WZGLĘDNIE BEZTLENOWE PAŁECZKI GRAM UJEMNE
Rodzina Enterobacteriaceae
- Gram ujemne pałeczki, średniej wielkości, z nielicznymi tylko wyjątkami urzęsione peritrichalnie. Fermentują glukozę, są oksydazo-ujemne, katalazo-dodatnie, redukują azotany do azotynów, in vitro rosną na zwykłych podłożach, jak np. na agarze odżywczym. Zalicza się do nich coanjmniej 28 rodzajów i ponad 80 gatunków. Do ich różnicowania wykorzystuje się cechy fenotypowe (na podstawie genotypowych cech niektóre przemianowano do innych gatunków) przykład E.coli
- w naturze występuje w przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt i środowisku ich życia, zanieczyszczają glebę i wodę.
Rodzaj Escherichia
- środowisko bytowania :jelito grube i końcowy odcinek jelit cienkich wszystkich ssaków.
Cechy antygenowe
- warstwa lipopolisacharydowa zewnętrz. Części ściany komórkowej (gł. łańcuchy cukrów) stanowi antygen somatyczny O
- polisacharydowa otoczka stanowi antygen K
- rzęski są antygenem białkowym H
Zakażenia wywołane przez E. Coli
- zakażenia/zatrucia jelitowe
- zakażenia posocznicowe
- toksemie
- zakażenia ukł. Moczowego
- zakażenia ukł. Rozrodczego (zapalenie pochwy)
- zakażenie gruczołu mlekowego
Czynniki chorobotwórczości E.coli
- polisacharydowa otoczka – zapobiega fagocytozie oraz uszkodzeniu ściany komórkowej przez komplement
- Endotoksyna (lipid A), gł. w przypadku septicemii i oddziaływanie z zewn. osłoną sciany komórkowej
- Fimbrie – białkowe adhezyny warunkujące przyczepianie się bakterii do glikokaliksu na powierzchni nabłonka jelita wrażliwych na enterotoksyny
- Siderofory – odbierają żelazo z białek wiążących gospodarza (wykorzystują do wzrostu własnych komórek)
- Hemolizyna jest białkiem uszkadzającym błonę komórkową gospodarza
- Enterotoksyna LT (ciepło labilna) – oddziałuje na system cyklazy adenylowej doprowadzając do biegunki i odwodnienia, metabolicznej kwasicy
Czynniki predysponujące do zakażenia zwierząt
- niedostateczna odporność bierna noworodków
- intensywna gospodarka hodowlana sprzyjająca przenoszeniu się szczepów chorobotwórczych
- zła higiena ( w środowisku życia zwierząt namnażają się w dużych ilościach szczepy zjadliwe)
- zwierzęta poniżej 1 tyg. życia
- obfita dieta żywieniowa (u cieląt o ziarno sprzyja kolonizowaniu się w początkowym odcinku jelit cienkich szczepów enterotoksycznych)
Kategorie patogenności E. Coli
- Enterotoksyczne (ETEC) – odpowiedzialne w większości za kolibakteriozy u noworodków. Posiadają adhezyny z którymi skolerowane jest wytwarzanie enterotoksyn
- Enetropatogenne (EPEC)
- Enteroinwazyjne (EIEC)
- Enterokrwotoczne (EHEC) – kolonizują się w jelicie grubym (okrężnicy) przyczepiając się do komórek nabłonka i zabijając je. Produkują toksyny typu VERO. Są przyczyną zakażenia pokarm. U ludzi wywołując krwotoczne zapalenie okrężnicy (HC), zespół hemolityczno- mocznicowy i małopłytkową plamicę zakrzepową. Głównym rezerwuarem zarazka jest bydło.
- Enetroagregacyjne (EAEC) – masowe przyczepainie się E. Coli do nabłonka jelitowego przy pomocy fimbrii
- Nekrotyczne (NTEC) – uwalniają czynnik martwicowy
Inne rodzaje Enterobacteriaceae
a) Shigiella – dyzenteria u człowieka i naczelnych. Możliwe bezobjawowe zakażenia u psów
b) Klebsiella pneumoniae – zapalenie płuc u człowieka, zmiany martwicze, krwotok, ropnie płuc. U zwierząt zapalenie wymion
c) Klebsiella ozenae – zanikowy (cuchnący) nieżyt nosa (ozena)
d) Enterobacter aerogenes – zapalenie gruczołu mlekowego, zakażenie szyjki macicy u klaczy
e) Proteus mirabilis – zakażenie dróg moczowych i ran u ludzi
Rodzaj Yersinia
- do tego rodzaju zaliczonych jest ponad 10 gatunków
- są małymi ziarniako - pałeczkami, pasożytują wewnątrzkomórkowo
- rosną w temp. 22-29 st.C, nie fermentują laktozy, są chorobotwórcze dla zwierząt i człowieka
Występowanie i rezerwuar – Yersenia
- występuje w przewodzie pokarmowym wielu dziko żyjących ssaków, ptaków i zwierząt domowych, które mogą być rezerwuarem tych bakterii
- rosną w zakresie temp. 5-42 st. C i przeżywają długo w środowisku wilgotnym i zimnym
- wnikają do śluzówki przez komórki M, poprzedzone adhezją przez inwazyny i adhezyny
Kliniczne formy zakażenia
- Yersinioza jelitowa
- Septicemia
- Gruźlica rzekoma – wywołana przez Y. Pseudotuberculosis u gryzoni , biegunka, wychudzenie
ZATRUCIA POKARMOWE. INWAZJE PASOŻYTNICZE
Biegunki
- przechodzi przez przewód pokarmowy 9-10l płynu, wydala się z prawidłowym stolcem 100-200ml
- 8,5l zostaje w przewodzie pokarmowym następuje resorpcja i wydzielanie płynów
Biegunka- to oddawanie co najmniej 3 luźnych stolców w ciągu doby lub jednego stolca z domieszką śluzu, krwi
Mechanizm działania patogenów/ biegunki w chorobach zakaźnych
a) wytwarzanie toksyn
- Neurotoksyny
- Enterotoksyny: E. Coli, Shigiella
schemat NORMAL -----MUSCLE-----BOTULISM
zdolność do wiązania się z błoną śluzową i jej kolonizacji
zdolność do niszczenia komórek
Biegunki bakteryjne
- przeniesienie bakterii od chorego
- zjedzenie pokarmów zawierających bakterie
- zjedzenie pokarmów zawierających jady bakteryjne
Gram ujemne pałeczki jelitowe
Salmonellozy medurowe
- ostra ch. Biegunkowa
- 2300 serotypów
- 10 serotypów stanowi 2/3 bakterii chorobotwórczych
Sientertidis- najczęstszy serotyp przyczyna pandemii zwierzęcej z zakażonymi jajami kurzymi
Wiele zwierząt domowych stanowi rezerwuar:
objawy kliniczne- gorączka, biegunka, kurczowe bóle brzucha
rozpoznanie – posiew kału, obecność leukocytów w kale
Czerwonka bakteryjna
a) epidemiologia: 140mln zachorowań rocznie, 600tys. Zgonów u dzieci <5lat
b) objawy: biegunka z domieszką krwi
c) diagnostyka : badanie endoskopowe, zmiany krwotoczne, posiew bakterii z kału
d) leczenie: wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej, leki zapierające, antybiotykiem
e) zapobieganie: brak szczepionki
Cholera - ostra choroba biegunkowa doprowadzająca do postępującego odwodnienia i śmierci
a) Etiologia:
b) Drogi zakażenia: brudne ręce, woda i żywność zanieczyszczona bakterią
c) Patogeneza: rola toksyn
d) Objawy: wodnista biegunka, wymioty, wstrząs hipowolemiczny
Campylobacter coli
Jersinioza – przypomina zapalenie wyrostka robaczkowego objawy „ostrego brzucha”
a) Rezerwuar: świnia, zwierzęta domowe
b) Dzieci: ostre zapalenie jelit, gorączka, biegunka ze śluzem i krwią
c) Dorośli: zapalenie węzłów chłonnych krezkowych, jelita krętego, gorączka
Rotawirusy
a) Występowanie: na całym świecie
b) Sezonowość: chłodne miesiące zimowe
c) Chorują niemowlęta i małe dzieci
d) Wirus zakaża i zabija komórki szczytów kosmków jelita cienkiego
e) Biegunka osmotyczna
f) Rozpoznanie: antygen rotawirusowy w klatce
Zakażenia grzybicze
a) kandydoza – drozdżyca
- Candida albicans
- Candida tropicalis
- Candida parapsilosis
Zakażenia pasożytnicze
a) pierwotniaki ( Giardia lambilia intestinalis)
Badanie mikroskopowe kału
b) pełzak czerwonki
źródła zakażenia: człowiek wydalający , czysty pasożyta
wrota zakażenia: przewód pokarmowy
c) robaki pasożytnicze