PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE 22.11.2012 wykład 07

PUBLICZNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

STRUKTURA GOSPODARKI I JEJ KSZTAŁTOWANIE

• Sektor prywatny a publiczny (państwowy, komunalny)

  • wprowadzamy elementy właściwe z sektora prywatnego (do publicznego) – prawo konkurencji,

• własność publiczna, majątek publiczny – własność i inne prawa majątkowe do mienia państwowego należna do skarbu państwa i państwowych osób prawnych; mienie komunalne – możliwość posiadania i przypisanie własności samorządowi i komunalnym osobom prawnym

• majątek publiczny: niewydzielone surowce, bogactwa naturalne (wody gruntowe, podgruntowe, lasy), dziedzictwo kulturowe, inne mogą być powierzane w zarząd państwowym osoba prawnym

• Minister do spraw Skarbu Państwa sprawuje zarządza majątkiem publicznym

• Przedsiębiorca publiczny, a zasady konkurencji:

  • majątek publiczny powinien być wykonywany w określony ustawowo sposób:

  • przedsiębiorca publiczny – podmiot, na który skarb Państwa ma decydujący wpływ (w kapitale zakładowym danego przedsiębiorcy przewagą są co najmniej 50%)

  • Skarb państwa ma możliwość mianowania ponad połowy członków rady nadzorczej albo innego organu kierowniczego

  • ma pośredni wpływ na prowadzenie przedsiębiorstwa

  • ma zazwyczaj formę prawną dla sektora prywatnego (ale nie musi)

  • działalność publiczne gospodarcza nie do końca może podołać mechanizmom rynkowym

  • zazwyczaj działają poprzez monopol

• monopole

  • wyłączność produkcji

  • nie ma konkurencji

  • ma charakter monopolu prawnego albo naturalnego

  • prawny – zastrzeżenie wyłączności dla państwa

  • naturalny – ze względu na specyfikę działalności nie jest możliwe istnienie kilku podmiotów zajmujących się tym

  • nie ma możliwości zastosowania zasad konkurencji → np. transport kolejowy (uzależnione od istnienie torów itp.; nie ma możliwości kładzenia stu linii trakcyjnych dla każdego przedsiębiorcy) → państwo przejęło na siebie obowiązek zapewnienia takich infrastruktur

  • UE próbuje wprowadzić trochę konkurencji nawet w tych monopolach naturalnych

  • publiczna i prywatna działalność gospodarcza musi być zgodna z zasadami unijnymi, musi im sprostać

  • przyznanie praw specjalnych / wyłącznych innym przedsiębiorcom niż publiczni (Skarb Państwa dzieli się monopolem) – mowa też w prawie unijnym

  • że można było mówić o konkurencji między przedsiębiorcami publicznymi a prywatnymi – ustawodawca zdecydował się na prawie pełną kontrole nad działalnością tych podmiotów (przedsiębiorcy publiczni zyskują prawa od Skarbu Państwa)

  • Samorządy podejmują się działalności, która jest nierentowna i wtedy korzystają z dopłat, anulowania zadłużenia publicznego itp. - I gdzie tu konkurencja?! Skandal! - Ale robi to bo sektor prywatny się tym nie zajmie (za mały zysk) – ale są usługi użyteczności publicznej → Obowiązek nałożony na samorząd terytorialny

• Prywatyzacja zadań administracji gospodarczej (zadań publicznych): organizacyjna, funkcjonalna, materialna i majątkowa

  • organizacyjna: w miejsce dotychczasowych wykonawców zadań publicznych wchodzą podmioty prawa prywatnego

  • funkcjonalna i materialna: wykonanie i odpowiedzialność za należyte wykonanie zadania publicznego przechodzi na podmiot prawa prywatnego

  • współpraca, np. partnerstwo publiczno – prawne – często między podmiotami publicznymi i prywatnymi

  • majątkowa: polega na zbyciu majątku publicznego na rzecz sektora prywatnego

MINISTER SKARBU PAŃSTWA:

• kompetencje co do mienia

  • zbiorcza ewidencja majątku gospodarowanie nieruchomościami

  • gospodarowanie nieruchomościami

  • sprawozdania o stanie mieni dla RM i sejmu

• wykonuje uprawnienie wynikające z praw majątkowych skarbu państwa lub sprawuje nad tym kontrolę

• oświadczenia woli o utworzeniu spółki handlowej lub przystąpieniu

• opracowuje kierunki prywatyzacji

PROKURATOTRIA GENERALNA I JEJ ZADANIA:

• jednostka organizacyjna państwowa

• przypisano jej obowiązki w zakresie zapewnienie ochrony prawnej praw i interesów skarbu państwa

• formalnie nie podlega ministrowi skarbu państwa ale współpracuje z nim (sprawozdania ze swojej działalność przekazuje ministrowi skarbu państwa)

• zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed sądami powszechnymi, przed Sądem Najwyższym, Trybunałami, organami orzekającymi w stosunkach międzynarodowych (sądy arbitrażowe; gdy przedmiotem sporu jest mienie skarbu państwa)

• wydaje opinie do przyszłych umów cywilnoprawnych, których stroną będzie Skarb Państwa

• realizuje ochronę spraw TYLKO Skarbu Państwa, nie reprezentuje państwowych osób prawnych!

• NIE występuje przed sądami administracyjnymi i w sprawach karnych!

• Ma kompetencje obligatoryjne i fakultatywne – obowiązek wynika z wartości prawa materialnego

MAJĄTEK SKARBU PAŃSTWA:

Zasady wykonywania uprawnień właścicielskich: Art. 44¹ KC

• zgoda MSP na czynności rozporządzające przez państwowe osoby prawne

  • rozrządzenia ( w tym ustanawianie ograniczony prawa rzeczowych i dodania do korzystania) składnikami aktywów trwałych innym podmiotom na podstawie umów oraz cywilnego lub ich wniesienia jako aportu o wartości powyżej 50.000 €

  • czynności prawna dokonana z naruszeniem obowiązku określonego w ust.1 jest nieważna

WYBÓR SPÓŁEK

Przy wyborze podmiotów planowanych do prywatyzacji kierowana się zasada racjonalizacji posiadanych aktywów SP, do jak najlepszego zabezpieczenia interesów gospodarczych państwa oraz efektywnym oddziaływaniem na podmioty gospodarcze poprzez prowadzenie przemian własnościowych. Działania te zmierzają do konsekwentnego ograniczenia roli państwa w tych obszarach gospodarczych, w których nie jest konieczne sprawowanie nadzoru właścicielskiego przez organy administracji publicznej.

CELE PRYWATYZACJYNE 2012/2013

• Wspieranie polityk publicznych poprzez przekazywanie części dochodu o funduszy celowych – np. Fundusz Rezerwy Demograficznej, Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców, Fundusz Reprywatyzacji, Fundusz Skarbu Państwa, Fundusz Nauki i Technologii Polskiej (zmniejsza ryzyko zarządzania finansami publicznymi)

• rozwój rynku finansowego i pozycji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

• modernizacja przedsiębiorców (wzmocnienie ich innowacyjności i konkurencyjności)

GŁÓWNE BRANŻE:

• energetyka – Energa S.A, ENEA S.A

• instytucje finansowe

• sektor obronny

• sektor maszynowy i metalowy

• sektor transportu

• sektor uzdrowisk

1