PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ

SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW, USŁUG, KAPITAŁU I OSÓB

TOWAR- każdy przedmiot, posiadający wartość pieniężną, który jako taki może być przedmiotem transakcji handlowych.

Towarami są:

• patenty

• znaki towarowe

• wzory przemysłowe (zdobnicze)

• prawa autorskie

• monety złote i srebrne lub banknoty wycofane z obiegu

• narkotyki nabyte przez laboratoria dla celów badawczych lub produkcji leków

• energia elektryczna

• odpady

  Towarami nie są:

• narkotyki

• fałszywe banknoty

• pieniądze znajdujące się w obiegu

• emisja programu telewizyjnego

• rozmowa telefoniczna

• los loterii promocyjnej

• nieruchomości

STADIA INTEGRACJI:

1. strefa wolnego handlu:

• państwa znoszą cła wewnętrzne, utrzymują cła zewnętrzne z krajami trzecimi. Zasada standstill z Układu Europejskiego (zamrożenie ceł), zobowiązanie się do niewprowadzania nowych ceł i znoszenia istniejących.

2. unia celna

• zniesienie ceł

• jednolita stawka celna na zewnątrz

3. Wspólny Rynek od 1.01.1993

• zapewnia się swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału.

• W ramach przepływu osób wyróżnia się : swobodę w świadczeniu usług i swobodę przepływu pracowników.

• Rynek Wewnętrzny (od 1.01.1993)- wspólne polityki: rolna, handlowa, transportowa

4. Unia Gospodarcza i Pieniężna od 1.01.2002

• wspólna waluta euro

• współpraca w zakresie polityki społecznej, socjalnej

KRYTERIA KONWERGENCJI- ich utrzymanie jest gwarancją wzrostu gospodarczego

STREFA EURO

spełniają kk:

• państwa członkowskie: Austria, Belgia, Cypr, Finlandia, Francja , Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg,, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy

nie spełniają kk:

• Inne państwa należące do UGiW: Monako, San Marino, Kosowo

• Państwa będące poza UGiW: Andora, Czarnogóra, Kosowo

ZAKAZY:

1. ZAKAZ STOSOWANIA CEŁ I OPŁAT O SKUTKU PODOBNYM DO CEŁ (ma charakter bezwzględny)

   CŁO- nakładana przez państwo opłata pieniężna pobierana z tytułu przekroczenia granicy przez towar liczona od wartości, ilości , wagi.

Cła nakładane są w celu:

• uzyskania dodatkowych wpływów do budżetu (cło fiskalne)

• ochrony rynku krajowego przed importem (cło protekcjonistyczne)

• realizacji innych polityk państwa (np. Cło na import paliwożernych samochodów ze względu na ochronę środowiska naturalnego)

OPŁATA O SKUTKU PODOBNYM DO CŁA- opłata pieniężna, która nie jest cłem, która jest nałożona jednostronnie prze państwo członkowskie w związku z przekroczeniem granicy przez towar bez względu na jej wysokość, sposób pobierania lub przeznaczenie

OPŁATAMI O SKUTKU PODOBNYM DO CŁA NIE SĄ:

1. opłaty składające się na system danin wewnętrznych:

• stosowane jednolicie w stosunku do produktów krajowych i produktów importowanych (importer musi uiścić opłatę w takiej samej wysokości jak wytwórca produktu krajowego)

• pobierane na tym samym etapie produkcji lub dystrybucji towaru

• podstawą nałożenia opłaty nie jest sam fakt przekroczenia granicy, ale inne zdarzenie

2. opłaty pobierane za usługi

• skorzystanie z pewnych czynności admin. państw. musi być dobrowolne

• czynności te przynoszą importerowi korzyść wymierną, indywidualną, konkretną

• opłata musi być proporcjonalna do wartości uzyskanej korzyści

3. opłaty pobierane za działania podejmowane przez państwa członkowskie w celu realizacji obowiązku wynikającego z prawa wspólnotowego

• czynności te zostały nakazane przez prawo wspólnotowe w interesie Unii

• są one jednolicie stosowane do wszystkich produktów tego samego rodzaju

• podejmowanie tych czynności ułatwia swobodę przepływu towarów

• opłata nie przekracza rzeczywistych kosztów czynności administracyjnych

2. ZAKAZ DYSKRYMINACYJNEGO LUB PROTEKCJONISTYCZNEGO STOSOWANIA PODATKÓW

PODATKI- jest to opłata składająca się na system danin wewnętrznych, nakładana systematycznie na towar danego rodzaju na podstawie przepisów prawa krajowego według obiektywnych kryteriów i niezależnie od pochodzenia towarów- nakładane na produkt krajowy i importowanych

• Podatki dyskryminacyjne- żadne państwo członkowskie nie nakłada na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty krajowe

• Podatki protekcjonistyczne- żadne państwo członkowskie nie nakłada na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych, które pośrednio chronią inne produkty krajowe

DYSKRYMINACJA- zakaz ostrzejszego i dyskryminacyjnego nakładania wyższych ceł na produkty importowane:

• bezpośrednia- polega na tym, że towarami importowanymi, które pozostają ze sobą w stosunku podobieństwa są traktowane w oczywisty sposób odmiennie

• pośrednia- polega na tym, że przepisy podatkowe literalnie nie rozróżniają traktowania produktów krajowych i importowanych, ale w praktyce wyższe obciążenia dotyczą importerów:

• stosowane odmienne terminy płatności

• odmienne podstawy opodatkowania

• zasady dotyczące zwolnień i ulg podatkowych

PODOBIEŃSTWO I KONKURENCYJNOŚC PRODUKTÓW:

Produkty podobne- mają zbliżone cechy charakterystyczne, a z punktu widzenia konsumentów zaspokajają te same potrzeby (dyskryminacja)

Produkty konkurencyjne- nie są podobne, ale pomiędzy nimi istnieje stosunek konkurencyjny (protekcjonizm)

3. ZAKAZ WPROWADZANIA OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH I ŚRODKÓW O SKUTKU PODOBNYM

• ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane (import)

• ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane (eksport)

OGRANICZENIA DOTYCZĄ:

1. PAŃSTW CZŁONKOWSKICH- wszystkie organy i podmioty wykonujące działalność państwową:

• organy administracyjne,

• organy sądownicze,

• organy praworządowe

• władze centralne i samorządowe

• podmioty, którym państwo powierzyło funkcje publiczno- państwowe np korporacje zawodowe

2. ŚRODKÓW, za które należy uznać każde zachowanie państwa, które ogranicza import lub eksport towarów. Zachowanie to może przybrać postać zaniechania lub działania, np praktyka administracyjna, wydawanie aktów prawnych, orzecznictwo sądów, (wydawanie przepisów krajowych)

   zaniechanie- tolerowanie blokad

   działanie- praktyki administacyjne

   OGRANICZENIEM ILOŚCIOWYM jest każdy przepis lub środek państwowy, który ogranicza zupełnie import lub eksport towarów w oparciu o takie kryteria jak ilość, waga, objętośc, lub czas

   ŚRODKIEM O SKUTKU PODOBNYM DO OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH jest każda regulacja handlowa państwa członkowskiego, która bezpośrednio lub pośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie może wpłynąc na handel wewnątrzwspólnotowy (formuła Dassonville).

   Przykłady: uciążliwe kontrole graniczne, zachęcanie do kupna produktów krajowych (buy Irish), wymóg określonego oznakowania produktów, utrudnione mozliwości korzystania z produktów importowanych

FORMUŁA KECK:

Środkiem o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych w rozumieniu formuły Dassonville nie są przepisy państwa członkowskiego, dotyczące zasad sprzedaży produktów jeżeli:

• są stosowane jednakowo do wszystkich przedsiębiorstw handlowych prowadzących działalność na terytorium danego państwa, oraz

• w jednakowym stopniu pod względem prawnym i faktycznym wpływają na marketing i sprzedaż wprowadzonych do obrotu produktów krajowych i importowanych

Środki podejmowane przez państwa członkowskie:

• dotyczące produktu- obejmują przepisy prawa, które regulują jego kształt, wymiary, wagę, opakowania, sposób oznaczenia lub etykietowania

• dotyczące zasad sprzedaży- określają kto, kiedy, gdzie, jak i w jakiej cenie może sprzedawać towar (formuła Keck)

3. HANDLU POMIĘDZY PAŃSTWAMI.

   [Maciej Brzeziński przeciwko Dyrektorowi Izby Celnej- podatek akcyzowy]

[Cassis de Dijon- likier porzeczkowy]

ZASADA WZAJEMNEGO UZNAWANIA STANDARDÓW:

W BRAKU WSPÓLNOTOWYCH REGULACJI DOTYCZĄCYCH ZASAD PRODUKCJI I OBROTU OKREŚLONYMI TOWARAMI, Każde z państw członkowskich może swobodnie decydować o metodach wytwarzania określonego towaru.

Towar wyprodukowany w jednym z państw członkowskich, w sposób zgodny z jego przepisami, wprowadzony w tym państwie legalnie do obrotu, może być sprzedawany bez przwszkód na terytorium innych państw członkowskich

chyba że...

wprowadzenie pewnych ograniczeń uzasadnione jest jednym z wymogów konecznych

WYMOGI KONIECZNE- (dobra) uzasadniają odejście od zasady WUS,

przykłady:

• zapewnienie efektywności nadzoru podatkowego

• rzetelność transakcji

• ochrona konsumentów

• ochrona zdrowia publicznego

• ochrona środowiska

• zachęcanie do produkcji filmowej

• zapewnienie pluralizmu prasy

  [Ministere public przeciwko Deserbais-ser Edam]

TRAKTATOWE WYJĄTKI OD ZAKAZU:

postanowienia art 34 i 35 nie stanowią przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeń przewozowych lub tranzytowych uzasadnionych względami:

• moralności publicznej (określonej przez każde państwo)

  [Conegate Limited przeciwko HM Customs and Excise]

• porządku publicznego

• bezpieczeństwa publicznego

• ochrony życia lub zdrowia ludzi i zwierząt, ochrony roślin

• ochrony narodowych dóbr kultury

• ochrony własności przemysłowej i handlowej

Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środka arbitralnej dyskryminacji, ani ukrytych ograniczeń w handlu między Państwami Członkowskimi

SWOBODA PRZEPŁYWU PRACOWNIKÓW

1. Zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Unii.

2. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową między pracownikami Państw Członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy.

3. Z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego, swoboda ta obejmuje prawo:

1. ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy;

2. swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium Państw Członkowskich;

3. przebywania w jednym z Państw Członkowskich w celu podjęcia tam pracy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi dotyczącymi zatrudniania pracowników tego Państwa;

4. pozostawania na terytorium Państwa Członkowskiego po ustaniu zatrudnienia, na warunkach ustalonych przez Komisję w rozporządzeniach.

[DM Lewin przeciwko Staatsscreataius van Justite]

PRACOWNIKIEM- jest osoba, która świadczy pracę w sposób rzeczywisty i efektywny.

PRACOWNIK:

• osoba, która jest obywatelem państwa członkowskiego

• świadczy pracę o określonej wartości ekonomicznej

• praca wykonywana na rzecz i pod kontrolą innego podmiotu

• w zamian za pracę otrzymuje wynagrodzenie pienięzne lub inną formę świadczenia wzajemnego

CZŁONKOWIE RODZINY PRACOWNIKA:

1. małżonek

2. partner, z którym pracownik pozostaje w zarejestrowanym związku partnerskim na podstawie przepisów państwa pochodzenia, jeżeli ustawodawstwo przyjmującego państwa uznaje równoważność między związkiem partnerskim a małżeństwem

3. bezpośredni wstępni pracownika, którzy nie ukończyli 21 lat lub pozostają na utrzymaniu pracownika (dzieci wspólne, dzieci jednego z małżonków)

4. bezpośredni wstępni pracownika lub jego małżonka pozostający na utrzymaniu pracownika / np. rodzice pracownika

Dodatkowo państwa mogą rozszerzyć katalog o innych członków rodziny:

• pozostających na utrzymaniu obywatela UE

• będących członkami gospodarstw domowych

• wymagających osobistej opieki ze względu na poważne przyczyny związane z ich stanem zdrowia

Zakres przedmiotowy:

1. prawo wyjazdu z państwa członkowskiego- wszyscy obywatele Unii posiadający ważny dowód tożsamości lub paszport oraz członków ich rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich lecz posiadają ważny paszport mają prawo do opuszczenia terytorium państwa członkowskiego w celu odbycia podróży do innego państwa członkowskiego

2. prawo wyjazdu na terytorium innego-

3. prawo pobytu

   Na okres do 3 miesięcy:

   -bez wypełniania jakichkolwiek warunków i formalności innych wymóg posiadania ważnego dowodu osobistego

   Na okres powyżej 3 miesięcy:

   - są pracownikami lub przedsiębiorcami pracującymi na własny rachunek z przyjmującym państwem członkowskim

   - posiadają wystarczające zasoby dla siebie i członków ich rodziny aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego oraz osoby muszą być objęte pełnym ubezpieczeniem w przyjmowanym państwie członkowskim

   - pobierają naukę w przyjmujący państwie członkowskim oraz są objęci pełnym ubezpieczeniem zdrowotnym w przyjmującym państwie członkowskim i posiadają wystarczające zasoby dla siebie i członków rodziny aby nie stosować obciążenia pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego

   - są członkami rodziny obywateli Unii Europejskiej....

PRAWO POBYTU A UTRATA PRACY:

Obywatel Unii zachowuje status pracownika gdy:

• jest okresowo niezdolny do pracy

• pozostaje bez pracy w sposób niezamierzony, co jest udokumentowane; w okresie zatrudnienie przekroczył 1 rok i zarejestrował się jako bezrobotny

• pozostaje bez pracy w sposób niezamierzony co jest należycie udokumentowane po zakończeniu umowy o pracę na czas określony, obejmującą okres krótszy niż rok lub został zwolniony nie z własnej winy w czasie pierwszych 12 miesięcy i zarejestrował się jako bezrobotny

• podjął kształcenie zawodowe po zwolnieniu z pracy

• WYJAZD PRACOWNIKA nie narusza prawa pobytu członków jego rodziny, którzy są obywatelami jednego z państw czlonkowskich

• ŚMIERĆ- nie prowadzi do utraty prawa pobytu przez członków

• ROZWÓD, unieważnienie małżeństwa obywatela Unii lub ustanie zarejestrowanego związku partnerskiego nie narusza prawa pobytu członków rodziny, którzy są obywatelami jednego z Państw Członkowskich.

• ROZWÓD, unieważnienie małżeństwa lub ustanie zarejestrowanego związku partnerskiego nie prowadzi do utraty prawa pobytu przez członków rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami jednego z Państw Członkowskich, jeżeli:

• przed rozpoczęciem postępowania rozwodowego małżeństwo lub związek trwały co najmniej trzy lata, w tym jeden rok w przyjmującym Państwie Członkowskim; lub

• na mocy porozumienia między współmałżonkami lub partnerami, lub decyzją sądu, współmałżonek lub partner, który nie jest obywatelem Państwa Członkowskiego, sprawuje opiekę nad dziećmi obywatela Unii; lub

• istnieją szczególnie trudne okoliczności, na przykład fakt bycia ofiarą przemocy domowej; lub

• na mocy porozumienia między współmałżonkami lub partnerami, lub decyzją sądu, współmałżonek lub partner, który nie jest obywatelem Państwa Członkowskiego, posiada prawo odwiedzin nieletniego dziecka

4. prawo do równego traktowania w zakresie zatrudnienia

• zakaz zastrzeżenia określonej liczby miejsc pracy dla własnych obywateli

• zakaz wprowadzania specjalnych procedur naboru, składania podań o prace

• zakaz stosowania dyskryminacyjnych kryteriów zawodowych

• równy dostęp do usług świadczonych przez Urząd Pracy

• zakaz dyskryminacji w zakresie wynagrodzenia, warunków rozwiązania umowy,o pracę, przywrócenia do pracy, podjęcia pracy

• zakaz dyskryminacji w zakresie dostępu do szkolenia zawodowego

• zakaz dyskryminacji w stosunku do warunków mieszkaniowych

• prawo zrzeszania się w organizacjach związkowych

5. prawo do równego traktowania w zakresie dostępu do korzyści socjalnych

pracownicy przemieszczający się mają dostęp do korzyści socjalnych i podatkowych na takich samych zasadach

Pojęcie korzyści socjalnych obejmuje:

• dodatek do wynagrodzenia z tytułu rozłąki

• prawo otrzymania dofinansowania na studia dzieci pozostających na utrzymaniu pracownika,

• zniżka na przepisy kolejowe we Francji

• uprawnienie do otrzymania kredytu na warunkach, na jakich kredyt ten mogą otrzymać pracownicy krajowi.

• nieoprocentowane pożyczki z tytułu urodzenia dziecka przyznawane rodzinom o niskich dochodach

• zasiłek wychowawczy

• zasiłek pogrzebowy

6. prawo do kształcenia

   państwo przyjmujące powinno zapewnić dzieciom pracownika dostęp do pobierania nauki w ramach kształcenia ogólego oraz szkoleń, praktyk zawodowych na takich samych warunkach jak obywatelowi państwa przyjmującego, pod warunkiem, ze przebywają one na terytorium tego państwa

   Pracownicy przemieszczający się mają prawo do kształcenia się w szkołach zawodowych i ośrodkach przekfalifikowania zawodowego na takich samych warunkach jak obywatele państwa przyjmującego

7. prawo do pozostania po zakończeniu zatrudnienia

   Obywatele Unii, którzy legalnie zamieszkują w przyjmującym Państwie Członkowskim przez nieprzerwany okres pięciu lat, mają prawo stałego pobytu w tym Państwie.

   Ciągłośc jest nienaruszona:

• przez przerwy trwające nie dłużej niż 6 miesięcy w roku

• przez dłuższe przerwy uzasadnione koniecznością odbycia służby wojskowej

• przez nieobecność trwającą nieprzerwalnie max 12 miesięcy jeżeli jest uzasadniona ważnymi wzgledami

Przed upływem 5 lat prawo do pobytu stałego nabywa pracownik:

• gdy osiągnał wiek do emerytury, jeżeli: pracował co najmniej 12 miesięcy i przebywał nieprzerwanie przez 3 lata

• gdy trwale utracił zdolność do pracy jeżeli przebywał co najmniej 2 lata

Swoboda przepływu pracowników nie obejmuje zatrudnienia w administracji publicznej na stanowiskach które:

• wiążą się z wykonywaniem władzy publicznej

• obejmują odpowiedzialność za ogólne interesy państwa

  przykłady:

wyłączeniu podlegają:

policja

sądownictwo

wojsko

władze publicznej

wyłaczeniu nie podlegają:

służba zdrowia

elektrycy, stolarze, hydraulicy zatrudnieni przez samorząd

kolejarze

Ograniczenia polegajace na nieprzyznaniu pewnych praw mają na celu:

• ochronę porządku i bezpieczeństwa publicznego

• ochronę zdrowia publicznego

SWOBODA PRZEPŁYWU USŁUG:

ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Unii są

zakazane w odniesieniu do obywateli Państw Członkowskich mających swe przedsiębiorstwo

w innym Państwie Członkowskim.

Parlament Europejski i Rada, mogą rozszerzyć korzyści wynikające z postanowień niniejszego rozdziału na obywateli państwa trzeciego świadczących usługi i mających swe przedsiębiorstwa wewnątrz Unii.

1. Swobodę przepływu usług w dziedzinie transportu regulują postanowienia tytułu dotyczącego

transportu.

2. Liberalizacja usług bankowych i ubezpieczeniowych związanych z przepływem kapitału jest

realizowana w zgodzie z liberalizacją przepływu kapitału.

Usługami są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób.

Usługi obejmują:

a) działalność o charakterze przemysłowym;

b) działalność o charakterze handlowym;

c) działalność rzemieślniczą;

d) wykonywanie wolnych zawodów.

Elementy definicji usługi:

• odpłata

• świadczenie jest czasowe

• transgraniczność

3 wymiary transgraniczności:

• bierna- gdy wyjeżdżam i czerpię usługę

• czynna- gdy wyjeżdżam i daję usługę

• inna- przepływ samej usługi- gdy np. artysta wykona dzieło i wyśle je za granicę

Zakres podmiotowy swobody:

• obywatele państw członkowskich

• osoby prawne przynależne do państw członkowskich (spółki)

Zakres przedmiotowy:

• zakaz wprowadzania ograniczeń

• zakaz dyskryminacji

wyłączenia: ze względu na wykonywanie władzy publicznej

ograniczenia: uzasadnione względami porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego

SWOBODA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

• Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane

• Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii

• swoboda obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami na warunkach określonych przez Państwo przyjmujące dla własnych obywateli

Przedsiębiorstwo pierwotne:

podmiot wspólnotowy przybywa do państwa członkowskiego i zakłada tam od podstaw przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo wtórne:

podmiot prowadzący przedsiębiorstwo główne w państwie ojczystym zakłada oddział lub agencję w państwie przyjmującym

Zakres podmiotowy swobody:

• obywatele państw członkowskich

• osoby prawne przynależne do państw członkowskich (spółki)

Zakres przedmiotowy:

• osoby fizyczne lub prawne mają prawo do podjęcia działalnosci w innym państwie członkowskim

• i prowadząc tą działalność nie mogą być dyskryminowane.

  SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU:

  Przepływ kapitału: operacje firm na jednostronnym przeniesieniu środków majątkowych do innego państwa członkowskiego w celu inwestycyjnym

  Swoboda przepływu płatności bieżących: transfer środków pieniężnych związanych z realizacją świadczenia wzajemnego w ramach transakcji podstawowej służącej wykonywaniu innych swobód

1. zakazane są wszelkie ograniczenia w przepływie kapitału między Państwami Członkowskimi oraz między Państwami Członkowskimi a państwami trzecimi.

4. zakazane są wszelkie ograniczenia w płatnościach między Państwami Członkowskimi oraz między Państwami Członkowskimi a państwami trzecimi.