z przepisów kodeksu cywilnego, firmy nie można zbyć, tak jak nie można zbyć swojego imienia, nazwiska tak nie można zbyć firmy, wyjątkiem jest udzielenie licencji.

• zasada wyłączności firmy oznacza, że każda nowa firma powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Przez rynek właściwy rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji (definicja z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów art.4 pkt 8). Przyjęcie szerszego rozumienia rynku oznacza równie szerokie ujęcie wyłączności firmy, która dla przedsiębiorców mających siedzibę w Polsce rozciąga się na obszar całego kraju, bez względu na rodzaj prowadzonej przez nich działalności. Natomiast węższe ujęcie rynku oznacza obowiązywanie zasady wyłaczności firmy tylko wobec przedsiębiorców konkurencyjnych, kierujących takie same lub substytucyjne towary lub usługi do tej samej klienteli. Niezależnie od przyjetego rozumienia rynku, ocena czy firmy dostatecznie się odróżniają powinna być dokonana z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy, który powinien z łatwością róznicę zauważyć. Może zachodzić przypadek, iż rózne branże będą mieć jedną nazwę np. złota rybka jako sklep sprzedający wyroby rybne lub złota rybka jako sklep zoologiczny.

• zasada jawności firmy wiąże się z obowiązkiem wpisu do rejestru jak w Krajowym Rejestrze Przedsiębiorców i Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz ogólną dostępnością do rejestru przedsiębiorców. W ten sposób osoby zainteresowane mają dostęp do danych dotyczących firmy, a przedsiębiorca występuje w obrocie gospodarczym pod nazwą własnej firmy. Publiczny dostęp do rejestru przedsiębiorców służy przede wszystkim pewności obrotu, ale leży również w interesie samego przedsiębiorcy, na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek zgłoszenia firmy do rejestru.

• zasada kontynuacji firmy wiąże się przede wszystkim z możliwością korzystania z firmy w dotychczasowym lub uzupełnionym brzmieniu, jako następstwa utrzymania zarówno dobrej sławy firmy, jak i odpowiedniej relacji ze zdobytą klientelą. Zasada ta wynika przede wszystkim z kodeksu cywilnego (art.43 znaczek 8). W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci za zgodą jego małżonka i dzieci. Zasadę tą stosuje się w przypadku kontunuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym. K.s.h. w przypadku przekształcenia spółki przewiduje, że gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu "dawniej". Obowiązek ten ciąży przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia. W związku ze zbywalnością oznaczenia przedsiębiorstwa zasada ta również odnosi się do niego. Zgodnie z k.c. kto nabywa przedsiębiorstwo może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.

Ochrona firmy reguluje ją art.43 ze znaczkiem 10 k.c., ustawodawca w tym artykule zawarł domniemanie bezprawności działań naruszających (zagrażających) prawo do firmy. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, ma określone roszczenie, nie można wystąpić z takim roszczeniem, gdy działanie jest pozbawione bezprawności. Odpowiedzialność z tytułu zagrożenia jest niezależna od winy. W przypadku dokonanego naruszenia, a nie tylko zagrożenia przedsiębiorca może żądać;

- usunięcia skutków naruszenia prawa do firmy

- złożenia oświadczenia (oświadczeń) w odpowiedniej formie i treści

- naprawienia szkody majątkowej na ogólnych zasadach

- wydania korzyści przez osobę, która dopuściła się naruszenia

Prokura zgodnie z art.109 ze znaczkiem 1 k.c. prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającym obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, która obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokurentem może zostać osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych (legitymacja bierna), a więc nie może nim być małoletni, osoba ubezwłasnowolniona całkowicie i częściowo, wiąże się to ze szczególnym stosunkiem zaufania między mocodawcą a prokurentem. Wyjątek stanowi ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (z 30.IV.1993 r.), która przyznaje możliwość udzielenia prokury prokurentowi - osobie prawnej, zarządzajacej funduszem. W ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym w art.36 zostały wyliczone podmioty, które podlegają prokurze (?) i są to (znać 4 przykłady podmiotów w tym jedna spółka, a reszta inne podmioty);

- osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą

- spółka jawna

- spółka partnerska

- spółka komandytowa

- spółka komandytowo-akcyjna

- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- spółka akcyjna

- spółdzielnie

- przedsiębiorstwa państwowe

- jednostki badawczo-rozwojowe

- przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na teryrtorium Rzeczpospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi)

- towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

- inne osoby prawne jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej

- oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej

- główne oddziały zagraniczne zakładów ubezpieczeń

Zakres prokury jest szeroki, przedsiębiorca darzy prokurenta zaufaniem. Prokurent ma upoważnienie do czynności sądowych (prokura zastępuje pełnomocnictwo sądowe) i pozasądowe oznacza to, że prokura dotyczy nie tylko zwykłych czynności przedsiębiorcy, ale również czynności przekraczających zakres zwykłych czynności przedsiębiorcy. Do przykładowych czynności sądowych prokurenta należeć może;

- wnoszenie, cofanie pozwu

- ustanowienie pełnomocnictw procesowych

- zawieranie ugody w procesie

Jak widać prokurent może dokonywać wszelkich czynności proceduralnych przed sądem, a także przed innymi organami np. administracji publicznej jak; urzędu miasta, urzędu skarbowego, ZUS-u, ochrony konsumenta i konkurencji. W zakresie czynności pozasądowych prokura upoważnia do zawierania i rozwiązywania umów, w tym także o pracę, czynności np. nabycia, które wiążą się z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez przedsiębiorcę, prokurent może ustanowić pełnomocnika do prowadzenia poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności, może zaciągać pożyczki. Nie ma wątpliwości, iż istotą prokury jest dokonywanie czynności prawnych, a więc reprezentacja. Na podstawie udzielonej prokury nie można zbyć przedsiębiorstwa dotyczy to wszystkich czynności prawnych w następstwie, których ma miejsce przeniesienie własności tj. umowy sprzedaży, darowizny, zamiany itp. nie może dokonać czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania, zbyć i obciążyć nieruchomość, zgodnie z art.109 ze znaczkiem 6 k.c. prokura nie może być przeniesiona czyli istnieje zakaz tzw. substytucji prokury i jak stanowi art.108 k.c. istnieje również zakaz dokonywania czynności z samym sobą czyli prokurent nie może być drugą stroną czynności prawnej, którą dokonuje w imieniu swego mocodawcy, wyjątkiem jest jeśli nie będzie to stanowiło zagrożenia dla przedsiębiorcy i jest dokonywana w porozumieniu z przedsiębiorcą.

Rodzaje prokury;

- prokura łączna występuje wówczas, gdy ustanowi się kilku prokurentów i zobowiąże do wspólnego działania, polega ona na składaniu oświadczeń woli przez conajmniej dwóch prokurentów, mają obowiązek współdziałania ze sobą, łącznie. Prokura łączna stanowi szczególną postać prokury, głównie w celu zwiększenia kontroli nad działalnością innych prokurentów. Nawet jeśli zostanie ustanowiona prokura łączna przyjmowanie oświadczeń woli czy doręczeń pism może odbywać się jednoosobowo przez któregoś z łącznie ustanowionych prokurentów. W przypadku występowania jednej osoby przy ustalonej prokurze łącznej ma miejsce wadliwość czynności prawnej i skutkiem takiego działania jest nieważność czynności prawnej. Możliwe jest wyznaczenie terminu do dokonania drugiego oświadczenia woli, a w przypadku jego upływu czynność taka jest nieważna. Dokonanie czynności prawnej przez kolejnych prokurentów ma postać złożenia odrębnego oświadczenia woli lub potwierdzenia już złożonego, potwierdzenie to nie wymaga żadnej szczególnej formy.

- prokura oddzielna polega na dokonywaniu czynności sądowych i pozasądowych, do swej skuteczności wymaga występowania tylko jednego prokurenta

- prokura oddziałowa, prokura filialna ogranicza się ona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa

Wygaśnięcie prokury może nastąpić poprzez;

- śmierć pokurenta

- odwołanie prokurenta

- zrzeczenia się prokury

- utraty przez prokurenta zdolności do czynności prawnych

- wygaśnięcie prokury osoba umocowana musi oddać prokurę

Różnice między pełnomocnictwem a prokurą;

- mocodawcą przy klasycznym pełnomocnictwie może być każdy podmiot prawa, przy prokurze tylko przedsiębiorcy prowadzący przedsiębiorstwo i wpisani do rejestru przedsiębiorców

- zakres umocowania pełnomocnika wynika z oświadczenia woli mocodawcy, przy prokurze wynika z ustawy

- pełnomocnictwo może być ograniczone lub rozszerzone w swoim zakresie, może być zastępowane jedną formą przez drugą np. ogólne przez rodzajowe, prokura nie może być ograniczona ze skutkiem prawnym dla osób trzecich z wyjątkiem ustanowienia prokury oddziałowej

- możliwe jest udzielenie dalszych pełnomocnictw, a w prokurze nie można udzielić dalszej prokury

Krajowy Rejestr Sądowy ustawa z 20.VIII.1997 r., rejestr ten składa się z;

- rejestru przedsiębiorców

- rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej (podmioty nie będące przedsiębiorcami typu non profit)

- rejestru dłużników niewypłacalnych

Rejestr prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe (sądy gospodarcze), obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część, zwane dalej sądami rejestrowymi. Gminy jako zadania zlecone, wykonują czynności zwiazane z prowadzeniem rejestru, polegające na zapewnieniu zainteresowanym wglądu do Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), urzędowych formularzy wniosków wymaganych ustawą, umożliwiających rejestrację osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą i spółek jawnych, dostępu do informacji o wysokości opłat, sposobie ich uiszczania oraz o właściwości miejscowej sądów rejestrowych. Rejestr obejmuje podmioty, na które przepisy ustaw nakładają obowiązek uzyskania wpisu do Rejestru. Skutkiem przyjęcia koncepcji Krajowego Rejestru Sądowego jako centralnego rejestru, który gromadzi dane wpisanywane w systemie informatycznym, a które pochodzą z różnych sądów rejonowych, jest utworzenie Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego. Centralna Informacja jest wyodrębniona w ramach struktury Ministerstwa Sprawiedliwości z oddziałami przy sądach rejestrowych. Zadaniem Centralnej Informacji jest;

- utworzenie i eksploatacja połączeń rejestru w systemie informatycznym

- prowadzenie zbioru informacji z rejestru

- udzielanie informacji z rejestru

- przekazywanie organom samorządu gminnego, właściwym według miejsca zamieszkania (siedziby) przedsiębiorcy, danych z rejestru o wpisaniu przedsiębiorcy i wykreśleniu go wraz z adresem i przedmiotem jego działalności, w terminie 7 dni od dnia wprowadzenia tych danych do Rejestru

Centralna Informacja, w tym również jej oddziały zlokalizowane przy sądach rejonowych umożliwia dostęp do rejestru. Realizacja dostępu do rejestru odbywa się przez żądanie wydania dokumentów o danych zawartych w rejestrze, dokumentami tymi są; odpisy, wyciągi, zaświadczenia, za których wydanie pobiera opłatę. KRS został stworzony przez ustawodawcę dla bezpieczeństwa, pełni on funkcję;

- informacyjną, informacje dotyczą przedsiębiorstwa

- jawną, jest to jawność w sensie faktycznym (formalna) czyli każdy ma prawo przeglądania akt rejestrowych podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców, informacje te są faktycznie jawne. Nie ma potrzeby wykazywania się interesem prawnym i można to czynić w godzinach urzędowania sądu pod nadzorem upoważnionego pracownika sądu. Ograniczeniem jawności formalnej jest, iż do przeglądania akt rejestrowych innych podmiotów niż przedsiębiorcy stosuje sie przepisy k.p.c.

- kreatywną, gdyż wpisanie do rejestru wiąże się z pewnymi skutkami prawnymi np. spółka uzyskuje osobowość prawną

Zasadą jest, że obowiązkowi ogłoszenia podlegają wszystkie wpisy, ogłoszenia dokonywane są w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Nie podlegają obowiązkowi ogłoszenia wpisy w dziale czwartym rejestru przedsiębiorców, wpisy do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, rejestr non profit, z wyjątkiem wpisów dotyczących ujawnienia informacji związanych wyłącznie ze statusem organizacji pożytku publicznego. W związku z ogłoszeniami pozostaje zasada jawności materialnej KRS, wyróżniona ona jest w art.15 i 16 KrRejSU i polega na określeniu chwili, od której dane podlegające ujawnieniu w rejestrze zyskują skuteczność wobec osób trzecich. Zasada ta jest związana z domniemaniami prawnymi;

- domniemaniem powszechnej znajomości danych wpisanych do rejestru oznacza, iż uznaje się, że wszystkie dane są jawne i każdy ma możliwość, obowiązek zapoznać się z nimi. Ograniczeniem jaki wprowadza ustawodawca jest art.14 ustawy o KrRejSU zgodnie, z którym podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do rejestru nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do rejestru lub uległy wykreśleniu z niego czyli dane w momencie wykreślenia przestają obowiązywać i przedsiebiorca na nie powołać się nie może. Gdy chodzi o wpisy podlegające obowiązku ogłoszenia, obowiązuje reguła, że uzyskują one skuteczność wobec osób trzecich z chwilą zamieszczenia ogłoszenia o dokonanym wpisie. Od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Inny aspekt mają wpisy, które nie podlegają ogłoszeniu i tutaj zasadą jest, że skuteczność wpisów następuje wobec osób trzecich z chwilą ich zamieszczenia w rejestrze. Domniemanie to może być obalone przez osobę trzecią, jeżeli wykaże ona, iż mimo zachowania nalezytej staranności nie mogła wiedzieć o treści wpisu.

- domniemaniem prawdziwości danych, wpisu, dane wpisane do rejestru domniemywa się, że są prawdziwe. Ustawodawca wprowadza ograniczenie znajdujące się w art.17 ust.2 ustawy o KrRejSU mianowicie jeżeli wpisano do rejestru dane niezgodne ze zgłoszeniem podmiotu lub bez takiego zgłoszenia, podmiot ten nie moze zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane są nie prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu np. przedsiębiorca zgłosił dane do rejestru i je pomylił, a ma tego świadomość lecz zapomniał tego zgłosić i w takim wypadku nie może on powołać się na nie, gdyż osoba, która sie powołała na takie dane działała w dobrej wierze.

Rejestr przedsiębiorców, wpisowi do tego rejestru podlegają;

- osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą

- spółka jawna

- spółka partnerska

- spółka komandytowa

- spółka komandytowo-akcyjna

- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- spółka akcyjna

- spółdzielnie

- przedsiębiorstwa państwowe

- jednostki badawczo-rozwojowe

- przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na teryrtorium Rzeczpospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi)

- towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

- inne osoby prawne jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej

- oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej

- główne oddziały zagraniczne zakładów ubezpieczeń

Rejestr podmiotów niebędących przedsiębiorcami czyli stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej reguluje załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 21.XII.2005 r. w sprawie prowadzenia szczególnego rejestru i do rejestru wpisujemy;

- samodzielne zakłady opieki zdrowotnej

- izby rzemieślnicze

- zrzeszenia transportu

Wpisy te nie podlegają ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

Rejestr dłużników niewypłacalnych (RDN) do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuje się z urzędu;

- osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych

- wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczającego majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych

- dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów k.p.c. o postępowaniu egzekucyjnym

- osoby, które przez sąd prowadzący postępowanie upadłościowe zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni

Na wniosek wierzyciela, posiadającego tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej, wpisuje się do RDN dłużnika, który w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym.

Postępowanie rejestrowe ( k.p.c.+ust.KrRejSU), postępowanie rejestrowe co do zasady jest wszczynane na wniosek, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd rejestrowy może dokonać z urzędu wpisu danych odpowiadających rzeczywistemu stanowi rzeczy, o ile dokumenty stanowiące podstawę wpisu znajdują się w aktach rejestrowych, a dane te są istotne. Wniosek należy zgłosić w ciągu 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Niezależnie od obowiązku złożenia wniosku nałożony jest obowiązek niezwłocznego informowania sądu rejestrowego o zdarzeniach, które podlegają obowiązkowi wpisu na organy administracji rządowej i samorządowej, sądy, banki, komorników i notariuszy. Wniosek składa się na urzędowym formularzu, który jest udostępniany w siedzibach sądu, a w odniesieniu do spółek jawnych również w urzędach gmin. Pozostałe dokumenty poza formularzem składa się w formie pisemnej z zachowaniem wymogów dla pism procesowych. Do prawidłowo wypełnionego formularza należy dołączyć dowód opłaty wpisu sądowego, gdy wniosek podlega opłacie oraz gdy wpis podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty. Na tym etapie odbywa się badanie formularzowe. Sąd bada tylko, czy formularz jest prawidłowo wypełniony i należycie opłacony. Jeżeli stwierdzi braki, wniosek podlega zwrotowi bez wezwania o uzupełnienie braków. Gdy jest to pierwszy wniosek o wpis do rejestru, może być on ponownie złożony w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia o zwrocie. Jeżeli powtórny wniosek nie jest dotknięty brakami formalnymi, wywołuje on skutek od daty pierwotnego wniesienia (wniesienia pierwszego wniosku). Skutek taki nie wystąpi, jeżeli wniosek byłby zgłoszony po raz kolejny. W przypadku wpisów obligatoryjnych do wniosku o wpis podmiotu do rejestru dołączyć należy uwierzytelnione notarialne albo złożone przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu lub prokurenta. Zasadę tę stosuje się również w przypadku zmiany osób upoważnionych do reprezentowania podmiotu juz wpisanego do rejestru. Jeżeli podmiot działa na podstawie umowy lub statutu, do wniosku o wpisanie tego podmiotu należy dołączyć umowę lub statut. Zgodnie z art.23 KrRejSU sąd bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa. Badanie sądu ma charakter materialny. Sąd nie bada już na tym etapie formularza (wniosku), gdyż ten został zaakceptowany, ale bada dokumenty dołączone do wniosku. Sąd obowiązkowo bada czy dane określone w art.35 KrRejSU są prawdziwe tj. obowiązkowo bada numer pesel osoby fizycznej i w przypadku innych podmiotów numer REGON czyli nazwę lub firmę oraz numer identyfikacyjny nadany w rejestrze podmiotów gospodarki narodowej, na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a jeżeli podmiot jest zarejestrowany w rejestrze, także jego numer w rejestrze. Prawdziwość pozostałych danych zawartych w dołączonych dokumentach sąd bada tylko wtedy, gdy ma w tym względzie uzasadnione wątpliwości (art.23 ust.2 KrRejSU). Jeżeli nie ma wątpliwości sąd wydaje orzeczenie co do istoty sprawy i ma ono postać postanowienia. Jeżeli sąd stwierdzi, że wniosek o wpis do rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone mimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w kodeksie postępowania karnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. Jeżeli obowiązek nałożony przez sąd nie zostanie wykonany w terminie sąd rejestrowy nakłada na obowiązanych grzywnę. W jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę nie przekraczającą 1000 zł, chyba że trzykrotne wymierzenie grzywny okazało się nieskuteczne tj. pierwsze trzy grzywny to 1000 zł. KrRejSU wyłacza jednak stosowanie art.1052 zdanie drugie i art.1053 k.p.c. co oznacza, że suma grzywien w tej samej sprawie może przewyższać 100 tyś. zł (art.1052 kpc.), ale zamiana grzywny na areszt o jakim mówi kpc jest wyłączona przez KrRejSU czyli grzywny nie można zamienić na areszt. Jeżeli środki, jakie podjął sąd, nie spowodują złożenia wniosku o wpis do rejestru lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe, a w rejestrze jest zamieszczony wpis niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy sąd rejestrowy wykreśla ten wpis z urzędu (art.24 ust.3 KrRejSU). W szczególnie uzasadniających przypadkach sąd rejestrowy ma prawo dokonania z urzędu wpisu danych odpowiadających rzeczywistemu stanowi rzeczy, jeśli dokumenty stanowiące podstawę wpisu znajdują się w aktach rejestrowych, a dane te są istotne (art.24 ust.4 KrRej SU). Zakres podjemowanych czynności przez sąd zależy od tego, czy niewykonywanie obowiązków realizowane jest przez handlową spólkę osobową czy osobę prawną. W przypadku spółki handlowej, jeżeli mimo stosowania grzywny spółka ta wpisana do rejestru nie wykonuje obowiązków związanych z wpisem, sąd rejestrowy może z urzędu z ważnych powodów orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora (art.25 KrRejSU). Natomiast jeżeli mimo stosowania grzywien osoba prawna wpisana do rejestru przedsiębiorców nie wykonuje obowiązków, do których zobowiązał ją sąd, może on ustanowić dla niej kuratora na okres nie przekraczający roku. Sąd może przedłużyć ustanowienie kuratora na okres nieprzekraczający kolejne 6 miesięcy, jeżeli czynności kuratora nie mogły zostać zakonczone przed upływem okresu, na który został on ustanowiony (art.26 ust.1 KrRejSU). Kuratorem może być tylko osoba fizyczna, która nie była karana za popełnione umyślnie przestępstwo przeciwko mieniu, obrotowi gospodarczemu, oraz obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi. Zadania kuratora, jest on powoływany, aby niezwłocznie przeprowadzić czynności wymaganych do wyboru lub powołania władz osoby prawnej (zarządu). Jeżeli nie dojdzie do wyboru lub powołania władz w terminie 3 miesięcy od dnia ustanowienia kuratora albo wybrane, powołane władze nie wykonuja obowiązku zgłoszenia, kurator może wystąpić do sądu o rozwiązanie osoby prawnej oraz ustanowić likwidatora. Jeżeli kurator przy wykonywaniu swych czynności stwierdzi, że istnieją przesłanki zgłoszenia wniosku o ogloszenie upadłości osoby prawnej, dla której został ustanowiony, może zgłosić taki wniosek właściwemu sądowi. Odwołanie kuratora odbywa się na;

- wniosek osoby prawnej, sąd rejestrowy na taki wniosek może odwołać kuratora przed upływem terminu, na który został ustanowiony, jeżeli władze osoby prawnej wykonają obowiązki zgłoszenia

- z urzędu, sąd rejestrowy odwołuje kuratora jeżeli nienależycie wykonuje swoje obowiązki

Ćwiczenie; Zalety i wady spółek osobowych i spółek kapitałowych;

Spółka osobowa, substrat osobowy

Zalety;

- niski koszt założenia spółki

- mniejszy formalizm

- każdy ma prawo prowadzenia spółki

Wady;

- solidarna, subsydiarna i nieograniczona odpowiedzialność

- conajmniej dwóch wspólników

Spółka kapitałowa;

Zalety;

- ograniczona odpowiedzialność

- szerszy zakres działalności

- może być tylko jeden wspólnik

- działa przez swoje organy

- łatwiejsze zbywanie udziałów, akcji

Wady;

- wysoki koszt założenia takiej spółki

- większy formalizm przy założeniu takiej spółki

- ograniczona kontrola nad działalnością

- zależność decyzji od ilości udziałów, akcji

Przygotować na następne ćwiczenia tj. na 11 styczeń materiał o spółkach jawnych i spółkach partnerskich

Ogólne przepisy o spółkach

Ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych zastąpiła obowiązujące od okresu międzywojennego rozporządzenie Prezydenta RP z 27.11.1934 r. Kodeks handlowy. Kodeks spółek handlowych przyjął koncepcję regulacji podmiotowej i obejmuje on tworzenie, organizację, zasady funkcjonowania, rozwiązywania oraz łączenia, podziału, przekształcania spółek handlowych. Nie reguluje on natomiast czynności handlowych, gdyż zgodnie z przyjętą zasadą jedności prawa cywilnego są one regulowane w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art.2 KSH w sprawach dotyczących spółek najpierw stosujemy przepisy KSH, a gdy nie uregulowano jakiejś materii, stosujemy przepisy Kodeksu cywilnego. Generalnie spółki możemy podzielić na;

1. spółki prawa cywilnego to umowa między przedsiębiorcami

2. spółki prawa handlowego, wśród nich wyróżniamy;

   a. spółki osobowe, które dzielimy na;

   - spółki jawne

   - spółki partnerskie

   - spółki komandytowe

   - spółki komandytowo-akcyjne

   b. spółki kapitałowe, które dzielimy na;

   - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

   - spółki akcyjne

3. stosując inne kryteria możemy wyróżnić;

   a. spółki zwykłe

   b. spółki szczególne, zostały one wymienione w art.611 KSH np. narodowe fundusze inwestycyjne, spółki prowadzące działalność bankową, towarzystwa emerytalne, towarzystwa funduszy inwestycyjnych itp.

Kodeks spółek handlowych w tytule I zawiera przepisy ogólne, stanowiące swoistą klamrę dla szczegółowych, późniejszych rozstrzygnięć dotyczących poszczególnych typów spółek. Tytuł I dzieli się na przepisy wspólne dla wszystkich spółek od art.1 do 7 ksh, przepisy odnoszące się do spółek osobowych to dział II od art.8 do 10 ze znaczkiem 1 ksh, przepisy działu III od art.11 do 12 odnoszą się do spółek kapitałowych.

Cechy charakterystyczne spółek osobowych i spółek kapitałowych

Spółka osobowa, substrat osobowy

Zalety;

• niski koszt założenia spółki

• mniejszy formalizm

• każdy ma prawo prowadzenia spółki

Wady;

• solidarna, subsydiarna i nieograniczona odpowiedzialność

• conajmniej dwóch wspólników

Spółka kapitałowa;

Zalety;

• ograniczona odpowiedzialność

• szerszy zakres działalności

• może być tylko jeden wspólnik

• działa przez swoje organy

• łatwiejsze zbywanie udziałów, akcji

Wady;

• wysoki koszt założenia takiej spółki

• większy formalizm przy założeniu takiej spółki

• ograniczona kontrola nad działalnością

• zależność decyzji od ilości udziałów, akcji

Spółka jawna i jej regulacja;

• stosuje się do niej przepisy ogólne od art.1 do 7 ksh

• przepisy o spółkach osobowych od art.8 do 10 ze znaczkiem 1 ksh

• przepisy kodeksu cywilnego i innych ustaw w przypadku gdy jakaś kwestia nie została uregulowana w ksh sięgamy do nich

Przekształcenie w spółkę jawną; dochodzi do tego w sytuacji gdy przychody wspólników prowadzących przedsiębiorstwo w związku z umową spółki cywilnej w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnęły wartość powodującą, zgodnie z przepisami o rachunkowości, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, zgłoszenie do sądu rejestrowego przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego jest obowiązkowe i powinno nastąpić w terminie 3 miesięcy od zakończenia drugiego roku obrotowego to powoduje przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną (jest to równowartość co najmniej w walucie polskiej 800 tys. euro, jest to próg skutkujący obowiązkiem prowadzenia ksiąg rachunkowych). Zgłoszenia może dokonać każdy ze wspólników. Inaczej jest w przypadku tzw. przekształcenia dobrowolnego gdy wyżej wskazany próg nie został osiągnięty, wówczas zgłoszenia muszą dokonać wszyscy wspólnicy.

Spółka jawna obok spółki partnerskiej, komandytowej komandytowo-akcyjnej zaliczana jest do handlowych spółek osobowych. Cechy spółki jawnej;

• jest oparta na bezpośrednim i osobistym zaangażowaniu wspólników w przedsiębiorstwo prowadzone przez spółkę, ma to formę przede wszystkim osobistego udziału w działalności spółki (art.22§2 ksh „każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art.31 ksh)

• jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową (def. Art.22§1 ksh- spółka jawna musi prowadzić przedsiębiorstwo)

Prowadzenie przedsiębiorstwa należy odnosić do funkcjonalnego rozumienia przedsiębiorstwa tj. stałej, zorganizowanej działalności gospodarczej ukierunkowanej na osiągnięcie zysku. Spółka jawna może nabywać prawa w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Innymi cechami spółki jawnej jest;

- wyodrębnienie organizacyjne

- posiadanie odrębnego majątku spółki

- odpowiedzialność majątkiem spółki za zobowiązania i występowanie pod własną firmą, Potwierdza to art.64 k.s.h., który dopuszcza dalsze istnienie spółki pomimo śmierci, upadłości wspólnika czy jego wystąpienia ze spółki.

Spółka jawna nie jest osobą prawną, gdyż żaden przepis jej takiej osobowości nie przyznaje, co powoduje, że spółka taka nie działa przez swoje organy. W odróżnieniu od osób prawnych, wspólnicy w spółce jawnej ponoszą odpowiedzialność osobistą za zobowiązania spółki. Spółka jawna jest przedsiębiorcą odrębnym od swoich wspólników.

Powstanie spółki jawnej, umowa;

Spółka jawna jest umową dwóch lub więcej osób i powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikajace z tego działania odpowiadają solidarnie. Spółka jawna we wspólnym imieniu prowadzi przedsiębiorstwo w celu zarobkowym. Spółka jawna może powstać poprzez jej zawiązanie umową spółki, albo też w wyniku przekształcenia. Umowa spółki powinna zawierać, są to obowiązkowe (obligatoryjne) elementy umowy spółki jawnej;

• firmę i siedzibę spółki

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość

• przedmiot działalności spółki

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

Poza tymi składnikami w umowie spółki powinny znaleźć się wszelkie inne postanowienia, które nie wymienia KSH i takimi elementami fakultatywnymi, które mogą znaleźć się w umowie spółki są np. zasady wnoszenia wkładów, reguły podziału zysków i uczestniczenia w stratach, zasady prowadzenia spraw spółki, kto będzie reprezentował spółkę, przyczyny rozwiązania takiej spółki itp. Zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego oprócz umowy powinno zawierać;

• firmę, siedzibę i adres spółki

• przedmiot działalności

• nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy doręczeń

• nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji

Wszelkie zmiany danych wymienionych powyżej powinny zostać zgłoszone sądowi rejestrowemu.

Określenie wkładów;

Mogą to być wkłady;

• pieniężne

• niepieniężne np. lokal, można wnieść wkład w postaci np. malucha, komputera wartość takiego przedmiotu ocenia spółka badając ile musiałaby wydać na taki przedmiot gdyby nabywała go z innego źródła

Zgodnie z art.3 ksh przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz jeżeli tak stanowi umowa przez współdziałanie w inny sposób. Dlatego też należy określić, jakie wkłady wnoszą wspólnicy do spółki i jaka jest wartość tych wkładów. Wkłady muszą być określone w umowie spółki, ale nie muszą być wniesione do momentu zarejestrowania.

Przedmiot działalności

Obowiązkowo w umowie spółki należy określić przedmiot działalności spółki, przepisy KrRejSU (art.40) wymagają, aby przedmiot działalności był określony według Polskiej Kalsyfikacji Działalności (PKD). Przedmiot działalności spółki jest wewnętrznym ustaleniem wspólników co do zamierzonej realizacji wspólnego celu.

Budowa spółki jawnej (firma spółki)

Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska bądź firmy, nazwy wszystkich wspólników albo też nazwiska, firmy, nazwy jednego lub kilku wspólników z dodatkiem „spółka jawna”, dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.j.” (art.24 ksh). Firma (korpus firmy) nie może być rzeczowa, fantazyjna, nie może mieć charakteru mieszanego. Takie elementy mogą wystąpić w dodatkach spółki. Firma spółki jawnej musi składać się z korpusu i dodatków obligatoryjnych lub fakultatywnych. Zgodnie z ksh (art.24) korpus firmy może być skonstruowany w ten sposób, że będzie zawierał;

• nazwiska wszystkich wspólników

• nazwisko jednego wspólnika

• nazwiska niektórych wspólników

• w przypadku przedsiębiorców możliwe jest użycie ich firmy

• w przypadku osób prawnych niebędących przedsiębiorcami można użyć ich nazw

Przykładowe brzmienie firmy;

♦ Kowalski, Nowak – Spółka

♦ J. Kowalski, Z.Nowak – spółka jawna

♦ Jan Kowalski, Zbigniew Nowak – spółka

Jeżeli mamy wymienionych wszystkich wspólników, uzyskujemy w ten sposób pełną informację o składzie osobowym wspólników, realizuje się w ten sposób określenie spółka jawna inaczej ujawnienie wspólników. Nie ma przeszkód, aby przy konstruowaniu firmy spółki jawnej użyć liczby mnogiej np. Bracia Kowalczewscy – spółka. Zasadą jest jeśli jest to dopuszczalne w firmie spółki mogą występować dwa określenia, ale nie mogą one spotykać się ze sobą np. Kowalski, Nowak Miś – spółka, ale zdarzają się takie firmy.

Siedziba spółki jawnej

Określenie siedziby może być pewnym problemem. Siedziba spółki znajduje się tam, gdzie prowadzone są sprawy spółki. Jeżeli miejsca te byłyby różne, wspólnicy w umowie muszą ustalić siedzibę spółki. Jeśli chodzi o osoby prawne odnośnie do siedziby spółki ma zastosowanie art.41 k.c. tj. jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

Czas trwania spółki

Czas trwania spółki należy zaznaczyć tylko wtedy, gdy jest on oznaczony. Oznaczenie to może mieć miejsce przez wskazanie konkretnego terminu np. do 1.I.2010 roku, okresu np. przez 3 lata, wykonania określonego zadania, celu np. wybudowanie drogi. Jeżeli czas trwania spółki jest oznaczony np. na okres 3 lat i po upływie tego okresu wspólnicy decydują się na dalsze prowadzenie, działanie spółki mimo również tego,iż założony cel został osiągnięty, to przyjmuje się, że spółka działa nadal na czas nieokreślony.

Kto może założyć spółkę jawną;

• osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych, wydaje się, że mogą to być też osoby, które mają ograniczoną zdolność do czynności prawnej, chodzi tutaj o dopuszczalność bycie wspólnikiem przez taką osobę. W praktyce budzi to problemy, gdyż układ praw i obowiązków wspólników w spółce jawnej jest osobistym wykonywaniem tych praw o obowiązków w prowadzeniu spraw spółki oraz jej reprezentowania, a w przypadku takiej osoby nie byłoby to realizowane. W takiej sytuacji działałby zawsze przedstawiciel ustawowy albo potrzebna byłaby do tego zgoda przedstawiciela ustawowego takiej osoby.

• osoby prawne np. spółki kapitałowe mogą być wspólnikami w spółce jawnej, należy pamiętać, że osoby takie odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, pewnym problemem jest również sposób działania w takiej spółce osoby prawnej czyli albo przez swój organ bądź przez pełnomocnika. Nie ma przeszkód by osoby prawne takie spółki tworzyły.

• jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, ale którym ustawa przyznaje zdolność prawną tzw. ułomne osoby prawne,

Forma utworzenia spółki jawnej; (umowa tworząca taką spółkę)

• pisemna pod rygorem nieważności

• akt notarialny pod rygorem nieważności jeżeli do umowy spółki wnoszona jest tytułem wkładu nieruchomość

Co do zasady zmiana postanowień umowy wymaga zgody wszystkich wspólników i nieważne są postanowienia umowy spółki, według których może być dokonana bez zgody wszystkich wspólników istotna jej zmiana. Zgodnie z art.9 ksh jeśli umowa spółki na to zezwala, umowa może być zmieniona większością głosów. Umowa spółki jawnej musi być podpisana przez wszystkich wspólników. Prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do rejestru przysługuje każdemu wspólnikowi, przy czym do zgłoszenia (do wniosku o wpis do rejestru) należy dołączyć złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.

Reprezentacja spółki;

Reprezentacja spółki należy do sfery stosunków zewnętrznych i w sensie ścisłym dotyczy składania i przyjmowania oświadczeń woli. Zgodnie z art.29§1 KSH każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, jest to jego prawo, a nie obowiązek. Obowiązek taki może wynikać z umowy spółki. W umowie można również wskazać któregoś ze wspólników do reprezentowania spółki. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki może mu zostać odebrane w następujących przypadkach;

• jeżeli w umowie spółki zostanie on wyłączony od prawa do reprezentowania czyli wyrazi na to zgodę

• prawomocnym orzeczeniem sądowym, wbrew jego woli jedynie z ważnych powodów np. choroby psychicznej, braku staranności

Możliwe jest wyłączenie prawa do reprezentacji, a nie jego ograniczenie.

Umowa spółki może wprowadzić zasadę reprezentacji łącznej z innym wspólnikiem lub prokurentem (art.30§1 ksh). Wynika z tego, że zasadą jest reprezentacja czynna jednoosobowa, natomiast zmiana tej reguły musi być zaznaczona w umowie i wpisana do rejestru. Reprezentacja łączna może również dotyczyć udziału pełnomocników, nie jest możliwe wyłączenie od prawa do reprezentacji wszystkich wspólników. Poza możliwością reprezentacji przez wspólnika spółka może być reprezentowana przez;

• prokurentów

• pełnomocników

• likwidatorów

• syndyka masy upadłościowej

Zasadą jest, że wspólnik, który ma prawo do reprezentacji, nie może być prokurentem. Jeżeli jednak wspólnik jest pozbawiony prawa do reprezentacji na podstawie umowy spółki, to nie ma przeszkód, aby udzielono mu prokury. Wspólnicy są przedstawicielami ustawowymi spółki.

Zakres przedmiotowy reprezentacji przez wspólników w spółce jawnej obejmuje wszystkie czynności sądowe i pozasądowe. Wspólnicy więc mogą dokonywać wszelkich czynności, łącznie ze zbywaniem i obciążaniem nieruchomości, ustanawianiem i odwoływaniem prokury, zbyciem przedsiębiorstwa, jego wydzierżawieniem, ustanowieniem na przedsiębiorstwie prawa użytkowania. Prawa do reprezentowania spółki przez wspólnika nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich (art.29§3 ksh) oznacza to, ze tego typu ograniczenie nie wywiera skutków prawnych na zewnątrz i czynności dokonane mimo takiego ograniczenia są ważne i skuteczne. Dla kontrahenta spółki wspólnik jawny będzie zawsze działał w granicach umocowania. Jest dopuszczalne ograniczenie w stosunkach wewnętrznych czyli między wspólnikami i spółką, ale nie wpływa na ważność czynności prawnych z osobami trzecimi. Dokonanie czynności reprezentacji wbrew wewnętrznemu ograniczeniu może powodować jeżeli spółka doznała szkody, odpowiedzialność odszkodowawczą wobec spółki.

Prowadzenie spraw spółki;

Prowadzenie spraw spółki może wynikać;

• z mocy umowy

• na podstawie uchwały wspólników

Zagadnienie to należy do kategorii stosunków wewnętrznych spółki. Zasadą jest, że regulacja stosunków wewnętrznych uzależniona jest od woli wspólników zawartej w umowie spółki jawnej. Zgodnie z art.37§1 ksh rozwiązania przyjęte w zakresie prowadzenie spraw, ale również wnoszenia wkładów, udziału w zyskach i stratach, lojalność wobec spółki, zakazie konkurencji mają charakter norm dyspozytywnych. Przepisy rozdziału o stosunkach wewnętrznych spółki jawnej mają zastosowanie, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej z tym, że umowa spółki nie może ograniczyć lub wyłączyć przepisów art.38 ksh odnoszących się do prowadzenia spraw i kontroli w spółce. Umowa nie może;

• powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników

• ograniczyć prawa wspólnika do osobistego zasięgnięcia wiadomości o stanie majątku oraz biegu interesów spółki

• prawa wspólnika do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki

Z art.38§1 ksh wynika, że nie wszyscy wspólnicy muszą prowadzić sprawy spółki, możliwe jest przyjęcie różnych rozwiązań w umowie spółki lub uchwale wspólników, mogą być one następujące;

• przyjęcie, że sprawy spółki prowadzą wszyscy wspólnicy

• przyjęcie, że sprawy spółki prowadzi tylko część wspólników np. w spółkach, w których jest duża liczna wspólników

• przyjęcie, że sprawy spółki prowadzi jeden wspólnik

• przyjęcie, że sprawy spółki prowadzą osoby trzecie, ale zawsze z udziałem co najmniej jednego wspólnika

Jeżeli prowadzenie spraw spółki powierzono kilku wspólnikom, pozostali są wyłączeni od prowadzenia spraw. Prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi wbrew jego woli tylko z ważnych powodów wyrokiem sądowym (orzeczeniem sądowym) lub poprzez umowę spółki.

Odpowiedzialność za zobowiązania;

Zgodnie z art.8 ksh spółka może zaciągać zobowiązania, są one zaciągane w imieniu spółki jako odrębnego podmiotu i to różni w istotny sposób spółkę jawną od spółki cywilnej. Za zaciągnięte zobowiązania wobec wierzycieli odpowiada każdy wspólnik bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką z uwzględnieniem art.31 ksh czyli subsydiarną odpowiedzialnością. Cechy odpowiedzialności wspólników w spółce jawnej to odpowiedzialność;

• subsydiarna jest to ograniczenie odpowiedzialności solidarnej, wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, zasady tej nie odnosi się do zobowiązań powstałych przed wpisem spółki do rejestru za te zobowiązania bowiem ponoszą oni odpowiedzialność pierwszorzędną, można wnieść powództwo przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna

• solidarna wspólników oznacza, że każdy z nich odpowiada za całość długu wespół ze spółką i pozostałymi wspólnikami, spokój zaspokojenia może być różny zależeć będzie od woli wierzyciela np. może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich wspólników i spółki łącznie bądź od niektórych z nich lub od każdego z osobna (odpowiada każdy i spółka)

• osobista oznacza, że jest to odpowiedzialność rozszerzona na cały majątek osobisty wspólnika, obejmujący wszystkie prawa majątkowe bez ograniczeń

Odpowiedzialność nowego wspólnika, w przypadku przystąpienia do spółki jawnej osoba ta odpowiada;

• jeżeli przystępuje do spółki już istniejącej, która kontynuuje swoją działalność ponosi on odpowiedzialność także za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem (art.32 ksh)

• jeżeli przystępuje do działającego już przedsiębiorcy jednoosobowego, który wnosi przedsiębiorstwo do spółki jawnej opartej na dotychczasowej działalności z zamiarem kontynuowania w przyszłości odpowiada za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki

Zasady odpowiedzialności wspólników w spółce jawnej oraz zasady szczególne, związane z tzw. przystąpieniem do spółki, nie mogą być wolą stron zmienione i zmiana taka jest nieskuteczna wobec osób trzecich (art.34 ksh). Wspólnik pozwany z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki może przeciwstawić wierzycielowi zarzuty służące spółce tylko wtedy, gdy mogą być jeszcze przez nią podnoszone (art.35 ksh). Ponadto w czasie trwania spółki wspólnik nie może żądać od dłużnika zapłaty przypadającego na niego udziału w wierzytelności spółki ani nie może wierzycielowi osobistemu przedstawić do potrącenia wierzytelności spółki (art.36§1 ksh). Dłużnik nie może przedstawic spółce do potrącenia wierzytelności, jaka mu służy przeciwko jednemu ze wspólników (art.36§2 ksh). Ordynacja podatkowa przewiduje z kolei, że wspólnik spółki jawnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z działalności spółki, przepis ten ma również zastosowanie do byłego wspólnika spółki, jeżeli zaległości podatkowe powstały w okresie, gdy był on wspólnikiem i jest to odpowiedzialność pierwszorzędna. Spółka jawna nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania osobiste wspólników.

Majątek spółki jawnej

Stosunki majątkowe w spółce jawnej uregulowana została m.in. w art.28,48,49 ksh, a więc w dwóch rozdziałach odnoszących się do stosunków do osób trzecich (zewnętrznych) i stosunków wewnętrznych. Zgodnie z art.28 ksh wszelkie mienie wnoszone jako wkład, a także nabyte dla spółki w czasie jej istnienia, stanowi majątek spółki. Majątek taki jest więc tworzony z wkładów tzw. majątek pierwotny i innych składników majątkowych, które spółka nabywa w toku działalności. Z art.3 i 25 ksh wynika konieczność ustalenia w umowie wnoszonych wkładów. Z ksh nie możemy wyprowadzić definicji wkładu, należy przyjąć, że wkład wspólników oznacza wartość majątkową wnoszoną do spółki. Wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Wkłady mogą być;

• pieniężne

• niepieniężne np. prawa majątkowe na dobrach niematerialnych jak prawo do patentu, do wzoru użytkowego, wzoru zdobniczego, znaku towarowego, majątkowe prawa autorskie

Jak mówi art.48§1 ksh w razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników mają być równe. Wspólnicy jednak mogą ustalić inne zasady. Istnieje domniemanie, że rzeczy, które wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę (art.48§3 ksh). Charakterystyczne dla spółki jawnej jest to, że za wnoszone do spółki wkłady wspólnik ma prawo żądania corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% nawet gdy spółka poniosła stratę (art.53 ksh). W przepisie tym mowa jest o odsetkach od swego udziału, przez który należy rozumieć część majątku przypadającą na wspólnika w stosunku do całego majątku, a nie wartość wkładu określoną w umowie spółki, wartość odsetek może zostać umownie zmieniona. Spółka jawna poza wyodrębnieniem organizacyjnym ma również odrębność majątkową. Jej podmiotowość prawna ziązana ze zdolnością prawną oznacza, że spółka ma odrębny majatek, na który składa się wkład oraz majatek nabyty w toku działalności spółki. Wadliwe jest przyjęcie, ze w spółce jawnej mamy do czynienia ze współwłasnością łączną. Majątek spółki jawnej jest majatkiem odrębnym od majątków osobistych wspólników.

Udział w zyskach i stratach

W spółce jawnej udział w zysku stanowi ustalony stopień partycypacji w wypracowanej nadwyżce bilansowej. Zysk brutto rozumiany jest jako część mają tku, która pozostaje po odjęciu od ogólnej wartości majątku wkładów do spółki. Czysty zysk obliczamy przez odjęcie od zysku brutto zobowiązań wymagalnych prywatnych w tym należnych wspólnikowi odsetek z art.53 ksh i publicznoprawnych w tym podatków. Z końcem roku obrotowego wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku. Podział stanowi decyzję o istnieniu zysku i ewentualnym jego przeznaczeniu na wewnętrzne cele spółki np. na kapitał rezerwowy. Natomiast wypłata jest czynnością będącą następstwem podzielonego zysku. Wspólnik ma roszczenie o wypłatę, jeśli zysk taki jest wypracowany i nie przeznaczono go na inne cele. Jeżeli wartość przekazanego do spółki majątku wnoszonego tytułem wkładu tj. udział kapitałowy dozna uszczuplenia wskutek strat, zysk należy przeznaczyć na uzupełnienie do pierwotenj wartości (art.52§2 ksh). Ze stratą mamy do czynienia, jeżeli na koniec roku obrotowego wartość aktywów majątkowych po potrąceniu wymaganych zobowiązań i obciążeń publicznoprawnych jest niższa od pierwotnej wartości wnoszonych do spółki wkładów z wyłączeniem wkładów polegających na świadczeniu pracy lub dozwoleniu używania rzeczy. Zasadą jest, że każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach, w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Stosunek udziału wspólników w zysku, który jest ustalony w umowie, odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach (art.51§2 ksh). Umowa może zwolnić wspólnika od udziału w stratach. Nie można zwolnić od udziału w stratach wszystkich wspólników, chociażby jeden z nich musi uczestniczyć w stratach. Reguły te obowiązuja jeśli nie zostały zmodyfikowane w umowie spółki. Nie ma przeszkód, aby zarówno udział w zyskach, jak i stratach ustalony został odmiennie. Zasady udziału w zyskach i stratach mogą zostać powiązane z rodzajem i wartością wkładów czyli odwrotnie niż proponuje to art.51§1 ksh. Ponadto nie ma przeszkód, aby rozdzielić zasady udziału w zyskach i stratach i przyjąc odmienne zasady od zaproponowanych w art.51§2 ksh. Możliwe jest więc rozwiązanie, w którym poziom udziału w zyskach będzie wyższy niż poziom udziału w stratach i odwrotnie. Nie ma przeszkód, aby zróżnicować zasady udziału w stratach i udziału w zyskach między wspólnikami w ten sposób nastąpi odejście od geberalnej zasady, że udział w zyskach i stratach wspólników jest równy. Niezależnie od udziału w zyskach wspólnik, który wniósł do spółki wkład, otrzymuje prawo żądania wypłaty odsetek od swej części majątku założycielskiego, nawet gdy spółka poniosła straty (art.53 ksh). Kodeks spółek handlowych wprowadza pojęcie udziału kapitałowego (art.50 ksh). Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu. Do udziału kapitałowego odnosi się zagadnienie wypłaty, corocznie 5% odsetek. Zmniejszenie udziału wymaga zgody pozostałych wspólników.

Obowiązek lojalności i zakaz działalności konkurencyjnej

W spółce jawnej jako element osobowy wprowadzono odnoszący się do wspólników obowiązek lojalności i zakaz działalności konkurencyjnej. Reguły te mogą zostać zmienione czy wręcz uchylone przez wspólników spółki jawnej. Obowiązek lojalności wspólników wobec spółki występuje tylko w spółce jawnej i komandytowej, nie ma on miejsca w spółkach kapitałowych. Obowiązek lojalności polega na powstrzymaniu się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki (art.56§1 ksh jest to zakza konkurencji sensu largo). Nie wolno wspólnikom bez wyraźnego lub domniemanego zezwolenia pozostałych wspólników zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu (art.56§2 ksh-zakaz konkurencji sensu stricto). W przypadku naruszenia zakazu konkurencji każdy wspólnik ma prawo żądać wydania spółce korzyści, jakie wspólnik przekraczający zakaz konkurencji osiągnął. Ponadto można żądać odszkodowania, wspólnicy mogą również na podstawie zarzutu naruszenia zakazu konkurencji żądać rozwiązania spółki lub wyłączenia wspólnika. Roszczenie o wydanie korzyści i roszczenie odszkodowania przedawniają się z upływem 6 miesięcy od chwili, gdy wszyscy pozostali wspólnicy dowiedzieli się o przekroczeniu zakazu, maksymalnie jednak z upływem 3 lat. Zakaz konkurencji nie ma charakteru bezwzględnego, bowiem wspólnicy mogą zgodzić się zarówno na działalność konkurencyjną jak i na uczestniczenie w spółce konkurencyjnej w charakterze wspólników czy członków władz spółki kapitałowej.

Wystąpienia wspólnika

Wystąpienie wspólnika jest zdarzeniem prawnym powodującym utratę przez wspólnika jego członkostwa w spółce, ale spółka istnieje nadal. Natomiast rozwiązanie spółki ma skutek wobec wszystkich wspólników, gdyż wszyscy tracą członkostwo w spółce, a spółka przestaje istnieć. Wystąpienie wspólnika ze spółki może mieć;

• charakter dobrowolny chodzi o sytuacje, w której wspólnicy porozumiewają się co do faktu, iż jeden bądź większa ich liczba występują ze spółki, a spółka trwa nadal z pozostałymi wspólnikami, charakter dobrowolny przejawia się również w możliwości swobodnej decyzji wspólnika co do wypowiedzenia spółki. Zgodnie z art.61 ksh jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony wspólnik może ją wypowiedzieć na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego, zgodnie z art.61§1 ksh można przyjąć, że nie jest dopuszczalne umowne wyłączenie prawa do wypowiedzenia spółki, która jest zawarta na czas nieoznaczony. Nie ma przeszkód, aby zawrzeć postanowienia o innych, niż przedstawione, terminach wypowiedzenia. Wypowiedzenie dokonuje się przez zawiadomienie pozostałych wspólników lub wspólnika uprawnionych do reprezentowania spółki. Spółkę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony

• charakter przymusowy mamy z nim do czynienia przy wystąpieniu ze spółki na podstawie wyroku sądu (art.63§2 ksh). Jeżeli zachodzą ważne powody po stronie jednego lub kilku wspólników, sąd może na wniosek pozostałych orzec, że wspólnik, którego dotyczy ważny powód, występuje ze spółki. Ważnym powodem mogą być np. trudności we współpracy ze wspólnikami, naruszenie zakazu działalności konkurencyjnej. Takie rozstrzygnięcie odbywa się w zasadzie wbrew woli wspólnika, gdyż wniosek jest składany przez pozostałych wspólników.

Wystapienie wspólnika ze spółki podobnie jak śmierć, upadłość czy wypowiedzenie przez wierzyciela nie muszą skutkować rozwiązaniem spółki, wspólnicy w umowie spółki mogą przyjąć dalsze istnienie spółki mimo zmiany składu osobowego. Podobnie mogą postanowić pozostający w spółce wspólnicy, niezależnie od tego czy umowa to przewidywała. Z racji wystąpienia wspólnika niezbędne są rozliczenia z nim. W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki oznacza się wysokość jego udziału kapitałowego na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywaczą majątku spółki. Jak dzień bilansowy należy przyjąć, w przypadkach wypowiedzenia, ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia, a w przypadku wystąpienia z mocy wyroku sądu, dzień wniesienia pozwu. Obliczony w ten sposób udział kapitałowy powinien być wypłacony w gotówce. Rzeczy dane spółce przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze. Jeżeli przy rozliczeniu udział wspólnika ustępującego okaże się bierny, wspólnik jest obowiązany zapłacić spółce przypadającą na niego część niedoboru. Wspólnicy ustępujący uczestniczą w zyskach i stratach ze spraw jeszcze niezakończonych, nie mają jednak wpływu na ich prowadzenie, a mogą jedynie żądać wyjaśnień, rachunków, podziału zysku i strat z końcem każdego roku obrotowego. Od wystąpienia wspólnika ze spółki należy odróżnić wystąpienie ze spółki, jako następstwo zbycia ogólu praw i obowiązków w spółce (art.10§1 ksh). Możliwe jest to wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi za pisemną zgodą wszystkich pozostałych wspólników chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Rozwiązanie spółki

Rozwiazanie spółki jest zdarzeniem odnoszącym się do wszystkich wspólników i spółki. W nastepstwie zaistnienia przyczyn rozwiązania następuje likwidacja spółki lub inna dyspozycja majątkiem spółki związana z zakonczeniem jej bytu. Przyczyny rozwiązania spółki;

1. przewidziane w umowie spółki np. gdy umowa została zawarta na czas określony, do zrealizowania celu dla którego została zawarta jak wybudowanie fabryki, założony dochód, także jeśli w umowie jest taki zapis to śmierć wspólnika też może być taką przyczyną

2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników

3. ogłoszenie upadłości spółki wówczas, gdy zaprzestała trwale płacić dług

4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, zgodnie z art.64§1 ksh spółka może istnieć dalej mimo śmierci wspólnika lub jego upadłości, jeżeli tak stanowi umowa spółki lub tak postanowią pozostali wspólnicy

5. wypowiedzenie, zgodnie z art.64§1 ksh wypowiedzenie nie musi wywoływać takiego skutku, gdy tak stanowi umowa spółki lub tak postanowią wspólnicy pozostający w spółce

6. wypowiedzenie spółki przez wierzyciela osobistego wspólnika (art.62 ksh)

7. prawomocne orzeczenie sądu, zgodnie z art.63§1 ksh każdy wspólnik może żądać z ważnych powodów rozwiązania spółki przez sąd, ponadto zgodnie z art.25 KrRejSU sąd może rozwiązać z urzędu spółkę, gdy mimo stosowania grzywny nie wykonuje ona obowiązków określonych w art.24 (wniosek o wpis do rejestru i dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe)

Kodeks spółek handlowych nie wymienia tej przyczyny, ale z istoty spółki jawnej wynika, że rozwiązanie następuje gdy liczba wspólników zmniejszy się do jednego. Szczególną postacią rozwiązania spółki jest jej przekształcenie w inną spółkę handlową.

Likwidacja spółki

W następstwie zaistnienia przyczyn rozwiązania spółki wszczyna się czynności zmierzające do ustania bytu spółki. Czynności te wiążą się przede wszystkim z zadysponowaniem składnikami majątkowymi spółki. Może odbyć się to w procesie likwidacji albo w sposób przewidziany przez wspólników, mogą oni np. umówić się na podział majątku w naturze poprzez odpowiedni podział składników majątkowych między wspólników bez konieczności upłynnienia majątku bądź zbyć przedsiębiorstwo spółki. Umowa między wspólnikami może być zawarta także w czasie trwania spółki czy też po zaistnieniu przyczyn jej rozwiązania. Jednakże w przypadku wypowiedzenia przez wierzyciela osobistego lub w razie upadłości wspólnika zawarcie takiej umowy po zajściu przyczyny rozwiązania wymaga zgody odpowiednio wierzyciela osobistego lub zarządcy masy upadłości. Przyjęcie innego sposobu zakończenia działalności spółki powoduje wyłączenie procedury likwidacji z wyjątkiem art.84§1 ksh czyli wniosku o wykreślenie spółki z rejestru zgłoszonego przez likwidatorów jeśli ma on zastosowanie.

Postępowanie likwidacyjne

Wszczęcie postępowania likwidacyjnego nie kończy działalności spółki, zmienia się cel jej działalności. Postępowanie likwidacyjne może być w drodze jednomyślnej uchwały przerwane i spółka może być prowadzona dalej. Nie dotyczy to sytuacji, gdy przyczyną rozwiązania jest upadłość lub prawomocny wyrok sądu oraz, gdy spółkę wypowiada wierzyciel osobisty wspólnika. Spółka kontynuuje swój byt prawny ze zmienionym celem, którym jest zakończenie rozpoczętych interesów, spieniężenie majątku, spłata długów i podział reszty majątku między wspólników. Spółka traci swój byt prawny dopiero z chwilą wykreślenia jej z rejestru.

Likwidatorzy

Likwidatorami mogą być;

• wspólnicy

• osoby spoza grona wspólników jeśli umowa tak stanowi

• sąd powołuje likwidatora

Likwidatorami z mocy prawa są wszyscy wspólnicy. Mogą oni jednak jednomyślnie powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie oraz osoby spoza swego grona. Z ważnych powodów sąd na wniosek choćby jednego wspólnika lub innej osoby zainteresowanej np. wierzyciela spółki może ustanowić likwidatorami niektórych wspólników lub osoby spoza ich grona. W takim przypadku mamy do czynienia z wyznaczeniem przymusowym. Likwidatorzy mogą być odwołani za jednomyślną zgodą wspólników. Likwidatorów ustanowionych przez sąd tylko sąd może odwołać. Likwidatorów obowiązuje zakaz konkurencji. Otwarcie likwidacji, imiona i nazwiska likwidatorów, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie odnoszące się do tego zmiany należy zgłaszać do rejestru. Należy to czynić nawet wówczas, gdy wspólnicy są likwidatorami i gdy nie następuje zmiana dotychczasowych zasad reprezentacji. W toku postępowania likwidacyjnego spółkę prowadzi się pod dotychczasową firmą z dodatkiem „w likwidacji”. W stosunkach zewnętrznych likwidatorzy mają prawo reprezentowania spółki. Jeżeli jest kilku likwidatorów, muszą reprezentować spółkę łącznie, jeśli wspólnicy nie określili innych zasad. Również sąd powołujący likwidatorów może zmienić zasady reprezentacji. Czynności prawne likwidatorów to (mają obowiązek);

• powinni zakończyć bieżące interesy spółki

• ściągnąć wierzytelności

• wypełnić zobowiązania

• upłynnić majątek spółki

Nowe interesy mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku. Ograniczenie zakresu działań likwidatorów nie wywołuje skutków prawnych wobec osób trzecich. Wobec osób trzecich działajacych w dobrej wierze uważa się czynności przedsięwzięte przez likwidatorów za czynności likwidacyjne. W stosunkach wewnętrznych likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Likwidatorzy, którzy zostali ustanowieni przez sąd, obowiązani są stosować się do jednomyślnych uchwał powziętych przez wspólników. Jednomyślność ta dotyczy również stanowiska tych osób, które są zainteresowane likwidacją, w szczególności tych, które spowodowały ustanowienie likwidatorów. W stosunkach między likwidatorami uchwały są podejmowane większością głosów (art.76 ksh) chodzi o zwykłą większość głosów czyli za uchwałą musi opowiedzieć się więcej likwidatorów niż przeciwko niej, sąd lub wspólnicy powołujący likwidatorów mogą ustalić inne zasady podejmowania uchwał. Innym skutkiem rozpoczęcia likwidacji jest wygaśnięcie prokury i brak możliwości ustanawiania i udzielenia prokury. Likwidatorzy przy rozpoczęciu likwidacji muszą sporządzić bilans, gdyby likwidacja trwała dłużej niż rok, bilans należy sporządzać corocznie.

Z majatku spółki spłaca się przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawia odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań jeszcze niewymagalnych lub spornych. Pozostały majątek dzieli się między wspólników, stosownie do postanowień umowy. Jeżeli brak w umowie odpowiednich rozstrzygnięć, nadwyżkę dzieli się według stosunku, w jakim wspólnicy uczestnicza w zysku. Rzeczy dane spółce do używania zwraca się w naturze. Gdyby majątek nie wystarczał na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników, zgodnie z postanowieniami umowy. Gdyby umowa nie regulowała tych kwestii, niedobór dzieli się w takim stosunku, w jakim wspólnik uczestniczy w stratach. Jeżeli okazałoby się, że jeden ze wspólników jest niewypłacalny, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku. Jeżeli w toku postępowania likwidacyjnego okazałoby się, że zachodzą warunki wszczęcia postępowania upadłościowego, zakończenie bytu spółki nastąpi dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego. Nie odnosi się to jednak do sytuacji, gdy postępowanie kończy się układem lub zostaje uchylone lub umorzone.

Na zakończenie likwidacji likwidatorzy sporządzają bilans zamknięcia. Likwidatorzy po zakończeniu likwidacji mają obowiązek zgłaszać wniosek do sądu o wykreślenie spółki z rejestru. Taki sam obowiązek spoczywa na wspólnikach, jeżeli następstwem rozwiązania spółki są inne sposoby dysponowania majątkiem, nie w trybie likwidacji. Z chwilą wykreślenia spółki z rejestru przestaje ona istnieć.

Spółka partnerska

Spółka partnerska powstała po raz pierwszy w USA w stanie Teksas. Spółki takie działają również w wielu krajach Europy m.in. we Francji od 1999 r., w Niemczech od 1994 r. Ustawodawca tworząc spółkę partnerską w Polsce wzorował się na spółkach amerykańskich i niemieckich. Spółka partnerska powstała jako odpowiedź na potrzebę rozdzielenia odpowiedzialności wspólników w stosunkach zewnętrznych zpowodu przyjęcia odpowiedzialności za podejmowane czynności w ramach tzw. wolnych zawodów. Spółka ta jest podmiotem prawa, a więc ma zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych czyli może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe jak i ma zdolność sądową czyli może pozywać i być pozywana. Spółka ta działa pod własną firmą, ma wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe. Spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej. Spółka partnerska uregulowana jest w;

• art. od 86 do 101 ksh

• stosuje się do niej przepisy ogólne od art.1 do 7 ksh

• przepisy o spółkach osobowych od art. 8 do 10 ze znaczkiem 1 ksh

• jeżeli jakaś kwestia nie jest uregulowana to sięgamy do przepisów o spółce jawnej chyba że ustawa stanowi inaczej

• w przypadku modelu zarządzania i reprezentacji przez zarząd stosuje się przepisy od art.201 do 211 oraz 293 do 300 ksh

Utworzenie spółki partnerskiej i jej cechy;

• tworzona jest przez wspólników-osoby fizyczne zwanych partnerami

• tworzona jest w celu wykonywania wolnego zawodu

• musi prowadzić przedsiębiorstwo

• w tworzeniu tej spółki jest możliwość wykonywania nie tylko jednego wolnego zawodu, ale także jej większej liczby (są ograniczenia od tej zasady m.in. ustawa „prawo o adwokaturze” przewiduje, że adwokat może wykonywać swój zawód jedynie wspólnie z adwokatami lub radcami prawnymi, ustawa „prawo o notariacie” przewiduje, że notariusz może wykonywać swój zawód tylko wspólnie z innymi notariuszami itp.)

Przepisy nie zawierają definicji wolnego zawodu, nie znajdziemy jej w ustawodawstwie, nie ma definicji można tylko wymienić cechy wolnego zawodu. Można przyjąć pewne cechy pozwalające na wyróżnienie grupy zawodów określanych mianem wolnych tj.;

• zawód taki jest wykonywany profesjonalnie, zawodowo poprzez świadczenia usług typowych,

• działalność jest wykonywana na własny rachunek

• zawód taki wymaga szczególnego wykształcenia lub umiejętności związanych z wykonywaniem zawodu

• działalność powinna być prowadzona samodzielnie i osobiście co nie wyłacza pomocy osób, które są podporządkowane osobie wykonującej wolny zawód

• uznanie i prestiż

Partnerami w spółce partnerskiej mogą być;

• tylko osoby fizyczne

• osoby mające wprawnienia do wykonywania wolnych zawodów

Żadna inna spółka nie jest zawężona do kręgu osób fizycznych. Katalog wolnych zawodów określony jest w art. 88 ksh, wykonywanie wolnego zawodu może być uzależnione od spełnienia dodatkowych wymagań przewidzianych w odrębnej ustawie. Partnerami zgodnie z art.88 ksh mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów; (znać przynajmniej trzy przykłady wolnych zawodów);

• adwokat

• aptekarz

• architekt

• inżynier budownictwa

• biegły rewident

• broker ubezpieczeniowy

• doradca podatkowy

• makler papierów wartościowych

• doradca inwestycyjny

• księgowy

• lekarz

• lekarz dentysta

• lekarz weterynarii

• notariusz

• pielęgniarka

• położna

• radca prawny

• rzecznik patentowy

• rzeczoznawca majątkowy

• tłumacz przysięgły

Charakterystyczne dla zawodów wymienionych w powyższym artykule jest to, iż są one poddane regulacjom odrębnych aktów prawnych.

Utworzenie spółki partnerskiej

Spółka partnerska jest spółką osobową, utworzoną przez wspólników, którymi mogą być tylko osoby fizyczne, w celu wykonywania jednego lub więcej wolnych zawodów w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Spółka partneska powstać może w dwojaki sposób;

• pierwotny

• przekształcenie spółek

Spółka partnerska nie może powstać w wyniku połączenia spółek, gdyż ksh nie dopuszcza możliwości łączenia spółek osobowych, tak by efektem łączenia była spółka osobowa. Nie jest również możliwe utworzenie spółki partnerskiej przez podział. Tworzenie pierwotne spółki partnerskiej opiera się na następujących elementach;

• zawarcie umowy spółki

• zgłoszenie wniosku do sądu rejestrowego

• rejestracja spółki

Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy powoduje nieważność dokonanej czynności prawnej. Umowa spółki partnerskiej powinna zawierać;

• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki

• przedmiot działalności spółki

• nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki w przypadku gdy umowa ta przewiduje, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie tej odpowiedzialności

• w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów

• firmę i siedzibę spółki

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość

Umowa spółki partnerskiej powinna określać, jakie wolne zawody mają być wykonywane w spółce. Katalog wolnych zawodów jest określony w art.88 ksh (patrz wyżej) i tylko przedstawiciele tam wymienionych mogą zrzeszać się do wykonywania wolnego zawodu. Nie jest wykluczenie rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do wykonywania wolnych zawodów, może to nastapić wyłącznie poprzez zmianę ksh i rozszerzenie art.88 albo też uznanie za wolny zawód w rozumieniu ksh w innej ustawie regulującej jej status. Jeżeli w spółce wykonywane są różne wolne zawody, należy to wyraźnie określić w umowie spółki. Przedmiot działalności spółki musi mieć ścisły związek z wolnym zawodem. Granice dopuszczalności działania wspólników wyznaczają przepisy regulujące poszczególne wolne zawody, natomiast granice dopuszczalnych działań w spółce określa przedmiot działalności spółki. Artykuł 91 ksh stanowi o przedmiocie działalności spółki. Wydaje się, że jest możliwe w związku z tym przyjęcie, że w spółce może być prowadzonych kilka przedsiębiorstw dla wykonywania różnych zawodów w ramach spółki należy pamiętać, iż nie wszystkie zawody mogą być łączone ze sobą to jaki wolny zawód może być połączony z innym wolonym zawodem stanowią regulacje poszczególnych zawodów.

Zasady odpowiedzialności wspólników w spółce partnerskiej

Zasady odpowiedzialności określa art.95§1 ksh, jednakże art.95§2 ksh dopuszcza zmianę generalnych zasad, polegającą na tym, że umowa spółki może przewidywać, iż jeden wspólnik lub większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności, tak jak w spółce jawnej. Jeżeli taka sytuacja nastapi należy to zaznaczyć w umowie spółki, zarówno pierwotnej jak i gdyby dochodziło do zmiany zasad odpowiedzialności przez zmianę umowy spółki. W umowie spółki należy również zaznaczyć ograniczenie prawa do reprezentacji przez partnerów, muszą w niej być zaznaczone przypadki, które powodują, że tylko niektórzy partnerzy będą reprezentowali spółkę. Dotyczy to sytuacji gdy w pierwotnej umowie spółki wspólnik rezygnuje z prawa reprezentowania spółki (art.96§1 ksh), partner pozbawiony zostanie prawa do reprezentowania spółki większością głosów (art.96§2 ksh). W każdym z tych przypadków należy wskazać w umowie spółki osoby (imiona i nazwiska) ją reprezentujące.

Firma spółki partnerskiej

Firma podlega ogólnym regułom konstrukcji nazwy spółki handlowej. Korpus firmy spółki partnerskiej musi mieć charakter osobowy, firma spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera. W związku z tym w firmie spółki partnerskiej mogą być wymienieni niektórzy partnerzy albo każdy z nich. W zależności od liczby wymienionych partnerów dodatki powinny mieć brzmienie „i partnerzy”, „i partnerzy” albo „spółka partnerska”. Nie ma przeszkód, aby obok nazwisk wspólników znalazły się ich imiona czy pierwsze litery imion. W dodatku należy zawrzeć informację co do wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Nie ma również przeszkód, aby w dodatku znalazły się inne elementy jak określenie np. „syn i ojciec”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „Sp.p”. Charakterystyczne jest to iż dodatki jak „i partnerzy”, „i partner”, „spółka partnerska”, bądź skrót „Sp.p”mogą być używane tylko przez społkę partnerską.

Siedziba spółki partnerskiej

Zasady określania siedziby należy wiązać z jej podmiotowością prawną czyli powinien mieć zastosowanie art.41 k.c. t.j. jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. W przypadku gdy sprawy spółki prowadzą partnerzy, siedzibą spółki jest miejscowość, w której są prowadzone sprawy spółki. Natomiast w przypadku gdy prowadzenie spraw powierzone jest zarządowi, siedzibą spółki partnerskiej jest miejscowość, w której siedzibę ma zarząd.

Czas trwania spółki

Czas trwania spółki należy zaznaczyć w umowie spółki tylko wówczas, gdy ulega on ograniczeniu. Można utworzyc spółkę np. na 2 lata, na czas prowadzenia określonych procesów sądowych. Jeżeli czas nie jest ograniczony, nie trzeba tego faktu zaznaczać w umowie spółki.

Określenie wkładów

Partnerzy jak i wspólnicy w innych spółkach handlowych zobowiązują się dążyć do wspólnego celu przez wniesienie wkładu, należy określić wkłady wnoszone przez każdego partnera oraz ich wartość. Do wkładów wnoszonych do spółki partnerskiej znajdują zastosowanie przepisy w rozdziale o spółce jawnej.

Postępowanie rejestrowe

Poza zawarciem umowy spółkę należy zgłosić do sądu rejestrowego. Zgodnie z art.93 ksh zgłoszenie spółki powinno zawierać;

• firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń

• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki

• przedmiot działalności spółki

• nazwiska i imiona partnerów, którzy są uprawnieni do reprezentowania spółki, nie dotyczy to przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje ograniczeń prawa reprezentacji przez partnerów

• nazwiska i imiona prokurentów lub osób powołanych w skład zarządu

• nazwiska i imiona patnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku przewidzianym w art.95§2 ksh czyli jeżeli umowa spółki przewiduje, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej

Do zgłoszenia spółki partnerskiej do sądu rejestrowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienie każdego partnera do wykonywania przez niego wolnego zawodu (art.93§2 ksh). Przepisy KrRejSU ponadto nakładają obowiązek zgłoszenia;

• siedziby i adresu oddziałów, jeżeli spółka takie będzie prowadzić

• numeru REGON spółki

• informacji o pozostawaniu w związku małżeńskim, zawarciu małżeńskiej umowy majątkowej, ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, zaznaczenia ograniczenia zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieje

• numeru PESEL tj. identyfikatora nadanego w systemie ewidencji ludności dla każdego ze wspólników

Z chwilą wpisu do rejestru powstaje spółka jako podmiot prawa (nie ma osobowości prawnej). Czas wpisania spółki do rejestru to 7 dni i zgłosić ją do rejestru może; partner, partnerzy, członkowie zarządu.

Odpowiedzialność za zobowiązania

Odpowiedzialność (partner nie ponosi tej odpowiedzialności) jest wyłączona w przypadku zobowiązań spółki postałych w związku;

• z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu czyli partner nie ponosi odpowiedzialności za błędy w sztuce innego wspólnika np. w przypadku lekarza

• z działaniem i zaniechaniem osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umów o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki np. sekretarki, asystenta, aplikanta itp.

Partnerzy ponoszą odpowiedzialność;

• nieograniczoną i osobistą za zobowiązania powstałe w związku z;

  ►własnym działaniem i zaniechaniem przy wykonywaniu wolnego zawodu

  ►działaniem i zaniechaniem osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umów o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały jego kierownictwu przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki

  ►realizacją zadań spółki, ale tych, które nie są związane bezpośrednio z wykonywaniem wolnego zawodu

  ►zobowiązaniami podatkowymi spółki i wspólników wynikającymi z działalności spółki

• subsydiarną oznacza to, iż wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna

• solidarna, jeśli zachodzą przesłanki odpowiedzialności co oznacza, że każdy z partnerów ponosi odpowiedzialność za całość długu solidarnie z innymi partnerami i spółką

Wyjątkiem jest art.95§2 ksh, który przewiduje możliwość wprowadzenia wyjątku od generalnej reguły, umożliwia on mianowicie, iż umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik w spółce jawnej. Podstawowa więc różnica polega w tym wypadku na pełnej, a nie nieograniczonej odpowiedzialności partnerów.

Reprezentacja spółki

Reprezentacja została zaliczona do stosunków zewnętrznych, realizowanych między spółką a osobami trzecimi. Spółkę partnerską może reprezentować;

• każdy partner może reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• poprzez zarząd spółki

Umowa spółki może wyłączyć prawo do reprezentacji niektórych wspólników, wprowadzić inne zasady reprezentacji np. reprezentacji łącznej. Na wyłączenie prawa do reprezentacji w umowie spółki wspólnik wyraża zgodę, podpisujac taką umowę. Pozbawienie praw do reprezentacji wbrew jego woli może zaistnieć w dwóch okolicznościach, gdy prawo to zostanie mu odebrane wolą innych wspólników albo pozbawienie to zostanie dokonane przez sąd. Pozbawienie partnera do reprezentowania spółki może nastąpić z ważnych powodów uchwałą i jest ono skuteczne, gdy fakt ten zostanie wpisany do rejestru. Sąd może również prawomocnym orzeczeniem pozbawić wspólnika do reprezentowania spółki, ale może to uczynić tylko z ważnych powodów.

Jeżeli umowa spółki partnerskiej to przewiduje spółka może być reprezentowana przez zarząd. Czy zarząd jest organem? Wśród profesorów trwa spór, część z nich uważa, że zarząd w spółce partnerskiej jest organem za podstawę tej teorii dają argument, iż może on reprezentować spółkę, prowadzić jej sprawy i stosuje się do niego przepisy o zarządzie, który jest organem. Część profesorów jest zdania, iż zarząd ten nie jest organem, gdyż zarząd posiadają osoby prawne, a spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej (tzw. ułomna osoba prawna), a działający są jedynie reprezentantami pozostałych wspólników.

Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki. Jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem (reprezentacja czynna). Natomiasy oświadczenie składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta (reprezentacja bierna). Poza zasadami reprezentacji i prowadzenia spraw zarząd obowiązują również reguły występujące w spółce z o.o w zakresie (od art.293 do 300 ksh);

• powoływania i odwoływania

• długości kadencji

• uprawnień w związku z odbywaniem zgromadzeń wspólników

• sprzeczności interesów

• umów z członkami zarządu

• zakazu konkurencji

• zasad odpowiedzialności za zobowiązania i szkodę

Prowadzenie spraw

Charakterystyczne jest, iż nie został wyodrębniony w regulacji o spółce partnerskiej rozdział poświęcony stosunkom wewnętrznym w spółce. Pozwala to na stwierdzenie, ze będą mieć zastosowanie przepisy art.37 do 57 ksh regulujące wewnętrzne stosunki w spółce jawnej chyba że umowa spółki partnerskiej przewiduje, że prowadzenie spraw, również reprezentacja spółki zostaje powierzona zarządowi. Jeżeli takie rozwiązanie wystąpi to do zasad prowadzenia spraw stosuje się przepisy regulujące prowadzenie spraw w spółce z o.o

Zarząd

Skład zarządu zależy od woli wspólników, może on się składać ze wspólników lub z osób spoza ich grona. Zarząd może być jednoosobowy lub liczyć kilka osób. Nie ma przeszkód, aby skład wspólników w szczególności w spółkach niewielkich pokrywał się ze składem zarządu. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Kodeks spółek handlowych nie przewiduje dla powołania zarządu przez wspólników ani kworum, ani określonej większości głosów, jaką ma być podjęta uchwała. Skład powołanego zarządu powinien być zgłoszony do rejestru w ciągu 7 dni od zaistnienia okoliczności powołania, wpis ten ma charakter deklaratoryjny czyli stwierdzający. Osoba może pełni funkcję zarządu następnego dnia po dokonaniu aktu albo w terminie wskazanym w uchwale. Zarząd może pełnić funkcję bezpłatnie czyli honorowo albo otrzymywać wynagrodzenie za pełnioną funkcję. Członkowie zarządu mogą być powoływani na czas oznaczony albo nieoznaczony.

Odwołanie zarządu

Członkowie zarządu mogą być odwołani w każdej chwili. Zarząd jest odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Umowa spółki może zawierać szczegółowe postanowienia w kwestii zasad odwołania, zwłaszcza przewidywać, że może ono nastąpić tylko z ważnych powodów. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzających sprawozdanie finansowe za pierwszy rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Natomiast w przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy od roku, jego mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzających sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ksh daje możliwość róznicowania kadencji dla poszczególnych członków zarządu. Zasadą są kadencje indywidualne każdego z członków zarządu. Jeżeli jednak członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ponadto mandat wygasa wskutek;

• śmierci

• rezygnacji

• odwołania ze składu zarządu

• utraty zdolności do czynności prawnych

• skazania za przestępstwo określone w art.18 ksh

Kompetencje zarządu

Do kompetencji zarządu należy reprezentacja i prowadzenie spraw spółki. Zarząd reprezentuje spółkę w sądzie i poza nim. Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Zakres przedmiotowy prawa członka zarządu do reprezentacji rozciaga się na wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki. Dotyczy to zbywania i obciążania nieruchomości, ustanawiania i odwoływania prokury. Jednakże zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim ograniczonego prawa rzeczowego wymaga uchwały wspólników. Zarząd ma pełnię kompetencji zarządzających i czerpie swoje umocowanie z mocy prawa do działania jako organ. W niektórych sytuacjach zarząd nie ma kompetencji do reprezentacji w stosunkach wewnętrznych spółki. Dotyczy to umów i sporów między spółką a członkami zarządu i sporów dotyczących uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwał. Szczególne znaczenie ma art.210§1 ksh, zgodnie z którym w umowach między spółką a członkami zarządu oraz w sporach z nimi spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnicy powołani uchwałą wspólników. W przypadku, gdy wspólnik jednoosobowy jest zarazem jedynym członkiem zarządu, czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółkę wymaga zachowania formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu czynności prawnej np. zawarciu umowy najmu, nabyciu rzeczy ruchomej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego.

Reprezentacja przez zarząd spółki

Jeżeli zarząd jest jednoosobowy i umowa spółki nie wprowadza żadnych szczególnych zasad, reprezentacja jest jednoosobowa, Jeżeli zaś zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentacji powinna regulować umowa spółki. Jeżeli jednak umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień co do zasad reprezentacji, to do składania oświadczeń woli i podpisywania w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. Zasady te nie wyłaczają ustanowienia prokury jednoosobowej lub łącznej i nie ograniczają praw prokurentów wypływających z przepisów o prokurze. Oświadczenia zwrócone do spółki oraz doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta. Pisma i zamówienia handlowe spółki skierowane do oznaczonej osoby powinny zawierać;

• firmę spółki, jej siedzibę i adres

• oznaczenie sądu rejestrowego i numeru, pod którym spółka jest zarejestrowana

Obowiązek ten nie dotyczy pism i zamówień skierowanych do osób pozostających ze spółką w stałych stosunkach gospodarczych.

W zakresie prowadzenia spraw obowiązują następujące zasady;

• każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw

• każdy członek zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki

• jeżeli jednak przed załatwieniem takiej sprawy chociaż jeden z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się jej przeprowadzeniu lub jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, potrzebna jest uprzednia uchwała zarządu

Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów. Zgodnie z przepisami ksh, uchwały mogą być powzięte, jeżeli członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu.

Zarząd w spółce partnerskiej ma o wiele szersze kompetencje niż zarząd w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, gdyż w spółce partnerskiej wyłączone są przepisy dotyczące nadzoru czyli ograniczenia w stosunku do spółki z o.o.

Odpowiedzialność członków zarządu

Odpowiedzialność członków zarządu może być odpowiedzialnością za wyrządzoną szkodę i odpowiadają oni wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy. Członek zarządu przy wykonywaniu swoich obowiązków powinien dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Odpowiedzialność członków zarządu może być odpowiedzialnością solidarną jeżeli szkodę powstała przy tworzeniu spółki (art.292 ksh) bądź za szkodę wobec spółki wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki i jeśli szkody te wyrządziło kilka osób wspólnie, odpowiadają za to solidarnie.

Udział w zyskach i stratach

Partnerzy uczestniczą w zyskach i stratach według zasad określonych dla spółki jawnej.

Prawa i obowiązki partnerów

Rodzaje praw i obowiązków;

• majątkowe korporacyjne, mają obowiązek wniesienia wkładu, obowiązek uczestnictwa w stratach spółki do wysokości wniesionego wkładu, prawo do rocznego zysku, każdy ma prawo do wypłacenia odsetek w wysokości 5% (identycznie jak w spółce jawnej)

• niemajątkowe to; reprezentowanie spółki, prowadzi sprawy jeśli nie jest powołany zarząd, ma prawo do wypowiedzenia umowy spółki, może przeglądać księgi czyli ma prawo do zasięgania informacji

Wystąpienie wspólnika i rozwiązanie spółki

Wystąpienie wspólnika ze spółki i rozwiązanie spółki odbywa się według zasad określonych w spółce jawnej. Jednakże w spółce partnerskiej występują specyficzne rozwiązania charakterystyczne dla tego rodzaju spółki. Wystąpienia wspólnika ze spółki może mieć charakter;

• dobrowolny

• obligatoryjny

Jeżeli partner utraci uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu, powinien wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo do wykonywania wolnego zawodu. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do choćby jednego partnera uprawnionego do reprezentowania spółki. Jeżeli minie bezskutecznie termin, uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu. Możliwa jest więc czasowa możliwość bycia partnerem w spółce, mimo braku uprawnień do wykonywania zawodu, nie może to jednak być rozumiane jako domniemana zgoda na wykonywanie wolnego zawodu. Wspólnik może korzystać z praw spółki, jednocześnie będąc obciążony obowiązkiem i odpowiedzialnością, ale nie może wykonywać wolnego zawodu.

Rozwiązanie spółki przyczyny;

• przewidziane w umowie spółki

• jednomyślna uchwała wszystkich partnerów

• ogłoszenie upadłości spółki

• utrata przez wszystkich partnerów prawa wykonywania wolnego zawodu

• prawomocne orzeczenie sądu

W przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń, oznacza to, że przez rok może istnieć jednoosobowa spółka partnerska. Zasadą jest, że spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera. Umowa spółki może jednak dopuścić taką możliwość, jeżeli spadkobiercą jest osoba fizyczna, uprawniona do wukonywania wolnego zawodu, który byłby wykonywany w spółce, w której partner był wspólnikiem.

Likwidacja spółki partnerskiej

Do spółki partnerskiej w likwidacji stosuje się odpowiednio przepisy regulujące to zagadnienie w spółce jawnej (patrz spółka jawna).

Spółka komandytowa

Spółka komandytowa powstała już w średniowieczu w XII w. wywodzi się ona z umowy, której zawdzięcza swoją nazwę „commenda” i polegała na przekazaniu pieniądza lub towaru kupcom, którzy obracali pieniędzmi lub sprzedawali powierzony im towar i za to otrzymywali część zysku. Osoba powierzająca stanowiła pierwowzór komandytariuszy, natomiast ci kupcy byli pierwowzorami komplementariuszy. W ramach spółki komandytowej mówi się o tzw. spółce cichej nie jest ona unormowana, nie jest legalna polega ona na tym, iż spółka taka jest prowadzona przez jednego przedsiębiorcę, a reszta wspólników jest nieujawniona.

Regulacja spółki komandytowej;

Regulują ją następujące przepisy;

• artykuły od 102 do 124 ksh

• stosuje się do niej przepisy ogólne od art.1 do 7 ksh

• przepisy o spółkach osobowych od art. 8 do 10 ze znaczkiem 1 ksh

• jeżeli jakaś kwestia nie jest uregulowana to sięgamy do przepisów o spółce jawnej chyba że ustawa stanowi inaczej

• przepisy kodeksu cywilnego i innych ustaw w przypadku gdy jakaś kwestia nie została uregulowana w ksh sięgamy do nich

Definicja spółki komandytowej

Definicja znajduje się w art.102 ksh, który mówi, iż spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Odmiennością od spółki jawnej są dwaj wspólnicy komplementariusz i komandytariusz.

Tworzenie spółki komandytowej

Spółka komandytowa może być utworzona w celu prowadzenia przedsiębiorstwa pod własną firmą i występują w niej zawsze dwa rodzaje wspólników o odmiennych zasadach odpowiedzialności i zróżnicowanym układzie praw i obowiązków.

Sposoby utworzenia spółki komandytowej;

• pierwotny czyli w postaci umowy

• przekształcenia

Spółkę komandytową mogą utworzyć (komplementariuszem i komandytariuszem mogą być);

• osoby fizyczne

• osoby prawne

• tzw. ułomne osoby prawne

Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Elementami umowy są;

• firma i siedziba spółki

• przedmiot działalności

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość

• oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową)

Spółkę należy wpisać do sądowego rejestru i z chwilą wpisu spółka komandytowa rozpoczyna swój byt prawny.

Elementy zgłoszenia spółki komandytowej do sądu rejestrowego, zgłoszenie powinno zwierać;

• firmę, siedzibę i adres spółki

• przedmiot działalności spółki

• nazwiska i imiona albo firmy, nazwy komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy, nazwy komandytariuszy, a także okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją

• nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji, w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki-zaznaczenie tej okoliczności

• sumę komandytową

Firma spółki komandytowej

Firma spółki komandytowej składa się z nazwiska bądź firmy, nazwy jednego lub kilku komplementariuszy (wspólników) i powinna zawierać dodatek „spółka komandytowa”. Dopuszczalne jest używanie skrótu „sp. k.”. Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy, nazwy komandytariusza w firmie spółki będzie on odpowiadał tak samo jak komplementariusz czyli bez ograniczeń. Korpus firmy może być skonstruowany w taki sposób, że będzie zawierał;

• nazwiska wszystkich komplementariuszy

• nazwisko (jednego) komplementariusza

• nazwiska niektórych komplementariuszy

Nie ma przeszkód, aby obok nazwiska były zamieszczane imiona lub pierwsze ich litery.

Reprezentacja spółki komandytowej (w zakresie nieuregulowanym należy stosować przepisy o reprezentacji w spółce jawnej)

Spółka komandytowa może być reprezentowana przez;

• komplementariuszy

• pełnomocników

• prokurentów

Umocowanie do reprezentacji komplementariusz czerpie z przepisów prawa. Należy przyjąć, że jest on przedstawicielem ustawowoym. Kodeks spółek handlowych przewiduje, że spółkę reprezentują ci komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. Poza komplementariuszami reprezentować spółkę mogą pełnomocnik i prokurenci, którzy są osobami trzecimi. Z punktu widzenia układu praw i obowiązków istotne jest ustalenie, czy komandytariusz może reprezentować spółkę. Z art.118§1 ksh wynika, że komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie na zasadzie pełnomocnictwa tj. jego umocowanie do dokonywania czynności prawnych wynikać może z oświadczenia woli mocodawcy jakim jest spółka. Regulacja przyjęta wobec komandytariusza jest konsekwencją ograniczonej odpowiedzialności komandytariusza, wobec nieograniczonej odpowiedzialności komplementariusza. Udzielenie pełnomocnictwa komandytariuszowi powinno być zgodne z zasadami reprezentacji spółki. Generalnie powinno być udzielone przez komplementariuszy, ale nie można wykluczyć sytuacji, gdzie przewidziana jest reprezentacja łączna przez łączne współdziałanie wspólników czy też wspólników i prokurentów. Pełnomocnictwo powinno mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. Jeżeli natomiast do dokonania czynności prawnej jest wymagana forma szczególna, niezbędne jest udzielenie pełnomocnictwa w tej samej formie. Umocowanie komandytariusza do dokonywania czynności prawnych należy rozciągnąć również na prokurę. Komandytariusz, dokonując czynności prawnych w imieniu spółki, ma obowiązek ujawnić swoje pełnomocnictwo lub prokurę. Jeżeli nie zostanie okazane, komandytariusz odpowiada wobec osób trzecich bez ograniczeń za zobowiązania wynikające z tej czynności. Podobnie, gdy przekracza on granicę umocowania albo działa w ogóle bez umocowania. Celem tego jest ochrona interesów osób trzecich i komplementariuszy. O tym, czy dopuścić komandytariusza do reprezentacji decydują komplementariusze. Komandytariuszowi nie przysługuje żadne roszczenie z tytułu braku możliwości reprezentowania spółki, gdyż zasadą jest, że nie może on w pełni reprezentować spółki ze względu na swoją ograniczoną odpowiedzialność.

Prawo do reprezentowania spółki może mu zostać odebrane w następujących przypadkach;

• jeżeli w umowie spółki zostanie on wyłączony od prawa do reprezentowania czyli wyrazi na to zgodę

• prawomocnym orzeczeniem sądowym, wbrew jego woli jedynie z ważnych powodów np. choroby psychicznej, braku staranności

Prowadzenie spraw spółki

Zasadą jest że tym, który prowadzi sprawy spółki, jest komplementariusz. Prowadzeniu spraw jest poświęcony tylko jeden przepis art.121 ksh zgodnie, z którym jeżeli umowa nie stanowi inaczej, komandytariusz nie ma ani prawa, ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, ale może być taki zapis w spółce. Prowadzenie spraw;

• przekraczających zakres zwykłych czynności spółki, w tym przypadku jest potrzebna zgoda komandytariusza, chyba że umowa stanowi inaczej

• w przypadku nagłych czynności musi je podjąć

• w przypadku spraw nie przekraczających zwykłych czynności spółki potrzebna jest uchwała wspólników

W związku z przyjętą regulacją odnoszącą się do prowadzenia spraw spółki przyjąć należy, że stosuje się w sprawach nie uregulowanych przepisy o prowadzeniu spraw spółki w spółce jawnej z uwzględnieniem art.121 ksh odnoszącego się do komandytariusza. Należy również pamiętać o tym, że w przypadku zbycia ogólu praw i obowiązków komandytariusza, na nabywcę nie przechodzi prawo do prowadzenia spraw spółki. W odniesieniu do komplementariuszy nieważne jest umowne ograniczenie prawa komplementariusza do osobistego zasięgania wiadomości o stanie majątku oraz o biegu interesów spółki ani jego prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki. Z kolei komandytariusz ma prawo domagać się odpisu rocznego bilansu oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności. Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może z ważnych powodów zarządzić w każdym czasie udzielenia bilansu lub innych wyjaśnień, jak również dopuścić do przejrzenia ksiąg i dokumentów. Umowa nie może ograniczyć tak określonych uprawnień kontrolnych komandytariusza (art.120§3 ksh). Wspólnicy mogą mieć prawo kontroli, wynikające z następujących źródeł;

• ustawy

• umowy

• decyzji sądu

Prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi wbrew jego woli tylko z ważnych powodów wyrokiem sądowym (orzeczeniem sądowym), poprzez umowę spółki bądź uchwałą wspólników.

Majątek spółki

Majątek tworzy wszelkie mienie wniesione do spółki tytułem wkładu, a także nabyte w czasie jej istnienia. W spółce komandytowej istnieje obowiązek określenia wkładów w umowie spółki. Majątek spółki komandytowej jest majątkiem odrębnym od osobistych majątków wspólników. Potwierdza to zakaz dokonywania przez wspólników potracenia wierzytelności spółki z wierzytelnościami przysługującymi jego wierzycielom osobistym oraz zakaz dokonywania przez dłużnika spółki potrącenia wierzytelności, jaka mu przysługuje wobec wspólnika. Wyodrębnienie majątku spółki polega na tym, że wspólnicy nie mogą w czasie trwania spółki rozporządzać majątkiem spółki, a wierzyciele osobiści wspólników nie mogą prowadzić egzekucję z majątku spółki. Majątek spółki jest majątkiem celowym tworzonym w związku z prowadzeniem przez spółkę przedsiębiorstwa. Majątek ten stanowi podstawę odpowiedzialności spółki za zobowiązania, istniejącej obok odpowiedzialności osobistej wspólników.

Wkład

Wkład oznacza wartość majątkową wnoszoną do spółki. Kodeks spółek handlowych rozróżnia przedmiot wkładu do spółki komandytowej w zależności od statusu wspólnika. Zgodnie z ksh wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Tak zdefiniowane wkłady odnosza się do komplementariuszy. W stosunku do komandytariuszy obowiązują zmienione zasady. Wkłady mogą być;

• pieniężne

• niepieniężne

Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości bądź w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie (art.107§1 ksh). Jeżeli jednak to świadczenie niepieniężne polega na zobowiązaniu do wykonania pracy, świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu spółki, to nie mogą one być wkładem komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej. Jeżeli suma tych wkładów jest równa sumie komandytowej, to nie istnieje problem egzekucji z majątku komandytariusza, a to pozwala wymienione świadczenia niepieniężne wznać za wkład komandytariusza do spółki. Kolejne specyficzne rozwiązanie związane z wkładem spółki, które dotyczy komandytariusza, określone jest w art.107§3 ksh, który mówi, iż jeżeli komplementariusz jest spółką z o.o. lub akcyjną, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z o.o. lub akcje tej spółki akcyjnej, są to wkłady niedopuszczalne. Przepisy ksh dają podstawy do wyróżnienia wkładów komandytariuszy;

• wniesionych, należy przez nie rozumieć rzeczywiste przysporzenie majątkowe, którego wartość została określona, dokonane przez komandytariusza na rzecz spółki i które wchodzi do majątku spółki, w granicach wniesionego do spółki wkładu komandytariusz staje się wolny od odpowiedzialności osobistej wobec osób trzecich. Zwrot wkadu w całości bądź w części powoduje przywrócenie odpowiedzialności osobistej komandytariusza wobec osób trzecich w wysokości dokonanego zwrotu. Zwrot wkładu odbywa się w analogicznej formie, jaka była niezbędna do wniesienia wkładu i podlega zarejestrowaniu, zwrot ten następuje za zgodą wspólników. Wkład może zostać uszczuplony przez straty spowodowane okolicznościami niezależnymi od woli wspólników i powoduje to konieczność jego uzupełnienia do pierwotnej wysokości w drodze obrócenia na ten cel części zysku. Komandytariusz nie ma obowiązku uzupełnienia wkładu ze swego majątku (podobnie w przypadku komplementariusza). Jeżeli wbre zakazowi wypłacona zostanie komandytariuszowi kwota jego udziału w zysku lub odsetki (zgodnie z art.112§3 ksh) wypłatę należy traktować w stosunku do wierzycieli spółek jako zwrot wkładu. Wkład może być wnoszony w całości lub w częściach. W trakcie trwania spółki wkład wspólnika może być podwyższony lub obniżony i wymaga zarejestrowania. Wkład wniesiony ma znaczenie nie tylko w stosunkach zewnętrznych tj. odpowiedzialność, ale również w stosunkach wewnętrznych. Zgodnie z art.123§1 ksh komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa stanowi inaczej

• umówionych, mamy do czynienia z wkładem umówionym komandytariusza wtedy jeżeli jest on określony w umowie spółki, ale niekoniecznie wniesiony do majątku spółki. Zgodnie z art.123§3 ksh należy przyjąć, że wkład nie musi zostać wniesiony efektywnie. Może to mieć miejsce wówczas, gdy komandytariusz w umowie został zobowiązany do wniesienia wkładu z oznaczeniem wysokości, ale wspólnicy w stosunkach wewnętrznych odroczyli termin wniesienia. Nie jest jednak dopuszczalne postanowienie wspólników zwalniajace komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu, postanowienie takie jest nieważne. Jeżeli wkład nie zostaje jeszcze wniesiony, komandytariusz nie ponosząc nakładów na majątek spółki, zabezpiecza jej działalność przez swoją odpowiedzialność osobistą z sumy komandytowej, wtedy suma ta wyznacza maksimum ryzyka z majątku osobistego. W przypadku niewniesienia wkładu, ale umówienia się na wniesienie w umowie, komandytariusz będzie w razie wątpliwości uczestniczył w stratach do wysokości umówionego wkładu, choć wkład ten nie został wniesiony (jest to skutek wewnętrzny).

Udział wspólnika w spółce

Pojęcie udziału może być rozumiane jako udział kapitałowy, jako część majątku spółki, odpowiadająca wartości rzeczywiście wniesionych przez wspólników wkładów. Udziały takie należy odróżnić od udziałów w spółkach kapitałowych (akcyjnych), które posiadają określoną wartość ułamkową, będącą częścią kapitału zakładowego co w konsekwencji oznacza, że same udziały kapitałowe nie mogą być zbywane w czasie trwania spółki, zbywany może być tylko ogół praw i obowiazków w spółce.

Suma komandytowa

Suma komandytowa stanowi cyfrowo określoną kwotę pieniężną wyrażoną w pieniądzu, która wyznacza górną granicę odpowiedzialności osobistej komandytariusza za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli. Suma komandytowa odnosi się i dotyczy tylko komandytariusza. Komandytariusz odpowiada do wysokości sumy komandytowej. Suma komandytowa może być dla każdego inaczej wyznaczana, nie musi być ona równa dla każdego, musi być wyrażona w polskiej walucie, musi być ona określona dokładnie np. iż jest to 30 tys. Suma komandytowa ma abstrakcyjny charakter oznacza to, że nie można jej dotknąć, jest to coś nienamacalnego, a jest granicą odpowiedzialności komandytariusza. Sumę komandytowa może być zmieniana. Może zostać zarówno podwyższona jak i obniżona. Obniżenie sumy komandytowej (art.113 ksh) stanowi zmianę umowy spółki i wymaga jednomyślnej uchwały wszystkich wspólników, zarówno komandytariuszy jak i komlementariuszy, chyba że umowa spółki pozwala na zmianę umowy większością głosów (zmiana sumy komandytowej poprzez umowę bądź uchwałę) w taki sam sposób suma komandytowa może być podwyższona np. w umowie oznaczamy, iż za 2 lata suma komandytowa ulega powiększeniu. Obniżenie sumy komandytowej musi być zgłoszone do KrRejSU.

Przykład obliczania sumy komandytowej;

W przypadku gdy górna granica odpowiedzialności komandytariusza wynosi 20 tyś zł i komandytariusz wnosi samochód w wysokości 10 tyś zł odpowiada wtedy tylko do wysokości 10 tyś zł (20-10=10), jeśli wkłady są niższe od sumy komandytowej komandytariusz odpowiada wtedy różnicą, w naszym przypadku jest to 10 tyś zł, gdy wkład jest wyższy czyli nasz komandytariusz wniósł wyższy wkład od sumy komandytowej służy to temu, iż gdy suma komandytowa ulegnie powiększeniu będzie on miał zapas. Wkłady komandytowe nie muszą być wniesione, wkłady wyceniamy w momencie ich wniesienia yak samo jak w spółce jawnej.

Odpowiedzialność za zobowiązania

Komplementariusz w stosunkach zewnętrznych ma pozycję wspólnika jawnego, odnosi się to zarówno do reprezentacji, jak i odpowiedzialności za zobowiazania. Komplementariusz za zobowiązania odpowiada bez względu na rodzaj i źródło ich powstania, ponosi odpowiedzialność;

• osobistą, nieograniczoną, Odpowiedzialność osobista komplementariusza zwanego też wspólnikiem jawnym lub firmowym oznacza, że odpowiada on swoim majątkiem osobistym, odrębnym od majątku spółki. Odpowiedzialność ta jest nieograniczona tzn. nie można w stosunkach zewnetrznych ustalić granic odpowiedzialności tego wspólnika. W stosunkach zewnętrznych górna granica odpowiedzialności wyznaczona jest wysokością zaciągniętych przez spółkę zobowiązań. W stosunkach wewnętrznych odpowiedzialność komplementariusza może być zróżnicowana i ograniczona.

• solidarną, odpowiedzialność ta komplementariuszy polega na tym, że każdy z nich odpowiada za całość długu solidarnie z innymi komplementariuszami, komandytariuszami i spółką. Wierzyciel według swojego wyboru może skierować roszczenie do spółki, wszystkich lub niektórych wspólników komplementariuszy, komandytariuszy czy też do wybranego pojedynczego wspólnika. Jednakże jego swobodę ogranicza zasada odpowiedzialności subsydiarnej

• subsydiarną, oznacza, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku spółki komplementariusza, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Zasada ta nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Zasada subsydiarności nie dotyczy zobowiązań spółki powstałych przed jej wpisem do rejestru ma tutaj zastosowanie odpowiedzialność pierwszorzędna tzn. można od razu sięgnąć do majątku wspólnika bez konieczności sięgania najpierw do majątku spółki.

Komplementariusz ponosi odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z działalności spółki, jest to odpowiedzialność pierwszorzędna.

Odpowiedzialność komandytariusza

Odpowiedzialność komandytariusza będzie ograniczona, ale istnieją wyjątki gdzie komandytariusz będzie odpowiadał bez ograniczeń i następuje to w następujących przypadkach;

• jeżeli zostanie zamieszczone jego nazwisko w firmie spółki

• jeżeli dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada wtedy za skutki tej czynności bez ograniczenia wobec osób trzecich, dotyczy to również reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczył jego zakres

• przeniesienia praw i obowiazków wspólnika na inną osobę

• przystąpienie do istniejącej spółki w charakterze komandytariusza

• uzyskanie statusu komplementariusza przez dotychczasowego komandytariusza

Zgodnie z art.112§1 ksh komandytariusz jest wolny (uwalnia się) od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki w granicach wartości wkładu wnoszonego do majątku spółki. Jeżeli więc komandytariusz wniósł wkład do spółki, to wpływa to na poziom odpowiedzialności sumy komandytowej. Odpowiedzialność ta obniża się przez odliczenie od wartości sumy komandytowej wartości wnoszonego wkładu. Gdy wartość wkładu wnoszonego do majątku spółki jest równa sumie komandytowej, wówczas ustaje osobista odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki. Podobnie jest, gdy wartość wkładu przekracza wartość sumy komandytowej. W następstwie takiego wniesionego wkładu ustaje nie tylko odpowiedzialność osobista, ale również bezpośrednia i solidarna. Jeżeli wartość wkładu wnoszonego przez komandytariusza do spółki jest niższa od sumy komandytowej, wspólnik ten ponosi odpowiedzialność osobistą i bezpośrednią jedynie w granicach różnicy między sumą komandytową a wartością wkładu. Jeżeli wartość wkładu jest wyższa od sumy komandytowej, ustaje osobista odpowiedzialność komandytariusza. Podwyższenie wartości wkładu pierwotnie niższego od sumy komandytowej powoduje ograniczenie odpowiedzialności osobistej komandytariusza lub jej całkowite ustanie. Taki też skutek wywołuje uzupełnienie wkładu, jeżeli nie został on wniesiony w całości przez komandytariusza. W trakcie działalności spółki wkład może zostać zwrócony w całości lub w części. W takiej sytuacji zostaje przywrócona odpowiedzialność osobista do wartości dokonanego zwrotu. Zwrot wkładu wymaga zgody wspólników i podlega zarejestrowaniu.

Udział w zyskach i stratach

Zgodnie z art.123 ksh komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa stanowi inaczej, w razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stratach jedynie do wysokości umówionego wkładu. Umowa spółki może swobodnie uregulować zasady podziału zysku i partycypacji w stratach. Zasady te mogą być uzależnione od wartości wnoszonych wkładów lub też żadne związki z wnoszonym wkładem nie muszą wystąpić. Gdyby powstały wątpliwości co do uczestnictwa w stratach, należy stosowac dwie normy;

• do komplementariuszy art.51 ksh tj. każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zysku i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu

• do komandytariuszy art.123§3 ksh tj. w razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stratach jedynie do wysokości umówionego wkładu

Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczony w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu.

Wystąpienie wspólnika i rozwiązanie spółki

Wystąpienie wspólnika i rozwiązanie spółki odbywa się według zasad określonych w spółce jawnej, ale istnieją specyficzne rozwiązania, które odróżniają te spółkę od spółki jawnej, są one następujące;

• śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki, podczas gdy śmierć komplementariusza jest taką przyczyną. Spadkobiercy komandytariusza powinni wskazać spółce jedną osobę do wykonywania ich praw, regulacja ta została wprowadzona by nie wprowadzać bałaganu (spadkobiercy wchodzą w miejsce zmarłego komandytariusza z mocy prawa). Wyjątek; Jednak mimo śmierci komplementariusza, jego upadłości czy wypowiedzenia dokonanego przez wspólnika lub jego wierzyciela osobistego spółka trwa nadal między pozostałymi wspólnikami, jeżeli tak stanowi umowa lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Uzgodnienie takie powinno nastąpić w przypadku śmierci lub upadłości niezwłocznie, w przypadku wypowiedzenia po upływie tego wypowiedzenia. W przeciwnym razie spadkobiercy, zarządca masy upadłości, wspólnik, który wypowiedział badź też jego wierzyciel osobisty mogą się domagać przeprowadzenia likwidacji

• podział udziału między spadkobierców komandytariusza i przyznanie im statusu komandytariusza możliwe jest za zgodą wszystkich komandytariuszy i komplementariuszy (tzn. wszystkich pozostałych wspólników). Podział powinien nastąpić w formie aktu notarialnego i zostać zarejestrowany.

W pozostałych przypadkach odnoszących się do rozwiązania spółki i wystapienia wspólnika mają zastosowanie przepisy odnoszące się do spółki jawnej (patrz wyżej spółka jawna). Należy pamiętać, że ze względu na specyfikę spółki komandytowej zawsze musi pozostać co najmniej jeden komplementariusz i jeden komandytariusz. Swoistym wystąpieniem ze spółki jest zbycie ogółu praw i obowiązków, w takim przypadku gdy zbywcą jest komandytariusz, na nabywcę nie przechodzi prawo do prowadzenia spraw spółki.

Likwidacja spółki komandytowej

Do spółki komandytowej w likwidacji mają odpowiednie zastosowanie przepisy regulujące spółkę jawną. Podział następuje w zależności od wysokości wkładu, chyba że umowa stanowi inaczej.

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółka komandytowo-akcyjna występuje w wielu systemach prawnych m.in. w Niemczech, Francji, Szwajcarii, Włoszech. W każdym z systemów ma swoją specyfikę, która nie pozwala na pełne twierdzenie co do tożsamości przyjętej w Polsce konstrukcji z rozwiązaniami przyjetymi w tych krajach. Należy przyjąć, że w Polsce konstrukcja spółki komandytowo-akcyjnej ma charakter mieszany z przewagą elementów komandytowych.

Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, która ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiazania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. (definicja spółki) Spółka komandytowo-akcyjna musi mieć wspólników o różnym statusie tj. komplementariuszy i akcjonariuszy. Nie jest dopuszczalna konstrukcja bycia komplementariuszem i akcjonariuszem jednocześnie, gdy nie ma innych wspólników w spółce. Spólka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, w której występują elementy kapitałowe wiążące się z osobą akcjonariusza dotyczy to m.in. kapitału zakładowego. Spółka ma zdolność prawną czyli może być podmiotem praw i obowiazków, zdolność do czynności prawnych czyli może nabywać prawa, w tym nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zdolność sądową tj. może pozywać i być pozywana, działa pod własną firmą, ma wyodrębnienie majątkowe i organizacyjne.

Komplementariuszem mogą być;

• osoby fizyczne

• osoby prawne

• ułomne osoby prawne

Regulacja spółki komandytowo-akcyjnej

Regulują ją następujące przepisy;

• artykuły od 125 do 150 ksh

• stosuje się do niej przepisy ogólne od art.1 do 7 ksh

• przepisy o spółkach osobowych od art. 8 do 10 ze znaczkiem 1 ksh

• jeżeli jakaś kwestia nie jest uregulowana to sięgamy do przepisów o spółce jawnej chyba że ustawa stanowi inaczej ( z wyłączeniem wkładów na kapitał zawodowy)

• w odniesieniu do kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji rady nadzorczej, walnego zgromadzenia stosuje odpowiednie przepisy o spółce akcyjnej

• przepisy kodeksu cywilnego i innych ustaw w przypadku gdy jakaś kwestia nie została uregulowana w ksh sięgamy do nich

Utworzenie, powstanie spółki komandytowo-akcyjnej

Możemy wyróżnić dwa sposoby utworzenia spółki komandytowo-akcyjnej;

• pierwotny tj. spisanie umowy, która zwana jest statutem, osoby podpisujące statut stają się założycielami spółki, statut ten powinien być sporzadzony w formie aktu notarialnego, niezachowanie tej formy powoduje nieważność dokonanej czynności prawnej. Statut ten powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze, nie musi być podpisany przez akcjonariuszy, statut może być również podpisany przez pełnomocnika, z tym że pełnomocnictwo powinno zawierać również formę aktu notarialnego

• przez przekształcenie

Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać;

• firmę i siedzibę spółki

• przedmiot działalności spółki

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość

• wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela

• liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów

• nazwiska i imiona albo firmy, nazwy komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy i adresy do doręczeń

• organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej

W spółce komandytowo-akcyjnej wkłady muszą wnosić zarówno komplementariusze, jak i akcjonariusze. Wkłady komplementariuszy wnoszone są według zasad obowiązujących w spółce jawnej (patrz wyżej, jest to szersza definicja wkładu można wnieść np. prace, usługi itp). W przypadku wkładów akcjonariuszy obowiązują reguły przyjęte w spółce akcyjnej przede wszystkim jest zakaz wnoszenia jako wkładu praw niezbywalnych, świadczenie pracy lub usług. Wkłady komplementariuszy powinny być oznaczone i określona powinna być ich wartość. W statucie należy określić wysokość kapitału zakładowego. Należy wskazać w statucie nie tylko wysokość kapitału zakładowego, ale sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę oraz wskazać, czy są to akcje imienne, czy na okaziciela. Ponadto należy wskazać liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia. W statucie należy określić imiona i nazwiska (firmy, nazwy) komplementariuszy oraz ich adresy (adresy doręczeń) i siedziby. Nie ma potrzeby wskazywanie akcjonariuszy, gdyż nie musza oni podpisywać statutu. Ostatnim obligatoryjnym składnikiem statutu jest określenie organizacji walnego zgromadzenia i rady nadzorczej jeżeli ustawa lub statut przewidują ustanowienie rady ( Akcje zostaną omówione w momencie omawiania spółki akcyjnej). Przed wpisem spółki do rejestru należy wskazać osoby prowadzące sprawy i reprezentujące spółkę oraz ustanowić radę nadzorczą, gdy ma być utworzona. Rada nadzorcza musi być utworzona, gdy statut tak stanowi albo gdy liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób. Zgłoszenie spółki do rejestru powinno zawierać;

• firmę, siedzibę i adres spółki

• przedmiot działalności spółki

• wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji

• liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje

• wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem

• nazwiska i imiona albo firmy, nazwy komplementariuszy oraz okoliczności dotyczace ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją

• nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji, w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki-zaznaczenie tej okoliczności

• jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne zaznaczenie tej okoliczności

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

Spółka komandytowo-akcyjna z chwilą wpisu do rejestru powstaje i jest wpisywana do rejestru przedsiębiorców KRS, nie uzyskuje ona przez wpis osobowości prawnej mimo że ma cechy spółki akcyjnej.

Firma spółki

Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna” tzn korpus firmy powinien mieć charakter osobowy. Nie ma przeszkód, aby dodatkowym uzupełnieniem nazwisk były imiona wspólników czy ich pierwsze litery. Jeżeli w spółce komandytowo-akcyjnej komplementariuszem jest osoba prawna (a także handlowa spółka osobowa), firma spółki powinna zawierać pełne brzmienie firmy bądź nazwy tej osoby prawnej. Dodatek musi być identyczny jak w przypadku, gdy komplementariuszem jest osoba fizyczna. Jeżeli konstrukcja spółki jest ukształtowana w ten sposób, że komplementariuszem są osoby prawne (również handlowe spółki osobowe) i osoby fizyczne, to możliwe jest użycie w firmie zarówno firm, nazw jaki i nazwisk osób fizycznych. W obrocie jest możliwe używanie skrótu „S.K.A.”. Nazwisko akcjonariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. Jeżeli doszłoby do takiej sytuacji (jak również zamieszczenie firmy, gdy akcjonariuszami są osoby prawne lub handlowe spółki osobowe) akcjonariusz taki ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich tak jak komplementariusz czyli w sposób nieograniczony.

Siedziba spółki

Siedzibą spółki komandytowo-akcyjnej jest miejscowość, w której ma miejsce prowadzenie spraw spółki. Jeżeli miejsca te są różne, należy wyraźnie wskazać miejscowość będącą siedzibą.

Przedmiot działalności

Przedmiot działalności powinien być określony według zasad Polskiej Klasyfikacji Działalności. Jednakże określenie przedmiotu działalności wywołuje skutek wewnętrzny tylko między spółką a wspólnikami, nie ma on znaczenia z punktu widzenia osób trzecich.

Czas trwania spółki

Czas trwania spółki powinien być wskazany tylko wówczas, gdy jest on oznaczony. Ograniczenie takie może wiązać się z konkretną datą, wykonaniem określonego zadania itp. Jeżeli czas trwania spółki nie jest oznaczony, nie ma potrzeby zaznaczania tego w statucie spółki

Kapitał zakładowy

Kapitał zakładowy jest określoną cyfrowo wartością pieniężną, będącą sumą wkładów akcjonariuszy spółki. Za wnoszone do spółki wkłady akcjonariusze otrzymują akcje. Minimalna wartość kapitału zakładowego wynosi 50 000 zł. Wkłady na kapitał zakładowy co do zasady są wnoszone przez akcjonariuszy, którzy otrzymują w zamian akcje w tym kapitale. Z kolei komplementariusz może wnieść wkład do spółki na inne fundusze niż kapitał zakładowy np. kapitał rezerwowy, zapasowy. Komplementariusz może wnieść wkład również na kapitał zakładowy i w takim przypadku staje się on akcjonariuszem tj. wspólnikiem o podwójnym statucie; komplementariusza i akcjonariusza. Jeżeli komplementariusz uzyska taki status akcjonariusza, to ma tylko znaczenie z punktu widzenia jego praw i obowiązków, natomiast nie wpływa na zakres jego odpowiedzialności tj. nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Komplementariusz-akcjonariusz nie nabywa wszelkich praw identycznych do tych, które nabywa akcjonariusz, w szczególności osoba taka nie może;

• wykonywać prawa głosu z akcji przy powoływaniu i odwoływaniu rady nadzorczej

• być pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu, chyba że jest pozbawiona prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentacji

Każda akcja nabyta lub objęta przez komplementariusza-akcjonariusza daje prawo tylko do jednego głosu.

Majątek spółki, wkłady

Majątek spółki jest tworzony z wkładów wspólników i tworzą go; kapitał zakładowy, kapitały rezerwowe, zapasowe itp. Wkłady wnoszone przez komplementariuszy do funduszy podlegają regułom obowiazującym w spółce jawnej, natomiast wkłady wnoszone na kapitał zakładowy regułom obowiazującym w spółce akcyjnej. W związku z tym należy przyjąć, że jeżeli komplementariusz wnosi wkłady do spółki na kapitał zakładowy, to muszą podlegać one regułom wymaganym dla wkładów w spółce akcyjnej. Komplementariusz wnosząc wkłady do spółki na inne fundusze, może to czynić zaliczając do nich również pracę, świadczenie usług, wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstawaniu spółki, ustanowić prawo użytkowania na rzecz spółki, oddać rzecz do korzystania. Należy przyjąć podobnie jak w spółce jawnej, iż majątek spółki stanowi wszelkie wniesione mienie jako wkład i nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Rada nadzorcza, walne zgromadzenie (kompetencje)

W spółce komandytowo-akcyjnej może być na podstawie statutu ustanowiona rada nadzorcza. Musi być ona ustanowiona zawsze, gdy liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób. O składzie rady nadzorczej decyduje walne zgromadzenie. To ono powołuje i odwołuje członków rady nadzorczej. Jednocześnie komplementariusz albo jego pracownik nie mogą być członkami rady nadzorczej. Dodatkowym ograniczeniem dla komplementariuszy-akcjonariuszy jest zakaz wykonywania prawa głosu przy powoływaniu i odwoływaniu członków rady nadzorczej. Nie dotyczy jednak tych komplementariuszy, którzy są pozbawieni prowadzenia spraw i reprezentowania spółki. Komplementariusz-akcjonariusz nie może być pełnomocnikiem akcjonariuszy niebedących komplementariuszami na walnym zgromadzeniu przy powoływaniu i odwoływaniu rady nadzorczej. Można przyjąć, że rada nadzorcza jest quasi organem, który sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki. Rada nadzorcza może delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji nie może sprawować swoich czynności. Jeżeli w spółce nie ustanowiono rady nadzorczej, wytoczenie powództwa przeciwko spółce o odszkodowanie przeciwko komplementariuszowi niepozbawionemu prawa do prowadzenia spraw spółki, jak również ustalenie wynagrodzenia osób prowadzących sprawy spółki, należy do kompetencji pełnomocnika powołanego uchwałą walnego zgromadzenia. Jeżeli rada nadzorcza jest ustanowiona posiada kompetencje w tym zakresie.

Podejmowanie uchwał

W spółce komandytowo-akcyjnej przewidziane jest walne zgromadzenie. Rozróżnia się zgromadzenia zwyczajne i nadzwyczajne. Udział w walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze i komplementariusze. Komplementariusze uczestniczą w walnym zgromadzeniu zawsze. Każda akcja objęta przez akcjonariusza, który nie jest komplementariuszem daje prawo do jednego głosu. Jednakże statut może dokonać uprzywilejowania co do głosu i przyznać dwa głosy na jedną akcję. Nie jest możliwe całkowite pozbawienie akcjonariusza prawa głosu. Komplementariusze, którzy nie są akcjonariuszami mają prawo tylko do jednego głosu (nie ma uprzywilejowania). Głosowanie odbywa się w ten sposób, że obliczamy większość głosów wyrażoną w akcjach akcjonariuszy i komplementariuszy-akcjonariuszy oraz odrębnie odnosimy się do głosów komplementariuszy, którzy akcjonariuszami nie są.

Rodzaje uchwał walnego zgromadzenia; (art.146 ksh czytaj)

• nie wymagają uchwały wszystkich komplementariuszy

• wymagają uchwały walnego zgromadzenia wszystkich komplementariuszy (rozwiązanie spółki wymaga tej uchwały

• wymagają uchwały walnego zgromadzenia większości komplementariuszy

Reprezentacja spółki

Zasadą jest, że spółka komandytowo-akcyjna może być reprezentowana przez;

• komplementariuszy mających prawo do reprezentacji

• pełnomocników

• prokurentów

Rada nadzorcza może reprezentować spółkę w przypadkach;

• jeżeli komplementariusz nie może reprezentować spółkę to rada nadzorcza może wysłać swoich członków do reprezentacji

• w przypadku wytoczenia powództwa przeciwko komplementariuszowi

Akcjonariusz nie ma prawa do reprezentowania spółki. Komplementariusze mogą jednak udzielić akcjonariuszowi umocowania do działania jako pełnomocnik lub udzielić mu prokury, której umocowanie będzie wynikało z ustawy. Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki dlatego też akcjonariusz dokonując czynności prawnych w imieniu spółki, powinien kontrahentowi ujawnić swoje pełnomocnictwo. Za nieujawnienie pełnomocnictwa, a także gdy reprezentuje spółkę bez umocowania lub przekroczy granice umocowania, ponosi odpowiedzialność osobistą. Umocowanie w stosunku do komplementariusza jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy nie ma on prawa do reprezentowania spółki. Reprezentacja czynna może mieć charakter reprezentacji jednoosobowej lub łącznej, a bierna jest jednoosobowa.

Pozbawienie praw do reprezentacji może wynikać;

• na mocy statutu

• przez zmianę statutu

• na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu

Pozbawienie prawa do reprezentacji w statucie musi się wiązać ze zgoda komplementariusza do pozbawienia go tego prawa. Jeśli chodzi o pozbawienie komplementariusza prawa do reprezentowania spółki na podstawie zmiany statutu wymaga to zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy, a także zgoda wyrażona również przez komplementariusza powoduje, że zmiana jest skuteczna. Jeżeli jednak nie godzi się on na pozbawienie go prawa do reprezentacji, powinien zgłosić sprzeciw w stosunku do uchwały zmieniającej statut, Sprzeciw powinien być zgłoszony do protokołu walnego zgromadzenia lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie. Pozbawienie komplementariusza prawa do reprezentowania spółki wbrew jego sprzeciwowi może nastąpić tylko z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Sprzeciw komplementariusza prowadzi do tego, że pozbawienie go prawa do reprezentacji spółki wbrew jego zgodzie jest mozliwe tylko w drodze rozstrzygniecia sądu.

Prowadzenie spraw

W sprawach bieżących polegających na podejmowaniu tzw. czynności faktycznych np. decyzje, polecenia, opinie prawo i obowiązek dokonywania tych czynności spoczywa na komplementariuszach. Akcjonariusze nie uczestniczą w procesie prowadzenia spraw. Jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej, wszyscy komplementariusze mają prawo prowadzenia spraw spółki. Stosuje się do nich odpowiednio przepisy o spółce jawnej, ale należy pamiętać, że wolą wyrażoną w statucie mogą być zmienione. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Najważniejsze zasady obowiązujące przy prowadzeniu spraw spółki przez komplementariuszy można sprowadzić do tego, że;

• każdy z nich może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki

• czynności przekraczające zwykłe czynności spółki wymagają zgody wszystkich komplementariuszy, także wyłaczonych od prowadzenia spraw

• jeżeli czynność nie przekracza zakresu zwykłych czynności spółki, a przed jej załatwieniem choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwił się jej prowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników

• czynności nagłe, których zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę, mogą być dokonane przez wspólnika mającego prawo do prowadzenia spraw i to bez uchwały pozostałych wspólników

Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw powierza się jednemu lub kilku komplementariuszom. W takim wypadku statut powinien też określać zasady prowadzenia spraw spółki. Możliwe jest powołanie do prowadzenia spraw spółki osób trzecich, byleby co najmniej jeden komplementariusz brał udział w zarządzaniu spółką. Pozbawienie komplementariusza prawa do prowadzenia spraw spółki wbrew jego woli wymaga zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy. Podobnie przyznanie prawa prowadzenia spraw spółki komplementariuszowi dotychczas pozbawionemu tego prawa, wymaga zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy i odbywa się w drodze zmiany statutu. Komplementariusz ma prawo prowadzenia spraw spółki w zakresie nieprzyznanym walnemu zgromadzeniu albo radzie nadzorczej.

Odpowiedzialność za zobowiązania

Komplementariusz odpowiada za zobowiązania bez względu na ich rodzaj i źródło powstania i ponosi odpowiedzialność;

• osobistą, nieograniczoną oznacza, że odpowiada on swoim majątkiem odrębnym od majątku spółki, odpowiedzialność ta jest nieograniczona w tym sensie, że jej górną granicę wyznaczają zaciągnięte zobowiązania, nie można ze skutkiem wobec osób trzecich ograniczyć odpowiedzialności komplementariusza, możliwe jest ograniczenie w stosunkach wewnętrznych może to mieć znaczenie z punktu widzenia wzajemnych rozliczeń między wspólnikami

• solidarna oznacza, że każdy z nich odpowiada za całość długu solidarnie z innymi komplementariuszami i spółką, wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję z majątku wspólnika tylko wtedy, gdy egzekucja z majatku spółki okaże się bezskuteczna

• subsydiarna nie stanowi ona przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, odpowiedzialność subsydiarna nie ma zastosowania do zobowiązań spółki powstałych przed wpisem spółki do rejestru

Jeżeli komplementariusz zostałby pozbawiony prawa reprezentacji wbrew swojemu sprzeciwowi, zwolniony jest od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki powstałe od chwili dokonania odpowiedniego wpisu do rejestru (art.137§5 ksh). Za zobowiazania podatkowe spółki komplementariusz (niebędący akcjonariuszem) ponosi odpowiedzialność osobistą, całym swoim majątkiem. Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a jedynie ryzyko składnikami majątkowymi wnoszonymi do spółki. Składniki te nie są jednak własnością akcjonariusza, ale spółki. Generalna zasada nieodpowiedzialności akcjonariusza za zobowiązania spółki doznaje ograniczeń w pewnych przypadkach i tak akcjonariusz ponosi odpowiedzialność osobistą w następujących sytuacjach;

• gdy działał w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru (art.134§2 ksh)

• gdy nazwisko, nazwa, firma akcjonariusza zostało umieszczone w firmie (art.127 ksh)

• gdy dokonując czynności prawnych jako pełnomocnik, prokurent nie ujawnił swego pełnomocnictwa, przekroczył granice umocowania lub działał bez umocowania (art.138§2 ksh)

• gdy zmienił swój status i stał się komplementariuszem (art.136§3 ksh)

Udział w zyskach i stratach

W przypadku udziału w zysku decydujący jest poziom wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej (art.147 ksh). Decyduje w tym przypadku rzeczywista wartość wkładów i to bez znaczenia na jaki kapitał np. czy zakładowy, czy zapasowy itp. został wniesiony. Wspólnicy uczestniczą w zysku proporcjonalnie do wkładów wniesionych do spółki. Zasada powyższa może zostać zmieniona w statucie spółki. Jeżeli jednak komplementariusz ma prawo prowadzenia spraw spółki i prawo do reprezentacji oraz pobierania wynagrodzenia za te czynności, jego udział w zysku ulega zmniejszeniu o wartość odpowiadającą wkładowi jego pracy do spółki. Udział w stratach nie został uregulowany w spółce komandytowo-akcyjnej, należy więc przyjąć, że udział w stratach komplementariuszy regulują przepisy o spółce jawnej (art51 ksh), natomiast w przypadku akcjonariuszy mają zastosowanie przepisy o spółce akcyjnej.

Wystąpienie wspólnika i rozwiązanie spółki

Komplementariusz może wypowiedzieć spółkę, natomiast akcjonariusz jest tego prawa pozbawiony. Akcjonariusz może utracić członkostwo w spółce w wyniku tych wszystkich czynności, które powodują taki skutek w spółce akcyjnej np. zbycie akcji, umorzenie akcji. Wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza powoduje wystąpienie ze spółki, jest możliwe wówczas, gdy statut tak stanowi. Komplementariusz nie może natomiast wypowiedzieć spółki ze skutkiem, aby trwała ona dalej, gdy jest jedynym komplementariuszem. W takim przypadku będzie to przyczyna rozwiązania spółki. Jeżeli spółki zawarta jest na czas nieoznaczony, komplementariusz może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego. Spółkę zawartą na czas życia komplementariusza uważa się za zawartą na czas nieoznaczony. Jeżeli umowa jest zawarta na czas oznaczony, nie można jej wypowiedzieć, chyba że umowa spółki to przewiduje. Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia, które w zależności od postanowień statutu należy złożyć; pozostałym wspólnikom albo wspólnikom upoważnionym do reprezentowania spółki. Od wystąpienia wspólnika, które powoduje zmniejszenie składu osobowego, należy odróznić przeniesienie ogółu praw i obowiązków przez komplementariusza. W takim przypadku w miejsce występującego wspólnika wstępuje wspólnik przystępujący. Nie dotyczy to akcjonariuszy, którzy zbywają akcje w innym trybie.

Rozwiązanie spółki (wywołuje skutek wobec wszystkich wspólników)

Przyczynami, które mogą powodować rozwiązanie spółki są;

• przyczyny przewidziane w statucie

• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki

• ogłoszenie upadłości spółki

• śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej

• inne przyczyny przewidziane prawem (art.25 KrRejSU jeżeli pomimo stosowania grzywny, o której mowa w art. 24, osobowa spółka handlowa wpisana do Rejestru nie wykonuje obowiązków określonych w art. 24 ust. 1, sąd rejestrowy z urzędu może, z ważnych powodów, orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora) np. rozwiązanie spółki przez sąd

Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki, stosujemy przepisy o rozwiązaniu spółki akcyjnej.

Likwidacja spółki

Do likwidacji spółki stosujemy przepisy regulujące to zagadnienie w spółce akcyjnej (art.459-478). Modyfikacja polega jedynie na tym, że likwidatorami są komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki, chyba że statut lub uchwała walnego zgromadzenia powzięta za zgoda komplementariuszy stanowi inaczej (art.150§2 ksh). Przy likwidacji spółki komandytwow-akcyjnej w firmie należy oznaczyć „w likwidacji”.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Uwagi ogólne

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstała późno, gdyż po raz pierwszy została wprowadzona do systemów prawnych w Niemczech ustawą z 20.04.1892 r., ustawa ta po zmianach obowiązuje do dziś. Pomyślana była jako konstrukcja prawna, mająca osobowość prawną, powodująca ograniczenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. W Polsce w odniesieniu do spółki z o.o obowiązują przepisy kodeksu spółek handlowych (art. od 151 do 300). Spośród cech tych spółek tradycyjnie wskazuje się, że jest ona tworem pośrednim między rozwiniętą formą spółki kapitałowej-spółki akcyjnej a spółkami osobowymi, w których te elementy kapitałowe występują np. spółka komandytowa „kapitałowa”, spółka komandytowo-akcyjna. Spółka z o.o. zaliczana jest do spółek kapitałowych, ale wskazuje się na to, że występują w niej pewne elementy osobowe, charakterystyczne dla spółek osobowych. Te prawa i obowiązki, które uznaje się za mające charakter osobowy, wiążą się z osobami wspólników i są niezależne od reprezentowanego kapitału zakładowego. Tradycyzyjnie wskazuje się na takie prawa jak;

• prawo indywidualnej kontroli

• prawo przeglądania księgi udziałów

• prawo przeglądania księgi protokołów

• prawo żądania wyłączenia wspólnika

Jednak wskazane wyżej elementy nie zawsze mają ściśle osobowy charakter. Dotyczy to przede wszystkim prawa żądania wyłączenia wspólnika, gdyż aby można było skorzystać z tego prawa, muszą być spełnione warunki reprezentowania więcej niż 50% kapitałowego zakładu. Spółka z o.o. powinna być traktowana jako klasyczna spółka kapitałowa, co wiąże się z;

• obowiązkiem wniesienia do spółki wkładów

• nieodpowiedzialnością wspólników za zobowiązania spółki

• odpowiedzialnością spółki całym swoim majątkiem za zobowiązania

• działaniem przez organy, a nie za posrednictwem wspólników

• zasadą, że zmiana składu wspólników nie wpływa na stosunek spółki

Decydujący o stosunku spółki i pozycji wspólnika jest wnoszony kapitał, decyduje on o sile głosu w podejmowaniu decyzji, wpływie na działanie spółki, udziale w zyskach i stopniu partycypacji w stratach, ryzyku gospodarczym związanym z wnoszonym do spółki wkładem. Spółka z o.o. jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, w której mogą wystąpić elementy osobistego wpływu wspólników na działania spółki.

Nazwa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie jest adekwatna do rzeczywistej odpowiedzialności spółki. Spółka bowiem odpowiada całym swym majątkiem bez ograniczeń, natomiast wspólnicy ponoszą ryzyko do wartości wkładów wniesionych do spółki. W istocie więc chodzi o poziom ryzyka zaspokojenia wierzyciela z wniesionych wkładów, nie zaś o rzeczywistą odpowiedzialność wspólników. Zasada, że wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki, podlega ograniczeniom. Z niektórych przepisów ksh wynika osobista, nieograniczona lub ograniczona odpowiedzialność wspólników za zobowiązania lub szkodę i dotyczy to następujących sytuacji;

1. zaciągnięcie w imieniu spółki zobowiązań przed wpisem spółki do rejestru (art.13§1 ksh)

2. odpowiedzialności za zobowiązania spółki w organizacji ale tylko do wysokości niewniesionych do spółki wkładów (art.13§2 ksh)

3. wniesienie wkładów niepieniężnych do spółki, których wartość została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej (art.175§1 ksh – wspólnik, który wniósł taki wkład oraz członkowie zarządu, którzy wiedząc o zawyżeniu, zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość)

4. świadczeń związanych z udziałem (art.184§1 ksh – współuprawnieni z udziału lub udziałów ponoszą odpowiedzialność solidarną)

5. w której za niespełnione świadczenia należne spółce ze zbytego udziału, jego części lub ułamkowej części udziału – nabywca odpowiada solidarnie ze zbywcą (art.186§1 ksh)

6. powstanie szkody przy tworzeniu spółki, gdy działo się to wbrew przepisom prawa i było zawinione (art.292 ksh)

Procedura założenia spółki z o.o. są obecnie jeszcze bardziej proste, samą nazwę spółki trudno jest wytłumaczyć, zysk z prowadzenia działalności przekazuje się na konto spółki bądź zysk ten dzieli się między wspólników. Definicja spółki z o.o. znajduje się w art.151§1 ksh i stanowi ona, iż;

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Cechami charakterystycznymi spółki z o.o. są;

• powstaje ona w wyniku zawarcia umowy przez wspólników i wpis do rejestru

• może być utworzona przez jedną osobę lub więcej osób

• zawiera cechy spółki kapitałowej i cechy spółek osobowych (chodzi o oznaczenie indywidualne wspólników)

• może być utworzona w jakimkolwiek celu

Spółka z o.o. jest popularna, gdyż jest w niej oddzielenie odpowiedzialności, niezbyt duże grono wspólników i zazwyczaj stałe i może być prowadzona w celu różnej działalności dopuszczalnej prawnie. Obecny kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi 5 000 zł

Utworzenie spółki

Spółki z ograniczoną odpwoeidzialnością mogą być tworzone przez jedną lub więcej osób w każdym prawnie dopuszczalnym celu, jeśli ustawy nie zawierają ograniczeń. W związku z tym możemy tworzyć spółki z o.o., które są przedsiębiorcami, i takie, które cech tych nie mają, choć zawsze są wpisywane do rejestru przedsiębiorców. Jeżeli spółki z o.o. tworzona jest w celach gospodarczych, zastosowanie do niej mają przepisy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej. Jeżeli spółka z o.o. tworzona jest w innym celu, oznacz to, że ma ona charakter instytucji non profit. Można więc tworzyć spółki z o.o. w celach kulturalnych czy naukowych, nie ma przeszkód aby spółka powstała np. w celu kierowania holdingiem. Bez względu na cel, w jakim spółka jest tworzona, jest ona wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS. Spółka z o.o. może być tworzona przez jedną lub więcej osób, zasada ta wprowadzona w 1989 r. potwierdza kapitałowy charakter spółki z o.o. przez dopuszczenie nie tylko istnienia, ale również tworzenia spółki przez jeden podmiot. Spółka z o.o. nie może być jednak tworzona dla wszelkich form prowadzenia działalności, tak należy rozumieć art.151§1 in fine ksh. Przepisy szczególne często wprowadzają zasadę, że określona działalność może być prowadzona tylko i wyłącznie w formie spółki akcyjnej albo wskazują na spółkę akcyjną jako jedyną dopuszczalną formę prowadzenia działalności np. kluby sportowe obok stowarzyszeń mogą mieć formę spółek akcyjnych, działalność ubezpieczeniowa może być prowadzona obok towarzystw ubezpieczeniowych wzajemnych tylko w formie spółki akcyjnej. Ponadto spółka z o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inna jednoosobową spółkę z .o.o. Nie ma jednak zakazu bycia wspólnikiem jednoosobowym w takiej spółce z udziałem innej spółki jednoosobowej z o.o. Wiele przepisów ogranicza stosowanie spółki z o.o.

Powstanie spółki z o.o.

Zgodnie z art.163 ksh do powstania spółki konieczne jest;

• zawarcie umowy wspólników (złożenie jednostronnego oświadczenia woli)

• wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej także wniesienie nadwyżki

• ustanowienie władz spółki obligatoryjnie zarządu, a ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej (jest fakultatywne), jeżeli wymaga tego ustawa albo umowa spółki

• wpis do rejestru, nabywa osobowość prawną

Tworzenie spółki z o.o. jest pewnym procesem, na który składają się określone czynności prawne i faktyczne. Wskazane powyżej czynności są niezbędne do powstania spółki. Odbywają się one kolejno po sobie, nawet w okresie kilku miesięcy np. zgłoszenie wniosku o wpis do rejestru powinno być wykonane w ciągu 6 miesięcy od zawarcia umowy spółki pod rygorem utraty mocy obowiązującej. Pierwszym etapem jest zawiązanie spółki. Następuje ono z chwilą zawarcia umowy spółki lub złożenia jednostronnego oświadczenia woli (spółka jednoosobowa). Akt zawiązania spółki oznacza powstanie spółki w organizacji. Umowa spółki jest warunkiem niezbędnym do jej utworzenia. Spółka między zawiązaniem a zarejestrowaniem określana jest mianem spółki w organizacji. Głównym celem spółki w organizacji jest uzyskanie wpisu do rejestru, a tym samym uzyskanie osobowości prawnej. Należy przyjąć, że spółka w organizacji jest zdolna do nabywania praw i zaciągania zobowiązań, może pozywać i być pozwana, posiada już wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe. Działa ona pod własną firmą i jest przedsiębiorcą mimo braku wpisu do rejestru. Do spółki w organizacji w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące z o.o. (również akcyjnej) po jej wpisie do rejestru. Spółka z o.o. w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z o.o. właściwą i uzyskuje osobowość prawną. Z tą też chwilą spółka właściwa staje się podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji. Wspólnicy spółki z o.o. w organizacji odpowiadają solidarnie ze spółką za jej zobowiązania do wartości niewniesionego wkładu, określonego w umowie spółki. Natomiast osoby, które działały w imieniu spółki w organizacji, odpowiadają ze spółką do czasu zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd lub pełnomocnika powołanego jendomyślną uchwałą wspólników. Jednak w jednoosobowej spółce w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa poza zgłoszeniem spółki do rejestru reprezentowania spółki. Czynności spółki w organizacji jak np. wynajęcie lokalu, nieruchomości, sprzęt wykonuje zarząd, ma on pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Odpowiedzialnośc tych osób ponosi ją spółka i osoby działające w jej imieniu oraz wspólnik do wysokości niewniesionego wkładu. W ten sposób zabezpiecza się potencjalnych wierzycieli, gdyż jeśli ściągnięcie wierzytelności z majątku spółki jest bezskuteczne to można ściągnąc je z wkładów. Jeżeli wspólnicy odstąpią od umowy ponoszą oni odpowiedzialność za zobowiązania w stosunku do pozostałych wspólników (tak jak przy likwidacji). Jeżeli zarząd nie zgłosi spółki do rejestru to analogicznie odpowiedzialność ponoszą członkowie zarządu na zasadzie odszkodowawczej.

Kto może utworzyć spółkę z o.o.

Spółkę z o.o. mogą tworzyć;

• osoby fizyczne

• osoby prawne

• ułomne osoby prawne

Zawieranie umów spółek, składanie oświadczeń woli przez osoby fizyczne i osoby prawne podlega ograniczeniu, wyłączenie takie wynika z art.151§2 ksh mianowicie spółka z o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Umowa spółki

Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, może być zawarta przez pełnomocnika, byleby pełnomocnictwo miało formę aktu notarialnego. Postanowienia obligatoryjne umowy spółki z o.o. znajdują się w art.157§1 ksh i powinna ona określać;

• firmę i siedzibę spółki

• przedmiot działalności spółki

• wysokość kapitału zakładowego

• czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział

• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników

Do fakultatywnych określeń umownych należą;

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

• osoby wspólnika, przedmiot wkładu (aport), liczba i wysokość przyznanych w zamian udziałów, jeżeli wspólnik pokrywa swój udział w spółce aportami

• szczególnych korzyści lub nałożenia obowiązku wobec spółki oprócz wniesienia wkładów

Jeżeli spółka jest tworzona na czas oznaczony, należy to zaznaczyć w jej umowie. Określenie zawarcia umowy spółki na czas oznaczony może odbywac się za pomocą; konkretnej daty, przedziału czasowego np. od 1.I.2009 do 1.I.2010, czy też może to być określenie realizacji konkretnego zadania np. wyprodukowaniu 10 000 butelek octu:), jest to ochrona dla osób trzecich, gdyż w ten sposób uzyskują one informację o czasowości przedsięwzięcia. Wydłużenie czasu trwania spółki wymaga zmiany umowy spółki. Treść umowy spółki może być uzupełniona poza wskazane wcześniej elementy. Te, które wymieniają art.157-159 ksh mają charakter takich postanowień umowy spółki, które są obligatoryjne. Poza nim można zamieszczać inne postanowienia fakultatywne, które jednak w momencie ich sformułowania wiążą spółkę i wspólników. Umowa pierwotna spółki może być zmieniona. Jednakże każda zmiana umowy wymaga do swej ważności;

• podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników większością 2/3 głosów oddanych, chyba że umowa spółki przewiduje warunki ostrzejsze powzięcia tej uchwały

• uchwała dotycząca istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki wymaga większości ¾ głosów, chyba że umowa spółki przewiduje ostrzejsze warunki powzięcia tej uchwały

Uchwała zmiany umowy spółki wymaga notarialnego zaprotokołowania takiej uchwały i jest skuteczna z chwilą zgłoszenia jej do KRS (chodzi o informacje jawne). Wyjątkiem od ogólnej reguły zmiany umowy spółki jest wymieniony już wcześniej warunek fakultatywny mianowicie chodzi o warunki surowsze, które przewiduje umowa spółki w powzięciu uchwały. W przypadku rozwiązania spółki do powzięcia uchwały wystarcza bezwzględna większość głosów, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Uchwała dotycząca zmiany umowy spółki, zwiększająca świadczenia wspólników lub uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy, również zgoda tego, którego uchwała dotyczy. Zwiększające świadczenie wspólników chodzi o to, że w umowie można zawrzeć, iż jeden wspólnik świadczy świadczenie na rzecz spółki w postaci np. sporządzania projektów. Uszczuplające prawa udziałowe, prawo udziałowe to udziały i udział ten może być uprzywilejowany w ten sposób, że nie podoba nam się coś i go tego pozbawiamy, udział to 2 głosy, (udział=wyższy zysk pozbawia się go tego prawa, ale musi się i on to zgodzić ?). Uszczuplenie praw przyznanych osobiście np. prowadzona działalność to piekarnia i jeden ze wspólników może w niej 3 razy w tygodniu wypiekać bułki (prawo osobiste) i nie można prawa osobistego sprzedać komuś innemu, natomiast prawo udziałowe przechodzi na innych.

Jeżeli została podjęta uchwała bez zgody wspólnika to można ją zawiesić, przysługuje mu roszczenie, ale tylko w drodze sądowej. Zmiana umowy spółki przed jej zarejestrowaniem nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Szczególny rodzaj umowy spółki z o.o. stanowi podwyższenie bądź obniżenie kapitału zakładowego spółki.

Firma spółki z o.o.

Firma spółki powinna być określona w umowie spółki, może być ona obrana dowolnie, ale obligatoryjnie musi zawierać dodatek (oznaczenie) „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „spółka z o.o.” lub „sp. z o.o.”. Korpus spółki z o.o. może być ukształtowany dowolnie, ale nie oznacza to całkowitej swobody w kształtowaniu treści korpusu firmy. Musi być przestrzegana zasada prawdziwości, z tym jednak, że korpus nie musi przekazywać minimum informacji na temat spółki. Czyni to jednak dodatek, który zawiera minimum informacji co do typu spółki. Ograniczeniem dowolnego obierania firmy jest również zasada wyłączności tj. obowiązek odróżnienia firm przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Ponadto ograniczeniem swobody obierania firmy, w przypadku użycia w niej nazwisk, jest konieczność uzyskania zgody tych osób lub zgody ich spadkobierców. Ograniczenie swobody obierania firmy może wynikać z przepisów kodeksu cywilnego. Korpus firmy spólki

z o.o. może być;

• osobowy np. Kowalski Jan spółka z o.o.

• rzeczowy np. zakład chemiczny sp. z o.o.

• mieszany np. Jan Kowalski zakład chemiczny sp. z o.o.

Może być formułowany w językach obcych. Firma spółki w likwidacji powinna zawierać stosowny dodatek „w likwidacji”. Spółka w organizacji działa pod firmą z dodatkiem „w organizacji”.

Siedziba spółki

Siedzibą jest miejsce wykonywania funkcji prowadzenia spraw przez zarząd. Ma tu więc zastosowanie art.41 k.c., z gdonie z którym, jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą spółki jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Ustawa i przepisy umowy spółki mogą wprowadzić zasadę innego określenia siedziby spółki. Spółka jednak musi posiadać siedzibę na terytorium Polski, a przeniesienie siedziby spółki za granicę jest powodem rozwiązania spółki. Określenie siedziby niesie ze sobą pewne konsekwencje np. zgodnie z art.30 k.p.c. powództwo przeciwko osobie prawnej wytacza się według miejsca siedziby. Zgodnie z art.234 ksh w siedzibie spółki odbywają się zgromadzenia wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Od siedziby spółki należy odróżnić jej adres. Siedziba spółki musi być określona w umowie, podczas gdy o adresie sąd jest zawiadamiany we wniosku o wpis. Adres jest konkretyzacją siedziby i obejmuje poza określeniem miejscowości, również dokładne określenie ulicy, numeru domu z ewentualnym dokładnym dookreśleniem. Adres spółki musi zawierać się w siedzibie spółki.

Przedmiot działalności

Przedmiot działalności spółki powinien być określony w umowie. Stanowi on konkretyzację wspólnego celu, w jakim jest utworzona spółka. Określenie przedmiotu działalności spółki ma przede wszystkim skutek wewnętrzny. Przekroczenie przedmiotu działalności spółki pozostaje bez wpływu na ważność czynności prawnych dokonywanych przez spółkę z osobami trzecimi. Należy pamiętac, że organy skarbowe mogą nie uznać za koszty uzyskania przychodu wydatków na cele niezwiązane z określonym w umowie społki przedmiotem działalności. Przedmiot działalności nie powinien być sprzeczny lub oderwany od celu spółki. W związku z tym, że spółka nie musi być tworzona w celach gospodarczych, nie zawsze musi być prowadzone przedsiębiorstwo spółki. Według orzecznictwa Sądu Najwyższego przedmiot działalności spółki jako jeden z elementów umowy spółki i wpisu do rejestru powinien być skontretyzowany określeniem przynajmniej rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Pojęcie to w miarę możliwości powinno wskazywać np. w zakresie produkcji cechy produkcji do siebie zbliżone jak; produkcja materiałów budowlanych, w zakresie usług cechy usług do siebie zbliżone jak; naprawa gospodarstwa domowego, w zakresie handlu jak; handel artykułami chemicznymi.

Ustanowienie władz spółki z o.o.

Do momentu zarejestrowania, a także aby skutek w postaci zarejestrowania nastąpił, konieczne jest powołanie obligatoryjnych organów. Zasadniczo konieczne jest powołanie zarządu, gdyż organ ten obok zgromadzenia wspólników jest obligatoryjny. Zgromadzenie wspólników nie ma konieczności powoływania go w jakiś szczególny sposób. Pierwsze posiedzenie tego organu odbywa się najpóźniej w ciagu 6 miesięcy od zakończenia roku obrotowego, zatwierdzającego bilans, rachunek zysków i strat za ostatni rok kalendarzowy, sprawozdanie zarządu z działalnosci spółki oraz sprawozdanie finansowe za ubiegły rok obrotowy. W przypadku gdy konieczne jest powołanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, gdyż obligatoryjny chrakter tych organów wynika z woli wspólników albo gdy zachodzą przesłanki z art.213§2 ksh tj. gdy wspólników jest więcej niż 25, a kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000zł, albo gdy wynika to z przepisów szczególnych, organy te muszą być powołane przed zarejestrowaniem. Zarząd powoływany obligatoryjnie jest ustanawiany przez wspólników uchwałą, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Analogicznie jest w przypadku rady nadzorczej i komisji rewizyjnej. Przed zarejestrowaniem spółkę w organizacji reprezentuje zarząd albo pełnomocnik powołany jendomyślną uchwałą wspólników. Osoby działające przed wpisem do rejestru ponoszą odpowiedzialność razem ze spółką za jej zobowiązania. Ich odpowiedzialność wobec spółki kończy się z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników.

Rejestracja spółki z o.o.

Jest to ostatni etap tworzenia spółki z o.o. Wpis do rejestru jest następstwem złozenia wniosku o wpis w ciągu maksymalnie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki, jednostronnego oświadczenia woli. Do wniosku o wpis do rejestru należy dołączyć;

• umowę spółki

• oświadczenie wszystkich członków zarządu, ze wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione

• dowód ich ustanowienia z wyszczególnieniem ich składu osobowego, jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi umowa spółki

• podpisaną przez wszystkich członków zarządu listę wspólników z podaniem imienia i nazwiska lub firmy (nazwy) oraz liczbę i wartość nominalną udziałów każdego z nich

• złożone wobec sądu lub poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu

Często zdarza się, że na utworzenie spółki musi być wyrażona zgoda innych organów. Należy odóżnić zgodę organów wewnętrznych danej osoby prawnej od zgody organów usytuowanych na zewnątrz danego podmiotu, który chciałby tworzyć spółkę z o.o. Przykładem konieczności uzyskania zgody organu osoby prawnej jest zgoda rady pracowniczej na zawarcie umowy spółki. Brak zgody rady pracowniczej powoduje stan bezskuteczności zawieszonej. Zgoda rady pracowniczej konieczna jest dla ważności dokonanej czynności prawnej. Z chwilą wpisu do rejestru spółka uzyskuje osobowość prawną. Artykuł 21 ksh przewiduje możliwość rozwiązania spółki już wpisanej do rejestru tzw.nieważność spółki. Możliwe jest to wtedy, gdy;

1. nie zawarto umowy spółki np. nie zachowano formy aktu notarialnego

2. określony w umowie przedmiot działalności jest sprzeczny z prawem

3. umowa albo statut spółki nie zawierają postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów

4. wszystkie osoby zawirające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania

W powyższych przypadkach jeśli braki nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy lub usunąć się nie dadzą dotyczy to w szczególności braku zdolności do czynności prawnych wśród założycieli sąd może, po wezwaniu zarządu spółki do złozenia oświadczenia, wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki. Jeżeli braki te nie mogą być usunięte, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu spółki. Z powodu braków, o których mowa, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło 5 lat. O rozwiązaniu spółki sąd rejestrowy orzeka na wniosek osoby mającej interes prawny albo z urzędu po przeprowadzeniu rozprawy. Orzeczenie o rozwiązaniu spółki nie wpływa na ważność czynności prawnych zarejestrowanej spółki. Natomiast w przypadku stwierdzenia w zgłoszeniu rejestracyjnym braku usuwalnego, sąd rejestrowy wyznacza spółce w organizacji stosowany termin do jego usunięcia pod rygorem odmowy wpisu (art.165 ksh).

Wkłady

Wkłady dzielimy na;

• pieniężne, muszą to być pieniądze, które mogą być przekazane w postaci określonej ilości znaków pieniężnych albo w postaci bezgotówkowej tzw. pieniądza bankowego, mogą być one wnoszone w różny sposób; gotówkowo w postaci przeniesienia własności i wręczenia znaków pieniężnych lub w formie bezgotówkowej w drodze przekazu bankowego, wkładem pieniężnym może być tylko pieniądz wyrażony w walucie polskiej

• niepieniężne, wkłądem niepieniężnym jest ten wkład, któremu nie można przypisać charakteru pieniężnego, są one również nazywane w ksh aportami, nie można odnosić tego terminu tylko do wkładów rzeczowych. Możemy przyjąć w sensie ścisłym, ze wartości materialne (rzeczowe) przenoszone na spółkę, to nic innego jak określone prawa, mogą mieć one różny charakter, jeżeli wspólnik zobowiązuje się do wniesienia do spółki aportu, spółka ta uzyskuje wobec niego roszczenie o wniesienie. Przepisem wskazującym wyraźnie na to co może a co nie może być aportem jest art.14 ksh

Wkład do spółki na pokrycie kapitału zakładowego powinien być wnoszony do chwili zarejestrowania. Na potwierdzenie tego faktu wszyscy członkowie zarządu składają oświadczenie, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione. Jeżeli członkowie zarządu poświadczyli nieprawdę ponoszą oni odpowiedzialność odszkodowawczo-karną. W umowie spółki należy odnieść się do wnoszonych do spółki wkładów niepieniężnych tzw. aportów. Jeżeli wspólnik pokrywa swój udział w spółce (udział w kapitale zakładowym) aportami, należy wskazać wyraźnie osobę wspólnika, określić, co jest przedmiotem wkładu i przypisać liczbę i wartość nominalną objętych w zamian za te wkłady udziałów. W umowie spółki pod rygorem bezskuteczności powinno się również zaznaczyć szczególne korzyści, jakie wspólnikowi miały być przyznane lub wskazać na inne obowiązki, które są nakładane na wspólnika za aport. Chodzi tutaj o takie obowiązki, jakie nie polegają na wniesieniu wkładów np. obowiązek dopłat, powtarzających się świadczeń niepieniężnych itp. Należy przyjąć, że wkłady przechodzą na spółkę przed jej zarejestrowaniem. Spółka w organizacji może posiadać rachunek bankowy i wkłady pieniężne mogą być wpłacane na ten rachunek. W przypadku aportów należy je udostępnić spółce na jej żądanie po zawarciu umowy. W przypadku nieruchomości jest ona nabywana przez spółkę w organizacji i nie ma potrzeby zawierania po wpisie do rejestru nowej umowy. Jeżeli umowa spółki przewiduje objęcie udziałów za cenę wyższą od wartosci nominalnej, cała nadwyżka musi być wniesiona do momentu zarejestrowania spółki. Nadwyżka ta tzw. agio wnoszona jest na kapitał zapasowy. Udziały są obejmowane wcześniej lub równocześnie z wniesieniem wkładów. Objęcie udziałów odbywa się bowiem już w umowie spółki.

Zdolność aportowa

Do najważniejszych kryteriów uznania za wkład niepieniężny (aport) do spółki należy zaliczyć;

• możliwość określenia wartości majątkowej prawa

• możliwość wyceny i umieszczenia w bilansie

• zbywalność prawa

• możliwość ustanowienia prawa

Wskazuje się również na przydatność i dostępność przedmiotu wkładu dla spółki, a także zdolność do wejscia do masy upadłościowej. Według przyjętej definicji aport (wkład niepieniężny) uznaje się za prawo, które ma określoną wartość majatkową, które jest realne, może być wydzielone z majątku wspólnika i być przeniesione na spółkę w celu pokrycia wartości udziałów wspólnika w kapitale zakładowym przez stosowne zapisy w bilansie spółki. Przedmiotem wkładu mogą być prawa zarówno rzeczowe, jak i obligacyjne, którym możemy przypisać określoną wartość rzeczywistą. Wkład do spółki nie może mieć abstrakcyjnego charakteru tj nie może być niemożliwy do wyceny.

Zdolność bilansowa

Zdolność bilansowa jest możliwość umieszczenia wkładu w bilansie spółki, jest następstwem przyznania określonej wartości i przeniesienia aportu na spółkę. Wkład jest wpisywany do bilansu po stronie aktywów, a po stronie pasywów odpowiada mu kapitał zakładowy spółki.

Wspomniane powyżej kryteria zdolności aportowej tj. konieczności uznania, że aport musi mieć określoną wartość, aby był możliwy do wyceny i aby można było wpisać go do bilansu spółki, są ze sobą powiązane . Zbywalność prawa oznacza, że może być ono przenoszone na inny podmiot czyli spółkę i tylko prawa niezbywalne nie mogą być przenoszone. W następstwie przeniesienia tych praw dochodzi do możliwości objęcia określonej liczby udziałów o określonej, związanej z wnoszonymi wkładami wartości i do możliwości korzystania z przedmiotu wkładu przez spółkę. Wkłady wnoszone do spółki zarówno pieniężne, jak i niepieniężne, mogą być przedmiotem obrotu. Od chwili przeniesienia wkładu na spółkę wspólnik traci uprawnienia co do dysponowania przedmiotu wkładu, korzystania z niego. Wnoszenie wkładu do spółki może odbywać się w sposób translatywny lub konstytutywny. Przedmiotem aportu może być już istniejące prawo jest to przeniesienie translatywne, jak również prawo, które będzie ustanowione na rzecz spółki jest to przeniesienie konstytutywne pod warunkiem, że są zbywalne. Różnica między nabyciem translatywnym a nabyciem konstytutywnym polega na tym, że w pierwszym przypadku dane prawo w całości przechodzi z jednego podmiotu na inny, natomiast w drugim przypadku dochodzi do nabycia prawa nowego, dotychczas nieistniejącego. Ostatnim kryterium jest możliwość ustanowienia prawa, nie może to wniesione tytułem wkładu prawo, które nie może być przez wnoszonego dysponowane, nie może się to też odbyć przez przekroczenie praw wspólnika. Nie można również wnosić prawa do spółki, które nie może być ustanowione. Wszystkie cztery kryteria zdolności aportowej muszą być osiągnięte łącznie, wtedy można przyjąć pełną zdolność aportową. Negatywnymi kryteriami zdolności aportowej tj. nie można uznać danego prawa za aport są;

1. uznanie określonego prawa za wkład pieniężny

2. uznanie niemajątkowego charakteru prawa, a co za tym idzie brak możliwości wyceny i zdolności bilansowej

3. brak możliwosci zbycia prawa

4. niemożność ustanowienia prawa

Rodzaje aportów

Wnoszone do spółki wkłady mozemy zaliczyć do różnych kategorii tj.;

1. praw rzeczowych, wśród nich możemy wyróżnić;

   - własność przedsiębiorstwa

   - własność zorganizowanych części przedsiębiorstwa

   - własność rzeczy ruchomych

   - własność rzeczy nieruchomych

   - udział we wspólności w częściach ułamkowych i wspólności łącznej

   - użytkowanie wieczyste

2. praw obligacyjnych, wśród nich wyróżniamy;

   - prawa udziałowe (udziały w spółce z o.o. o spółce akcyjnej)

   - obligacje

   - wierzytelności wspólnika, w szczególności z tytułu pożyczki udzielonej spółce w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie 2 lat od dnia zawarcia pożyczki

3. praw majątkowych na dobrach niematerialnych, wśród nich wyróżniamy;

   - patenty na wynalazki

   - prawa ochronne na wzory użytkowe, znaki towarowe

   - prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografii układów scalonych i oznaczeń geograficznych

   - majątkowe prawa autorskie

Nie mogą być przedmiotem wkładu do spółki, nie mają zdolnosci aportowej;

• zobowiązania wspólnika do dokonania w przyszłości na rzecz spółki świadczenia pieniężnego

• weksle wystawione przez wspólnika na rzecz spółki

• usługi świadczone przy tworzeniu spółki (tzw. prowizja grynderska art.158§2 ksh)

• prawa niezbywalne

• konwersja wierzytelności wspólnika wobec spółki za swiadczenia przy powstaniu spółki

• części składowe rzeczy

• powtarzające się świadczenia niepieniężne oraz dopłaty (mimo ze są w postaci wkładu, to nie powiększają kapitału zakładowego)

• świadczenie pracy i usług

Wnoszenie aportu do spółki z o.o. odbywa się w innym trybie, niż to ma miejsce w spółce akcyjnej. Jednak również w spółce z o.o. występuje problem nieprawidłowej wyceny wartości aportu. Należy zwrócić uwagę na pojęcia aportu zawyżonego, aportu zaniżonego, aportu pozornego, aportu ukrytego.

Zawyżenie wartości aportu, a więc przyjęcie wyższej wartości od wartosci rzeczywistej, powoduje zawyżony zapis po stronie pasywnej (kapitał zakładowy) jak i aktywnej (wkład) co jest niekorzystne dla spółki i wierzycieli, a także wspólników, którzy wnieśli wkład normalny. Jeżeli wartość wkładów niepienięznych została zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia umowy, wspólnik, który wniósł wkład i członkowie zarządu, którzy wiedzieli o tym i zgłosili spółkę do rejestru obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość (art.175§1 ksh).

Zaniżenie wartości aportu polega na tym, że aport o określonej wartości rzeczywistej zostaje przyjęty do spółki za kwotę niższą. W ten sposób następuje dysproporcja między rzeczywistą wartością aportu a niższym zapisem w bilansie, polega to też na tym, że majątek spółki jest większy od zapisów wartości kapitału zakładowego. W ten sposób może być tworzona pewna nadwyżka kapitałowa w postaci cichej rezerwy. Czynność zaniżenia wartosci aportu może być korzystna zarówno dla spółki, pozostałych wspólników, jak i potencjalnych wierzycieli.

Powstała nadwyżka zwana agio powinna być wniesiona do momentu wpisu spółki do rejestru lub podwyższenia kapitału zakładowego i jest przelewana do kapitału zapasowego.

Aport pozorny uznaje się ten aport, który nie spełnia w chwili wnoszenia go do spółki kryteriów zdolności aportowej.

Aport ukryty wystąpi jeżeli wspólnik zobowiązuje się wobec spółki do pokrycia objętych przez siebie udziałów wkładem pieniężnym, a w rzeczywistości wnosi wkłady niepieniężne.

Wnoszenie aportów ukrytych i pozornych jest niedopuszczalne.

Kapitał zakładowy (podręcznik i wykłady)

W spółce z o.o wspólnicy mają obowiązek wnoszenia do spółki wkładów. Wielkość tych wkładów może być różna, ale niedopuszczalne jest stworzenie sytuacji, w jakiej któykolwiek ze wspólników nie wniósłby wkładów do spółki. Niedopuszczalność zwolnienia od obowiązku wniesienia wkładów przenosi się na zakazaną sytuację, w której wspólnik nie miałby udziałów w kapitale zakładowym. Kapitał zakładowy spółki z o.o. stanowi oznaczoną kwotę pieniężna, stanowiącą sumę wniesionych do spółki wkładów, musi być on określony w umowie spółki i w całości pokryty do momentu zarejestrowania spółki. Minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 5 000 zł (wcześniej była to kwota 50 000, a jeszcze we wcześniejszych regulacjach kwota 4 000 zł). Kapitał zakładowy dzieli się na udziały (nie akcje są to wkłady), które mogą być równe lub nierówne, przy czym minimalna wartość nominalna udziału nie może być niższa od 50zł (art.154§2 ksh), jeden udział ma wartość 50 zł. Jeżeli wspólnik może mieć tylko jeden udział, to udziały są nierównej wartości nominalnej. Jeżeli natomiast wspólnicy mogą mieć więcej niż jeden udział, taki przepis powinien wyraźnie znajdować się w umowie spółki, to wszystkie udziały muszą mieć równą wartość nominalną. Zarówno ta okoliczność, jak i określenie liczby i wysokości udziałów, które poszczególni wspólnicy otrzymali w kapitale zakładowym powinny być zaznaczone w umowie spółki. Należy pamiętać, ze kapitał zakładowy nie jest równy wkładowi, nie można go utożsamiać z wkładem np. jeden wniesie wkład w postaci pieniężnej 3 000 zł, drugi 2 000zł w postaci laptopu, trzeci 1000zł w postaci sprzętu. Przedmioty mogą się zmieniać, ale wartość musi być taka sama. Funkcje kapitału zakładowego;

• prawna, im więcej udziałów tym pozycja jest stabilniejsza, pozycja ta jest zależna od ilości posiadanych udziałów

• gospodarcza, związana jest z rozpoczęciem działalności

• gwarancyjna, jest zabezpieczeniem dla wierzycieli

Kapitał zakładowy spółki może być rozpatrywany w dwóch aspektach. Z jednej strony wspólnicy, wnosząc do spółki z o.o. określone środki pieniężne lub niepieniężne, tworzą okreslony fundusz założycielski (pierwotny, zakładowy) będący sumą wniesionych do spółki wkładów. Z drugiej strony kapitał zakładowy sensu stricto nie może być utożsamiany tylko z wkładami wniesionymi do spółki i sumą wniesionych do spółki wkładów w sensie finansowym. W zamian za wnoszoną do spółki wartość wkładów współnicy otrzymują udziały w kapitale zakładowym spółki (udziały kapitałowe). Kapitał zakładowy jest więc określoną cyfrowo wartością pieniężną będącą sumą udziałów wspólników w tym kapitale. Kapitał zakładowy w tym znaczeniu stanowi oznaczoną liczbę, która jest zapisywana po stronie biernej (pasywa) bilansu spółki. Tak więc kapitał zakładowy może być traktowany jako określony substrat majatkowy tj. suma wkładów wpisywana do aktywów bilansu spółki lub jako wielkość formalna tj. suma udziałów w kapitale zakładowym (kapitał zakładowy sensu stricto) wpisywana do pasywów bilansu spółki. Zarówno pierwsze jak i drugie znaczenie tego teminu są ze sobą ściśle związane, ale powinny być traktowane rozłącznie, w praktyce pełnią odmienną funkcję. Gdy mowa jest o sumie składników materialnych, w rzeczywistości składniki te, powiększając majątek spółki, stanowią podstawę majatkową odpowiedzialności spółki z o.o. Natomiast zapis liczbowy, stanowiący sumę udziałów w kapitale zakładowym, należy odnieść przede wszystkim do wiarygodności spółki wobec osób trzecich. Kapitał zakładowy rozumiany jako zapis rachunkowy nie może być utożsamiany z majatkiem spółki. Stanowi on cyfrowo oznaczoną kwotę pieniężną odpowiadajacą sumie wkładów wspólników. Natomiast majątek spółki obejmuje wszystkie składniki materialne i niematerialne stanowiące aktywa w spółce. Wartość wkładów wnoszonych do spółki może być odpowiadająca wartosci majatku spółki. W szczególności taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy do spółki wnoszone są tylko wkłady pieniężne i nie nastąpiło przepłacenie wkładów. Zasadniczo kapitał zakładowy jest albo mniejszy albo większy od majatku spółki. Różnice między wielkością majatku a wartością kapitału zakładowego (sensu largo) mogą mieć miejsce przy wnoszeniu aportów, których wartość jest zaniżona lub zawyżona. Rola kapitału zakładowego po utworzeniu spółki zmienia się w ten sposób, ze jej formalny wyraz w postaci zapisu w bilansie jest niezmienny i nienaruszalny, natomiast zmiany mogą zachodzić w odniesieniu do majatkowych składników wnoszonych na pokrycie kapitału zakładowego. Składniki te są normalnie wykorzytsywane w realizacji zadań spółki tj. można z nich korzystać, oddać do korzystania itp.

Podwyższenie kapitału zakładowego

Celem podwyższenia kapitału zakładowego może być;

• pozyskanie dla spółki dodatkowych środków pienieżnych i niepieniężnych, może to być pozyskanie wspólników nie tylko dodatkowego majątku, ale podwyższenie może wiązać się z oddłużeniem spółki przez konwersję wierzytelności przysługujących w stosunku do spółki na udziały

• powiększenie rozmiarów działalności czy też zamiar pokrycia strat

• dodatkowym celem może być unowocześnienie, restrukturyzacja spółki oraz zwiększenie jej zdolności kredytowej

Kapitał zakładowy można podwyższyć poprzez;

• zmianę pierwotnej umowy spółki 2/3 głosów uchwałą wspólników do jakiej wysokości kapitał zostanie podwyższony, jest to podwyższenie w trybie papierowym, przeznaczone środki mogą pochodzić tylko z zysku spółki, nowe udziały jak również zwyżka wartości przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia

  (art.260§2 i 3 ksh)

• na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki tj. można również w momencie, gdy spisujemy pierwotną umowę spółki zapisać, iż kapitał zakładowy ulegnie podwyższeniu, zaznaczamy to w tej umowie, mozliwe to jest, gdy postanowienia umowy są wyraźne, umowa spółki musi regulowac te kwestie w sposób szczegółowy, określając maksymalną wysokość podwyższonego kapitału i termin podwyższenia, jeżeli takich postanowień w umowie brak, podwyzszenie kapitału może nastąpić tylko w drodze zmiany umowy spółki. Bez zmiany umowy wystarcza uchwała podjęta bezwzględną większością głosów oddanych i wniesiona jak wszystkie inne uchwały do protokołu (art.248§1 ksh)

Podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić poprzez stworzenie nowych udziałów bądź podwyższamy wartość nominalną udziałów już istniejących bądź utworzenie nowych udziałów i jednocześnie zwiększenie wartości dotychczasowych do nowej wartości. W tych przypadkach jest możliwe podwyższenie kapitału zakładowego zarówno przez wnoszenie środków pieniężnych jak i aportów. Pokrycie podwyższonego kapitału może nastąpić poprzez zmuszenie wspólników do wniesienia wkładów na pokrycie podwyższonego kapitału bądź może to nastąpić poprzez kapitalizację rezerw tj. może być pokryty z innych kapitałów jak kapitału rezerwowego lub zapasowego w tym przypadku przerzucamy z jednego do drugiego i pokrywamy podwyższony kapitał, możliwe jest to wówczas, gdy są rezerwy bilansowe tj. kapitał zapasowy lub kapitały rezerwowe. Innym sposobem może tzw. konwersacja wierzytelności np. wspólnik udzielił pożyczki spółce i spółka daje mu udziały, a on umarza dług spółce. W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego, polegającego na utworzeniu nowych udziałów, można doprowadzić do zwiększenia liczby wspólników w ten sposób uzyska się dodatkowe środki albo też do zwiększenia zaangażowania wspólników dotychczasowych jeżeli nastąpi podwyższenie wartości udziału. Udziały objąć może;

• nowy wspólnik, musi nabyć udziały spółki w formie notarialnej i podpisać umowę spółki czyli złożyć oświadczenie o przystapieniu do spółki

• już istniejacy wspólnik, pierwszeństwo mają już istniejący wspólnicy spółki, nabycie udziałów musi nastąpić w formie aktu notarialnego, oni umowy nie muszą podpisywać. Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy podwyższenie kapitału zakładowego następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki, oświadczenie dotychczasowych wspólników o objęciu udziałów wymagają zachowania jedynie formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Podwyższenie kapitału zakładowego musi być wpisane do KRS-u, obowiązek ten spoczywa na zarządzie, musi to być uchwała w formie aktu notarialnego. Do zgłoszenia należy dołączyć;

1. uchwałę o podwyższeniu kapitału

2. oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym przez wspólników lub osoby trzecie

3. oświadczenie wszystkich członków zarządu, ze wkłady na podwyższenie kapitału zakładowego zostały w całości wniesione

4. uaktualnioną listę wspólników

Art. 262 ksh odnosi się zarówno do sytuacji, gdy nastąpiła zmiana umowy spółki, jak i do przypadku, w którym podwyższenie nastąpiło z mocy dotychczasowych postanowień umowy. Podwyzszenie kapitału z spółce z o.o. prowadzić może do zmiany układu głosów na zgromadzeniu wspólników. Dlatego też wprowadza się prawo pierwszeństwa dotychczasowych wspólników do objęcia nowych udziałów. Prawo pierwszeństwa należy wykonać w ciągu miesiąca od wezwania do jego wykonania, odpowiednie wezwania zarząd spółki rozsyła jednocześnie wspólnikom. Obniżenie kapitału zakładowego

Wspólnicy decydują się na obniżenie kapitału zakładowego, gdy kapitał ten jest nadmierny w stosunku do potrzeb albo gdy część tego kapitału ma być przeniesiona na inne fundusze tj. zapasowy, rezerwowy (papierowe obnizenie kapitału). W takim przypadku nie ma wypłaty na rzecz wspólnika. Celem obniżenia kapitału może być;

• chęć wypłacenia wspólnikom kwot będących równowartością ich udziałów w kapitale zakładowym

• prowadzić może do wyrównania bilansu, gdy wykazuje on stratę, tak aby była możliwość wypłaty dywidendy dla wspólników

Obnizenie kapitału zakładowego może się odbyć przez umorzenie udziałów tj. ich likwidację co wiąże się ze zmniejszeniem liczby udziałów lub zmniejszenie wartości udziałów i obie te techniki jednocześnie. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być w formie aktu notarialnego i powinna określać kwotę, o jaką ma być obniżony, oraz sposób obniżenia. Obnizenie może być dokonane bądź przez proporcjonalne obniżenie wartości wszystkich udziałów, bądź przez umorzenie niektórych spośród nich. Wiele zalezy od istniejącej struktury kapitału tj. czy każdy wspólnik ma tylko jeden udział, czy też ma ich więcej. Obnizenie nie może naruszać przepisów o minimalnej wysokości kapitału tj. obecnie sumy 5 000zł o minimalnej wartości udziału 50zł, a także zasady, ze gdy każdy ze wspólników ma więcej niż jeden udział, wszystkie udziały musza być równe. Obniżenie kapitału zakładowego może nastąpić poprzez zmianę umowy albo w umowie pierwotnej. Obniżenie kapitału może godzić w interesy wierzycieli spółki. Dlatego też ksh przewiduje obligatoryjny tryb postępowania mający na celu zabezpieczenie interesów wierzycieli zwany postępowaniem konwokacyjnym. W szczególności o uchwalonym obniżeniu kapitału należy ogłosić wraz z wezwaniem wierzycieli, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie, aby wnieśli sprzeciw. Ogłoszenia dokonuje zarząd. O uchwalonym obnizeniu kapitału zakładowego zarząd ogłasza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki wraz z wezwaniem wierzycieli do zgłoszenia sprzeciwu, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie. Wierzyciel może wnieść sprzeciw najpóźniej w ciagu 3 miesięcy, licząc od daty ogłoszenia. Wierzyciele, którzy złożyli sprzeciw powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Tych, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzajacych się na obniżenie kapitału (art.264§1 ksh). Zasad tych nie stosuje się, jeżeli mimo obniżek nie zwraca się wspólnikom wpłat dokonanych na kapitał zakładowy, a jednocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego następuje podwyższenie co najmniej do pierwotnej wysokości (art.264§2 ksh). Obniżenie kapitału zakładowego należy zgłosić celem wpisania do rejestru, zgłoszenia dokonuje zarząd spółki i należy dołączyć do zgłoszenia;

1. uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego

2. dowody należytego wezwania wierzycieli

3. oświadczenie zarządu stwierdzającego, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw w terminie, zostali przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni, jak każda umowa spółki z o.o. tak również obniżenie kapitału zakładowego uzyskuje skutek dopiero od chwili zarejestrowania

Zasad w okt 2 i 3 nie stosuje się, gdy łącznie z obniżeniem ma miejsce podwyższenie kapitału zakładowego. Jeżeli obniżenie kapitału zakładowego wiąże się z umorzeniem udziałów w związku ze ziszczeniem się określonego zdarzenia, należy dołączyć zamiast uchwały zgromadzenia wspólników oświadczenie wszystkich członków zarządu w formie aktu notarialnego o spełnieniu wszystkich warunków związanych z umorzeniem (art.265§4 ksh).

Umorzenie udziałów

Z obniżeniem kapitału zakładowego wiąże się umorzenie udziałów ewentualnie ich części, gdy obniżenie następuje przez obniżenie wartości nominalnej udziałów. Zachodzi tu zależność, że obniżenie kapitału zakładowego wymaga umorzenia udziałów lub ich wartości, natomiast samo umorzenie nie musi się wiązać zawsze z obniżeniem kapitału zakładowego. Umorzenie udziałów prowadzi do ich prawnego unicestwienia, likwidacji. Umorzenie jest możliwe, gdy; (art.199 ksh)

• umowa spółki tak stanowi

• tylko po wpisie spółki do rejestru

• podjęta jest uchwała wspólników z wyjątkiem umorzenia w razie ziszczenia się określonego zdarzenia

Jeśli chodzi o tryby umorzenia wyróżniamy umorzenie;

• dobrowolne, w tym przypadku w istocie nie dochodzi jeszcze do umorzenia, ale następuje nabycie udziału przez spółkę, a następnie udział jest umarzany, nabycie to odbywa się w drodze umowy między spółką a wspólnikiem, którego udział jest umarzany. Warunkiem dobrowolnego umorzenia jest zgoda wspólnika na nabycie.

• przymusowe, umorzenie to odbywa się bez zgody wspólnika, jednakże tryb i przesłanki umorzenia przymusowego musi określać umowa spółki w związku z czym wspólnik przez podpisanie umowy spółki albo też przez nabycie udziałów spółki i tym samym przystapienie do spółki zna warunki przymusowego umorzenia, jest to więc umowna zgoda udzielona na przyszłość

• automatyczne

Zasadą jest, że musi być spełniony trzeci warunek przy umorzeniu tj. podjęta uchwała zgromadzenia wspólników. Uchwała ta powinna określać m.in. podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać uzasadnienie, wypłata za umorzony udział jest zasadą. W przypadku umorzenia przymusowego nie może być ono niższe od wartości bilansowej udziału, zasada ta nie obowiązuje przy umorzeniu dobrowolnym. Możliwy jest inny rodzaj umorzenia mianowicie bez wynagrodzenia, ale na takie umorzenie wspólnik powinien wyrazić zgodę. Powodów takiej decyzji może być wiele np. gdy w spółce nie ma środków wystarczających na spłatę udziałów, w zamian za zgodę na darmowe umorzenie wspólnik otrzymuje uprzywilejowanie innych udziałów, czy też prawa zostają mu przyznane osobiście. Szczególnym przypadkiem może być umorzenie w razie ziszczenia się określonego zdarzenia np. dokonanie czynu konkurencyjnego przez wspólnika, w tej sytuacji stosuje się przepisy o umorzeniu przymusowym, a umowa może stanowić, ze udział ulega umorzeniu na podstawie uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego podejmowanej przez zarząd, a nie wspólników. Źródłem wypłat kwot za umorzony udział jest kapitał zakładowy i czysty zysk. W przypadku kapitału zakładowego dochodzi do obniżenia kapitału o wartość umorzonych udziałów, zaś w przypadku czystego zysku mozliwe jest umorzenie bez obniżenia kapitału zakładowego, gdy w spółce wypracowany czysty zysk. W razie umorzenia wymagającego obnizenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą zarejestrowania obniżenia kapitału zakładowego. W przypadku umorzenia następującego z czystego zysku, jest ono skuteczne z chwilą podjęcia uchwały walnego zgromadzenia albo zarządu.

Udziały

Kapitał zakładowy dzieli się na udziały. Pojęcie udziału należy zgodnie z ksh odnosić zarówno do kapitału zakładowego jaki i do wkładów spółki. Powstają tutaj nierozłaczne zależności, gdyż w związku z wniesionymi do spółki wkładami wspólnik ma prawa udziałowe w kapitale zakładowym, które co do zasady powinny odwzorowywać wartości wkładów wniesionych do spółki. W spółce

z o.o. przyznanie udziałów kapitałowych odbywa się przed wniesieniem do spółki wkładów lub równocześnie z tymi czynnościami. W tym znaczeniu możemy mówić o udziałach kapitałowych tj. tych, które nie mają substratu kapitałowego, ale stanowią określoną część w kapitale zakładowym spółki, część zapisu rachunkowego. W tym sensie wartość udziałów może wyrażać się tylko cyfrą określającą oznaczony nominał np. 500 zł, nie można natomiast określić wartości udziału w postaci ułamka. Wartość nominalna udziału jest, podobnie jak wartość kapitału zakładowego stała i może ulec zmianie tylko przez podwyższenie lub obniżenie jego wartości. Od zmiany wartości udziału w kapitale zakładowym należy odróżnić określenie rzeczywistej wartości wkładów. Zasadniczo powinna istnieć równość między wartością wnoszonych do spółki wkładów pieniężnych przeznaczonych na pokrycie swoich udziałów a kapitałem zakładowym. Jednakże nie można wykluczyć, że wspólnik zdecyduje się na wniesienie wkładu pieniężnego przepłacając swoje udziały np. wniesie kwotę 1000zł na pokrycie swojej części kapitału zakładowego czyli udziału wartości 800zł. Od tak rozumianych udziałów kapitałowych należy odróznić inne znaczenie terminu udziału w spółce. Udział w spółce rozumieć będziemy jako ogół praw i obowiązków wspólnika, które wynikają z ksh i umowy spółki. Ogół praw i obowiązków wspólników wiąże się bezpośrednio z udziałem kapitałowym.

Udział (wykłady)

Udział to;

• część ułamkowa kapitału zakładowego

• ogół praw i obowiązków wspólnika

Udział jest pojęciem abstrakcyjnym umowa będzie stanowić kto, ile ma udziałów. W umowie zaznaczamy jaką ilość i wartość ma udział współnika. Minimalna wartość nominalna udziału wynosi 50zł. Stosując różne kryteria możemy dokonać podziału udziałów na następujące rodzaje;

1. udziały założycielskie i nowe udziały w podwyższonym kapitale zakładowym

2. udziały zwykłe i udziały uprzywilejowane

3. udziały otrzymane za wkłady pieniężne, udziały otrzymane w zamian za aporty

4. udziały, z którymi związany jest obowiązek powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych i udziały zwykłe

5. udziały, z którymi związany jest obowiązek dopłat w stosunku do nich

6. udziały podzielne i niepodzielne

7. udziały równe i nierówne

KSH przewiduje wyraźnie możliwosć istnienia udziałów o szczególnych uprawnieniach, które powinny być w umowie spółki wyraźnie określone. Wyróżnione są uprawnienia co do głosu, co do dywidendy lub sposobu uczestniczenia w podziale majatku w przypadku likwidacji spółki, są to tzw. udziały uprzywilejowane. Uprzywilejowanie co do głosu to maksymalnie 3 głosy na jeden udział, uprzywilejowanie to może dotyczyć tylko udziałów o równej wartości nominalnej. Uprzywilejowanie co do dywidendy może polegać na przyznaniu dywidendy, która nie może przewyższać więcej niż o połowę dywidendy przysługującej udziałom nieuprzywilejowanym

(o połowe wyższą). Przy uprzywilejowaniu dotyczacym uczestniczenia w podziale majatku spółki w przypadku likwidacji spółki kwota wypłacana będzie wyższa (?). Uprzywilejowanie może też polegać na przyznaniu prawa do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich. W tym przypadku powinno się określić w umowie spółki najwyższą liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w latach następnych, jednak okres ten nie może przekraczać 5 lat. Poza wskazanymi uprawnieniami mozliwe jest uprzywilejowanie wynikające z umowy spółki, a polegające na np. pierwszeństwu w nabyciu zbywanych udziałów, wyrażaniu zgody na niektóre czynności spółki. (poczytać w ksh na temat udziałów, gdyż zaznaczyłam najwazniejsze rzeczy o których była mowa na wykładach)

Prawa wspólników

Art.174§1 ksh przewiduje, że jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Zasada ta nie ma jednak absolutnego charakteru, skoro dopuszcza się w ustawie uprzywilejowanie udziałów; co do głosu, co do dywidendy, co do sposobu uczestniczenia w podziale majątku, jak również daje możliwość takich regulacji w umowie spółki choćby przez przyznanie praw osobiście indywidualnemu wspólnikowi. Prawa dzielimy na;

1. prawa majątkowe, można wyróżnić wśród nich;

   - prawo do dywidendy

   - prawo do udziału w zysku

   - prawo do uczestniczenia w podziale majątku spółki w przypadku likwidacji spółki

   - prawo do objęcia nowo powstałych udziałów

   - prawo do wypłaty części kwoty w umorzeniu udziałów

2. prawa niemajątkowe, wśród nich można wyróżnić;

   - prawo korporacyjne czyli uczestnictwo w zarządzie jeśli umowa spółki to przewiduje

   - prawo do głosowania

   - prawo do przeglądania dokumentacji i ksiąg

Każdy wspólnik ma prawo do głosu, przypadkami, w których mieć nie będzie tego prawa to;

• jeżeli uchwały będą dotyczyły jego odpowiedzialności

• jeżeli dojdzie do sporu między nim a spółką, jeśli będzie uchwała

• powództwo odszkodowawcze, jeśli będzie uchwała

• wypełnienie zobowiązań wobec spółki, jeśli będzie uchwała

Prawo do udziału w zysku czyli prawo do dywidendy

Prawo do dywidendy jest jednym z podstawowych praw wspólników, jest to prawo do udziału w rocznym zysku. Źródłem zysku w spółce może być prowadzenie działalności gospodarczej, jak również oprocentowanie wkładów pieniężnych w spółce, zbycie składników majatkowych wniesionych jako aport za cenę wyższą od określonej przy utworzeniu itp. Generalnie możemy przyjąć, ze zysk w spółce powstaje wtedy,gdy występuje nadwyżka aktywów nad pasywami spółki. Ma to miejsce wówczas, gdy wszystkie prawa majatkowe łącznie ze środkami piniężnymi, posiadane przez spółkę przewyższają sumę zobowiązań i kapitału zakładowego. Z zyskiem w spółce z o.o. (przychodem) mamy do czynienia wówczas, gdy w przyjetym dla spółki okresie sprawozdawczym dochodzi do zwiększenia kapitału własnego spółki (jest to suma kapitału zakładowego, zapasowego oraz innych funduszy) lub zmniejszenie jego niedoboru w inny sposób niż przez wniesienie środków przez wspólników spółki. Z czystym zyskiem mamy do czynienia wówczas, gdy od tak określonego zysku spółki odejmiemy należne obciążenia natury publicznoprawnej, głównie podatki bezpośrednie tj. od nieruchomości, dochodowy, VAT itp. Po upływie roku obrotowego i sporządzeniu przez zarząd bilansu jest możliwe stwierdzenie, czy wystapi czysty zysk, czy też nie. Zgodnie z art.231§2 pkt.1 i 2 ksh, na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników następuje rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz jeżeli umowa spółki przekazuje sprawę podziału zysku zgromadzeniu wspólników, organ ten jest władny podjąć stosowną uchwałę, głosowanie nie może mieć formy pisemnej. Jeżeli nawet w spółce jest wypracowany zysk to wspólnikowi przysługuje ogólne prawo, które stanie się skuteczne po podjęciu stosownej uchwały i dopiero z chwilą podjęcia uchwały wspólnicy mają roszczenie o wypłatę dywidendy. Przesłankami do wypłacenia dywidendy są;

• zysk

• uchwała, jeśli nie zostanie podjęta uchwała to zysk może być przeznaczony na inny cel

Wspólnicy konkretyzują terminy wypłaty zysku i jego wysokości. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powziecia uchwały o podziale zysku, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Umowa spółki może upoważnić zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Nie może być on wyznaczony później niż w ciagu 2 miesięcy od podjęcia uchwały, a więc jedną z możliwości jest określenie przez wspólników w uchwale określenia dnia, a drugą możliwością jest wyznaczenie dnia przez zarząd (zmiana art.193 dodany paragraf 4 ksh) jeżeli nie zostanie określony dzień w uchwale. Podział czystego zystku jest podziałem na rzecz wspólników. Zasadą jest, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, zysk przypadajacy wspólnikowi dzieli się w stosunku proporcjonalnym do udziałów. Umowa może tę zasadę zmieniać w ten sposób, że np. stwarza przywileje niektórym udziałom co do dywidendy.

Kwota dywidendy art.192 ksh

Kwota przeznaczana do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowego, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe. Innymi słowy kwota dywidendy to cały zysk powiększony i przeznaczony na inne kapitały zostaje z niego suma, którą dzielimy stoswnie do posiadanych udziałów, chyba że umowa stanowi inaczej np. stanowi sposób równy (?). Charakterystyczna jest możliwość wypłaty zaliczek na poczet dywidendy. Umowa spółki może upoważnić zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet dywidendy za rok obrotowy. W art.197 ksh jest mowa o tzw. dywidendzie wstecznej (uprzywilejowanej) i stanowi on, iz jeżeli umowa spółki przyznaje prawo do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich, powinna określać najwyższą liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach, są to zyski nie wypłacone wcześniej, jednak okres ten nie może przekraczać 5 lat.

Obowiązki wspólników

Wspólnicy są obciążeni obowiązkami określonymi w ksh oraz w umowie spółki, obowiązki te możemy podzielić na;

1. obowiązki majatkowe, wśród nich można wyróżnić;

   - wniesienie wkładu

   - uczestnictwo w stratach

   - wniesienie wkładów na kapitał pierwotny

   - wniesienie wkładów na kapitał podwyższony (?)

   - dokonywanie świadczeń niepieniężnych

   - zwrot uzyskanych wypłat

2. obowiązki nie majątkowe, wśród nich wyróżniamy; (obowiazki te wynikają z umowy)

   - praca na rzecz spółki

   - obowiązek lojalności

   - zakaz uczestnictwa w innych spółkach konkurencyjnych

Prawo do zbywania udziałów

Na udziały nie mogą być wystawione dokumenty na okaziciela, dokumenty na zlecenie ani imienne. W spółce z o.o. obrót udziałami może być ograniczony, ale nie zakazany. W szczególności w umowie spółki nie można całkowicie wyłączyć prawa do zbycia lub zastawiania udziału czyli nie można pozbawić wspólnika prawa do zbycia udziałów, można go ograniczyć np. może to być ograniczenie czasowe iż przez 5 lat nie może on zbyć udziału. Jak stanowi art.180 ksh dla zbycia udziału, jego części lub ułamkowej części oraz zastawienia udziałów przewiduje się formę pisemną z podpisami notarialnie poświadczonymi. W wyniku zbycia udziałów nabywca wstępuje we wszystkie przysługujące zbywcy prawa. W szczególności przechodzi na nabywcę prawo do zysków, prawo indywidualnej kontroli, prawo do głosu na zgromadzeniu wspólników, prawo żądania wyłączenia wspólnika i inne. Nie przechodzą natomiast te, które zostały przyznane osobiście wspólnikowi, a nie są związane z udziałami. Przechodza również obowiązki tj. obowiązek powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych, obowiązek wniesienia dopłat jeśli zostały te obowiązki ustanowione w umowie itd. O przejściu udziału na nabywce po ich zbyciu należy zawiadomić spółkę z przedstawieniem dowodu przejścia przede wszystkim umowy sprzedaży, darowizny, zamiany (dokument przedstawiamy) i dopiero od chwili zawiadomienia spółki przejście udziałów zyskuje moc wobec spółki (będzie miał prawo głosu). Przepisy ksh i umowa spółki mogą w sposób wyraźny ograniczyć możliwośc zbywania i zastawiania udziałów. Zbycie udziałów może być uzależnione od;

• zezwolenia zarządu na takie działanie określone w umowie spółki

• określenia w umowie spółki dodatkowych ograniczeń dla zbycia lub zastawu

• ograniczenia lub wyłączenia w umowie spółki wstąpienia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika

Umowa zbycia udziałów bez zezwolenia spółki stanowi czynność bezskuteczną i to zarówno wobec spółki, jak i w stosunkach między stronami. Odmowa zezwolenia na zbycie lub zastaw udziałów daje wspólnikowi, któremu odmówiono podstawę do zwrócenia się do sądu rejestrowego o zezwolenie na te czynności. Wspólnik jednak musi określić ważne powody dla zbycia lub zastawienia udziału. W sytuacji gdy sąd uzna, iż zachodzą ważne powody dla zbycia lub zastawienia udziału, powinien wyznaczyć spółce termin do przedstawienia innego nabywcy. Jeżeli między zbywcą udziału a nabywcą albo spółką nie dojdzie do porozumienia co do ceny nabycia, sąd rejestrowy może oznaczyć tę cenę po przesłuchaniu biegłego. Jednakze, gdy wskazana przez spółkę osoba nie uiści ceny nabycia w wyznaczonym przez sąd terminie, wspólnik może swobodnie rozporządzać swym udziałem, chyba że nie przyjął oferowanej zapłaty. Umowa spółki może określać dodatkowe ograniczenia dla zbycia lub zastawienia udziału np. może przewidywać prawo pierwokupu dla pozostałych wspólników czy nawet jednego wspólnika, określić czas, w jakim zbycie jest możliwe. Ksh po ostatniej nowelizacji wprowadziła możliwośc ograniczenia lub wyłączenia wstąpienia do spółki współmałżonka wspólnika w przypadku, gdy udział lub udziały są objęte majatkową wspólnością małżeńską. Podstawą eliminacji małżonka wspólnika z uczestnictwa w spółce jest wprowadzenie do umowy spółki stosownego zastrzeżenia co wymaga uchwały podjętej większością 2/3 głosów i wpisu do rejestru przedsiębiorców. Umowa spółki może także wyłączyć lub ograniczyć wstąpienia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika. W tym przypadku musi określić warunki spłaty spadkobierców nie wstępujących do spółki. Umowa spółki ponadto może wyłączyć lub ograniczyć podział udziałów między spadkobierców jeżeli zmarły wspólnik posiadał większą liczbę udziałów. W takiej sytuacji powstaje wspólność udziałów (udziału) między współuprawnionymi, wykonują oni swoje prawa w spółce poprzez wspólnego przedstawiciela, a jeżeli nie został on wskazany, oświadczenia spółki mogą być ważnie dokonywane wobec któregokolwiek z nich. W przypadkach zbycia udziału lub jego części nabywca odpowiada solidarnie ze zbywcą za niespełnione świadczenia należne spółce ze zbytego udziału, zbytej części udziału, ułamkowej części udziału.

Wyłączenie wspólnika

Wyłączenia wspólnika mogą żądać wszyscy pozostali wspólnicy, jeżeli ich udziały przekraczają połowę kapitału zakładowego. Umowa spółki może przewidywać prawo wystąpienia z powództwem także mniejszej liczbie wspólników, również jednego, byleby ich udziały przekraczały połowę kapitału zakładowego. Tak więc, w zależności od rozstrzygnięć umowy spółki, z żądaniem wyłączenia, wystąpić może mniej lub bardziej liczne grono wspólników reprezentujące więcej niż 50% kapitału zakładowego. O wyłączeniu wspólnika decyduje sąd, jeśli zachodzą ważne przyczyny. Ważna przyczyna dotyczyć może np. działania na szkodę spółki jak; działalność konkurencyjna, rozpowszechnianie nieprawdziwych wiadomości, ale także utrudnianie działania spółki np. brak współdziałania przy podejmowaniu uchwał, a także dłuższego wyjazdu, choroby uniemożliwiającej działalność zawodową itp. Warunkiem wyłączenia jest to, że udziały wyłączonego wspólnika muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia udziału ustala sąd orzekający o wyłączeniu na podstawie rzeczywistej wartości udziału w chwili doręczenia pozwu. Sąd tez wyznacza również termin, w ciągu którego ma być zapłacona cena. Jeżeli w ciagu tego czasu nie zostanie ona zapłacona lub złożona do depozytu sądowego orzeczenie o wyłączeniu wspólnika staje się bezskuteczne. Wspólnik ten ma wówczas prawo żądać od pozywających go naprawienia szkody. Wspólnika prawomocnie wyłączonego, którego udziały zostały w terminie zapłacone, uważa się za usuniętego ze spółki już od chwili doręczenia mu pozwu. Nie wpływa to jednak na ważność czynności, w których brał udział w spółce po doręczeniu pozwu. Poza możliwością sądowego wyłączenia wspólnika, wspólnik może utracić członkostwo w spółce, gdy wchodzi w grę sprzedaż, zamiana lub darowizna udziału, w sytuacji umorzenia jego udziału oraz w wyniku ustania spółki.

Organy spółki z o.o.

Organami spółki są;

• zarząd

• rada nadzorcza

• komisja rewizyjna

• zgromadzenie wspólników

Zarząd i zgromadzenie wspólników są organami obligatoryjnymi, zaś rada nadzorcza i komisja rewizyjna mogą stać się takimi organami, jeżeli wspólnicy tak zdecydują w umowie spółki lub jeżeli kapitał zakładowy przekracza 500 000zł i wspólników jest więcej niż 25.

Zarząd

Zarząd jest organem o kompetencjach zarządzająco-reprezentacyjnych, dzięki zarządowi spółka może występować w obrocie. Kompetencje w zakresie prowadzenia spraw są uzależnione od wpływu innych organów na dokonywanie czynności w szczególności chodzi o zgodę rady nadzorczej czy zgromadzenia wspólników. Natomiast w sferze reprezentacji zarząd ma spośród organów pełnię kompetencji z wyjątkiem, gdy w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników, następny wyjatek to art.252 ksh. Skład zarządu zależy od woli wspólników. Może on składać się ze wspólników lub z osób spoza ich grona. Zarząd może być jednoosobowy lub kolegialny, zależy to od struktury spółki i modelu zarządzania. Nie ma przeszkód, aby skład wspólników w szczególnosci w spółkach niewielkich pokrywał się ze skłądem zarządu. Należy jednak pamiętać, że musi dochodzić do rozdzielenia funkcji między zgromadzeniem wspólników a zarządem.

Powołanie zarządu

Zasadą jest, że zarząd ustanawiają wspólnicy uchwałą, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Zgodnie z tym wspólnicy mogą powołać zarząd na posiedzeniu zgromadzenia wspólników albo też w formie uchwały poza zgromadzeniem. Jest to możliwe, gdy wspólnicy większością głosów, po wcześniejszej zgodzie wszystkich wspólników w sprawie powołania zarządu podejmują uchwałę na piśmie. KSH nie przewiduje dla powołania zarządu przez wspólników ani kworum, ani określonej większości głosów, jaką ma być podjęta uchwała. Jednakze zgodnie z art.245 ksh uchwały wspólników, podjęte nie tylko na zgromadzeniu wspólników, ale również bez odbycia zgromadzenia te które są podejmowane na piśmie, muszą być powzięte bezwzględną większością głosów oddanych. W umowie spółki powinien być rozstrzygnięty również problem kworum niezbędnego do powołania zarządu. Przy braku takiego określenia, uchwała może zapaść bez względu na liczbę obecnych na zgromadzeniu wspólników, jednak poza zgromadzeniem wszyscy muszą się zgodzić na głosowanie pisemne. Ponadto należy pamiętać, że obligatoryjnie w takim przypadku jest głosowanie tajne. Umowa spółki może postanowić jednak, że zarząd jest powołany w inny sposób i przez inny organ lub osoby. Może to być więc powołanie np. przez; radę nadzorczą, konisję rewizyjną czy też wskazanie przez osoby trzecie. Możliwy jest też system mieszany, polegający na tym, ze część członków zarządu jest wybierana np. przez wspólników, część wskazana przez osobę, część powoływana w drodze losowania. Skład powołanego zarządu powinien być zgłoszony do rejestru w ciągu 7 dni od zaistnienia okoliczności powołania. Jednakze wpis do rejestru ma charakter deklaratoryjny (stwierdzający). Osoba może pełnić funkcję zarządu następnego dnia po dokonaniu aktu albo w terminie wskazanym w uchwale. Zarząd może pełnić funkcję bezpłatnie-honorowo albo otrzymywać wynagrodzenie za pełnioną funkcję. Jednakże często w następstwie powołania do zarządu następuje nawiazanie stosunku pracy, zlecenia czy innego stosunku zobowiązaniowego. Członkowie zarządu mogą być powołani na czas oznaczony lub nieoznaczony (dłuższy niż rok).

Odwołanie zarządu

Niezależnie od długości kadencji członków zarządu mogą oni być w każdej chwili odwołani, co nie wyłacza ich roszczeń wynikajacych z umowy o pracę. Zarząd jest odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki wskazuje inny organ odwołujący, wspólnicy zawsze mogą odwołać członka zarządu uchwałą. Umowa spółki może zawierać szczegółowe postanowienia w kwestii zasad odwołania, zwłaszcza przewidywać, ze może ono nastąpić tylko z ważnych powodów. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Natomiast w przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy od roku, jego mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa stanowi inaczej. KSH daje ponadto możliwość różnicowania kadencji poszczególnych członków zarządu. Zasadą są kadencje indywidualne każdego z członków zarządu. Jeżeli jednak członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa stanowi inaczej. Ponadto mandat wygasa wskutek rezygnacji, śmierci, odwołania ze składu zarządu, utraty zdolności do czynności prawnych, skazania za przestępstwo określone w art.18 ksh. Rezygnacja jest jednostronną czynnością prawną i do jej skuteczności nie potrzeba przyjęcia.

Kompetencje zarządu

Do kompetencji zarządu należy reprezentacja i prowadzenie spraw spółki. Zarząd reprezentuje spółkę w sądzie i poza nim. Zakres przedmiotowy prawa członka zarządu do reprezentacji rozciaga się na wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki. Dotyczy to zbywania i obciążania nieruchomości, ustanawiania i odwoływania prokury. Jednakże zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim ograniczonego prawa rzeczowego wymaga uchwały wspólników. Dokonanie czynności prawnej bez zgody wspólników powoduje skutki z art.17 §1 i 2 ksh. Zarząd ma pełnię kompetencji zarządzajacych i czerpie swoje umocowanie z mocy prawa do działania jako organ. W niektórych sytuacjach zarząd nie ma kompetencji do reprezentacji w stosunkach wewnętrznych spółki, dotyczy to;

• umów i sporów między spółką a członkami zarządu oraz w sporach z nimi w tym przypadku reprezentuje rada nadzorcza spółkę lub pełnomocnicy powołani uchwałą wspólników (sprzeczność interesów i gdy członek zarządu chce zawrzeć umowę ze spółką)

• gdy dochodzi do sporu między członkiem zarządu a spółką

• gdy członek zarządu jest również członkiem zarządu w spółce konkurencyjnej

• gdy są powołani likwidatorzy i nie są nimi członkowie zarządu

Dokonywanie czynności prawnych w spółce jednoosobowej, między członkiem zarządu reprezentujacym spółkę a wspólnikiem w przypadku, gdy wspólnik jedoosobowy jest zarazem jedynym członkiem zarządu, czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga zachowania formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu czynności prawnej np. zawarciu umowy najmu, nabyciu rzeczy ruchomej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis z aktu notarialnego. W kwestii składania oświadczeń woli spółce przez jedynego wspólnika, oświadczenie takie wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jednakże w sprawach przekraczajacych zakres zwykłych czynności spółki oświadczenie woli jedynego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. W przypadku gdy chodzi o art.253 ksh jako wyjątek od reprezentacji spółki przez zarząd, przyjmuje się, że w sporach dotyczących uchylenia uchwały lub stwierdzenia jej nieważności, co do zasady pozwaną spółkę reprezentuje zarząd. Jednak dzieje się to tylko wtedy, gdy na mocy uchwały wspólników nie został ustanowiony w tym celu osobny pełnomocnik. Jeżeli zarząd nie może działać za spółkę, a brak jest uchwały wspólników o ustanowieniu osobnego pełnomocnika, sąd właściwy do rozstrzygnięcia powództwa wyznacza kuratora spółki. Spółkę poza zarządem mogą reprezentować prokurenci, pełnomocnicy ustanowieni przez zarząd, pełnomocnicy powołani przez wspólników oraz przedstawiciele ustawowi, likwidator oraz syndyk masy upadłościowej. W przypadku zwyczajnego działania spółki katalog osób sprowadza się do członków zarządu, prokurentów i pełnomocników. Prokura może być ustanowiona za zgodą wszystkich członków zarządu. Udzielic prokury można zgodnie z zasadami reprezentacji, zaś odwołać prokurę może kazdy z członków zarządu.

Sposób reprezentacji

Sposób reprezentacji czynnej spółki z o.o. zależy od umowy spółki i liczebności organów. Jeżeli zarząd jest jednoosobowy i umowa spółki nie wprowadza żadnych szczególnych zasad, reprezentacja jest jednoosobowa. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentacji powinna regulować umowa spółki. Jeżeli umowa nie zawiera żadnych postanowień co do zasad reprezentacji, to do skłądania oświadczeń woli i podpisywania w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. Jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników, zgromadzenia wspólników bądź rady nadzorczej, zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie później jednak niż w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia oswiadczenia przez spółkę. Potwierdzenie wyrażone po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od chwili dokonania czynnosci prawnej. Odmowa zgody właściwego organu spółki lub wspólników wymaganej przez ustawę na dokonanie czynności prawnej przez spółkę z o.o. lub bezskuteczny upływ terminu, powodują nieważność czynności prawnej. Brak zgody właściwego organu spółki lub wspólników, wymaganej wyłącznie przez umowę, na dokonanie czynności prawnej przez spółkę, nie powoduje nieważności czynności prawnej. Nie wyklucza to jednak odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki. W przypadku reprezentacji biernej (przyjmowanie oświadczeń woli) oswiadczenie zwrócone do spółki oraz doręczanie pism mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta (art.205§2 ksh). Pisma i zamówienia handlowe spółki skierowane do oznaczonej osoby powinny zawierać;

• firmę spółki, jej siedzibę i adres

• oznaczenie sądu rejestrowego i numeru, pod którym spółka jest zarejestrowana

Obowiązek ten nie dotyczy pism i zamówień skierowanych do osób pozostających ze spółką w stałych stosunkach gospodarczych.

Prowadzenie spraw

W zakresie prowadzenia spraw obowiązują następujące zasady;

• każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw

• każdy członek zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu sprawy nie przekraczajace zakresu zwykłych czynności spółki

• jeżeli jednak przed załatwieniem takiej sprawy chociaż jeden z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się jej prowadzeniu lub jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, potrzebna jest uprzednia uchwała zarządu

Uchwały zarządu

Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów oddanych. Większść taka nastąpi wówczas, gdy za uchwałą opowiada się więcej niż 50% głosów. Podjęcie uchwały bezwzględną większością głosów oddanych dotyczy tych, któzy uczestniczyli w posiedzeniu zarządu i oddali głos. Nie bierze się pod uwagę osób nieobecnych. Zgodnie z ksh uchwały mogą być powzięte, jeżeli członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu.

Zakaz konkurencji

W spółce z o.o. nie ma określonych zasad lojalności wspólników wobec spółki, obowiązuje jednak zakaz działalności konkurencyjnej odnoszący się do członków zarządu. Zakres przedmiotowy zakazu konkurencji polega na (art.211§1 ksh);

1. zakazie zajmowania się interesami konkurencyjnymi w stosunku do spółki, należy tutaj rozumieć prowadzenie we własnym lub cudzym imieniu, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób działalności tego samego rodzaju, co działalnosć spółki wpisana do rejestru

2. zakazie uczestniczenia w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, osobowej lub członek organu spółki kapitałowej badź uczestniczenia w konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu

3. zakazie udziału w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu

Zezwolenia na działalność konkurencyjną udzialają organy uprawnione do powołania zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Oznacza to, że zakaz działalnosci konkurencyjnej nie ma charakteru absolutnego i może być zniesiony lub złagodzony.

Odpowiedzialność członków zarządu

Ksh reguluje odpowiedzialność zarówno cywilną jak i karną członków zarządu za ich czynności. Odpowiedzialność cywilna członków zarządu według ksh jest zróżnicowana i może być odpowiedzialnością wobec spółki i wierzycieli. Odpowiedzialność członków zarządu może być odpowiedzialnością za zobowiązania lub odpowiedzialnością za szkodę. Za szkodę członkowie zarządu odpowiadają w przypadkach określonych w art.292-293, 295 ksh, w pozostałych przypadkach jest to odpowiedzialność za powstałe zobowiązania np. wyrównanie wartości udziału art.175 ksh, zwrot bezprawnej wypłaty art.198 ksh, obowiązek swiadczeń art.291 ksh itp. Odpowiedzialność członków zarządu może być odpowiedzialnością solidarną ze wspólnikami, ze spółką, z innymi członkami zarządu, członkami innych organów spółki czy innymi osobami spoza tego grona. Odpowiedzialność cywilną członkowie zarządu ponoszą wobec; wierzycieli, spółki, wspólników. Członek zarządu będzie mógł uwolnić się od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że (w przypadku określonym w art.299§1 ksh)

• we właściwym czasie zgłoszono upadłość lub wszczęto postępowanie układowe

• niezgłoszenie upadłosci oraz niewszczynanie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy

• mimo niezgłoszenia upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego, wierzyciel nie poniósł szkody

Odpowiedzialność osobistą członkowie zarządu ponoszą również za szkodę wyrządzoną przez działalność sprzeczną z prawem lub postanowieniami umowy. Jeżeli członek zarządu nie wykonuje swoich obowiązków ze starannością wynikającą z zawodowego charakteru swojej działalności, również ponosi odpowiedzialność wobec spółki za szkodę spowodowaną brakiem takiej staranności. Szkoda musi być następstwem działalności sprzecznej z prawem lub postanowieniami umowy spółki. Do uznania istnienia odpowiedzialności wystarczające jest, aby osoba działajaca wiedziała lub nie wiedziała na skutek braku należytej staranności, ze podejmowane działania są niezgodne z prawem lub umową spółki. Odpowiedzialność odszkodowawcza również wobec spółki ponoszą członkowie zarządu, jeżeli byli osobami działającymi przy przekształcaniu, chyba że nie ponoszą winy. W procesie odszkodowawczym spółka jest reprezentowana przez radę nadzorczą albo przez pełnomocników powołanych uchwałą wspólników. Powództwo wytacza się według siedziby spółki, niezależnie od miejsca zamieszkania członków zarządu. Jeżeli spółka w ciągu roku od ujawnienia czynu wyrządzajacego szkodę nie wytoczy powództwa o odszkodowanie, to z takim powództwem może wystąpić kazdy ze wspólników. Każdy wspólnik może wówczas wnieść pozew o naprawienie szkody spółce. W tym przypadku członkowie zarządu nie mogą powoływać się na uchwałę wspólników udzielającą im pokwitowania ani też na dokonanie przez spółkę zrzeczenia się roszczenia o odszkodowanie. Wierzytelności z tytułu naprawienia szkody przedawniają się z upływem 3 lat. Termin ten liczy się od dnia, w którym spółka dowiedziała się o szkodzie i o osobie zabowiązanej do jej naprawienia. W każdym jednak razie wierzytelność przedawnia się z upływem 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzajace szkodę. Odpowiedzialność karną członków zarządu przewidują art.585-595 ksh, a także kodeks karny (np.art.296 k.k.). Zwłaszcza odpowiedzialność za działanie na szkodę spółki, za przedstawianie badź ogłaszanie nieprawdziwych danych, a także za niedopełnianie obowiązków w zakresie rachunkowości i księgowości.

Zgromadzenie wspólników

Wszyscy wspólnicy tworzą najwyższy organ w spółce, jakim jest zgromadzenie wspólników (nie należy ich utożsamiać ze spółką). Mają oni prawo do udziału w pracach tego organu, z którego mogą skorzystać lub nie. Specyfika zgromadzenia wspólników jako organu spółki z o.o. sprowadza się do tego w odróznieniu od innych organów spółki, że udział w tym organie nie jest obowiązkowy i może być realizowany przez pełnomocników. Ograniczenie tej zasady może się znaleźć w umowie spółki. Pełnomocnictwo do głosowania powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi protokołów. Członek zarządu i pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników. W spółce z o.o. uchwały wspólników mogą zapadać na zgromadzeniu wspólników i poza zgromadzeniem (nie mamy wtedy do czynienia z organem). Możliwe jest zatem podejmowanie uchwał przez wspólników nie w charakterze organu, ale w postaci oświadczeń woli wspólników poza organem. Uchwały wspólników, którzy nie stanowią zgromadzenia wspólników, są jednakże wiążące dla zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i wspólników, wiąże się to z odmiennym systemem podejmowania decyzji. O ile uchwały zapadające na zgromadzeniu wspólników zapadają większością głosów, chyba że umowa spółki wprowadza zasadę jednomyślności, o tyle wszelkie uchwały poza zgromadzeniem wspólników wymagają do swej ważności specyficznego systemu podejmowania decyzji. Bez odbycia zgromadzenia mogą być podjęte uchwały, gdy wszyscy wspólnicy;

• wyrażają na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, chodzi o podjęcie uchwały w formie tzw kurendy to jest podjecie uchwały w formie pisemnej, dotyczącej konkretnego postanowienia

• wyrażają zgodę na pisemne głosowanie, chodzi o jednomyślną zgodę na głosowanie na piśmie

Podstawowa różnica między uchwałami, na które wspólnicy wyrażają zgodę na piśmie, a pisemnym głosowaniem polega na tym, że w pierwszym przypadku dochodzi do głosowania nad konkretną uchwałą i musi być ona podjęta jednomyślnie, a w drugim przypadku nie jest jeszcze głodowana, a decyzja (jednomyślna) dotyczy sposobu głosowania.

Cechy zgromadzenia wspólników

Do podstawowych cech zgromadzenia wspólników należą;

1. zgromadzenie wspólników jest organem uchwałodawczym, który realizuje część obowiązków z zakresu prowadzenia spraw spółki, ale nie ma kompetencji do reprezentacji

2. zgromadzenie wspólników odbywać się musi w określonym miejscu tj w siedzibie spółki, chyba że umowa spółki wskzuje inne miejsce oraz w określonym czasie wynikajacym z zaproszenia do odbycia zgromadzenia

3. zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały większością głosów, chyba że zastrzeżono jednomyślność przy podejmowaniu uchwał

4. zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały bez względu na liczbę uczestników zgromadzenia (co do zasady), chyba że umowa spółki stanowi inaczej

5. zgromadzenie wspólników odbywa się, jeżeli wspólnicy zostali zaproszeni listem poleconym lub pocztą kurierską za pisemnym potwierdzeniem odbioru (co do zasady)

6. zgromadzenie wspólników musi się odbyć co najmniej raz w roku

7. uchwały zgromadzenia wspólników (jak również uchwały wspólników) mogą być zaskarżone w trybie powództwa o uchylenie, jak również można żądać stwierdzenia ich nieważność

Kompetencje zgromadzenia wspólników art.228,229 ksh

Zgromadzenie zwyczajne i nadzwyczajne

Podział ten wiąże się przede wszystkim z koniecznością rozpatrzenia pewnych spraw w spółce raz w roku.

Zwyczajne zgromadzenie wspólników może się odbyć w następstwie właściwego zawiadomienia, jak również gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu, a nikt z obecnych nie wniósł sprzeciwu ani co do odbycia zgromadzenia, ani postawienia poszczególnych spraw na porządku obrad. Jeżeli wspólnicy dojdą do wniosku, że są gotowi rozpatrzeć najistotniejsze dla spółki sprawy to nie muszą realizowac warunku prawidłowego zawiadomienia. Dwa czynniki określają charakter zwyczajnego zgromadzenia mianowicie czas i przedmiot posiedzenia. Do czynienia ze zwyczajnym zgromadzeniem mamy wtedy, gdy jeżeli zgromadzenie odbywa się w ciągu 6 miesięcy od końca roku obrotowego i przedmiotem jego posiedzenia są;

• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy

• podjęcie uchwały o podziale zysku lub o pokryciu straty, jeżeli umowa spółki nie wyłacza tych spraw spod kompetencji zgromadzenia wspólników

• udzielenie władzom spółki tj. zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej absolutorium z wykonania przez nie obowiązków

W tych sprawach wyłączone jest głosowanie na piśmie. Jeżeli obrady zwyczajnego zgromadzenia wspólników przypadają w czasie, gdy można rozstrzygnąć również inne sprawy, to można je włączyć do porządku obrad posiedzenia.

Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników to te wszystkie, które nie mają charakteru zwyczajnego., w każdej innej sprawie, wszystkie poza zwyczajnym zgromadzeniem wspólników, często dotyczą spraw bieżących, zwykłych spraw i nie mają nic wspólnego z nadzwyczajnością. Jeżeli więc wymagana jest uchwała wspólników, a nie dotycza spraw wymienionych w zwyczajnym zgromadzeniu wspólników należy zwołać nadzwyczajne zgromadzenie wspólników. W protokole zgromadzenia wspólników należy zaznaczyć, z jakim zgromadzeniem wspólników mamy do czynienia.

Tryb zwoływania zgromadzenia wspólników art.238 ksh

Zasady zwoływania zgromadzeń

Prawo zwoływania zgromadzeń wspólników ma;

1. zarząd

2. rada nadzorcza

3. komisja rewizyjna

4. inne osoby wskazane w umowie spółki (wspólnicy, jeżeli tak umowa stanowi, również osoby trzecie np. wierzyciele, członkowie rady nadzorczej, komisji rewizyjnej)

5. wspólnicy jeżeli upoważni ich do tego sąd

Generalna zasada jest, iz zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd, bez względu na to, czy jest to spółka jednoosobowa czy wieloosobowa. Rada nadzorcza i komisja rewizyjna mają prawo do zwołania zwyczajnego zgromadzenia wspólników jeżeli zarząd nie zwoła go w czasie ustalonym, oraz nadzwyczajnego zgromadzenia, ilekroć zwołanie tego zgromadzenia uznają za wskazane, a zarząd nie zwoła zgromadzenia w ciagu 2 tygodni od zgłoszenia odpowiedniego żądania przez radę nadzorczą lub komisję rewizyjną. Wspólnicy mogą zwołać zgromadzenie wspólników tylko wtedy, gdy upoważni ich do tego sąd. W innym wypadku mają tylko prawo żądania zwołania, które to żądanie musi być sskierowane do zarządu. Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej 1/10 część kapitału zakładowego mogą domagać się zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (a nie zwyczajnego), umowa może okeślać inaczej. Jeżeli w ciągu 2 tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi, musi być ono przedłożone na piśmie najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia, nadzwyczajne zgromadzenie nie będzie zwołane, sąd rejestrowy może, pod wezwaniem zarządu do złożenia oświadczenia, upoważnić do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, występujacych z tym żądaniem. Sąd wyznacza przewodniczącego tego zgromadzenia. Jak z powyższego wynika, prawo do zwołania zgromadzenia należy odróżnić od prawa żądania zwołania. Żądać zwołania zgromadzenia wspólników mogą;

• wspólnicy reprezentujący co najmniej 10% kapitału zakładowego

• wspólnicy reprezentujący mniej niż 10% kapitału zakładowego, jeżeli umowa spółki tak stanowi

• inne osoby, jeżeli umowa spółki tak stanowi (członkowie rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, osoby trzecie)

Zwoływanie zgromadzeń odbywa się za pomocą listów poleconych lub pocztą kurierską, zamiast listu poleconego lub przesyłki nadanej pocztą kurierską zawiadomienie może być wysłane pocztą elektroniczną, jeżeli wspólnik uprzednio wyraził na to pisemną zgodę podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane. Listy polecone powinny być wysłane przynajmniej

2 tygodnie przed terminem zgromadzenia. Spółka może wysłać zawiadomienie z dłuższym niż

2- tygodniowe wyprzedzenie. W zaproszeniu na zgromadzenie wspólników należy podać szczegółowy porządek obrad oraz określić dzień, godzinę i miejsce zebrania. Umowa spółki może wskazać inne miejsce obrad dla odbywania posiedzeń. Do porządku obrad można wnosić nowe sprawy, niewymienione w nim, tylko wówczas, gdy na zgromadzeniu reprezentowany jest cały kapitał zakładowy bezpośrednio albo przez pełnomocników, a nikt z obecnych nie wniósł sprzeciwu co do podjęcia uchwały. W dwóch sytuacjach można podjąc stosowne uchwały mimo że nie umieszczono je w porządku obrad mianowicie;

• wniosek o zwołanie nadzywczjnego zgromadzenia wspólników

• wniosek o charakterze porządkowym

Zasady podejmowania uchwał

Uchwały mogą być podejmowane samodzielnie przez wspólników lub przez jego pełnomocnika. Podjęcie uchwały przez pełnomocnika wspólnika ma taki sam skutek, jakby działał sam wspólnik. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi protokołów. Prawo wspólników do słosowania osobiście czy przez pełnomocników jest wyłączone przy podjęciu uchwał;

• dotyczących ich odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu

• udzielenia absolutorium

• zwolnienia z zobowiązania wobec spółki

• dotyczących sporów między nimi a spółką

Ponadto pełnomocnikiem na zgromadzeniu wspólników nie może być członek zarządu i pracownik spółki (art.243§3 ksh). Na zgromadzeniu wspólników głosuje się udziałami. W przypadku spółki

z o.o. zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały, obliczając głosy według liczby posiadanych udziałów w kapitale zakładowym. Zasadą jest, że na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada jeden głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Każdy wspólnik musi posiadać przynajmniej jeden głos. Jednakże w umowie spółki można przewidzieć rozmaite formy uprzywilejowania udziałów niektórych czy też wszystkich wspólników. Uprzywilejowanie to może dotyczyć głosu tzn. polegać na tym, że wspólnik na jeden udział uzyskuje większą liczbę głosów niż jeden, maksymalnie jednak 3 głosy na udział. Zasadą jest, że uchwały zapadają bezwzględną większością głosów oddanych (więcej niż 50% ważnie oddanych głosów), w takim przypadku głosy wstrzymujące się traktowane są jakby były oddane przeciwko uchwale. Większość kwalifikowana dla podjęcia uchwały wystę puje wówczas, gdy należy uzyskać większą liczbę głosów za uchwałę niż większość bezwzględna tj. większość określoną ułamkowo np. 2/3 głosów lub procentowo np.70%. Ksh w wielu przepisach wprowadza wyjątki od generalnej zasady podejmowania uchwał większością bezwzględną są to następujące uchwały (art.246§1 ksh);

• co do zmiany umowy spółki

• w sprawie rozwiązania spółki

• w sprawie zbycia przedsiębiorstwa albo jej zorganizowanej części

uchwały te zapadają większością 2/3 głosów oddanych, natomiast uchwała dotycząca istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki wymaga większości ¾ głosów. W przypadku uchwał wprowadzajacych zmiany umowy spółki, w których zwiększone zostają świadczenia wspólników lub zostają uszczuplone ich prawa udziałowe bądź przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom, wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, których dotyczy. Głosowanie może być jawne lub tajne. Zasadą jest, że głosowanie jest jawne. Tajne głosowanie polega na podejmowaniu uchwał tak, aby akt głosowania nie mógł być znany innym wspólnikom i ich pełnomocnikom. Tajne głosowanie odbywa się przy; (art.247 ksh)

1. przy wyborach

2. nad wnioskiem o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów

3. nad wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności członków organów spółki lub likwidatorów

4. w sprawach osobowych

5. na żadanie choćby jednego z obecnych lub reprezentowanych na zgromadzeniu wspólników

6. w przypadkach określonych w umowie

Zaskarżenie uchwał

Jeżeli uchwały nie zostały podjęte prawidłowo, istnieje tryb ich wzruszenia albo stwierdzenia ich nieważności. Jeżeli uchwała wspólników jest sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i jednocześnie godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika, może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o jej uchylenie. Wniesienie powództwa o uchylenie uchwały może mieć miejsce w terminie miesiąca od otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały, nawet jeśli uchwała jest zaskarżona nie wstrzymuje to postępowania rejestrowego, gdy takim jest objęte podejmowanie uchwał. Sąd rejestrowy może zawiesić postępowanie po przeprowadzeniu rozprawy. Zawieszenie trwa do czasu wydania wyroku w sprawie uchylenia uchwały. Prawo wytoczenia powództwa przysługuje zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym członkom tych organów, także prawo takie ma wspólnik, który jest obecny na zgromadzeniu, ale chce zaskarżyć uchwałę jednak musi on głosować przeciwko uchwale, a po jej powzięciu żądać zaprotokołowania sprzeciwu. Ponadto prawo zaskarżenia uchwały służy wspólnikom, którzy zostali bezzasadnie niedopuszczeni do udziału w zgromadzeniu wspólników, natomiast wspólnicy, którzy nie byli na zgromadzeniu mają prawo zaskarzenia uchwały tylko w przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad. Jeżeli uchwały są podejmowane nie na posiedzeniu, a na zgromadzeniu wspólników to uchwałę taką może zaskarżyć wspólnik, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne, albo też głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomosci o uchwale zgłosił w terminie 2 tygodni sprzeciw. Wyrok w sprawie uchylenia uchwały ma charakter konstytutywny i wywiera skutek ex tunc. Od zaskarzenia uchwały w trybie powództwa o uchylenie uchwały należy odróżnić powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały. Art.252 ksh odnosi się do sytuacji, gdy uchwała sprzeczna z ustawą jest z mocy prawa bezwzględnie nieważna. Przykładem uchwały nieważnej może być np. pozbawienie wspólnika prawa głosu, odbycie zgromadzenia wspólników poza granicami Polski itp. Prawo o wniesienie powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały przysługuje w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż z upływem 3 lat od dnia powzięcia uchwały. Również tutaj nie jest wstrzymane postępowanie rejestrowe, ale sąd może zawiesić je po przeprowadzeniu rozprawy. Krąg osób uprawnionych do wniesienia powództwa jest taki sam jak w przypadku uchylenia uchwały. Wyrok stwierdzający nieważność ma charakter deklaratoryjny. W przypadku obu powództw sądem właściwym jest sąd gospodarczy. Prawomocny wyrok uchylający lub stwierdzający nieważność uchwały zarząd zgłasza w terminie 7 dni sądowi rejestrowemu. W sporze dotyczacym uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały wspólników pozwaną spółkę reprezentuje zarząd, jeżeli z mocy uchwały wspólników nie został ustalony w tym celu odrębny pełnomocnik, jeżeli zarząd nie może działać za spółkę np. on wystąpił z powództwem, a brak jest uchwały o ustanowieniu pełnomocnika, sąd właściwy dla rozstrzygnięcia powództwa wyznacza kuratora.

Rada nadzorcza i komisja rewizyjna

Organy te mają charakter fakultatywny, są ustalane w umowie spółki. Rada nadzorcza, a także komisja rewizyjna składać się musi przynajmniej z 3 członków. Powołanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej leży w kompetencji wspólników na zgromadzeniu wspólników lub uchwałą wspólników, mogą zrzec się tego prawa w umowie spółki i powierzyć powołanie tych organów innym osobom, innym podmiotom czy innym organizacjom. Jednak powierzenie powołania rady nadzorczej i komisji rewizyjnej nie może być przekazane;

• zarządowi i poszczególnym jego członkom

• prokurentowi

• likwidatorowi osobom, które mają być poddane nadzorowi np. głównemu księgowemu, radcy peawnemu, adwokatowi, kierownikom

Powołanie może odbywac w różny sposób, część osób może pochodzić z wyboru, część z losowania, część może zostać wskazana przez organizację lub osoby. Odwołanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej może się odbyć według reguł określonych w umowie spółki. Zasadą jest, że organy te mogą być odwołane przez wspólników, uchwała taka może zapaść na zgromadzeniu wspólników jak również poza nim. Członkowie tych organów mogą być odwołani w każdej chwili. Powołanie następuje na okres kadencji określonej w umowie spółki okresu pełnienia funkcji. Kadencja rozpoczyna się dzień po wyborze, albo też od dnia wskazanego w powołaniu. KSH stanowi, ze jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandaty członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzajacego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji. W przypadku powołania członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej na okres dłuższy od jednego roku, ich mandaty wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzajacego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji.

Kompetencje rady nadzorczej i komisji rewizyjnej

W przypadku istnienia komisji rewizyjnej, rada nadzorcza jest organem powołanym do realizacji wyłącznie funkcji nadzoru. W przeciwnym razie do jej kompetencji należy nadzór i kontrola. Kompetencje Rady nadzorczej są szersze od kompetencji komisji rewizyjnej, których w jej przypadku nie można rozszerzyć. Przykładowy zakres kompetencji rady nadzorczej został przedstawiony w art.219 ksh, obejmuje on;

• stały nadzór nad działalnoscią spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności

• ocenę sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy

• ocenę wniosków zarządu co do podziału zysku i pokrycia strat

• składanie zgromadzeniu wspólników dorocznego sprawozdania na piśmie z wyników oceny określonych w punktach poprzednich

Są to wyliczenia przykładowe, które nie mogą być zawężone, a jedynie rozszerzone. Poza kompetencjami nadzorczymi umowa spółki może przekazać do kompetencji rady niektóre czynności mające wpływ na prowadzenie spraw i wpływające na reprezentacje, a w pewnych sytuacjach może reprezentowac spółkę w umowach z członkami zarządu. Rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Komisja rewizyjna może być ustanowiona obok rady nadzorczej, albo samodzielnie. Jeżeli w spółce z o.o. jest ustanowiona tylko komisja rewizyjna, to umowa spółki może powierzyć temu organowi stały nadzór nad działalnoscią spółki. Art.221 ksh wskazuje uprawnienia komisji rewizyjnej i są to;

• ocenę sprawozdań zarządu z działalnosci spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy

• ocenę wniosków zarządu co do podziału zysku i pokrycia strat

• składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny

Zakres tych czynnosci może być poszerzony tylko wówczas, gdy nie jest ustanowiona rada nadzorcza i umowa spółki tak stanowi.

Spośób działania rady nadzorczej i komisji rewizyjnej

Rada nadzorcza realizuje swoje uprawnienia nadzoru poprzez przeglądanie kazdego działu czynności spółki, może żądać od zarzadu i pracowników spółki sprawozdań i wyjaśnień, a także dokonywać rewizji majątku oraz sprawdzać księgi i dokumenty. Działalnosć ta może być realizowana kolegialnie przez radę albo też prawo nadzoru może być wykonywane indywidualnie przez każdego członka rady. Komisja rewizyjna do niej nie określono dokładnego trybu działania, ale powinna z wyników swojego badania złożyć sprawozdanie zgromadzeniu wspólników na piśmie. Rada nadzorcza i komisja rewizyjna mogą dojść do wniosku, ze stosowne ustalenie należy poddac głosowaniu na posiedzeniu tych organów. Decyzje podejmowane są w formie uchwał i mogą być podejmowane tylko wówczas, gdy wszyscy członkowie zostali zaproszeni na posiedzenie, zaproszenie może mieć rózną forme, ważne jest by istniał dowód zawiadomienia. Uchwały tych organów zapadają bezwzględną większością głosów. Rada nadzorcza podejmuje uchwały jeżeli jest obecna na posiedzeniu co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie zostali zaproszeni. Umowa może przewidywac surowsze wymagania kworum rady nadzorczej. Umowa spółki może przewidywać, że członkowie rady nadzorczej mogą brać udział w podejmowaniu uchwał rady badzorczej, oddajac swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka rady nadzorczej czyli wprowadzono więc możliwość nieosobistego podejmowania uchwał. Ponadto możliwe jest podejmowanie uchwał przez radę nadzorczą w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezposredniej łączności, ale tylko wtedy, gdy umowa spółki tak stanowi. Podejmowanie uchwał w tym trybie nie dotyczy;

• wyboru prezesa i wiceprezesa rady nadzorczej

• powołanie członka zarządu oraz odwołania i zawieszenia w czynnościach tych osób, a także spraw wniesionych do porządku obrad

Członek rady nadzorczej i komisji rewizyjnej odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną przez działalność sprzeczną z prawem lub postanowieniami umowy spółki. Osoby te, przy wykonywaniu swoich obowiązków, musza dokładać staranności sumiennego kupca i odpowiadają za szkodę spowodowaną brakiem takiej staranności

Prawo indywidualnej kontroli wspólnika

Prawo kontroli słuzy każdemu wspólnikowi (art.212 ksh). W tym celu wspólnik może w każdym czasie;

• przeglądać księgi i dokumenty spółki

• sporządzić bilans na swój użytek

• żądać wyjaśnień od zarządu

Prawo indywudualnej kontroli może być wyłączone w umowie spółki, jeżeli ustanowiono radę nadzorcza lub komisj rewizyjną. Prawo indywidualnej kontroli może być ograniczone. Zarząd spółki może odmówić wspólnikowi wyjaśnień oraz udostępnienia do wglądu ksiąg i dokumentów spółki, jeżeli istnieje uzasadniona obawa, ze wspólnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spółki i przez to wyrządzi spółce znaczną szkodę. Wspólnik, któremu odmówiono wyjaśnień lub wglądu do dokumentów bądź ksiąg spółki, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia do wgladu dokumentów badź ksiąg spółki. Wniosek należy złożyć w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o uchwale lub od upływu terminu miesięcznego, w przypadku niepowzięcia uchwały wspólników w terminie określonym w tym przepisie.

Rozwiązanie spółki i jej likwidacja

Rozwiązanie spółki może nastąpić, gdy;

• zachodzą przyczyny przewidziane w umowie spółki np. upływ terminu

• podjęta zostanie uchwała zgromadzenia wspólników o rozwiązaniu spółki, stwierdzona musi być protokołem notarialnym pod rygorem nieważności

• podjęto uchwałę o przeniesieniu spółki za granicę

• ogłoszenie upadłosci spółki, rozpatrywane jest przez sąd gospodarczy

• zajdą inne przewidziane prawem przyczyny; np. rozwiązanie spółki przez sąd w przypadku, gdy wspólnicy nie mogą dojśc do porozumienia między sobą badź osiagnięcie celu jest niemożliwe gdyż utracono np. koncesje

Zasadą jest, ze spółka może być rozwiązana dopiero po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Procedura likwidacyjna nie jest stosowana w sytuacji ogłoszenia upadłości spółki, zamiast tego toczy się postępowanie upadłościowe. Skutek w postaci rozwiązania spółki ma miejsce po zakończeniu postępowania upadłościowego. Spółka nie zostaje jednak rozwiązana, gdy postępowanie upadłościowe kończy się układem lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone. Skutkiem zaistnienia okoliczności powodujących rozwiązanie spółki jest postanowienie spółki w stan likwidacji.

Celem spółki w trakcie likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań, spieniężenie majatku spółki i ewentualnie podział między wspólników. Tylko w tym zakresie mogą być podejmowane zarówno decyzje jak i czynności prawne. Zarząd będący organem jest zastępowany przez likwidatora, który jest przedstawicielem ustawowym. Spółka prowadzi swoją dotychczasową działalność pod dotychczasową firmą uzupełnioną dodatkiem „w likwidacji”, zmiana ta musi być zarejestrowana. W okresie likwidacji jest zakaz wypłacania wspólnikom zysku, ani nie można dokonywać podziału majątku przed spłaceniem wszystkich zobowiązań, a dopłaty mogą być uchwalane tylko za zgoda wszystkich wspólników. Spośród organów spółki w czasie likwidacji normalnie działa zgromadzenie wspólników i ewentualnie organy nadzorcze. Funkcje zarządu przejmują likwidatorzy. Zasadą jest, że likwidatorami są członkowie ostatniego zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników zawiera postanowienia odmienne. Wspólnicy mają pierwszeństwo w wyborze likwidatorów, jeżeli jednak o rozwiązaniu spółki orzeka sąd, może on zarazem ustanowić likwidatorów. Odwołanie likwidatorów może nastapić na podstawie uchwały wspólników, jeżeli umowa nie stanowi inaczej. Jednakże z ważnych powodów na wniosek osób zainteresowanych (wspólników lub wierzycieli spółki) sąd może odwołać likwidatorów i ustanowić innych. Likwidatorów ustanowionych przez sąd może odwołać tylko sąd. Likwidatorzy w stosunkach wewnętrznych są obowiązani stosować się do uchwał wspólników, natomiast likwidatorzy ustanowieni przez sąd muszą podporządkowac się jednomyślnym uchwałom wspólników oraz osób, które spowodowały ich powołanie. Likwidatorzy mają prawo reprezentowania spółki w zakresie określonym w przepisach likwidacyjnych, ograniczenie działania likwidatorów nie ma skutków prawnych wobec osób trzecich. W okresie likwidacji nie można ustanowić prokury, a ustanowiona wcześniej wygasa. Do podstawowych obowiązków likwidatorów należą;

1. zgłoszenie do rejestru otwarcia likwidacji, imion i nazwisk likwidatorów, sposobu reprezentowania spółki przez likwidatorów i zmian w tym zakresie

2. sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji, który musi być przedłożony zgromadzeniu wspólników do zatwierdzenia

3. ogłoszenie otwarcia likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

4. zakończenie wszelkich interesów bieżących spółki

5. ściągnięcie wierzytelności

6. upłynnienie majątku tj. spieniężenie aktywów spółki

7. wypełnienie zobowiązań

8. podział pozostałego majątku między wspólników

9. zwołanie zgromadzenia wspólników w celu zatwierdzenia ostatecznych rachunków

10. ogłoszenie sprawozdania likwidacyjnego i złożenie go do sądu

Jeżeli w wyniku ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym zgłoszą się wierzyciele, należy ich spłacić lub zabezpieczyć. Jeżeli istnieją wierzyciele spółki znani jej albo tacy, którzy nie zgłosili się lub których wierzytelności nie są jeszcze płatne lub są sporne, należy kwotę potrzebną do zaspokojenia lub zabezpieczenia złożyć w depozycie sądowym. Pozostały po pokryciu zobowiązań majątek jest dzielony między wspólników. Podział majatku może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek jest dzielony między wspólników w stosunku do ich udziałów, chyba że umowa spółki stanowi określa inne zasady jego podziału.

Likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną przez działalnosć sprzeczną z prawem lub postanowieniami spółki. Powinien on przy wykonywaniu swoich obowiązków dokładać starannosci wynikajacej z zawodowego charakteru swojej działalności i odpowiadać wobec spółki za szkody spowodowane brakiem tej staranności. Naruszenie obowiązków likwidatora może polegać np. na niezgłoszeniu otwarcia likwidacji spółki do rejestru, niesporządzeniu bilansu otwarcia itp. Po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników sprawozdania likwidacyjnego i po zakończeniu postępowania likwidacyjnego, likwidatorzy powinni zwołać zgromadzenie wspólników w celu złozenia sprawozdania likwidacyjnego i ostatecznego zatwierdzenia rachunków. Następnie likwidatorzy zgłaszają sparwozdanie sądowi rejestrowemu z wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru. Z chwilą wykreślenia z rejestru spólka traci swój byt prawny.

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna jest spółką kapitałową, jednak można ją prowadzić w sposób modelowy i będzie ona wtedy typową spółką kapitałowa, albo w sposób, który nie będzie różnił się wiele od spółki

z o.o. Spółki kapitałowe są co do zasady zawierane w celu dużych przedsięwzięć, charakteryzują one przede wszystkim większym nakładem. Spółka akcyjna może być prowadzona w każdym prawnie dopuszczalnym celu. KSH wprowadza do spółki akcyjnej rozwiązania, które można określić mianem elementów osobowych jest to m.in. art.354, który wprowadza możliwość przypisania do osoby akcjonariusza osobistych uprawnień, status spółki akcyjnej może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi prawa osobiste, mogą one w szczególności dotyczyć powoływania i odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej, otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki. Następnie to art. od 428 do 429 ksh, które wprowadzają prawo do informacji, jakie przysługuje akcjonariuszowi, zarówno na posiedzeniu, jak i poza posiedzeniem walnego zgromadzenia akcjonariuszy.

Powstanie spółki akcyjnej

Spółkę akcyjną może zawiązać jedna lub więcej osób, z tym że nie może być ona zawiązana przez jednoosobową spółkę z o.o. (art.301§1 ksh), spółka ta może być prowadzona w każdym prawnie dopuszczalnym celu. Utworzenie spółki akcyjnej jest pewnym procesem, na który składa się wiele czynności-zarówno faktycznych, jak i prawnych. Do przesłanek powstania spółki akcyjnej należą;

• zawarcie umowy, w spółce akcyjnej szczególną rolę odgrywa statut, który podpisują założyciele spółki

• wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego (z uwzględnieniem art.309 §3 i 4 ksh), nie musi być on wniesiony przed zarejestrowaniem spółki

• powołanie zarządu i rady nadzorczej

• wpis do rejestru

Zawiazanie spółki akcyjnej

W procesie tworzenia spółki akcyjnej szczególną rolę odgrywa podpisanie statutu, który pełni podwójną rolę. Z jednej strony jego podpisanie jest warunkiem utworzenia spółki, z drugiej zaś jako zbiór norm jest podstawą jej funkcjonowania. Można go uznać za wielostronną czynność prawną założycieli. Statut jednak należy odróżnić od umowy założycielskiej, obejmującej zarówno statut jak i oświadczenie woli wymienione w art.313 ksh. Należą do nich;

• zgoda na zawiazanie spółki akcyjnej i brzmienie statutu oraz na objęcie akcji przez założycieli, odrębnie lub z osobami trzecimi

Oświadczenia te mogą być wyrażone w jednym lub kilku aktach notarialnych. Statut powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego, naruszenie tej formy pwoduje bezwzględną nieważność dokonanej czynności prawnej. Statut może być podpisany przez pełnomocnika, pełnomocnictwo musi być w formie aktu notarialnego. Statut spółki podpisują wszyscy założyciele. Możliwe jest podpisanie statutu przez założyciela i nieobjęcie przez niego akcji. Statut musi jednak podpisać co najmniej jeden założyciel. Po utworzeniu spółki następuje oddzielenie funkcji założyciela i akcjonariusza. Jeżeli założyciele nie obejmą akcji, to ich prawa ograniczają się do uprawnień wynikających ze świadectw załozycielskich, jeśli przewiduje je status. Do obligatoryjnych skłądników treści statutu należy określenie;

1. firmy i siedziby spółki

2. przedmiotu działalnosci spółki

3. czasu trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

4. wysokość kapitału zakładowego oraz kwoty wpłaconej przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego

5. wartości nominalnej akcji i ich liczby ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na okaziciela

6. liczby akcji poszczególnych rodzajów i związanych z nimi uprawnieniami, jeżeli akcje różnego rodzaju mają być wprowadzone

7. nazwisk i imion albo firm (nazw) założycieli

8. liczby członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalnej lub maksymalnej liczby członków tych organów oraz podmiotu uprawnionego do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej

9. pisma do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym lub Gospodarczym

Dodatkowo, zastrzezone pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, statut spółki akcyjnej może zawierać postanowienia dotyczące;

1. liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majatku spółki oraz związanych z nimi praw

2. wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczeń na rzecz spółki, poza obowiąznkiem wypłacenia należności za akcje

3. warunków i sposobu umorzenia akcji

4. ograniczeń zbywalności akcji

5. uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom, o których mowa w art.354

6. co najmniej przybliżonej wielkości wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem

W statucie mogą znaleźć się również fakultatywne postanowienia jak;

1. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

2. zasady wnoszenia wkładów,

3. reguły podziału zysków i uczestniczenia w stratach,

4. zasady prowadzenia spraw spółki,

5. przyczyny rozwiązania spółki itp.

Granice swobody umów dla statutu spółki okreslono w ten sposób, że może on przewidywać dodatkowe postanowienia, chyba że z ustawy wynika, że przewiduje ona wyczerpujące uregulowania albo dodatkowe postanoweinia statutu jest sprzeczne z naturą spółki akcyjnej. Ponadto statut może zawierać postanowienia odmienne niż przewiduje ustawa, jeżeli ustawa na to zezwala. Statut podpisują jej założyciele, dostają oni imienne świadectwa maksymalnie na 10 lat, uczestniczą oni w podziale zysku, uczestniczą w podziale majatku spółki w przypadku jej likwidacji, mają prawo do dywidendy.

Firma spółki akcyjnej

Firma spółki może być obrana dowolnie byleby zawierała dodatek „spółka akcyjna”. Korpus formy może być rzeczowy, fantazyjny, osobowy czy tez mieszany. Jednakze nazwiska osób nie mogą być umieszczane w firmie bez ich zgody lub zgody ich spadkobierców. Dowolność obrania firmy nie oznacza pełnej swobody, musi być przestrzegana zasada prawdziwości i wyłączności. W przypadku spółek akcyjnych przepisy szczególnie nakazują specyficzną konstrukcję firm np. banków, gdzie powinno zawierać odpowiednio słowa „bank”, funduszy inwestycyjnych, gdzie powinno odpowiednio zawierać słowa „Narodowy Fundusz Inwestycyjny” czy towarzystw funduszy powierniczych słowa „Towarzystwa funduszy inwestycyjnych”. Dodatek w postaci słów „spółka akcyjna” może być uzupełniony innymi elementami, możliwe jest używanie skrótu „s.a.”. Nie ma przeszkód, aby korpus brzmiał obcojęzycznie.

Siedziba spółki

Zgodnie z art.41 kc, siedzibą spółki jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. W przypadku spółki akcyjnej decydujaca jest siedziba zarządu. Jednakże statut może przyjąć inne określenie siedziby spółki, byleby była to miejscowość na terenie Polski. Siedziba spółki decyduje m.in. o właściwości sądu. Od siedziby spółki należy odróżnić adres spółki, nie musi on być określony w statucie, który jest jej konkretyzacją i stanowi szczegółowo określone miejsce urzędowania jej organów (ulica z podaniem numeru).

Przedmiot działalności

Przedmiot działalności należy odróżnić od przedmiotu przedsiębiorstwa spółki. Dopuszczając tworzenie spółki akcyjnej w każdym celu dozwolonym przez prawo, pozwala na jej istnienie bez prowadzenia przedsiębiorstwa. W takim przypadku mamy do czynienia ze spółką akcyjną non profit, któa będzie przeznaczała swoje zyski na cele niegospodarcze. Możliwe jest także prowadzenie działalności gospodarczej. Spółka akcyjna jest traktowana za przedsiębiorcę, bez względu na to, czy prowadzi działalność gospodarczą czy też nie. Określenie przedmiotu działalności spółki ma jedynie znaczenie wewnętrzne między spółką a wspólnikami. Wykroczenie poza zakres przedmiotu działalności spółki nie wpływa na ważność czynności prawnych dokonywanych przez spółkę, a może mieć jedynie znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności członków zarządu. Przedmiot działalności spółki powinien być określony według Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Czas trwania spółki

Jeżeli czas trwania spółki jest ograniczony, należy zaznaczyć to w statucie spółki. Wynika z tego, ze spółkę można utworzyć w celu realizacji określonych zadań np. wyprodukowanie 50 000 urządzeń, na określony czas np. na 2 lata, czy wskazując konkretną datę, do której spółka będzie trwała np. do 1.I.20010 roku. Jeżeli spółkę utworzono na czas nieoznaczony, nie ma potrzeby zaznaczania tego w statucie.

Wysokość kapitału zakładowego

Wysokość kapitału zakładowgo musi wynosić co najmniej 5 000zł (dawniej 500 000). Może być on zebrany w wyniku objęcia akcji przez założycieli lub założycieli i osoby trzecie. Należy określić, z jakich wkładów kapitał zakładowy jest tworzony oraz liczbę i wartość akcji otrzymanych za wnoszone wkłady do spółki. Powinno się również dodatkowo okreslić, jakie akcje są przyznane, czy są to akcje na okaziciela czy też imienne. Ponadto powinno się wskazać akcje innego rodzaju (uprzywilejowane, aportowe) z określeniem uprawnień przypisanych do akcji. Istotną częścią statutu stanowią postanowienia dotyczące organizacji zarządu, rady nadzorczej. Chodzi o te postanowienia, które są niezbędne do określenia zasad ich działania tj. skład liczbowy, zasady podejmowania decyzji, jeżeli odbiegają od dyspozytywnych przepisów KSH.

Statut

Podpisanie statutu jest tylko jednym z elementów procesu tworzenia spółki, podpisują go założyciele spółki w zamian dostają imienne świadectwa maksymalnie na 10 lat, uczestniczą w podziale zysku, uczestniczą w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki, mają prawo do dywidendy. Kolejne czynności odnosza się do samych założycieli, jeżeli mają być akcjonariuszami, albo do osób trzecich, które będą akcjonariuszami. Utworzenie spółki polega na zawarciu złożonych umów założycielskich. Czynności prawne dokonywane w ramach procesu tworzenia spółki prowadzą bezpośrednio do utworzenia spółki w organizacji. Charakterystyczne jest to, że w fazie tworzenia spółki akcyjnej możemy wyróżnić trzy etapy;

etap I – to między uchwaleniem statutu przez założycieli a złożeniem oświadczenia woli o zgodzie na zawiazanie spółki, brzmienie statutu i objęcie akcji

etap II – między złożeniem oświadczeń, a objęciem akcji

etap III – między objęciem wszystkich akcji a wpisaniem do rejestru

Spółka w organizacji będziemy z nią mieli do czynienia dopiero w chwili objecia wszystkich akcji (art. 310§1 ksh) albo złożeniem przez zarząd oświadczenia w trybie art.310§2 ksh. Przed tym momentem mamy do czynienia z rodzajem przedspółki, która jeżeli dojdzie do zawiazania spółki przejdzie w fazę spółki w organizacji. Zawiazanie spółki jest elementem wspomnianej umowy załozycielskiej. Zawierana jest ona w jednym lub kilku aktach notarialnych, składają się na nią (również na jednostronne oświadczenie wspólnika spółki jednoosobowej);

• statut

• oświadczenie woli o zgodzie na zawiązanie spółki

• brzmienie statutu i objęcie akcji (art.313 ksh)

Ostatnie czynności muszą być dokonane przez załozycieli lub założycieli łącznie z osobami trzecimi. W aktach wyrażających zgodę na zawarcie spółki, brzmienie statutu, objęcie akcji należy wyznaczyć w szczególności osoby obejmujące akcje, liczbę, rodzaj akcji objętych przez każdą z nich, wartość nominalną i cenę emisyjną akcji oraz termin wpłat. Należy również stwierdzić dokonanie wyboru pierwszych organów spółki. Nazwisk i imion osób, które są powołane do pierwszych organów, nie umieszcza się w statucie. Spółka jest już zawiązana, gdy możemy ją uznac za spółkę w organizacji, nastapi to jednak dopiero od momentu objęcia wszystkich akcji. Objęcie akcji wiąże się z wniesieniem przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego. Podsumowując spółka w organizacji powstaje po podpisaniu statutu, nie ma ona osobowości prawnej. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki w organizacji ponosi zarząd, a jeśli jeszcze nie został powołany to do chwili jego ustanowienia pełnomocnik. Do powstania spółki może nie dojść z winy wspólnika bądź z winy zarządu.

Wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału zakładowego

Kapitał akcyjny może być zebrany przez założycieli swoim własnym staraniem, jak i z udziałem osób trzecich. Skład akcjonariuszy na etapie tworzenia spółki ustalony jest przez krąg założycieli. Kapitał zakładowy, może być utworzony przez wniesienie do spółki wkładów pieniężnych, wkładów niepienięznych (aporty) albo z wykorzystaniem obu tych wkładów (wkłady mieszane). Art.309§3 ksh operuje pojęciem obejmowania akcji za wkłady pieniężne i niepieniężne. Należy przez to rozumieć zobowiązanie się osób starajacych się o status akcjonariusza do przekazania na rzecz spółki pieniędzy lub aportów o wartości, która odpowiada ustalonej w statucie kwocie kapitału zakładowego. Zobowiązanie takie zawiera się w oświadczeniu obejmujmującym zgode na zawiązanie spółki, brzmienie statutu i objęcie akcji. W zamian za wniesione do spółki wkłądy, akcjonariusze otrzymują przydzielone przez spółkę akcje. Pokrycie kapitału zakładowego wkładami piniężnymi jest zobowiązaniem, które musi wystąpić w całości przed rejestracją spółki (jest to różnica między spólką akcyjną a spółką z o.o., gdyż w tej ostatniej, w chwili zarejestrowania powinny być wniesione wszystkie wkłady pieniężne i niepieniężne). W przypadku wydania akcji w zamian za gotówkę, jeżeli są opłacane w niepełnej kwocie, występuje dysproporcja między wartością kapitału zakładowego a rzeczywistym majątkiem spółki czyli majatek spółki jest niższy od kapitału zakładowego. Możliwe jest również rozwiązanie odwrotne, gdy od razu przy tworzeniu spółki zakłada się, że majątek spółki będzie przewyzszał kapitał zakładowy. Wpłaty na akcje powinny być dokonane bezpośrednio lub za pośrednictwem domu maklerskiego na rachunek spółki w organizacji, prowadzonej przez bank w Rzeczpospolitej Polskiej. Przedmiot wkładu pozostaje do wyłącznej dyspozycji zarządu. Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Możliwe jest natomiast objęcie ich po cenie wyższej od tej wartości. W takim przypadku nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki i wniesiona na kapitał zakładowy. Nadwyżka ta, zależnie od woli spółki, może służyć róznym celom, ale ponieważ zwiększa wartość majątku spółki, powoduje, że wartość rzeczywista akcji jest wyższa. Wkłady nie zawsze muszą być wniesione w całości do momentu zarejestrowania spółki. Istotne jest, aby w złożonych oświadczeniach wspólnicy zobowiązali się do objęcia akcji, kapitał zakładowy przed zarejestrowaniem musi być pokryty do jego ¼ wartości. Kodeks uzależnia terminy wniesienia wkładów od ich rodzajów. Jeżeli są to wkłady pieniężne, możliwe jest przyjęcie, polegające na tym, że opłaca się je przed zarejestrowaniem co najmniej do wysokości 25% ich wartości nominalnej. Jeżeli są wnoszone wkłady aportowe, jest przedłużony termin ich wniesienia mianowicie można je pokryc najpóźniej przed upływem roku od zarejestrowania spółki. W przypadku gdy wkłady są niepieniężne albo mieszane; niepieniężne i pieniężne, należy pokryć kapitał zakładowy w wysokości co najmniej (125 000zł ?, ¼) do momentu zarejestrowania. Jeżeli do momentu zarejestrowania wkłądy nie są wnoszone w całości, w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia należy określić terminy i zasady wnoszenia wkładów po zarejestrowaniu. Walne zgromadzenie może upoważnić zarząd do ustalenia terminów wpłat na akcje. Naruszenie ustalonych zasad, terminów i wysokość wpłat na akcje skutkuje tym, że akcjonariusz pozbawiony zostaje swoich praw udziałowych przez unieważnienie dokumentów akcji lub świadectw tymczasowych. Minimalna wartość kapitału zakładowego wynosi 100 000zł (dawniej 500 000), a jednej akcji minimum 1 grosz. W celu ułatwienia zebrania kapitału zakładowego statut może okreslić minimalną lub maksymalną, a także minimalną i maksymalną wysokość kapitału zakładowego. Zwane jest to mianem widełkowego określenia. Takie rozstrzygniecie pozwala na zawiązanie spółki już w chwili objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, jaka jest określona na poziomie minimalnym, nie ma więc konieczności oczekiwania aż osiągnie się poziom maksymalny. Minimalny poziom to 5 000zł, chyba że w statucie przewidziana jest inna kwota, stanowiąca dolną granicę jednak nie może być ona niższa od 5 000zł. Do zawiazania spółki potrzebne są jeszcze złożone oświadczenia woli w formie aktu notarialnego, dokonywane przez zarząd. Oświadczenie takie zastępuje uchwałę wspólników. Powinno ono zawierać wyraźne określenie wartości kapitału zakłądowego, jaki został objęty. Poza zwiększeniem w ten sposób pewności zawiazania spółki, przyspieszeniem tego procesu, uczynieniem go tańszym, istotne jest również to, że uchwały zarządu nie można zaskarżyć w trybie przewidzianym przez ksh.

Aport i biegły rewident

Zgodnie z art.311 ksh jeżeli przed wpisem spółki do rejestru wnoszone są wkłądy niepieniężne albo spółka nabywa mienie lub dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu, założyciele sporządzaja pisemne sprawozdanie, które powinno przedstawiać w szczególności;

1. przedmiot wkłądów niepieniężnych kapitału oraz liczbę i rodzaj wydawanych w zamian za nie akcji i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub w podziale majątku spółki

2. mienie nabywane przed zarejestrowaniem spółki oraz wysokość i sposób zapłaty

3. usługi świadczone przy powstaniu spółki oraz wysokość i sposób wynagrodzenia

4. osoby, które wnoszą wkłady niepieniężne, zbywają spółce mienie lub otrzymują wynagrodzenie za usługi

5. zastosowaną metodę wyceny wkładów

W sytuacji, gdy przedmiotem wkładu lub nabycia jest przedsiębiorstwo, do sprawozdania założycieli należy dołączyć sprawozdanie finansowe dotyczace tego przedsiębiorstwa za okres ostatnich 2 lat obrotowych, jeżeli okres prowadzenia przedsiębiorstwa był krótszy niż 2 lata to sprawozdanie finansowe powinno obejmować cały okres działalnosci. W sprawozdaniu należy umotywować zamierzone transakcje, w tym także objęcie akcji za wkłady niepieniężne i wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty, oraz dołączyć odpowiednie dokumenty w oryginałach lub urzędowo poświadczonych odpisach. Zgodnie z art.312 ksh sprawozdanie założycieli należy poddać badaniu jednego lub kilku biegłych rewidentów w zakresie jego prawdziwości i rzeztelności, jak również celem wydania opinii, czy wartość wkładów niepieniężnych odpowiada co najmniej wartości nominalnej obejmowanych za nie akcji bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, a także czy wysokość przyznanej zapłaty lub wynagrodzenia jest uzasadniona. Sąd rejestrowy, właściwy według siedziby spółki, wyznacza biegłego rewidenta. Na pisemne żądanie biegłego rewidenta założyciele powinni przedłożyć na piśmie dodatkowe wyjaśnienia i dokumenty. Opinia biegłego rewidenta powinna oceniać metodę wyceny wkłądów niepieniężnych, ujawnioną w sprawozdaniu przez założycieli. Biegły rewident powinien sporządzić w dwóch egzemplarzach szczegółową opinię i złożyć ją wraz ze sprawozdaniem założycieli sądowi rejestrowemu, który ten egzemplarz przez siebie poświadczony wydaje załorzycielom. Sąd rejestrowy wyznacza wynagrodzenie biegłego rewidenta i zatwierdza rachunek jego wydatków. Jeżeli założyciele nie uiścili należności, sąd rejestrowy ściga je w trybie przewidzainym dla egzekucji opłat sądowych. Wzmianka o złożeniu opinii przez biegłego rewidenta w sądzie rejestrowym powinna być ogłoszona przez spółkę przed dniem jej zarejestrowania. W przypadku różnicy zdań między założycielami a biegłym rewidentem spór rozstrzyga sąd rejestrowy na wniosek założycieli. Na postanowienie sądu nie przysługuje środek odwoławczy, Sąd rejestrowy może wyznaczyć nowego biegłego rewidenta jeżeli uzna to za uzasadnione.

Ustanowienie zarządu i rady nadzorczej

Powołanie organów następuje przed wpisaniem spółki do rejestru. Przed wpisem do rejestru istnieje spółka w organizacji, zarząd podejmuje czynności reprezentacyjne oraz z zakresu prowadzenia spraw, jeśli nie został ustanowiony w tym celu specjalny pełnomocnik lub nie działają łącznie wszyscy założyciele. Charakterystyczne jest to, że spółka w organizacji nie musi posiadać ani zarządu ani rady nadzorczej. Do czasu ustanowienia zarządu spółka w organizacji może być reprezentowana przez wszystkich założycieli działajacych łącznie lub przez pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli (art.323§2 ksh). Osoby działające, w tym zarząd ponoszą odpowiedzialność osobistą wobec spółki za zaciagnięte zobowiązania. Odpowiedzialność ta ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez walne zgromadzenie. W spółce akcyjnej zniesiono jeden z organów jakim jest komisja rewizyjna.

Rejestracja spółki

Ostatnim etapem tworzenia spółki akcyjnej jest jej wpis do rejestru. Wpis do rejestru poprzedza się zgłoszeniem wniosku o wpis oraz dołacza się;

• statut

• akty notarialne o zawiązaniu spółki i objęciu akcji

• oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem

• potwierdzenie przez bank lub dom maklerski dowód wpłaty na akcje, dokonanej na rachunek spółki w organizacji; w przypadku gdy statut przewiduje pokrycia kapitału zakładowego wkładami niepieniężnymi, po dokonaniu rejestracji należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wniesienie tych wkładów do spółki jest zapewnione zgodnie z postanowieniami statutu przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki

• dokument stwierdzający ustanowienie organów spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego

• zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli są one wymagane do powstania spółki

• oświadczenie o wysokości objetego kapitału zakładowego przy „widełkowym” określeniu wysokości, jeżeli zarząd złożył takie oświadczenie

• listę członków zarządu wraz z adresami

W przypadkach jeżeli wymagają tego przepisy należy dołączyć sprawozdanie założycieli wraz z opinią biegłego rewidenta

Kapitał zakładowy

Kapitał zakładowy, na który wnoszone są środki pieniężne i aporty, tworzy fundusz założycielski, będący sumą wnoszonych do spółki wkładów. Kapitał zakładowy może być podwyższony w toku działalności spółki. Przedmiotem wkładu nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy lub usług. W przypadku gdy akcjonariusz wniósł wkład niepieniężny mający wady, jest on zobowiązany do wyrównania spółce różnicy między wartością przyjętą w umowie lub statucie spółki a rzeczywistą wartością wkładu. Statut spółki może przewidywać, że spółce przysługują wówczas także inne uprawnienia. Wierzytelność wspólnika z tytułu pożyczki udzielonej spółce akcyjnej uważa się za jego wkład do spółki w przypadku ogłoszenia upadłości w terminie 2 lat od dnia zawarcia umowy pożyczki. Akcjonariusz nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki z wpłatami na poczet akcji. Pierwotny majątek spółki jest tworzony w oparcie o składniki majatkowe mające określoną wartość. Wpisywane są po stronie czynnej w bilansie spółki. W następstwie wniesionych do spółki wkładów akcjonariusze otrzymują akcje (udziały kapitałowe) w kapitale zakładowym. Z tego punktu widzenia kapitał zakładowy jest określoną cyfrowo wartością pieniężną będącą sumą wartości nominalnych akcji (wkładów) wspólników w kapitale. Minimalna wielkość kapitału zakładowego w spółce akcyjnej wynosi 100 000zł (500 000zł wcześniej). Spółka może podwyższyć lub obniżyć kapitał zakładowy.

Podwyższenie kapitału zakładowego

Podwyższenie kapitału zakładowego spółki jest szczególnym rodzajem zmiany statutu. Przepisy ksh wprowadzają rozbudowane zasady podwyższenia i możemy wyróżnić;

1. zwykłe podwyższenie kapitału zakładowego

2. podwyższenie w oparciu o kapitał docelowy

3. warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego

Generalnie podwyższenie kapitału zakładowego odbywa się przez;

• emisję nowych akcji

• podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji

• emisję nowych akcji połączoną z podwyższeniem poziomu wartości akcji dotychczasowych

Emisja nowych akcji

Emisja nowych akcji może odbyć się w drodze;

• subskrypcji prywatnej, polega na złozeniu przez spółkę oferty indywidualnej oznaczonemu adresatowi i jej przyjęciu, przyjęcie oferty musi się odbyć na piśmie pod rygorem nieważności, objęcie akcji nie może być uzależnione od warunku lub terminu. Chodzić tutaj może o dopuszczenie do spółki indywidualnie określonych inwestorów, którzy mogą dokapitalizowac spółkę (utworzenie nowych akcji, gdy chcemy by dołączyła nowa osoba)

• subskrypcji zamkniętej, polega na zaoferowaniu akcji wyłącznie akcjonariuszom, którym służy pierwszeństwo objęcia akcji o podwyższonym kapitale zakładowym. W takim przypadku nie dochodzi do zmiany składu osobowego wspólników, chyba że subemitent obejmuje akcje, które nie zostały objęte przez tych, którym służy prawo poboru (tworzenie nowych akcji i oferujemy je akcjonariuszom spółki czyli rozprawadzane są wewnątrz spółki)

• subskrypcji otwartej, polega na tym, że oferta jest skierowana do osób, którym służy prawo poboru. Tak więc może ona dotyczyć akcjonariuszy bez prawa poboru, jak i osób trzecich (tworzymy nowe akcje i oferujemy je akcjonariuszom lub osobom trzecim)

Emisja nowych akcji sama w sobie nie prowadzi do podwyższenia kapitału zakładowego, niezbędne jest objęcie akcji nowej emisji.

Podwyższenie kapitału zakładowego następuje z chwilą jego zarejestrowania, wyjątek stanowi warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego, po całkowitym wpłaceniu co najmniej 9/10 dotychczasowego kapitału zakładowego. Warunkiem podwyższenia jest więc określony poziom wpłat na podwyższony kapitał zakładowy. Uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego powinna być zgłoszona do sądu rejestrowego przez zarząd w ciagu 6 miesięcy od dnia jej powzięcia. Natomiast jeżeli udzielona została zgoda na wprowadzenie akcji nowej emisji do publicznego obrotu od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o odmowie rejestracji. Po tym terminie traci ona moc i podwyższenie, mimo dokonania wszystkich czynności, będzie nieskuteczne. Należy wówczas dokonać rozliczeń z osobami, które wniosły wkład.

Podwyższenie ze środków własnych spółki

Szczególnym trybem podwyższenia kapitału zakładowego w spółce akcyjnej, zaliczanym do zwykłego podwyższenia kapitału zakładowego, jest podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki. Określa się je również mianem podwyższenia kapitału zakładowego metodą kapitalizacji rezerw, papierowym podwyższeniem kapitału zakładowego. Polega ono na przepisaniu środków finansowych wykazanych w bilansie spółki pod pozycją kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych, utworzonych z zysku spółki na pozycję kapitała zakładowy. W tez sposób dochodzi do zwiększenia wartości kapitału zakładowego, natomiast zmniejszenia w pozycjach innych kapitałów. Powiększenie kapitału zakładowego w tym trybie może się odbyć przez zwiększenie liczby akcji, zwiększenie ich wartości nominalnej albo z zastosowaniem obu technik łącznie. Jeżeli dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych spółki, nie dochodzi do zwiększenia jej majątku, ale do wzmocnienia sytuacji akcjonariuszy, którzy będą mieli większą liczbę akcji lub akcje o większej wartości. Warunkiem jest istnienie w spółce środków, które mogą być, zgodnie z przepisami ustawy, przeznaczone na podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki (art.422§1 ksh). Środki te mogą pochodzić z kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, jeżeli mogą być użyte na ten cel, z kapitałów rezerwowych utworzonych w związku z umorzeniem akcji oraz z kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku, które zgodnie ze statutem nie mogą być przeznaczone do podziału między akcjonariuszy oraz z kapitału zapasowego. Uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego ze środków własnych spółki może być powzięta, jeżeli zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk i opinia biegłego rewidenta nie zawiera istotnych zastrzeżeń dotyczących sytuacji finansowej spółki. W wypadku, gdy ostatnie sprawozdanie finansowe spółki zostało sporządzone na dzień bilansowy przypadający co najmniej 6 miesięcy od dnia walnego zgromadzenia, na któym przewiduje się powzięcie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego w drodze kapitalizacji rezerw, należy sporządzić nowy bilans oraz rachunek zysków i strat wraz z informacją dodatkową, które z kolei powinny zostać poddane badaniu biegłego rewidenta, może to być biegły rewident zazwyczaj badający sprawozdania finansowe spółki albo inny biegły rewident wybrany przez radę nadzorczą. Zbadaną przez biegłego dokumentację finansową należy przedstawić na zgromadzeniu, które ma podjąć uchwałę w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego. Nowe akcje, jak również przyrost wartości akcji nie wymagają objęcia i są przydzielone akcjonariuszom w stosunku do ich udziałów w dotychczasowym kapitale zakładowym. Odmienne postanowienia statutu i uchwały są nieważne. W przypadku przydzielenia akcji w tym trybie mamy do czynienia z tzw. akcjami gratisowymi, a jeżeli następuje podwyższenie wartości akcji z podwyższką gratisową. Zarząd powinien wezwać akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji celem ich aktualizacji lub wymiany nie później niż w terminie miesiąca od dnia zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego.

Podwyższenie w oparciu o kapitał docelowy

Aby mogło dojść do podwyższenia w tym trybie, konieczna jest w każdym przypadku zmiana statutu wprowadzająca taką możliwość. Zmiana statutu powinna się odbyć większością ¾ głosów przy obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 50% kapitału zakładowego, statut może przewidywać ostrzejsze warunki. W spółce publicznej wymagana jest reprezentacja 1/3 kapitału zakładowego. Gdyby walne zgromadzenie nie mogło podjąć stosownej uchwały w sprawie kapitału zakładowego z powodu braku kworum, należy zwołać kolejne walne zgromadzenie, które może podjąć uchwałę większością ¾ głosów, ale już przy obecności co najmniej 1/3 kapitału zakładowego. W przypadku spółek publicznych w drugim terminie uchwały mogą być powzięte bez względu na kworum, jeżeli statut nie stanowi inaczej (art.445§2-3 ksh). Przepisy o podwyższeniu kapitału zakładowego w oparciu o kapitał docelowy (autoryzowany) mają na celu ułatwienie procesu podwyższenia kapitału zakładowego. Odbywa się w nie co uproszczony sposób, polegający na tym, że na podstawie upoważnienia statutowego zarząd podejmuje czynności w zakresie podwyższenia. Zarząd jest upoważniony na maksymalny okres 3-letni do podejmowania uchwał w sprawie podwyższenia. Uchwały zarządu zastępują uchwałę walnego zgromadzenia i mogą być dokonywane w terminie 3-letnim od zarejestrowania jego zmiany w jednej lub kilku emisjach. Upoważnienie dla zarządu może być udzielone na kolejne 3 lata, ale tylko w trybie zmiany statutu. Dodatkowym warunkiem podwyższenia kapitału zakładowego jest okreslenie poziomu kapitału zakładowego, o jaki może być on podwyższony. Maksymalnie może on wynosić ¾ kapitału zakładowego na dzień upoważnienia zarządu. Ponadto obowiązuje zasada, że zarząd może podjąć uchwałę wtedy, gdy akcje pokrywane są wkładami pieniężnymi. Jednak upoważnienie może dopuścić możliwość objęcia akcji za aporty. Upważnienie zarządu do podwyższenia kapitału zakładowego w oparciu o kapitał docelowy może przewidywać emitowanie warrantów subskrypcyjnych z terminem wykonania zapisu upływającym nie później niż okres, na który zostało udzielone upoważnienie (art.444§7 ksh). Pod pojęciem warrantu subskrypcyjnego należy rozumieć emitowane przez spółkę papiery wartościowe imienne lub na okaziciela uprawniające ich posiadacza do zapisu lub objęcia akcji, z wyłączeniem prawa poboru normalnie przysługującego dotychczasowym akcjonariuszom. Omawiane papiery wartościowe zawierają bezwarunkowe i nieodwołalne zobowiązanie ich wystawcy (spółka-emitent warrantu) do dostarczenia instrumentu bazowego (akcje spółki- emitenta) w celu dokonania przez uprawnionego z warrantu zapisu na akcje i następcze objęcie tych akcji. Nie można natomiast podwyższyć kapitału zakładowego w oparciu o kapitał docelowy, gdy odbywa się to ze środków własnych spółki. Zakazane jest również wydawanie akcji uprzywilejowanych lub przyznawanie uprawnień osobistych indywidualnie oznaczonym akcjonariuszom. Uchwała zarządu podjęta w granicach statutowego upoważnienia, która zastępuje uchwałę walnego zgromadzenia, musi mieć formę aktu notarialnego. W przypadku gdyby miało dojść do pozbawienia prawa poboru w całości lub w części, wymaga to uchwały walnego zgromadzenia, powziętej na warunkach art.433 §2 ksh. Jednakże statut może upoważnić zarząd do wyłączenia lub ograniczenia prawa poboru za zgodą rady nadzorczej. (docelowy art.444 ksh=etapowe podwyzszenie=uchwała zarządu)

Warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego

Celem takiego podwyższenia może być pozyskanie środków na rozwój spółki doinwestowanej przez inwestorów z wykorzystaniem finansowania długiem przez emisję obligacji, warrantów subskrypcyjnych albo oddłużenie spółki przez konwersję wierzytelności. Warunkowe podwyższenia kapitału zakładowego może prowadzić również do obniżenia kosztów pozyskania kapitału zakładowego, eliminuje ryzyko zaskarżenia akcji nowej emisji. Podwyższenie kapitału zakładowego odbywa się na podstawie uchwały walnego zgromadzenia i może się odbyć tylko w celu określonym w art.448§2 ksh, którego dojście do skutku jest uzależnione wyłącznie od zdarzenia przyszłego i niepewnego, a polegającego na złożeniu spółce w określonym terminie oświadczeń o objęciu akcji przez osobę wprawnioną w trybie określonym ustawą i związanego z nim wydania dokumentu akcji. Celem podwyższenia warunkowego może być tylko;

1. przyznanie praw do objęcia akcji przez obligatariuszy obligacji zamiennych lub obligacji z prawem pierwszeństwa, obligacje z prawem pierwszeństwa dają prawo do objęcia akcji nowej emisji, natomiast obligacje zamienne dają prawo do objęcia akcji w podwyzszonym kapitale zakładowym z jednoczesnym zaliczeniem wartości obligacji na poczet wkładu za obejmowane przez obligatoriusza akcje. Podwyższenie odbywa się, pod warunkiem że dojdzie do złożenia stosownych oświadczeń, wydania akcji i nastąpi podwyższenie kapitału zakładowego

2. przyznanie praw do objęcia akcji pracownikom, członkom zarządu lub rady nadzorczej w zamian za wkłady niepieniężne stanowiące wierzytelności, jakie przysługują im z tytułu nabytych uprawnień do udziału w zysku spółki lub spółki zależnej, w uchwale tej chodzi o konwersję wierzytelności wobec spółki z tytułu nabytych uprawnień do udziału w zysku spółki lub spółki zależnej. Odnosi się to do pracowników i organów spółki z wyłączeniem zgromadzenia wspólników

3. przyznania praw do objęcia akcji przez posiadaczy warrantów subskrypcyjnych, ustawowa definicja warrantu subskrypcyjnego została zawarta w art.453§2 ksh, warrant subskrypcyjny stanowi szczególną odmianę opcji, jako prawa pochodnego. Uprawniony z warrantu będzie miał prawo nabyć od spółki (wystawcy warrantu) akcje jej przyszłych emisji po z góry określonej cenie

Kolejnym warunkiem podwyższenia kapitału zakładowego jest to, że nie może on przekroczyć dwukrotnosci kapitału zakładowego w dniu podejmowania uchwały o podwyższeniu warunkowym. Szczegółową treść uchwały, jaką należy podjąć reguluje art.449 ksh, a zgłoszenie do sądu rejestrowego art.450 ksh. Objęcie akcji przez osoby upoważnione do warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego dokonywane jest w drodze pisemnej na specjalnych formularzach; po jednym dla subskrybenta i dla spółki. Jeżeli w oświadczeniu subskrybenta nie ma wszystkich danych określonych w art.437 ksh jest ono nieważne. Po zarejestrowaniu uchwały o warunkowym podwyższeniu kapitału zakładowego zarząd ma obowiązek wydać dokumenty akcji osobom uprawnionym zgodnie z ustaleniami podjętymi w uchwale. Dokumenty akcji mogą być wydane tylko tym akcjonariuszom, którzy wnieśli wkłady lub w całości je opłacili. Wkłady zarówno pieniężne jak i niepieniężne powinny być w całości opłacone i wniesione. Naruszenie zasad wydania akcji powoduje, że są on nieważne. Do istoty warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego należy to, że nie jest potrzebna rejestracja podwyższenia, tak jak przy innych trybach podwyższenia. Jeżeli dokumenty akcji spełnią warunki, następuje nabycie praw z akcji i podwyższenie kapitału zakładowego o sumę równą wartości nominalnej akcji objętych na podstawie uchwały o warunkowym podwyższeniu kapitału zakładowego. O nabyciu praw decyduje wydanie dokumentów przez zarząd, natomiast w spółce publicznej decyduje zapis na rachunku akcjonariusza. Obligatoriusze, pracownicy spółki, członkowie organów stają się wspólnikami w momencie wydania akcji. Osoby trzecie i sąd posiadają informację o warunkowym podwyższeniu na podstawie uchwały o warunkowym podwyższeniu, która jest rejestrowana i ogłaszana. Nie jest tylko wiadomy poziom podwyższenia. W związku z tym, po upływie każdego roku kalendarzowego, w terminie 30 dni, zarząd ma obowiązek zgłosić do sądu wykaz akcji objętych w danym roku celem uaktualnienia wpisu kapitału zakładowego. Wpis ten ma charakter deklaratoryjny, w odróżnieniu od innych wpisów podwyższenia kapitału zakładowego, które mają charakter konstytutywny. (warunkowe podwyższenie art.448 ksh)

Obniżenie kapitału zakładowego

Obniżenie kapitału zakładowego wymaga;

• podjęcia uchwały

• ogłoszenia, przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego

• zgłoszenia do sądu rejestrowego

Jest to szczególna umowa spółki, która polega na tym, że kapitał zakładowy ulega obniżeniu, co łączy się z obniżeniem wartości nominalnej akcji lub zmniejszeniem liczby akcji (umorzenie akcji) lub połączeniem akcji, ewentualnie podziałem spółki przez wydzielenie. Umorzenie akcji może mieć dwa źródła poza wymienionym związanym z obniżeniem kapitału zakładowego, może nie łączyć się z obniżeniem, gdy wypłata wartości akcji następuje z czystego zysku. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać cel obniżenia, kwotę, o jaką kapitała zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia np. czy zwracane są udziały akcjonariuszom, czy są przekazywane na kapitał zapasowy (art.455§2 ksh). Nie można obniżyc kapitału zakładowego poniżej nominalnej jego wartości (100 000zł, wcześniej 500 000zł=zmiana), jak również w wyniku obniżenia wartości nominalnej akcji nie mogą powstać akcje ponizej wartości 1 grosza. Obnizenie kapiatału zakładowego następuje przez wypłatę kwot akcjonariuszom lub przekazuje się kwoty na kapitał zapasowy. Zmniejszeniu ulega tylko kapitał zakładowy. Najczęstszym powodem takiego obniżenia jest pokrycie strat bilansowych. O uchwalonym obniżeniu kapitału akcyjnego zarząd powinien ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz na piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki, z wezwaniem wierzycieli spółki do wnoszenia sprzeciwu w ciągu 3 miesięcy, licząc od daty ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie (art.456§1 zd.1 ksh). Jeżeli we wskazanym terminie wierzyciele zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Ci, którzy sprzeciwu nie zgłosili, traktowani są jakby zgodzili się na obniżenie. Trybu ogłoszeń nie stosuje się w wypadkach przewidzianych w art. 457 ksh. W przypadkach obniżenia kapitału zakładowego, określonych w pkt 2 i 3, wyłączenie postępowania konwokacyjnego jest skuteczne tylko wówczas, gdy po obniżeniu kapitału zakładowego wysokość specjalnie tworzonego kapitału rezerwowego, nie przekroczy 10% obniżonego kapitału zakładowego. Przy obliczaniu wysokości kapitału rezerwowego nie uwzględnia się tej jego części, w jakiej został on utworzony lub zwiększony wskutek;

• umorzenia akcji własnych spółki nabytych nieodpłatnie w celu ich umorzenia

• odpłatnego umorzenia akcji, jeżeli wynagrodzenie akcjonariuszy akcji umorzonych ma być wypłacone wyłącznie z kwoty, która zgdnie z art.348§1 ksh może być przeznaczona do podziału

• umorzenia akcji, które następuje bez jakichkolwiek świadczeń na rzecz akcjonariuszy, z wyjątkiem przyznania im świadectw użytkowych

Obniżenie kapitału zakładowego zarząd powinien zgłosić w celu wpisania do rejestru w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy. Obniżenie jest skuteczne od chwili wpisania do rejestru, przed zarejestrowaniem nie wywołuje skutków prawnych. Do złożenia wniosku należy dołączyć szereg dokumentów, które wymienia art.458§2 ksh.

Akcje

Akcja jest to;

• część ułamkowa kapitału zakładowego

• ogół praw i obowiązków akcjonariuszy

Akcja jest papierem wartościowym regulują ją art.328 ksh, należy pamiętać jeszcze o pieczęci spółki, którą ma być akcja potwierdzona.

Akcja jest pojęciem rozumianym wieloznacznie, może być rozpatrywana przede wszystkim;

• w kontekście kapitału zakładowego, który dzieli się na akcje, a więc określone wartości nominalne, odpowiadające co do zasady wnoszonym do spółki wkładom.

• akcje są obejmowane jeszcze przed wniesieniem wkładów do spółki i w tym znaczeniu akcja jest rozumiana jako udział kapitałowy w kapitale zakładowym

Fakt posiadania akcji w kapitale zakładowym (udziałów kapitałowych) nie wiąże się bezpośrednio z posiadaniem dokumentu potwierdzającego te prawa. Udziały kapitałowe (akcje) powstają już w momencie złożenia oświadczenia o objęciu akcji. Udziały kapitałowe realizują się jednak w pełni w chwili ich pokrycia w kapitale zakładowym. Po rejestracji spółki wspólnik ma roszczenie do spółki o wydanie dokumentu akcyjnego.

Pojęcie akcje wiąże się z ogółem praw i obowiązków wynikających z praw udziałowych. Obowiązki muszą być jednak związane z prawami i jako pewien kompleks stanowią o pozycji wspólnika w spółce. Ogół praw wynikających z uczestnictwa w spółce jest następstwem posiadania przez akcjonariuszy udziałów kapitałowych. Do najważniejszych praw należą;

• prawo do dywidendy

• prawo poboru akcji

• prawo do kwoty likwidacyjnej

• prawo do udziału w walnym zgromadzeniu

• prawo głosowania na walnym zgromadzeniu

• prawo do informacji

• prawo do żądania uchylenia uchwały

• prawo do stwierdzenia nieważności uchwały walnego zgromadzenia

• prawo do żądania przymusowego wykupu

• prawa mniejszości

Do najważniejszych obowiązków wynikających z ksh należy;

• obowiązek pokrycia objętych akcji

• obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

• inne obowiązki wynikające ze statutu

W trzecim znaczeniu akcja jest rozumiana jako dokument formalny, papier wartościowy stwierdzający prawo do uczestnictwa w spółce. Tekst akcji został określony w art.328 ksh, powinien zawierać;

• firmę, siedzibę i adres spółki

• sąd, w którym spółka jest zarejestrowana i liczbę rejestru

• datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji

• wartość nominalną, liczbę, serię, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji

• wysokość dokonanej wypłaty, jeżeli są to akcje imienne

• ograniczenie co do rozporządzenia akcją

• przepisy statutu o związanych z akcją obowiązkami do świadczeń na rzecz spółki

Akcja powinna być opatrzona pieczęcią spółki z podpisem zarządu, akcja która nie posiada elementów w pkt 1,2 i 4 i nie jest podpisana i opieczętowana, jest nieważna. Posiadacz tak wadliwej akcji musi udowodnić swoje prawo udziału w spółce, a wówczas ma roszczenie o wydanie nowej akcji. Przed pełną wpłatą nie można wydawać akcji na okaziciela. Takie dokumenty akcji lub świadectw tymczasowych, które są wydane przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego, są nieważne. Dokumenty akcji imiennych mogą być wydawane przed pełną wpłatą, podobnie jak inne świadectwa tymczasowe mogą być wydawane na dowód częściowej wpłaty. Zasadą jest, ze akcje są niepodzielne oraz muszą mieć identyczną wartość nominalną. Niepodzielność akcji oznacza, że nie mogą być przedmiotem wspólności w wyniku dziedziczenia, nabycia na wspólność. W takim przypadku spadkobiercy wykonują swoje prawa przez wspólnego przedstawiciela. Akcje mogą być wydawane w odcinkach zbiorowych. Są to również dokumenty, których treść odpowiada treści akcji zawartej w art.328 ksh, ale które inkorporują większą niż jedną liczbę akcji. Odcinek zbiorowy może być zamieniony na żądanie akcjonariusza na indywidualne akcje. Minimalna wartość nominalna akcji nie może być mniejsza od 1 grosza. Statut może przewidywac cenę wyższą. Od wartości nominalnej akcji należy odróżnić wartość emisyjną tj. taką, po jakiej są one emitowane. Założyciele, spodziewając się zainteresowania swoimi akcjami, mogą określać wartość emisyjną na poziomie wyższym od wartości nominalnej. Zebrana w ten sposób nadwyżka tworzy kapitał zapasowy i musi być zebrana do momentu zarejestrowania. Jeszcze inną wartością jest cena zbycia akcji (rynkowa), a w przypadku spółek notowanych na giełdzie, ceny (ceny giełdowe) mogą odbiegać zarówno od wartości nominalnej, jak i emisyjnej. Akcje powinny być nalezycie opłacone. Akcje pieniężne tj. te, które zostały otrzymane za pieniądze, mogą być opłacone w 25% w chwili zarejestrowania spółki. Pozostała wartość powinna być uiszczana w terminach i w wysokości ustalonych w statucie lub uchwałach walnego zgromadzenia. Akcje obejmowane za wkłady aportowe powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje obejmowane za aporty, jak również mieszane tj. aportowe i pieniężne muszą być pokryte przed zarejestrowaniem w wysokości

125 000zł (?). W celu wykonania obowiązku pozostałych wpłat zarząd powinien dwukrotnie ogłosić wezwanie do dokonania wpłat; jedno na miesiąc, drugie nie później niż na 2 tygodnie przed terminem wpłaty. Obowiązek ogłoszeń może zostać uzupełniony możliwością wezwania, dokonanego listami poleconymi wysłanymi w tych samych terminach (art.330§4 ksh). Konsekwencją niedokonania wpłat w terminie może być;

1. zapłacenie odsetek

2. zapłata odszkodowania umownego, jeżeli statut je przewiduje

3. unieważnienie akcji

W przypadku zalegania ponad miesiąc z wpłatą (zaległą ratą), a ponadto z odsetkami umownymi, bez uprzedniego wezwania można unieważnić akcje (lub świadectwa tymczasowe), co w konsekwencji powoduje utratę praw udziałowych w spółce. Unieważnienie takie jest możliwe jeżeli w ogłoszeniu o wpłatach lub listach skierowanych do akcjonariuszy taka informacja została podana. Unieważnienie może dotyczyć tylko akcji imiennych, świadectw tymczasowych, a także tych praw udziałowych, na które nie zostały jeszcze wydane akcje. Utrata praw z udziałów jest najdotkliwszą sankcją dla wspólnika, gdyż może wiązać się z utratą członkostwa w spółce. Spółka w miejsce akcji unieważnionych wydaje nowe akcje lub świadectwa tymczasowe. Sprzedaż nowych akcji dokonana jest przez notariusza, dom maklerski lub bank. Zgodnie z art.332 ze znaczkiem 1 ksh, istnieje możliwość wprowadzenia do statutu postanowienia, iż w przypadku, gdy akcje imienne są objete wspólnością majątkową małżeńską akcjonariuszem może być tylko jeden ze współmałżonków. Nowe akcje lub świadectwa musza mieć te same numery, co akcje nieważne. Kwota uzyskana ze sprzedaży akcji powinna być przeznaczona na pokrycie odsetek, odszkodowania, kosztów związanych z unieważnieniem. Jeżeli uzyskano cenę wyższą, należy różnicę zwrócić akcjonariuszowi. Jeżeli jednak nie uzyskano ceny ze sprzedazy pozwalającej na pokrycie należności, spółka ma roszczenie o pokrycie różnicy przez akcjonariusza, którego akcje zostały unieważnione. Od unieważnienia należy odróżnić wymiane akcji wadliwej lub nieważnej.

W przypadku znacznego uszkodzenia dokumentu akcji, świadectwa tymczasowego lub kuponu dywidendowego albo wydania wadliwej lub nieważnego dokumentu akcji spółka powinna na żądanie uprawnionego wydać nowy dokument za zwrotem kosztów jego sporządzenia (art.357§1 ksh). Spółka pokrywa koszt wydania wadliwego dokumentu lub nieważnego. Statut może regulowac tryb umarzania zniszczonych lub utraconych dokumentów akcji, świadectw tymczasowych oraz znaków legitymacyjnych wystawionych przez spółkę. Wydania duplikatów dokumentów wymaga uprzedniego ogłoszenia o zniszczeniu lub utracie tych dokumentów. Jeżeli statut nie reguluje trybu wydawania duplikatów akcji, świadectw tymczasowych lub innych dokumentów wydawanych przez spółkę, które uległy zniszczeniu lub utracie przez akcjonariusza, spółka wyda uprawnionemu nowy dokument za zwrotem kosztów jego sporządzenia po umorzeniu zniszczonego lub utraconego dokumentu. Jeżeli treść akcji stała się nieaktualna wskutek zmiany stosunków prawnych, w szczególności w razie zmiany wartości nominalnej albo połączenia akcji, spółka może wezwać akcjonariusza w drodze ogłoszenia lub listu poleconego do złożenia dokumentu akcji w spółce w celu zmiany treści dokumentu lub jego wymiany, z zagrozeniem unieważnienia dokumentu akcji. Termin do złożenia dokumentu akcji nie może być krótszy niż 14 dni od dnia ogłoszenia wezwania lub doręczenia listu poleconego. W miejsce nieważnego wydaje się nowy dokument akcji. Koszty unieważnienia dokumentu akcji, wydania nowego dokumentu ponosi spółka. Zarząd ogłasza wykaz unieważnionych dokumentów akcji w terminie 4 tygodnie od dnia powzięcia uchwały o ich unieważnieniu.

Umorzenie akcji

Podstawowa różnica między unieważnieniem a umorzeniem sprowadza się do przyczyn i celu obu działań. Jednakże w przypadku unieważnienia wydawane są akcje nowe (lub świadectwa tymczasowe) podczas gdy z chwilą umorzenia gasną nie tylko prawa, ale i obowiązki o charakterze majatkowym związane z akcją. Zmianie może ulec także wysokosc kapitału zakładowego (obniżenie). Akcje mogą być umorzone jeżeli statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgoda akcjonariusza w drodze nabycia jej przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez gody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki umorzenia przymusowego określi statut. Umorzenia akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określac w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszom akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwote przeznaczona do podziału między akcjonariuszy. Uchwała o umorzeniu akcji podlega ogłoszeniu. Uchwała o zmianie statutu w sprawie umorzenia akcji powinna być umotywowana. Zmiana statutu przewidującego przymusowe umorzenie akcji nie może dotyczyć akcji, które zostały objęte przed jej wpisem do rejestru. Statut może stanowić, że akcje ulegają umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie. W przypadku ziszczenia się określonego w statucie zdarzenia, zarząd podejmuje niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być powzięta na walnym zgromadzeniu, na którym powzięto uchwałę o umorzeniu akcji.

Podział akcji

Stosując rózne kryteria możemy podzielić akcje na;

1. akcje uzysakne za gotówkę, aporty (akcje aportowe – art.336 ksh) i akcje mieszane

2. akcje zwykłe i uprzywilejowane

3. akcje nieme

4. akzje własne

5. akcje, z którymi związane są szczególne obowiązki np. obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

6. akcje objęte wspólnością

7. akcje gratisowe

8. akcje winkulowane

Od akcji należy odróżnić imienne świadectwa tymczasowe, imienne świadectwa założycielskie, świadectwa użytkowe.

Akcje uzyskane za gotówkę, aporty i akcje mieszane

Akcje uzyskane za wkłady pieniężne podlegają ogólnym regułom odnoszącym się do akcji. Natomiast akcje aportowe są akcjami szczególnymi. Ze względu na niebezpieczeństwo zbyt wysokiej wyceny aportów akcje wydane za wkłady niepieniężne muszą;

• być akcjami imiennymi

• nie mogą być zbywane i zastawiane

• być zatrzymane w spółce

przez okres aż do zatwierdzenia przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie. Ograniczenia powyższe dotycza również akcji mieszanych tj. tych, które są pokryte częściowo wkładami pieniężnymi i niepieniężnymi.

Akcje zwykłe i uprzywilejowane

Podział tych akcji jest związany ze szczególnymi uprawnieniami, jakie mogą być przypisane do nich. Akcje zwykłe posiadają jeden głos na walnym zgromadzeniu, a dywidenda przy akcjach zwykłych jest wypłacana stosownie do wniesionych do spółki wkładów, chyba że statut stanowi inaczej. Podobnie jest z podziałem majątku w razie likwidacji spółki. Natomiast akcje uprzywilejowane spółka decyduje się przyznać szczególne uprawnienia związane z tymi akcjami. Ksh wskazuje w art.351 trzy przykładowe sposoby uprzywilejowania;

• prawo głosu

• prawo do dywidendy

• prawo do podziału majątku w razie likwidacji spółki

Dodatkowe uprzywilejowanie może polegac np. na pierwszeństwie wykonywania prawa poboru, pierwszeństwie lub w ostatnim rzędzie umorzenie akcji, prawie powoływania lub odwoływania organów. Akcje mogą być uprzywilejowane w ten sposób, że część z nich będzie miała uprzywilejowanie określonej kategorii np. co do głosu, a część innej kategorii np. co do dywidendy. Akcje mogą kumulować w sobie różne rodzaje uprzywilejowania. Przewidując w przyszłości emisję nowych akcji bez uprzywilejowania, można uprzywilejować wszystkie akcje danej emisji w ten sam sposób. Akcje uprzywilejowane co do głosu z wyjatkiem akcji niemych powinny być akcjami imiennymi, jednej akcji nie można przyznać więcej niż 2 głosy. Uprzywilejowanie co do dywidendy może przekraczać nie więcej niż o połowę dywidendy przeznaczonej do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji uprzywilejowanych. Uprzywilejowanie co do podziału majatku w razie likwidacji spółki polega na wysokosci kwot wypłacanych z majatku, ale także może dotyczyć pierwszeństwa przed innymi akcjonariuszami wypłaty takich kwot.
Akcje nieme

Statut spółki może przewidywać, że wobec akcji uprzywilejowanych co do dywidendy może być wyłączone prawo głosu, akcje te są określane mianem akcji niemych (bezgłosowych). Jeżeli wprowadzono akcje nieme, to nie ma limitu dywidendowego (najwyżej 150% dywidendy akcji nieuprzywilejowanych). Kwoty przeznaczane na dywidendy mogą więc być wyższe od wskazanego limitu. Nie dotyczy to zaliczek na poczet dywidendy (art. 353§3 ksh). Akcje takie korzystają z pierwszeństwa w zaspokojeniu przed pozostałymi akcjonariuszami. Statut może przewidzieć swoiste uprzywilejowanie w przypadku akcji niemych. Jeżeli w danym roku nie wypłacono dywidendy, może przysługiwać prawo do wyrównania z zysku w ciągu 3 kolejnych lat obrotowych. Powyższego uprzywilejowania w zakresie prawa do wyrównania nie stosuje się do zaliczek na poczet dywidendy (art.353§5 ksh)

Akcje imienne i na okaziciela

Akcje imienne zawierają oznaczenie osoby akcjonariusza, podczas gdy akcje na okaziciela są akcjami bezimiennymi tzn. nie zawierają w swej treści wskazania osoby uprawnionej. O rodzajach akcji i ich liczbie decyduje statut. Mozliwa jest zamiana jednego rodzaju akcji na inny np. akcji na okaziciela na akcje imienne lub odwrotnie ale tylko, gdy statut tak stanowi. Akcje na okaziciela nie mogą być wydawane przed całkowitym opłaceniem. Jeżeli akcja jest opłacona tylko częściowo, należy wydać imienne świadectwo tymczasowe (art.335§1 ksh). Natomiast akcje imienne można wydawać przed pełną wpłatą. Podział akcji na imienne i na okaziciela ma istotne znaczenie z punktu widzenia obrotu akcjami. Obrót akcjami imiennymi może być ograniczony, ale nie zabroniony, natomiast nie można ograniczyć akcji na okaziciela. Następna różnica to zbycie akcji. Akcje na okaziciela zbywamy przez zwykłe wręczenie dokumentu akcyjnego, przeniesienie posiadania akcji i zapłatę ceny, akcje imienne wymagają zawarcia odrębnej umowy lub zaznaczenia zmiany właściciela na odwrocie akcji, przeniesienia posiadania akcji i zapłacenia ceny (art.339 ksh). Różnica między akcją imienną a okaziciela to akcja imienna jest ograniczona).

Akcje własne

Spółka w pewnych sytuacjach może stać się swoim wspólnikiem. Zasadą jest, że spółka nie może na swój rachunek nabywać ani przejmowac w zastaw własnych akcji. Wyjątkowo może to dotyczyć następujących sytuacji;

1. nabycia akcji w celu zapobieżenia, bezpośrednio zagrażajacej spółce, poważnej szkodzie

2. jeżeli akcje mają być oferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub w spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej 3 lat

3. nabycia akcji w drodze sukcesji uniwersalnej

4. instytucji finansowej, która nabywa za wynagrodzeniem w pełni pokryte akcje na cudzy rachunek, celem ich dalszej odsprzedaży

5. nabycia akcji w celu ich umorzenia

6. nabycia akcji w pełni pokrytych w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszczeń spółki, których nie można zaspokoić w inny sposób z majatku akcjonariusza

7. nabycia w pełni pokrytych akcji nieodpłatnie

8. instytucji finansowej, która nabywa akcje na własny rachunek celem ich dalszej odsprzedaży w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie na okres nie dłuższy niż jeden rok; jednakże instytucja finansowa nie może posiadać akcji własnych nabytych na tej podstawie o łącznej wartości nominalnej przekraczajacej 5% kapitału zakładowego

9. nabycia akcji akcjonariusza w innych przypadkach przewidzianych w ustawie

W przypadkach określonych w pkt 1,2 i 8 nabycie akcji własnych przez spółkę jest dozwolone tylko wtedy, gdy zostały spełnione łącznie następujące warunki;

1. nabyte akcje zostały w pełni pokryte

2. łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, uwzględniając w tym również wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte

3. łączna cena nabycia akcji własnych, powiększona o koszty ich nabycia, nie jest wyższa od kapitału rezerwowego, utworzonego w tym celu z kwoty, która zgodnie z art.348§1 może być przeznaczona do podziału

Akcje nabyte w drodze egzekucji muszą być zbyte w ciągu roku od dnia nabycia lub, jeżeli tak się nie stanie, muszą być umorzone (art.363§4 i 5 ksh). Akcje własne musza być umieszczone w bilansie jako osobna pozycja kapitału własnego w wartosci ujemnej. Równocześnie należy zmniejszyć kapitał rezerwowy na akcje własne i odpowiednio zwiększyć kapitał zapasowy. Cechą tych akcji jest to, że mają one charakter temporalny tj. ograniczony czasowo oraz to, że z akcji własnych nie wykonuje się praw udziałowych. Taki stan trwa do momentu zbycia akcji lub ich umorzenia. Prawa te istnieją, ale nie można je realizować.

Akcje związane ze szczególnymi obowiązkami

Akcje imienne mogą być powiązane z dodatkowymi obowiązkami, w szczególnosci z obowiązkiem powtarzających się świadczen niepieniężnych np. dostarczanie chmielu do browaru:). Akcje takie mają szczególny charakter, gdyż ich zbycie może się odbyć tylko za zezwoleniem spółki. Odmowa zbycia może nastąpić tylko z ważnych pwodów. W przypadku zbycia akcji obciążąnych obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych, jeżeli spółka (zarząd) wyrazi zgodę na zbycie, obowiązek ten przechodzi na nabywcę akcji. Statut może przewidywać odszkodowanie za niezrealizowanie obowiązku przez akcjonariusza, nie ma natomiast możliwości żądania wyłączenia wspólnika z tytułu niezrealizowanego obowiązku, gdyż takie uprawnienie w spółce akcyjnej wspólnikom nie przysługuje (art.266 ksh)

Akcje objęte wspólnością

Wspólność może być następstwem dziedziczenia czy wspólnego nabycia akcji. Może obejmować zarówno wspólność w częściach ułamkowych, jak i wspólność łączną, jeżeli akcje nabywają małżonkowie w ramach wspólności małżeńskiej lub spółka cywilna. W przypadku wspólności akcji współuprawnieni wykonują swoje prawa w spółce przez wspólnego przedstawiciela (pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy). Za świadczenia związane z akcją współwłaściciele odpowiadają solidarnie. Jeżeli nie zostanie wskazany wspólny przedstawiciel, oświadczenia spółki mogą być dokonywane wobec któregokolwiek z nich (art.333§3 ksh)

Akcje gratisowe

Akcje gratisowe (art.442§3 ksh) wydawane są akcjonariuszom, jeżeli kapitał zakładowy jest podwyższany przez zwiększenie wartości nominalnej akcji poprzez pokrycie ze środków własnych spółki np. funduszu zapasowego, rezerwowego. W takim przypadku akcjonariusze otrzymują własne akcje gratisowe, bowiem nie wnoszą w zamian za akcje wkładów, gdyż te pochodzą z majątku spółki. Akcjonariusze obejmują akcje gratisowe proporcjonalnie do posiadanych już akcji w kapitale zakładowym.

Akcje winkulowane

Akcje winkulowane są to te akcje, których zbycie jest ograniczone umownie. W celu zagwarantowania głosowania na walnym zgromadzeniu dochodzić może do zawierania umów ograniczajacych na czas określony rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji. Ograniczenie takie jest skuteczne tylko między stronami. Ograniczenia mogą dotyczyć zarówno akcji imiennych, na okaziciela i nie mogą być ustanowione na okres dłuższy niż 5 lat od dnia zawarcia umowy (art.338§1 ksh). Dopuszczalne są również umowy ustanawiające prawo pierowkupu lub inne prawo pierwszeństwa nabycia akcji lub ułamkowej części akcji. Umowne ograniczenie w takim przypadku nie może trwać dłużej niż 10 lat od dnia zawarcia umowy (art.338§2 ksh)

Imienne świadectwa tymczasowe, imienne świadectwa założycielskie i świadectwa użytkowe

Świadectwo tymczasowe jest papierem wartościowym, który inkorporuje prawa udziałowe akcjonariusza. Od akcji różni się tym, że jest papierem wartościowym temporalnym tj. ma okreslony czas ważności. Okres ten kończy się z pełną wpłatą na akcje (art.335 ksh). Imienne świadectwa tymczasowe są wydawane na dowód częściowej wpłaty na akcje. Świadectwa tymczasowe wydane przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego są nieważne. Świadectwa tymczasowe są dokumentami imiennymi, wydanie ich naokaziciela powoduje nieważnośc takiego dokumentu.

Imienne świadectwa założycielskie (art.335 ksh) są dokumentami, które mogą być wydawane tylko celem wynagrodzenia za usługi oddane przy powstaniu spółki. Mogą być one wydane najwyżej na 10 lat od chwili zarejestrowania spółki. Świadectwa te dają prawo do uczestniczenia w podziale czystego zysku spółki w granicach ustalonych przez statut po uprzednim odliczeniu na rzecz akcjonariuszy określonej w statucie minimalnej dywidendy. Świadectwa te nie są papierami wartościowymi, ale jedynie dokumentami legitymacyjnymi.

Świadectwa użytkowe zastąpiły one akcje użytkowe. Statut może przewidywać, że w zamian za akcje umorzone spółka wydaje świadectwa użytkowe bez określonej wartości nominalnej. Można wydawać świadectwa imienne lub na okaziciela (art.361§1 ksh). Świadectwo takie, jeżeli statut nie stanowi inaczej uczestniczy na równi z akcjami w dywidendzie oraz nadwyżce majatku spółki, pozostałej po pokryciu wartości nominalnej akcji. Uprawnionemu do świadectwa użytkowego nie można przyznać żadnych innych uprawnień, nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania związane z umorzeniem akcji.

Odcinek zbiorowy akcji oznacza, iż jest to dokument, który zawiera pakiet kilku akcji, a jest to tylko jeden dokument.

Obowiązek prowadzenia ksiegi akcyjnej

Zarząd ma obowiązek prowadzenia księgi akcyjnej. Wpisuje się do niej posiadaczy akcji imiennych i imiennych świadectw tymczasowych. Wpis obejmuje imię i nazwisko (firmę, siedzibę), adres posiadacza akcji lub świadectwa tymczasowego, wysokość dokonanych wpłat, wpis o przeniesieniu akcji lub świadectwa tymczasowego na inną osobę oraz datę wpisu. Na żądanie nabywcy akcji albo zastawnika, lub użytkownika zarząd dokonuje wpisu o przeniesieniu akcji lub ustanowieniu na niej ograniczonego prawa rzeczowego. Zastawnik lub użytkownik mogą żądać również ujawnienia, że przysługuje im prawo wykonywania głosu z obciążąnej akcji (art.341§2 ksh). Księga jest wewnętrznym dokumentem spółki, do którego mają dostęp akcjonariusze, członkowie władz. Inne osoby mogą uzyskać dostęp do księgi tylko za zgoda zarządu lub właściwych organów.

Prawa i obowiązki akcjonariuszy

Prawa i obowiązki związane z akcjami;

1. obowiązek należytego opłacenia akcji

2. prawo do posiadania różnych rodzajów akcji

3. prawo do otrzymania dokumentu akcyjnego lub świadectwa tymczasowego

4. prawo żądania zamiany akcji imiennych na akcje na okaziciela i odwrotnie

5. prawo wglądu do ksiegi akcyjnej

Ponadto ksh przewiduje;

1. obowiązek zwrotu nieprawidłowo pobranych wpłat

2. obowiązek powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych

3. prawo do dywidendy

4. prawo do zbycia akcji

5. prawo do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy

6. prawo poboru

Podział na prawa i obowiazki akcjonariuszy;

Prawa akcjonariuszy to;

1. prawo do posiadania akcji

2. prawo do dywidendy, jest to prawo do czystego zysku, musi zostać podjęta uchwała chyba że jest to tzw. dzień dywidendy, prawo do dywidendy zalezy od ilości akcji

3. prawo do zbycia akcji, może być ono ograniczone np. czasowo

4. prawo do udziału w walnym zgromadzeniu

5. prawo do poboru akcji (?)

Obowiązki akcjonariuszy to;

1. obowiazek zwrotu nieprawidłowo pobranych świadczeń

2. obowiązek wniesienia wkładu

3. obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

4. obowiązek zapłacenia odsetek

Charakterystyczne dla spółki akcyjnej jest to, że nie występuje prawo żądania wyłączenia wspólnika (art.260 ksh) i prawo indywidualnej kontroli (art.212 ksh). Ksh przewiduje, ze statut może przyznawać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi uprawnienia osobiste (art.354 ksh). W szczególności mogą one dotyczyć prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej lub prawa otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki. Statut może uzależnić przyznanie osobistego uprawnienia akcjonariuszowi od dokonania oznaczonych swiadczeń lub ziszczenia się warunku. Uprawnienia osobiste przyznane indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi wygasają najpóźniej z dniem, w którym uprawniony przestaje być akcjonariuszem spółki. Następnym prawem jest prawo przymusowego wykupu akcji i prawo wypchnięcia wspólnika mniejszościowego ze spółki przypomina wyłączenie wspólnika w spółce z o.o., nie trzeba tutaj wskazać ważnego powodu co różni od spółki z o.o. i może być dokonane przez osoby trzecie, sąd nie bierze udziału w tych czynnościach. Innym prawem jest prao do informacji, może być ono realizowane na walnym zgromadzeniu i poza nim.

Obowiązek zwrotu nieprawidłowo pobranych świadczeń

Podczas trwania spółki nie wolno akcjonariuszom zwracać dokonanych wpłat na akcje ani w całości, ani w części (art.344§1 ksh), z wyjatkiem tych sytuacji, które przewiduje ksh. Ponadto akcjonariuszom nie wolno pobierac odsetek od akcji. Jeżli akcjonariusze wbrew przepisom prawa i postanowieniom statutu otrzymali jakiekolwiek świadczenia od spółki, są obowiązani do ich zwrotu. Wyjątkiem jest otrzymanie przez akcjonariusza, będącego w dobrej wierze, udziału w zysku (art.350§1 ksh). Obowiązek zwrotu nieprawnie pobranych świadczeń odnosi się do wszelkich form zarówno pieniężnych jak i niepieniężnych. Za wypłatę na rzecz akcjonariusza członkowie organów spółki; zarządu, rady nadzorczej ponoszą odpowiedzialność za nieprawidłową wypłatę. Odpowiedzialność ta jest solidarna z odpowiedzialnością odbiorcy. Wierzytelności (art.350§1 ksh) z tytułu nieprawidłowych wypłat przedawniają się z upływem 3 lat, licząc od daty wypłaty, z wyjatkiem wierzytelności w stosunku do odbiorcy, który wiedział o bezprawności wypłaty, gdyż ta przedawnia się z upływem 10 lat.

Obowiązek powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych

Możliwe jest wydawanie akcji imiennych z przywiązanym do nich obowiązkiem powtarzajacych się świadczeń nie pieniężnych (art.356§1 ksh). Świadczenia te nie mogą mieć charakteru jednorazowego, ale musza się stale powtarzać. Rodzaj, forma oraz odszkodowanie za niedopełnienie obowiązku powinny być określone w statucie. Obowiązek powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych dotyczy stosunków między wspólnikami a spółką. Należy przyjąć, ze obowiązki takie powinny dotyczyc tylko tych, którzy mają możliwość ich realizacji. Najczęściej chodzi o to, aby akcjonariusz był wytwórcą czy producentem określonych rzeczy, a spółka miała do nich dostęp np. dostarczanie zboża do młyna, chnielu do browaru:). Obowiązek dokonywania powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych powinien być określony w statucie pierwotnym albo później przez zmianę statutu. Istotą tego obowiązku jest przywiazanie go do akcji a nie do akcjonariusza. Skutkiem zbycia akcji obciążąnej takim obowiązkiem jest przejęcie obowiązku na nabywce akcji, do zbycia takiej akcji potrzebna jest zgoda spółki. Zasadniczo zgody takiej udziela zarząd, choc statut może przewidzieć zgode innego organu. Odmowa zgody na zezwolenie może być tylko z ważnych powodów i w przypadku takiej odmowy spółka nie ma obowiązku wskazania naowego nabywcy, akcjonariusz będzie musiał sam poszukać nowego nabywcy. Akcjonariusz otrzymuje za zrealizowanie obowiązku wynagrodzenie, powinno być ono okreslone w umowie. Nie może jednak przekraczać wynagrodzenia zwykłego przyjętego w obrocie (art.356§4 ksh). Zgodnie z art.356§3 ksh statut może przewidywać odszkodowanie umowne za niewykonanie lub nienalezyte wykonanie powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych związanych z akcją.

Prawo do dywidendy

Jednym z najważniejszych praw akcjonariusza składajacego się na akcje jest prawo do udziału w czystym zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenda i przeznaczonym przez walne zgromadzenie do wypłat akcjonariuszom (art.347§1 ksh) prawo to okreslane jest mianem prawa do dywidendy. Z zyskiem w spółce akcyjnej mamy do czynienia wtedy, gdy w przyjętym okresie sprawozdawczym tj. roku obrotowym, dochodzi do zwiększenia kapitału własnego spółki (tj. suma kapitału zakładowego, zapasowego oraz innych funduszy) lub zmniejszenie niedoboru w inny sposób niż przez wniesienie środków przez udziałowców spółki (wspólników). Jeżeli do tak określonego zysku odejmiemy należne obciażenia natury publicznoprawnej otrzymamy tzw. czysty zysk (dywidenda). Prawo do dywidendy zalezy od tego czy uchwała walnego zgromadzenia przeznaczy zysk do podziału. Jeżeli w spółce jest zysk, to wspólnikowi przysługuje jedynie ogólne prawo do zysku, dopiero z chwilą podjęcia stosownej uchwały akcjonariusze mają roszczenie o wypłatę dywidendy. Zysk może być częściowo podzielony między wspólników, a częściowo rozporządzony na inne fundusze. Zasadą jest, jeżeli statut nie stanowi inaczej, ze zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji. Jeżeli akcje nie są jeszcze całkowicie opłacone, zysk dzieli się w stosunku do dokonanych wpłat na akcje (art.347§2 ksh). Podstawą wypłaty dywidendy może być dołączony do akcji kupon dywidendowy. Jest on papierem wartościowym na okaziciela, który ucieleśnia uprawnienie do przyszłego i warunkowego świadczenia tj. prawo do dywidendy za dany rok obrachunkowy. Prawo do dywidendy może być przenoszone razem z przenoszeniem praw udziałowych z akcji. Przenieść oraz zastawić można roszczenie o wypłatę dywidendy, którą przyznano na dany rok. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są akcjonariusze, którym przysługiwały akcje w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Statut może upoważnić walne zgromadzenie do ustalenia dnia, według którego ustala się listę akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzien dywidendy). Dzień dywidendy nie może być wyznaczony później niż w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie. Uchwałę o przesunięciu dnia dywidendy podejmuje się na zwyczajnym walnym zgromadzeniu (art.348§2 ksh). Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zarząd spółki jest obowiązany dokonać ogłoszenia o planowanej wypłacie zaliczek dywidendowych, co najmniej na 4 tygodnie przed rozpoczęciem wypłat, podając dzień, na który zostało sporządzone sprawozdanie finansowe, wysokość kwoty przeznaczonej do wypłaty, a także dzień, według którego ustala się uprawnionych do zaliczek. Dzień ten powinien przypadać w okresie 7 dni przed dniem rozpoczęcia wypłat (art.349§4 ksh)

Prawo do zbycia akcji

Istotą akcji jest to, że są one zbywalne. Ograniczenia w zbywaniu akcji mogą dotyczyć tylko akcji imiennych. Zbywanie akcji imiennych może być ograniczone w atatucie w ten sposób, że musi być udzielone zezwolenie spółki albo wskazuje się w nim na inny sposób ograniczenia. Do innych sposobów ograniczenia zbywania akcji imiennych można zaliczyć;

• przyznanie prawa pierwszeństwa nabycia akcji przez dotychczasowych czy niektórych akcjonariuszy

• ograniczenia czasowe, terytorialne na rzecz akcjonariuszy z określonego terenu

• na rzecz osób o określonych kwalifikacjach np. tych, które będą mogły realizować obowiązek powtarzajacych się świadczeń niepieniężnych

Jeżeli statut uzależnia zbycie akcji od zezwolenia, to co do zasady zezwolenia udziela zarząd w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Statut może przewidywać wydanie zezwolenia przez radę nadzorczą, walne zgromadzenie. Nie ma przeszków, aby zbycie akcji uzależnić nie od zezwolenia spółki, ale w inny sposób ograniczyć. Takim ograniczeniem może być obowiązek uzyskania zgody np. od wspólnika reprezentujacego określony kapitał zakładowy. Jeżeli spółka odmawia zezwolenia na zbycie akcji, powinna wskzać innego nabywcę (art.337§4 ksh). Termin do wskazania nabywcy oraz sposób określenia i zapłaty ceny powienien być oznaczony w statucie. Jeżeli w statucie nie ma stosownych postanowień w tym zakresie, akcje imienne mogą być zbyte bez ograniczenia. KSH przewiduje, ze ograniczenie rozporządzanie akcjami (częściami ułamkowymi akcji) nie może być dłuższe niż 5 lat od dnia zawarcia umowy. Dopuszczalne są umowy ustanawiające prawo pierwokupu, opcje lub inne prawo pierwszeństwa nabycia akcji. Ograniczenia rozporządzania takimi akcjami wynikajace z takich umów nie mogą trwać dłużej niż 10 lat od dnia zawarcia umowy (art.338§2 ksh). Przeniesienie akcji imiennych i na okaziciela, a także innych świadectw tymczasowych odbywa się przez pisemne oświadczenie na samej akcji lub świadectwie tymczasowym lub w osobnym dokumencie, przez przeniesienie akcji lub świadectwa tymczasowego. W przypadku akcji na okaziciela nie jest potrzebne oświadczenie pisemne ze strony zbywcy np. podpis, gdyż zbycie takich akcji odbywa się przez przeniesienie akcji. W obu przypadkach powinno dojść do zapłaty ceny, chyba że odbywa się poprzez zamianę czy darowiznę.

Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy

Udział w walnym zgromadzeniu i głosowanie nad uchwałami jest prawem akcjonariusza. Jednakże nie wszyscy akcjonariusze mają prawo do udziału w walnym zgromadzeniu. Mogą w nim uczestniczyć tylko właściciele akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, jeżeli są zapisani do księgi akcyjnej przynajmniej tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia. Takie samo prawo przysługuje posiadaczom akcji na okaziciela, jeżeli złożą oni akcje na tydzień przed terminem zgromadzenia i nie odbiorą ich do końca zgromadzenia (art.406§2 ksh). Akcjonariusz może to prawo realizować osobiście lub przez pełnomocnika. Dzięki udziałowi w walnym zgromadzeniu może on wykonywać prawa z akcji. Może je realizować w tych wszystkich przypadkach, gdy nie jest wyłączone jego głosowanie osobiste czy przez pełnomocników (art.413 ksh), dotyczy to ich odpowiedzialności wobec spółki, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporów między nim a spółką. Ponadto mimo że uchwały zapadają większością bezwzględną lub kwalifikowaną to w przypadku zmian statutu zwiększających świadczenia akcjonariuszy lub uszczuplających prawa przyznane im osobiście, wymaga to zgody tych akcjonariuszy, których zmiany dotyczą. Udział w walnym zgromadzeniu jest prawem, a nie obowiązkiem akcjonariuszy.

Prawo poboru

Prawo poboru w spółce akcyjnej jest prawem, które może być zrealizowane przy podwyższeniu kapitału zakładowego w drodze subskrypcji zamkniętej. W spółce akcyjnej dotychczasowi akcjonariusze mają pierwszeństwo do objęcia nowych akcji w stosunku do posiadanych. Prawo to określane jest mianem prawa poboru (art.433§1 ksh) i służyć ma utrzymaniu dotychczasowej proporcji posiadanych akcji, a w konsekwencji utrzymać układ głosów na walnym zgromadzeniu. Prawo poboru jest traktowane jako warunkowe prawo podmiotowe, które przysługuje akcjonariuszom wobec spółki, pod warunkiem że nie zostaną go oni pozbawieni w całości lub w części, mogą być co do zasady pozbawieni go poprzez podjęcie uchwały przez walne zgromadzenie. Uchwała taka wymaga uzyskania większości co najmniej 4/5 głosów i musi być podjęta w interesie spółki. W szczególnych sytuacjach uchwałę taką może podjąć zarząd za zgodą rady nadzorczej. Prawo poboru może być zrealizowane w następstwie ogłoszenia, chyba że wszystkie dotychczasowe akcje są akcjami imiennymi, wówczas można zrezygnować z ogłoszenia i dokonać zawiadomienia listami poleconymi. Ogłoszenia dokonuje zarząd. Ogłoszenie powinno zawierać;

1. datę powzięcia uchwały o podwyższeniu kapitału akcyjnego

2. sumę, o jaką kapitał akcyjny ma być podwyższony

3. liczbę, rodzaj, wartość nominalną akcji podlegających prawu poboru

4. cenę emisyjną nowej akcji

5. zasady przydziału nowych akcji dotychczasowym akcjonariuszom

6. miejsce, wysokość i termin wpłat na nowe akcje oraz skutki niewykonania prawa poboru oraz uiszczenia należnych wpłat

7. termin, z którego upływem zapisujący się na akcje przestaje być związany zapisem, jeżeli w tym czasie nowa emisja nie będzie zgłoszona do zarejestrowania

8. termin, do którego akcjonariusze mogą wykonać prawo poboru akcji ( co najmniej 3 tygodnie od daty ogłoszenia)

9. termin ogłoszenia przydziału akcji

Cena nowych akcji nie może być ustalana poniżej wartości nominalnej, może być ustalona wyższa cena co pozwoli na zebranie nadwyzki, która musi być zgromadzona do zarejestrowania podwyższenia i przekazana na kapitał zapasowy. W terminie określonym w ogłoszeniu akcjonariusze mają prawo wykonać prawo poboru w ten sposób, ze zapisują się na akcje i dokonują wpłat w miejscu i w terminie wskazanym. Jeżeli realizacja prawa poboru odbywa się przez akcjonariusza bezpośrednio, akcjonariusz nie wyłączony od prawa poboru może wnieść wkład pieniężny i niepieniężny, gdy tak stanowi uchwała. Gdy prawo poboru jest realizowane przez subemitenta, może być dokonane tylko za wkłady pieniężne. Podjęcie czynności przez subemitenta wymaga zgody walnego zgromadzenia na wniosek zarządu, wniosek ten musi być też zaaprobowany przez rade nadzorczą. Uprawnienie takie może być przekazane radzie nadzorczej jeżeli statut lub uchwała walnego zgromadzenia tak stanowi. Jeżeli w wyznaczonym terminie akcjonariusze, którzy byli uprawnieni do prawa poboru, nie wykonali go, zarząd powinien wyznaczyć drugi termin co najmniej dwutygodniowy poboru pozostałych akcji przez wszystkich dawnych akcjonariuszy. W ten sposób w drugim terminie uczestniczą też akcjonariusze, którzy wykonali już prawo poboru w pierwszym terminie. O ile w pierwszym terminie można było zachować zasadę proporcjonalności w stosunku do liczby posiadanych akcji to w drugim terminie są przydzielane akcje według następujących zasad; (art.435§2 i 3 ksh)

1. jeżeli liczba zamówień przewyższa liczbę pozostałych do objęcia akcji, każdemu subskrybentowi należy przyznać taki procent nieobjętych dotychczas akcji, jaki przysługuje mu w dotychczasowym kapitale zakładowym; pozostałe akcje dzieli się równo w stosunku do liczby zgłoszeń, w tym ułamkowe części akcji uważa się za nieobjęte

2. liczba akcji przydzielonych akcjonariuszowi zgodnie z pkt 1 nie może być wyższa od liczby akcji, na które złożył on zamówienie

3. pozostałe akcje, nieobjęte zarząd przydziela według swojego uznania, jednak po cenie nie niższej od ceny emisyjnej

Walne zgromadzenie może uchwalić inne zasady przydziału akcji w drugim terminie.

Zapis na akcje sporządza się w formie pisemnej na formularzu przygotowanym przez spółkę co najmnie w dwóch egzemplarzach na każdego subskrybenta. (jeden dla subskrybenta drugi dla społki). Zapis subskrypcji powinien być złożony spółce lub osobie przez nią upoważnionej. Zapisy powinny zawierać;

1. oznaczenie liczby i rodzajów subskrybowanych akcji

2. wysokość wpłaty dokonanej na akcje

3. zgodę subskrybenta na brzmienie statutu, jeżeli nie jest on akcjonariuszem spółki

4. podpisy subskrybenta oraz spółki albo innego podmiotu, upoważnionego do przyjmowania zapisów i wpłat na akcje

5. adres podmiotu upoważnionego do przyjmowania zapisów i wpłat na akcje

Przyjęcie zapisu może być poswiadczone pieczęcią lub mechanicznie odtwarzanym podpisem. Zapis dokonany pod warunkiem lub z zastrzezeniem terminu jest nieważny. Termin do zapisywania się na akcje nie może być dłuzszy niż 3 miesiące od dnia otwarcia subskrypcji. Jeżeli w tym terminie całość lub co najmniej minimalna część akcji nie zostanie subskrybowana i należycie opłacona podwyższenie kapitału zakładowego uwaza się za niedoszłe do skutku. W terminie 2 tygodni po upływie zamknięcia subskrypcji zarząd powinien ogłosić o niedojściu do podwyższenia kapitału zakładowego do skutku na pismach, w których były publikowane ogłoszenia o subskrypcji i wezwać subskryptów do odbioru wpłaconych kwot. Termin odbioru tych kwot nie może być dłuższy niż 2 tygodnie. Jeżeli co namniej minimalna liczba akcji przeznaczonych do objęcia została subskrybowana i nalezycie opłacona, zarząd powinien dokonać w terminie 2 tygodni od upływu terminu zamknięcia subskrypcji, przydziału akcji subskrybentom. Wykazy subskrybentów ze wskazaniem liczby i rodzaju przyznanych akcji należy złożyć najpóźniej w terminie 2 tygodni w miejscach, w których były zapisy przyjmowane. Osoby, którym akcji nie przydzielono, należy wezwać do odbioru wpłaconych kwot najpóźniej z upływem 2 tygodni od dnia zakonczenia przydziału akcji. Prawo poboru może być wyłączona. Do pozbawienia w całości lub w części prawa poboru może dojść, gdy przemawia za tym interes spółki. Zarząd wówczas ma obowiązek przedstawić walnemu zgromadzeniu opinię uzasadniającą powody pozbawienia w całości lub w częśći prawa poboru. Prawo poboru służy w stosunku do liczby posiadanych akcji. Pozbawienie akcjonariuszy realizacji prawa poboru powinno być zastosowane równomiernie wobec wszystkich wspólników w tych samych okolicznościach, oznacza to, ze nie można przy tej samej subskrypcji bez zgody akcjonariusza dojść do gorszego potraktowania jego, a pozostawieniu innym tego prawa. Nie jest wykluczone, ze akcjonariusz nie chce brać udziału w prawie poboru i sam z niego rezygnuje. Uchwała walnego zgromadzenia w przedmiocie pozbawienia prawa poboru wymaga większości 4/5 głosów i będzie mogło to nastąpić, gdy zostało zapowiedziane w porządku obrad. Uchwała walnego zgromadzenia może przewidywać, że nowe akcje są obejmowane przez subeminenta, który jest instytucją finasową. Może się tak stać, gdy akcjonariusze, którym służy prawo poboru, nie obejmują części lub wszystkich oferowanych akcji. W takim przypadku, objęcie akcji może nastąpić tylko za wkłady pieniężne.

Prawo do informacji

Zarząd jest zobowiązany podczas obrad walnego zgromadzenia do udzielenia akcjonariuszowi na jego żądanie informacji dotyczących spółki, jeżeli jest to uzasadnione dla oceny sprawy objętej porządkiem obrad (art.428§1 ksh). Zarząd powinien odmówic udzielenia informacji w przypadku, gdy;

1. mogłoby to wyrządzić szkodę w spółce albo spółce z nią powiązanej, albo spółce lub spółdzielni zależnej, w szczególności przez ujawnienie tajemnic technicznych, handlowych lub organizacyjnych przedsiębiorstwa

2. mogłoby narazić członka zarządu na poniesienie odpowiedzialności karnej, cywilnoprawnej lub administracyjnej

W uzasadnionych przypadkach zarząd może udzielić informacji na piśmie nie później niż w terminie 14 dni od dnia zakończenia walnego zgromadzenia. Zarząd może udzielić informacji akcjonariuszowi dotyczących spółki poza walnym zgromadzeniem. Akcjonariusz, któremu odmówiono ujawnienia żądanej informacji podczas obrad walnego zgromadzenia i który zgłosił sprzeciw do protokołu, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia informacji. Wniosek należy złożyć w terminie 7 dni od zakończenia walnego zgromadzenia, w kktórym odmówiono udzielenia informacji. Akcjonariusz może również złozyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie spółki do ogłoszenia informacji udzielonych innemu akcjonariuszowi poza walnym zgromadzeniem (art.429§1 i 2 ksh)

Prawo do pozbycia się wspólników mniejszościowych

Ksh wprowadza regulację polegającą na pozbyciu się, wypchnięciu wspólników. Prawo wystąpienia o pozbycie się akcjonariuszy mniejszościowych ze spółki mogą posiadać akcjonariusze, gdy spełnią się następujące warunki;

1. uchwałę podejmie walne zgromadzenie

2. uchwała jest podjęta większością 95% głosów oddanych

3. uchwała może dotyczyć akcjonariuszy reprezzentujacych mniej niż 5% kapitału zakładowego

4. akcje są przejmowane przez nie więcej niż 5 akcjonariuszy, którzy posiadaja nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy reprezentuje nie mniej niż 5% kapitału zakładowego

5. każdej akcji przysługuje jeden głos bez względu na przywileje i ograniczenia głosowe

6. uchwała jest podjęta w drodze głosowania jawnego i imiennego

7. uchwała musi być ogłoszona

8. uchwała powinna określać akcje podlegające wykupowi i akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje i dookreślić, które akcje przysługują któremu akcjonariuszowi

Statut może podwyższyć progi podjęcia uchwały. Warunki jak widać są rygorystyczne potwierdzają one generalną zasadę prymatu kapitału nad osobą. Cechą pozbycia się wspólnika jest to, iż nie ma potrzeby uzasadnienia uchwały. Naruszenie zasad postępowania przy podjętej uchwale może być podstawą zastosowania art.425 ksh z powołaniem się na nieważność uchwały z mocy prawa. Mniejszościowi akcjonariusze, których akcje podlegają przymusowemu wykupieniu powinni w terminie miesiaca od dnia ogłoszenia uchwały, złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do rozporządzenia spółki. Jeżeli akcjonariusz nie złożył dokumentu akcji w terminie, zarząd unieważnia akcje w trybie art.358 ksh, a nabywcy wydaje nowy dokument akcji pod tym samym numerem emisyjnym. Zarząd wydaje nabyte akcje dopiero po uiszczeniu całej kwoty wykupu. Skuteczność uchwały o przymusowym wykupie akcji zależy również od wykupienia akcji przedstawionych do wykupu przez akcjonariuszy mniejszościowych, których akcje nie zostały objęte uchwałą o przymusowym wykupie. Akcjonariusze mniejszościowi, którzy chcą doprowadzić do wykupu akcji, jeżeli byli obecni na walnym zgromadzeniu powinni, w terminie 2 dni od dnia walnego zgromadzenia złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złozenia do rozporządzenia spółki. Osoby nieobecne powinny to uczynić w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały. Akcjonariusze, którzy nie złożą dokumentów akcji w terminie, uważa się za wyrażajacych zgodę na pozostanie w spółce.

Organy spółki akcyjnej

Zarząd

Zarząd jest obligatoryjnym organem spółki, obok rady nadzorczej i walnego zgromadzenia. W spółce akcyjnej zarząd korzysta z domniemania kompetancji, polegającej na tym, że wszystko co nie zostało zastrzeżone do kompetencji rady nadzorczej i walnego zgromadzenia należy do kompetencji zarządu. Rada nadzorcza ani walne zgromadzenie nie mają prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Ograniczenie kompetencji zarządu do reprezentowania spółki może wynikać tylko z ustawy. Zarząd może składać się z jednego lub większej liczby członków. Członkami zarządu mogą być wspólnicy, jak i osoby powłane spoza ich grona, o liczbie i skłądzie decyduje statut spółki. Zarząd jest powoływany i odwoływany przez Rade Nadzorcza, jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej. W statucie można przyjąć inny tryb powoływania zarządu polegający na;

1. zarząd powołuje inny organ niż rada nadzorcza np. walne zgromadzenie

2. zarząd jest powoływany nie przez organy spółki, ale przez poszczególnych ich członków

3. zarząd jest powoływany w trybie mieszanym; wyboru dokonuje część wspólników i inny organ spółki osoby wspólników

4. zarząd jest powoływany przez wskazanie, wybór, powołanie przez organy i osoby, które są usytuowane poza spółką

Do zarządu mogą wchodzić tylko osoby fizyczne. Przykładowe ograniczenia dotyczące bycia członkiem zarządu to;

• zakaz łączenia funkcji członka zarządu z funkcją członka rady nadzorczej

• członkiem zarządu nie może być osoba pełniąca funkcje publiczne

Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu jest prawidłowe powołanie go do zarządu, w następstwie czego powstaje stosunke organizacyjny tworzący więzi prawne między członkami zarządu a spółką. Często jednak jako następstwo powołania do zarządu z członkami zarządu zawierane są umowy o pracę, zlecenia, kontrakty menadżerskie. Jak stanowi art.370 ksh członkowie zarządu mogą być w każdej chwili odwołani, co nie uwłacza ich roszczeniom z umowy o pracę. Wynagrodzenie dla członków zarządu ustala rada nadzorcza na podstawie umowy o pracę lub innej umowy, chyba że statut stanowi inaczej. Walne zgromadzenie może upoważnić radę nadzorczą do ustalenia, że wynagrodzenie członków zarządu obejmuje również prawo do określonego udziału w zysku rocznym spółki, który jest przeznaczony do podziału między akcjonariuszy (art.378 ksh). Członek zarządu może być powołany najwyżej na okres 5-letni. Powołanie może nastąpić nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji członka zarządu. Jeżeli statut tak stanowi, możliwe jest ustanowienie częściowego odnawiania zarządu w ten sposób, że pewna liczba członków zarządu kolejno ustępuje albo w drodze losowania lub starszeństwa wyboru, albo w inny sposób. Mandaty członków zarządu wygasają najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy pełnienia funkcji. Zasadą jest obecnie powoływanie członków zarządu na okres indywidualnych kadencji. Zgromadzenie wspólników powinno udzielić absolutorium również byłym członkom zarządu. Nabycie członkostwa w zarządzie, jak i jego ustanie wpisywane jest do rejestru. Członkiem zarządu jest się od dnia następnego od chwili powołania albo od dnia wskazanego w uchwale (tak samo odwołanie). KSH przewiduje, ze odwołany członek zarządu jest uprawniony i zobowiązany złożyć wyjaśnienia w toku przygotowania sprawozdania zarządu i sprawozdania finasowego, obejmujące okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w walnym zgromadzeniu zatwierdzającym sprawozdanie zarządu (art.370§3 ksh).

Kompetencje zarządu, do podstawowych kompetencji należy prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja, oświadczenia woli itp. Ksh przewiduje, że jeżeli zarząd składa się z 2 lub więcej osób, wszyscy jego członkowie są obowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki, chyba że statut stanowi inaczej. Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może przewidywać, że w przypadku większości głosów decyduje głos prezesa zarządu. Uchwały zarządu musza być protokołowane i podpisane przez wszystkich obecnych członków zarządu. Zarząd reprezentuje spółkę w sądzie i poza sądem. Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki rozciąga się na wszystkie czynności sądowe i pozasądowe. Dotyczy to również;

1. zbycia wydzierżawienia przedsiebiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nich ograniczonego prawa rzeczowego

2. zbycia nieruchomości lub udziału w nieruchomości

3. emisji obligacji zmiennych lub z prawem pierwszeństwa

W tych trzech przypadkach konieczna jest zgoda wyrażona w formie uchwały walnego zgromadzenia. Prawa reprezentacji nie można ograniczyć wobec osób trzecich.

Zasady reprezentacji, jeżeli zarząd jest jednoosobowy i statut spółki nie przewiduje np. reprezentacji łącznej, to spóła jest reprezentowana przez jedną osobę. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentacji reguluje statut. Jeżeli statut nie zawiera żadnych postanowień co do zasad reprezentacji, do składania oświadczeń woli i podpisywania w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. Jeżeli spółka akcyjna jest prowadzona nie tylko w celach zarobkowych to w takiej sytuacji nie będzie można udzielić prokury. Reprezentacja bierna polegająca na przyjmowaniu oświadczeń woli jest jednoosobowa, a więc wystarczy doręczenie pisma jednemu członkowi zarządu lub prokurentowi. Pisma i zamówienia handlowe skierowane do oznaczonej osoby powiny zawierać;

• firmę spółki, siedzibę i adres

• oznaczenie sądu rejestrowego i numeru, pod którym spółka jest zarejestrowana

Obowiązek ten nie dotyczy oświadczeń woli skierowanych do osób pozostających w stałych stosunkach gospodarczych ze spółką.

Zagadnienia odnoszące się do sprzeczności interesów spółki z osobostymi interesami członka zarządu i innych osób (art.377 ksh), umów zawieranych między spółką a członkami zarządu, sporami między nimi (art.379 ksh) i zakazem działalnosci konkurencyjnej (art.380 ksh) zostały uregulowane tak samo jak w spółce z o.o. (patrz wyżej- spółka z o.o.). Jednak w przypadku zakazu konkurencji jeśli chodzi o spółkę akcyjną zostały nim objęci także członkowie rady nadzorczej. Członkowie zarządu za swoją działalność ponoszą odpowiedzialność cywilną i karną.

Rada nadzorcza

Rada nadzorcza musi się składać z minimum 3 członków, którzy są powoływani i odwoływani przez walne zgromadzenie ( w spółkach publicznych wymagane jest 5 członków). Statut może postanowić o innym sposobie powoływania członków RN. Może to być wybór, wskazanie, powołanie zarówno przez wspólników, pracowników spółki, jak i osoby trzecie. Rady nadzorczej nie może powołac zarząd, gdyż jest to organ poddany kontroli RN. Na wniosek akcjonariuszy, reprezentujacych przynajmniej 20% kapitału zakładowego, wybór rady nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe walne zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania rady. Z chwila dokonania wyboru co najmniej jednego członka rady nadzorczej w drodze głosowania grupami wygasają przedterminowe mandaty wszystkich dotychczasowych członków rady. Kadencja Rady Nadzorczej nie może być dłuższa niż 5 lat. Do członka RN mają zastosowanie te same zasady, które przyjęto do zarządu. Obowiązuje zakaz łączenia funkcji członka rady nadzorczej z innymi funkcjami i stanowiskami. Członkami tego organu nie mogą być;

• członkowie zarządu

• prokurent

• likwidator

• kierownik oddziału lub zakładu

• główny księgowy zatrudniony w spółce

• radca prawny lub adwokat

• osoby podlegające bezpośrednio członkowi zarzadu lub likwidatorowi

Rada nadzorcza pełni stały nadzór nad działalnoscią spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, nie ma ona prawa wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej (kompetencje) należy;

1. ocena sprawozdania zarządu z działalności społki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z ksiegami i dokumentami, jak i stanem faktycznym (art.382§3 ksh)

2. ocena wniosków zarządu dotycząca podziału zysku albo pokrycia straty

3. składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników oceny dokumentów

4. zawieszanie z ważnych powodów w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu oraz delegowanie członków rady na okres nie dłuzszy niż 3 miesiące do czasowego wykonywania czynności członków zarządu, któzy zostali odwołani, złożyli rezygnację albo z innych powodów nie mogą sprawować funkcji

5. zwoływanie walnego zgromadzenia w trybie art.399§2 ksh (zwyczajne i nadzwyczajne zgromadzenie)

6. reprezentowanie spółki w umowach między członkiem zarządu a spółką oraz w sporach między nimi, nie dotyczy to sytuacji, w której akcjonariusz jest jednocześnie prezesem jednoosobowego zarządu spółki

Gdy rada nadzorcza odwoła z funkcji członka zarządu, to organem właściwym do późniejszego wypowiedzenia mu umowy o pracę jest zarząd spółki. Jeżeli rada chce rozwiązać umowę o pracę z prezesem (członkiem zarządu) musi to uczynić jednocześnie z odwołaniem go z funkcji prezesa (członka zarządu), ponieważ po odwołaniu staje się on zwykłym pracownikiem, wobec którego kompetencje pracownicze wykonuje zarząd a nie rada nadzorcza. Rada nadzorcza w celu wykonania czynności może;

• badać wszystkie dokumenty spółki

• żądać od zarządu i pracowników spółki sprawozdań i wyjaśnień

• dokonać rewizji stanu majątkowego

Rada nadzorcza wykonuje swoje czynności zbiorowo, ale może delegować swoich członków do indywidualnego wykonywania poszczególnych czynności nadzorczych. Uchwały rady nadzorczej mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali zaproszeni i jeżeli na posiedzeniu jest obecna co najmniej połowa członków. Uchwały zapadaja bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Mozliwe jest przyjęcie w statucie, że w przypadku równości głosów decyduje głos przewodniczącego. Z posiedzeń rady spisuje się protokół. Statut spółki może przewidywać, że członkowie rady mogą brać udział w podejmowaniu uchwał, oddając swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka rady nadzorczej. Uchwały rady mogą być również podejmowane za pośrednictwem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość w obu przypadkach jest to dopuszczalne jeżeli tak stanowi statut, jednak nie dotyczy to wyboru przewodniczącego i wiceprzewodniczącego, powołania członka zarządu oraz odwołania i zawieszenia w czynnościach tych osób. Uchwały rady nadzorczej nie podlegają uchyleniu w drodze powództwa inaczej niż to ma miejsce w stosunku do uchwał walnego zgromadzenia. Członkowie rady ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną spółce przez działalność sprzeczną z prawem lub postanowieniami statutu. Powinni przy wykonywaniu obowiązków dokładać staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalnosci i odpowiadają przed spółką za szkodę spowodowaną brakiem tej staranności.

Walne zgromadzenia

Wspólnicy w spółce akcyjnej podejmują uchwały tylko na walnym zgromadzeniu. Rozróżnia się walne zgromadzenie;

1. zwyczajne, musi się odbyc raz w roku w ciągu 6 miesięcy po zakończeniu roku obrotowego, odbywa się ono w określonym czasie i jego przedmiotem muszą być;

   - rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finasowego za ubiegły rok obrotowy

   - powzięcie uchwały o podziale zysku lub pokryciu strat

   - udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków

   Odbywa się ono w miejscu siedziby spółki, jeżeli statut nie wskazuje innego miejsca. Do kompetencji zwyczajnego walnego zgromadzenia należa (poza wyżej wymienionymi sprawami)

   - rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółkiz wykonania przez nich obowiązków

   - postanowienia, dotyczące roszczeń o naprawie szkody wyrządzonej przy zawiązywaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru

   - zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich prawa rzeczowego

   - nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, chyba że statut spółki stanowi inaczej

   - emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa i emisja warrantów subskrypcyjnych oraz upoważnienie do ich nabywania

   - nabycie własnych akcji

   - nabycia dla spółki jakiegokolwiek mienia za cenę przewyzszającą 1/10 wpłaconego kapitału zakładowego od założyciela lub akcjonariusza albo dla spółki lub spółdzielni zależnej od założyciela lub akcjonariusza, zawarte przed upływem 2 lat od dnia zarejestrowania

   - wyrażanie zgody na zawarcie między spółkami pozosatjącymi w stosunkach zależności i dominacji umów przewidujacych zarządzanie spółką zależną albo przekazywanie zysku przez spółkę zależną

2. nadzwyczajne, mogą się one odbywac bez ograniczeń, posiedzenia nie muszą się wiązać z nadzwyczajnością zdarzeń w spółce. W przypadku nadzwyczajnego zgromadzenia chodzi o sytuacje w jakich nie odbywa się zwyczajne zgromadzenie i które za przedmiot mają inne sprawy niż te, które muszą zostać załatwione na zwyczajnym zgromadzeniu. Nadzwyczajne zgromadzenie zwołuje się w szczególności w przypadkach, które są określone w statucie, a także, gdy organy spółki i osoby uprawnione do zwoływania walnych zgromadzeń uznają to za wskazane. Odbywa się ono w miejscu siedziby spółki, jeżeli statut nie wskazuje innego miejsca.

Zasadą jest, ze walne zgromadzenie zwołuje zarząd. Zgromadzenie może powołać rada nadzorcza, jeżeli zarząd nie zwoła walnego zgromadzenia w przewidzianym czasie, a nadzwyczajnego zgromadzenia, ilekroć zwołanie go uznają za wskazane, a zarząd nie zwoła go w ciągu 2 tygodni od zgłoszenia odpowiedniego żądania przez rade nadzorczą. Zwołac walne zgromadzenie mogą również inne osoby, gdy tak stanowi statut. Od prawa zwołania zgromadzenia należy odróznić prawo żądania zwołania zgromadzenia. Prawo to przysługuje akcjonariuszowi lub akcjonariuszom reprezentujacym przynajmniej 10% kapitału akcyjnego, chyba ze statut przyznaje takie uprawnienia mniejszej liczbie wspólników. Żądanie powinno być skierowane do zarządu. Jednakże nawet jeśli zarząd nie zwoła walnego zgromadzenia, akcjonariusze nie mają prawa zwołania go. Jeżeli w ciagu 2 tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi, nadzwyczajne zgromadzenie nie zostanie zwołane, mogą oni zwrócić się do sądu rejestrowego, a sąd może po wezwaniu zarządu do złozenia oświadczenia upoważnić do zwołania zgromadzenia występujących z tym żądaniem. Sąd wyznacza też przewodniczącego tego zgromadzenia. Walne zgromadzenie jest zwoływane przez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz na piśmie dodatkowo wskazanym w spółce na przynajmniej 3 tygodnie przed terminem zgromadzenia. Jeżeli wszystkie akcje wyemitowane przez spółkę są imienne, walne zgromadzenie można zwołać za pomocą listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską, wysłanych co najmniej 2 tygodnie przed terminem walnego zgromadzenia, zawiadomienie może być wysłane również pocztą elektroniczną, jeżeli uprzednio akcjonariusz wyraził na to pisemną zgodę, podajac adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane. W ogłoszeniu lub w listach należy oznaczyć dzień, godzinę, miejsce odbycia walnego zgromadzenia i szczegóły porządku obrad. Zasadą jest, ze w przedmiotach nie objetych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały. Jest to możliwe, gdy cały kapitał jest reprezentowany na walnym zgromadzeniu i nikt z obecnych się nie sprzeciwił. Podobnie można podjąć uchwały bez formalnego zwołania zgromadzenia, jeżeli jest reprezentowany cały kapitał akcyjny, a nikt z obecnych nie wniesie sprzeciwu co do odbycia walnego zgromadzenia ani co do postanowienia poszczególnych spraw w porządku obrad. Takie uchwały powinny być w ciagu miesiaca ogłoszone w MsiG. Nie dotyczy to uchwał wpisywanych do rejestru. Prawo udziału w walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze uprawnieni z akcji imiennych i swiadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, mający przyznane prawo głosu, jeżeli są wpisani do księgi akcyjnej przynajmniej na tydzien przed terminem zgromadzenia. Ponadto prawo to mają własciciele akcji na okaziciela, którzy w tym terminie złożą akcje w spółce i nie odbiorą ich do zakończenia obrad.

Zasady obradowania; jeżeli przepisy statutu nie stanowią inaczej, walne zgromadzenie otwiera prezes rady nadzorczej albo jego zastępcy i wybiera się przewodniczącego spośród obecnych osób. Akcja daje prawo do jednego głosu. Do większej liczby głosów daje prawo, jeżeli jest uprzywilejowana co do głosu. Obrady;

• można głosować przez pełnomocników

• akcja daje 1 głos, uprzywilejowana 2 głosy

• przedmiotem obrad musi być to co zostało zaznaczone w ogłoszeniu

• sporządza się protokół i musi on zostaś podpisany

Głosowanie nad uchwałami na walnym zgromadzeniu to większość kwalifikowana ¾ głosów odnosi się to do uchwał o;

• zmianie statutu

• emisji obligacji zamiennych i z prawem pierwszeństwa objęcia akcji

• zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części

• umorzenie akcji

• obniżenie kapitału zakładowego

• rozwiązania spółki

Statut może ustanowić surowsze warunki. W przypadku zmian statutu co do uchwał zwiększających świadczenia lub uszczuplajacych prawa akcjonariuszy przyznane osobiście, konieczna jest zgoda wszystkich akcjonariuszy, których dotyczy. Ksh wprowadza zasadę uchylania uchwał i stwierdzania ich nieważności (tak samo jak w spółce z o.o.). W spółce akcyjnej jednak w przypadku wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia, sąd na wniosek pozwanej spółki, może zasądzić od powoda kwotę do dziesięciokrotnej wartosci kosztów sądowych oraz wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. Nie wyłacza to dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych. Termin wniesienia powództwa o uchylenie wynosi miesiąc od dnia otrzymania wiadomosci o uchwale, nie później jednak niż 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały ( w spółce publicznej 3 miesiące). Prawo o wniesienie powództwa wygasa z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym uprawniony powziął wiadomość o uchwale, nie później niż w terminie roku od dnia powziecia uchwały.

Odpowiedzialność cywilnoprawna w spółce akcyjnej

W spółce akcyjnej występują przypadki osobistej odpowiedzialności akcjonariuszy. Do najważniejszych zaliczyć można;

1. odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę w organizacji (art.13 ksh)

2. odpowiedzialność akcjonariusza za niedobór, gdy kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokrywa kosztów i należności związanych z wydaniem nowych akcji (art. 331§5 ksh)

3. odpowiedzialność następcy akcjonariusza, w stosunku do którego akcjonariusz lub poprzednik prawny akcjonariusza opóźnił się z wniesieniem wkładu lub innych związanych z nim świadczeń, w przypadku pokrycia niedoboru (art.332 ksh)

4. odpowiedzialność akcjonariusza, który wbrew przepisom prawa albo postanowieniom statutu otrzymał świadczenia od spółki (art.350§1 ksh)

5. odpowiedzialność akcjonariusza, który biorąc udział w tworzeniu spółki wbrew przepisom prawa, ze swojej winy wyrządził spółce szkodę; akcjonariusz taki obowiązany jest do jej naprawienia (art.480§1 ksh)

6. odpowiedzialność akcjonariusza w związku z powstaniem spółki akcyjnej lub podwyższeniem jej kapitału zakładowego, jeżeli wspólnik ze swojej winy zapewnił sobie albo osobie trzeciej zapłatę nadmiernie wygórowaną ponad wartość zbywczą wkładów niepieniężnych albo nabywanego mienia lub też wynagrodzenia albo korzyści szczególne, niewspółmierne z oddanymi usługami, zobowiązany jest do naprawienia spółce wyrządzonej szkody (art.481 ksh)

Ksh nie reguluje całościowo zasad odpowiedzialności w spółce. Mają tu zastosowanie ogólne reguły przewidziane w k.c., a przepisy ksh stanowią lex specialis.

Cechą charakterystyczną w spółce akcyjnej (tak jak i w z o.o.) jest odpowiedzialność organów, a nie wspólników spółki. Członkowie ponoszą odpowiedzialność w następujących sytuacjach;

1. członkowie zarządu, którzy umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu o tym, że wkłady zostały wniesione do spółki (art.320 §1 pkt.3 i 4 ksh) lub wkłady zostały wniesione na podwyższony kapitał zakładowy, odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez 3 lata od dnia zarejestrowania społki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego

2. członkowie zarządu, ale również pełnomocnicy walnego zgromadzenia spółki w organizacji, założyciele oraz inne osoby, które brały udział w tworzeniu społki, wbrew przepisom prawa ze swojej winy wyrządzili spółce szkodę, zobowiązani są do jej naprawienia (art.480§1 ksh).

3. członkowie zarządu obok założycieli, współników, którzy w związku z powstaniem spółki akcyjnej lub podwyższeniem jej kapitału zakładowego z winy swojej zapewnili sobie albo osobie trzeciej zapłatę nadmiernie wygórowaną ponad wartość zbywczą wkładów niepieniężnych albo nabywanego mienia lub też wynagrodzenie albo korzyści szczególne, niewspółmierne z oddanymi usługami, obowiązani są do naprawienia szkody wyrządzonej spółce

4. członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki, chyba że nie ponosi winy; członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikające z zawodowego charakteru swojej działalności

5. osoby współdziałające (przede wszystkim członkowie zarządu), które współdziałały w wydaniu przez spółkę bezpośrednio lub za pośrednictwem osób trzecich akcji, obligacji lub innych tytułów uczestnictwa w zyskach albo podziale majątku, obowiązani są do naprawienia wyrządzonej szkody, jeżeli zamieścili w ogłoszeniach lub zapisach fałszywe dane lub w inny sposób dane te rozpowszechniali albo, podając dane ostanie majatkowym spółki, zataili okoliczności, które powinny być ujawnione zgodnie z obowiązującymi przepisami

jeżeli szkodę w pkt 2-5 wyrządziło kilka osób współnie odpowiadają oni solidarnie za szkodę. Powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się według miejsca siedziby spółki. Może mieć również miejsce powództwo wytoczone przez każdego akcjonariusza lub osobę, której służy inny tytuł uczestnictwa w zyskach lub podziale majatku o naprawienie szkody wyrządzonej spółce, gdy osoby obowiązane do działania nie podejmują czynności. Członkowie zarządu ponoszą również subsydiarna odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki akcyjnej.

Rozwiązanie i likwidacja spółki

Pojęcie rozwiązania spółki akcyjnej z jednej strony jest używane jako określenie zdarzenia będącego przyczyną rozpoczęcia postępowania likwidacyjnego (art.459 ksh), a z drugiej strony jako zakończenie prawnego istnienia spółki. Likwidacja jest zespołem czynności (postępowaniem), polegającym na;

• zakończeniu interesów bieżących spółki,

• ściagnięciu wierzytelności,

• wypłaceniu zobowiązań

• spieniężeniu majątku spółki, upłynnić majątek spółki

Przyczyny rozwiązania spółki są następujące (art.459 ksh);

• przewidziane w statucie spółki np. upływ czasu, na jaki spółkę zawarto

• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki za granicę

• ogłoszenie upadłosci spółki

• inne przewidziane w przepisach prawa np. wygaśnięcie koncesji czy zaistnienie nieważności spółki np. nie zawarto umowy spółki (art.21 ksh)

Zasadą jest, ze rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji. Nie możemy przeprowadzić likwidacji, jeżeli przyczyną jest ogłoszenie upadłości, gdyż w takim przypadku spółka rozwiązuje się po zakończeniu postępowania upadłościowego. Jeżeli jednak postępowanie upadłościowe zostanie zakończone zawarciem układu lub z innych przyczyn zostanie uchylone lub anulowane, spółka powraca do stanu normalnego funkcjonowania sprzed zgłoszenia wniosku o upadłości. Jeżeli zajdzie przyczyna rozwiązania spółki, konieczne jest przeprowadzenie jej likwidacji. Cały okres likwidacji jest czasem, gdy spółka funkcjonuje jako osoba prawna, ale cel jej działalnosci jest zmieniony. Spółkę prowadzi się pod zmienioną firmą z dodatkiem „w likwidacji”. Spółka działa przez przedstawiciela ustawowego jakim jest likwidator. Likwidatorami są członkowie zarządu, jeżeli statut lub uchwała walnego zgromadzenia nie zawiera co do ustanowienia likwidatorów postanowień odmiennych. Na wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 10% kapitału akcyjnego sąd rejestrowy może uzupełnić liczbę likwidatorów, ustanawiając dodatkowo jednego lub dwóch likwidatorów. Jeżeli o likwidacji orzeka sąd, może on też ustanowic likwidatorów. Likwidatorzy mogą być odwołani. Tylko z ważnych powodów sąd rejestrowy może odwołać na wniosek zainteresowanych likwidatorów i mianować innych. Likwidatorów ustanowionych przez sąd może odwołać tylko sąd. W stosunkach wewnętrznych likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał walnego zgromadzenia. Przepisu tego nie stosuje się do likwidatorów ustanowionych przez sąd. Likwidatorzy mają obowiązek zgłoszenia do rejestru otwarcia likwidacji, imion i nazwisk likwidatorów, sposobu reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkich w tym względzie zmian. O otwarciu likwidacji likwidatorzy powinni dwukrotnie ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki. W ogłoszeniu wzywa się wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w ciągu 6 miesięcy od daty ogłoszenia. Ogłoszenia nie mogą być dokonywane w okresach dłuższych niż miesięczne i krótszych niż dwutygodniowe. Do kompetencji likwidatorów należy prowadzenie spraw spółki oraz jej reprezentacja, ale tylko w zakresie zgodnym z celem likwidacji. Likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji, który powinien być złożony zgromadzeniu do zatwierdzenia. Jeżeli postępowanie likwidacyjne trwa dłużej, likwidatorzy powinni, po upływie każdego roku, składać walnemu zgromadzeniu sprawozdania i bilans za rok ubiegły. Rozpoczęcie nowych interesów przez likwidatorów może być dokonane tylko wówczas, gdy jest to potrzebne do ukończenia już toczących się spraw. W toku likwidacji nie można wypłacać akcjonariuszom dywidendy przed spłaceniem wszystkich zobowiązań. Jeżeli kapitału zakładowego nie wypłacono całkowicie, a majątek spółki nie wystarcza na pokrycie jej zobowiązań, likwidatorzy powini ściągnąć od każdego akcjonariusza wpłaty w takiej wysokości, w jakiej są potrzebne do pokrycia zobowiązań.Ściągnięcie wpłat następuje w kolejności od akcji zwykłych do akcji uprzywilejowanych co do podziału majatku. Likwidatorzy powinni złożyć do depozytu sądowego sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spółce wierzycieli, którzy się nie zgłosili po ogłoszeniach lub których wierzytelności nie są jeszcze wymagalne lub sporne. Podział majatku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzyciela między akcjonariuszy nie może nastąpić przed upływem roku od daty ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek ten dzieli się między akcjonariuszy w stosunku do dokonanych przez nich wpłat na kapitał zakładowy. Po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (sprawozdanie likwidacyjne) i po zakończeniu likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki to sprawozdanie i złożyć sądowi rejestrowemu, z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru. Jeżeli jednak walne zgromadzenie w celu zatwierdzenia sprawozdania nie odbyło się z powodu braku kworum, likwidatorzy mogą dokonać ogłoszenia i złożyć do sądu rejestrowego stosowne wnioski, bez zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego. Z chwilą wykreślenia z rejestru spółka akcyjna traci osobowość prawną.