Żywność transgeniczna to produkty spożywcze zmienione metodami inżynierii genetycznej, czyli produkowane poprzez zmianę materiału genetycznego - DNA żywej komórki.
Nauka
coraz częściej ingeruje w sprawy genetyki. Dotyczy to również
żywności, którą spożywamy na codzień. Czy powinniśmy obawiać
się "mutantów" na naszych stołach? Żywność
transgeniczna to produkty spożywcze zmienione metodami inżynierii
genetycznej, czyli produkowane poprzez zmianę materiału
genetycznego - DNA żywej komórki. Nowy organizm otrzymuje się w
warunkach labolatoryjnych poprzez wprowadzenie części DNA jednego
organizmu do DNA drugiego, a następnie przez tradycyjną
hodowlę.
Wprowadzana
część DNA ma na celu modyfikacje czyli poprawę danych cech
gatunkowych. Organizmy takie (rośliny, zwierzęta czy bakterie) są
nazywane organizmami modyfikowanymi genetycznie lub transgenicznymi.
Pierwszym produktem żywnościowym otrzymanym z wykorzystaniem metod
inżynierii genetycznej i wprowadzonym na rynek były drożdże
piekarskie i pomidor. Obecnie zwłaszcza w Stanach
Zjednoczonych i Chinach na dużą skalę uprawiane są
modyfikowane genetycznie rośliny takie jak: rzepak, kukurydza czy
soja. W Polsce pierwsze doświadczenia z transgenicznymi roślinami
przeprowadzone zostały na kukurydzy, ziemniakach, burakach
pastewnych i rzepaku.
Zmiany genetyczne roślin mają na celu
ochronę przed szkodnikami, chorobami, pomagają zwiększać
odporność na warunki klimatyczne, transport czy
przechowywanie.
Rośliny takie charakteryzują się również
zwiększoną odpornością na herbicydy, owady, szkodniki, jak i
korzystniejszymi cechami organoleptycznymi, dietetycznymi i
technologicznymi. Prowadzone badania nad modyfikacją genetyczną
dotyczą również zwierząt, ale wyłącznie pod kątem leków i
szczepionek. Na dzień dzisiejszy pozwoliły one na otrzymanie
dostatecznej ilości hormonu wzrostu jak i uzyskanie organów do
transplantacji. Dzięki nim współczesna medycyna może dużo
zyskać.
Obecnie
trwają prace nad transgenicznymi rybami, ale na efekty końcowe
trzeba będzie jeszcze poczekać. Śledząc poczynania inżynierii
genetycznej nasuwa się pytanie czy doświadczenia nad genami nie
spowodują ogólnego zagrożenia? Odpowiedź nie jest jednoznaczna.
Zbyt trudno jest bowiem mówić o jakichkolwiek wadach czy zaletach
zmodyfikowanej żywności. Zwolennicy przekonują, że inżynieria
genetyczna jest tylko kontynuacją poczynań człowieka w celu
zwiększenia plonów. Zdaniem przeciwników manipulacje z genami mogą
wpływać negatywnie na życie biologiczne (przez krzyżówki i
ingerencje w równowagę biologiczną gatunków). Sceptycy
podkreślają, że obcy gen może doprowadzić do powstania nowych
cech pod względem toksykologicznym i alergicznym. Dlatego przy
wytwarzaniu tego rodzaju żywności ostrożność jest szczególnie
zalecana. Żywność musi spełniać wymogi bezpieczeństwa, a jednym
z warunków nieszkodliwości produktów transgenicznych jest
przestrzeganie obowiązujących uregulowań prawnych.