Wykład 14.10.
Stanowienie prawa:
1. Jednostronny (organu państwa), władczy(zobowiązujący do określonego działania) i konstytutywny(nakaz "z pierwszego tłoczenia", tworzy przepis prawa)
2. Akt decyzyjny organu państwa, w wyniku którego powstaje akt prawotwórczy
3. Przepis prawny (norma prawna - reguła określonego działania, prawo jest wyrażane w przepisach prawa) - wyraża określone obowiązki i uprawnienia
Źródła prawa (akt prawotwórczy) - jest to tekst organu władzy publicznej w postaci przepisu prawnego, wprowadzający do systemu prawnego nowe normy (nowelizacja), zmieniające lub uchylające dotychczasowe
Stanowienie prawa w prawie pracy i w prawie międzynarodowym jest na zasadzie tworzenia umów prawotwórczych, treść tej umowy staje się (może stać się) przepisem prawa, prawo, które powstaje z dialogu
Prawo precedensowe (case law) w państwach anglosaskich prawo tworzone jest jako prawo stanowione i jako precedensy prawotwórcze (można powołać się na to, że w roku X sąd orzekł tak, a nie inaczej, jeśli udowodnię analogię między dwiema sprawami). Sąd powołuje zasadę rozstrzygnięcia (zasada ma ccharakter źródła prawa), każda ustawa może uchylić precedens, ale nie odwrotnie.
'deklaratoryjny' - określony stan istnieje, ''konstytutywny' - tworzy nową sytuację
Orzeczenia nie są źródłami prawa, ale ich wpływ jest znaczący
Wszelkie prawo pochodzi od Konstytucji (art.87 do 91):
- ustawy
- akty prawa miejscowego
- umowy międzynarodowe
- umowy prawotwórcze (art.9 Kodeksu Pracy)
Prawo unii do prawa krajowego 1:4
Prawo europejskie to nie jest to samo, co prawo Unii Europejskiej (ma mniejszy zakres).
Rozporządzenie do ustawy 1:4, fragment ustawy jest w rozporządzeniu
Delegacja do wydania rozporządzenia. Nie można wydać ustawy bez pakietu rozporządzeń.
Prawo gospodarcze to kompleksowa gałąź prawa, obejmująca normy regulujące organizację i funkcjonowanie przedsiębiorców oraz podejmowanie i wykonywanie przez nich działalności gospodarczej.
Gałęzie prawa mają odrębną metodę i przedmiot regulacji, określony zakres.
Wykład 28.10.
treść normatwna - posiada normę (zakaz lub nakaz)
w drodze zarządzenia nie można nałożyć podatku, tylko ustawa
zarządzenia tylko na podstawie ustawy (inaczej nie ma skutków prawnych - bo nie ma podstawy prawnej)
art.9 Prawa Pracy
jeśli jest zatrudnionych ponad 20 osób, musi być ustalony regulamin pracy (są to przepisy prawa pracy - specyficzne źródła prawa/substandardowe) na podstawie art. 20 konstytucji (prawo, które powstaje z dialogu)
Prawo europejskie.
Rola - standaryzowanie przepisów
System prawa w Polsce składa się z prawa europejskiego (1/3) i prawa krajowego (2/3)
prawo UE (1.05.2004) - zaczęło obowiązywać w Polsce
okres dostosowawczy - po wejściu do Unii musieliśmy dostosować nasze prawo do unijnego, by nie było kolizji
Traktat o przystąpieniu Polski do UE - zaczęło obowiązywać prawo UE od 1 maja, traktat został ogłoszony 30 kwietnia 2004 roku, ogłoszenie prawa obowiązuje bądź bezpośrednio, bądź wymaga wdrożenia (część przepisów wprost wchodzi do systemu i nie wymaga implementacji - prawo pierwotne), prawo wtórne - na porządek prawny UE składa się orzecznicwto kogoś ETS, który został powołany w celu kontrolowania i przestrzegania, coś tam prawa wspólnotowego, podstawową zasadą prawa wspólnotowego, ustaloną przez ETS, jest zasada nadrzędności, która przewiduje, że prawo pierwotne i akty wydane na jego podstawie będą stosowane przed prawem krajowym i jest to zgodne z Konstytucją (art. 67?). art. 91 stanowi, że ratyfikowane umowy międzynarodowe po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw stanowi część systemu krajowego i jest stosowana. Taka umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo przed ustawą, jeśli ustawy nie da się pogodzić z tą umową (np. podówjne opodatkowanie).
Prawo wtórne - do aktów wspólnotowego prawa wtórnego zaliczamy rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie (naistotniejsze są rozporządzenia - wiążące w całości i jest bezpośrednio stosowane w każdym państwie członkowskim). Oznacza to, że akty te stają się częścią krajowych systemów prawnych bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek czynności transpozycyjnych (dostosowawczych) i wywierają skutki bezpośrednie do jednostek (art. 91 Konstytucji)
Dyrektywy - innnego typu akt, skierowane do państw członkowskich, określają cel, który powinien zostać osiągniety w wyznaczonym terminie. Wybór metody i sposoby realizacji celu leży w geście państw członkowskich (mają dowoloność w dążeniu do tego celu, dyrektywa ma tylko pomóc - wzorzec). Warunki przypisania - przypisanie dyrektywy do ustawy krajowej. Dyrektywa transgraniczna (leczenie w krajach UE)
ETS przyznał dyrektywom cechy bezpośredniej skuteczności - jeżeli przepisy dyrektywy nie zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego to w relacji podmiot-państwo można się na dyrektywę powoływać wtedy, gdy regulcje są bezwarunkowe, precyzyjne oraz nastąpił upływ terminu transpozycji dyrektywy do prawa krajowego
Wykład 4.11.
Dyrektywa - nakaz uregulowania czegoś, są skierowane do państw członkowskich , określają cel, który powinien być osiągnięty w określonym terminie. Jest inspiracją, obligiem do wydania ustawy.
Wybór metody i sposób realizacji celu leży w gestii państw członkowiskich. Warunkiem związania podmiotów przepisem dyrektywy jest wdrożenie przepisów dyrektywy do krajowego porządku prawnego.
Dyrektywom towarzyszą załączniki, w których zawarte są szczegóły techniczne. Dyrektywa zawiera pewną ramową regulację, która miałaby ułatwiać interpretację, ale każdy kraj ma swobodę. Komisja będzie sprawdzać, czy przyjęta droga prowadzi do urzeczywistnienia tego celu.
Dla jednostek dykretywa w zasadzie nie jest źródłem prawa - w niektórych przypadkach są bezpośrednio skuteczne, tzn. Dyrektywa może być podstawą rozstrzygnięcia - oznacza to, że jeżeli przepisy dyrektywy zostały wdrożone do prawa krajowego w wyznaczonym terminie, to w relacji podmiot-państwo można się na nie powoływać wtedy, gdy są precyzyjne, bezwarunkowe oraz nastąpił upływ terminu transpozycji dyrektywy do prawa krajowego.
Dyrektywa transgraniczna - leczenie w krajach UE nie została wprowadzona.
Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej. Częścią prawa UE są akty z zakresu wspólnej polityki zagranicznej, gospodarczej, bezpieczeństwa. Są to wspólne strategie (np. Łagodzące skutki bezrobocia), wspólne stanowiska w określonych kwestiach, wspólne sądownictwo, policja, akty prawne UE. Podlegają (??) w Dzienniku Urzędowym UE, zawiera teksty rozporządzeń, dyrektyw, zaleceń i opinii. P?? są streszczenia wyroków ETS i sądu pierwszej instancji, ?? z ?? Parlamentu Europejskiego, raporty Trybunału Obrachunkowego, interpretacje i inne.
Przepisy redaguje się zwięźle i precyzyjnie. Należy używać przyjętych reguł składni i zwroty języka polskiego. Należy unikać posługiwania się języka specjalistycznego, spolszczeń z języków obcych.Wykład 18.11.
art.1 KC
zasady:
1. retro non agit - prawo nie działa wstecz
2. zdolność prawna - może być podmiotem praw i obowiązków, ale nie zawsze może nim samodzielnie dysponować
3. zdolność do czynności praw - zdolność rozporządzania swoimi prawami, osobę z chorobą alkoholową można ubezwłasnowolnić, osoba z częściową zdolnością do czynności prawnych może rozporządzać swoim zarobkiem
Słowo "termin" ma trzy znaczenia:
1. Język tekstu prawnego
2. Tak jak jest termin definiowany w ustawie
3. W języku prawniczym (doktryna)
Orzecznictwo - rozumienie terminu w judykaturze
Koszty uzyskania przychodu - ekspektatywa (oczekiwane zjawisko)
Konsument - osoba fizyczna dokkonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową (art. 22 ze znaczkiem 1 KC)
Osoby fizyczne i osoby prawne - ochrona ich dobrego imienia
art. 23, 24, 43 KC
"w szczególności" - podaje przykłady, ale nie jest wyczerpujące
art. 25 miejsce zamieszkania
osoby prawne art. 33^9, organ ma zdolność do czynności prawnych
Wykład 25.11.
Podmioty stosunków cywilno-prawnych.
KC reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i prawnymi
1. Prawo nie działa wstecz art.3, chyba że wynika to z jej celu i treści
2. Art. 5, klauzula generalna, działanie - jeśli działanie uprawnienia powodowałoby krzywdę kogoś innego, na czas tej kolizji moje prawo jest zablokowane (zasady współżycia społecznego), np. czy wyrzucić z mieszkania matkę z trójką dzieci niepłacącą czynszu. Powoduje to niepewność prawa, mogą być nadużycia
3. Art. 6, ciężar dowodu spada na osobę, która chce dowieść swoich praw (ja stwierdzam, że coś mi się należy, to muszę to udowodnić), w sądzie wygrywa niekoniecznie ten, kto ma rację, ale ten, który może swoją rację udowodnić, okres przedawnienia roszczeń - 3 lata
Osesek może być właścicielem spółki z o.o. (ale nie może nim rozporządzać - do ukończenia 18 roku życia)
Ubezwłasnowolnienie - osoba może być właścicielem czegoś, ale nie może tym rozporządzać (jedynie jej opiekun)
Konsument - osoba fizyczna
art. 23 i 24 (EGZAMIN) - dobra osobiste
Osoby prawne uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru, jeśli prawo nie stanowi iaczej, niektóre spółki istnieją już wcześniej.
Jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku organów, sąd ustanawia dla nich kuratora (gdy np. spółka upada, a ma długi, kogo mają pozywać wierzyciele).
KRS, Monitor Sądowy, Monitor Gospodarczy, art. 17 (domniemuje się, że dane wpisane do rejestru są zgodne z prawem)
Wykład 2.12.
Swoboda, samodzielność jednego przedsiębiorcy jest ograniczona swobodą innego przedsiębiorcy.
Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakańczanie działalności gospodarczej.
Łatwo podjąć działalność gosp., trudno realizować, dość trudno zakończyć.
Działalność gospodarcza z punktu widzenia ustawy:
Art.2 Działalnością gosp. Jest zarobkowa działalność wytwórcza (budowlana, handlowa, usługowa ) oraz pozyskiwanie, rozporządzanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Słowo “w sposób ciągły” - wyklucza incydentalne wykonywanie czynności (pan X, który był lekarzem zbada sąsiada), a “zarobkowa” - wyklucza działalność charytatywną i non-profit.
Działalność wytwórcza w rolnictwie, hodowla zwierząt, ogrodnictwo, warzywnictwo, agroturystyka, sprzedaż domowych posiłków, sprzedaż win NIE stanowią działalności gospodarczej.
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną (ułomne osoby prawne) wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Za przedsiębiorcę uważa się również wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanym przez nich.
Czy przedsiębiorstwo państwowe jest przedsiębiorcą?
Spółka komandytowa, bank, adwokat praw działalności gosp. Tak
Czy spółka cywilna jest przedsiębiorcą? Nie.
Czy wspólnicy spółki cywilnej są przedsiębiorcami? Tak.
Założenie i prowadzenie działalności gospodarczej jest (???) dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków ustawowych.
Należy dostosować figure działalności gospodarczej do (???) działalności.
Ustawa reguluje relację między państwem a przedsiębiorcami.
Obowiązkiem organów państwa jest wspieranie działalności przedsiębiorców, szczególnie mikro, małych i średnich.
Na co narzekają przedsiębiorcy?
Fatalne prawo gospodarcze - wiele przepisów, brak ich stabliności
Art. 10
Świadczenia przez przedsiębiorcę: składki na ubezpieczenie publiczne lub zdrowotne w jego indywidualnej sprawie, daniny publiczne
Wniosek o wydanie interpretacji dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, ale także zdarzeń przyszłych
Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji jest obowiązany przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe bez (???) stanowisko w tej sprawie
5. Interpretacja zawiera wskazanie właściwego rozumowania wraz z uzasadnieniem prawnym
6. 40zł
Wykład 9.12.
Wykład 16.12.
Kodeks pracy.
Źródła prawa pracy
art. 5 (w sprawach nieuregulowanych Prawem pracy stosuje się Kodeks Cywilny)
Pragmatyka - duża biurokracja w związku ze zwolnieniem pracownika (np. Urzędnika)
Dyferencjacja Prawa pracy - każdy ma odrębną ustawę z odrębnymi korzystnymi prawami (przywilejami).
Źródła Prawa pracy - art. 9
Co wyznacza sytuację prawną pracownika? Akty UE, Ustawa (Kodeks pracy, KC i inne), układy zbiorowe pracy, porozumienia, regulaminy (prawo, które powstaje z dialogu między pracownikiem i pracodawcą, powstają pewne uprawnienia)
Regulaminy płacowe - ustalane w porozumieniu ze związkami zawodowymi; jeśli firma nie ma związku zawodowego, to pracodawca sam ustala regulamin
Art.18 KP - regulamin nie może zawierać takich warunków, które są mniej korzystne niż te zawarte w Kodeksie Pracy (korzystniejsze mogą być). Źródło zobowiązania to Kodeks Pracy. Np. Pracodawca proponuje, że da mi 2000zł więcej wynagordzenia, a 10 dni mniej urlopu - wiążące jest tylko postanowienie o wyższej płacy.
Umowa o pracy - źródło zobowiązania to umowa, negocjowalna
Co jest uprawnieniem wynikającym z przepisów a co z umowy
Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Nie ma znaczenia, na jaki etat jest ta osoba zatrudniona (jest pełny i niepełny wymiar czasu - ale nie ma minimalnego wymiaru).
Uprawnienia pracownika - w aktach normatywnych, w regulaminach, zwłaszcza w obszarach socjalnych (np. Paczki na święta)
Pracodawca art.3 - jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej (np. Ułomne osoby prawne)
Zasady prawa pracy - nie ma ich w innych kodeksach, tylko w Prawie pracy
Mają charakter podówjny - są pewne wytyczne, ale niektóre mają bezpośrednią treść normatywną (np. Art. 18), derogacja - zastępowanie, korygowanie aktów, które nie spełniają przepisów - to, że pracownik coś takiego podpisał nic nie znaczy, art.18 jest ważniejszy
Art. 10 - pracodawca nie może zwolnić pracownika ze względu na wiek, czyli wiek emertylany nie przekreśla pracownika
Zasada poszanownia dóbr osobistych godności pracowniczych (związana z godnością , która wiąże się z wykonywaniem danego zawodu)
Zasada równego traktowania pracowników z tytułu wypełniania tego samego zakresu obowiązków
Zakaz dyskryminacji - jakakolwiek dyskryminacja, w przepisie są określone przykłady, ale zakres jest bardzo szeroki przez użyte słowo “jakakolwiek”
Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia
Pracodawca może zapewnić rozwój kulturalny I socjalny pracownika (to się wlicza do wynagrodzenia I jest opodatkowanie)
Pracodawca jest obowiązany do zapewnienia rozwoju I podnoszenia kwalifikacji art. 17
Wykład 13.01.
Wypowiedzenie umowy o pracę:
- interes pracodawcy - łatwiej jest zwolnić osobę bez umowy o pracę, nie wie, czy będzie miał zlecenia itp.
- interes pracownika - chęć stabilizacji, kredyty
Art. 45 KP wypowiedzenie uzasadnione (zwrot niedookreślony) - pracodawca w każdym przypadku ustala, czy to wypowiedzenie będzie uzasadnione czy nie (+kwestie społeczne, np. zwolnienie jedynego żywiciela rodziny).
W pierwszej kolejności zwalnia się osoby, które nie mają małżonka i dzieci.
Względy społeczne - względy gospodarcze są blokowane przez względy społeczne
Art. 8 KP
Reorganizacja - często z tego powodu zwalniają pracowników
Sąd nie ma prawa oceniać racjonalności gospodarczej podmiotu
Przepisy o niedyskryminacji
Ochrona trwałości stosunku pracy:
- ogólna - art. 45 przesłanki merytoryczne, ale przede wszystkim formalne, łatwo pracodawcy wytknąć takie błędy
- szczególna - ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem kobiet w okresie macierzyństwa - nie można jej zwolnić ani umowy rozwiązać (złożono wypowiedzenie kobiecie z 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia, po dwóch miesiącach przyniosła zaświadczenie, że jest w ciąży - nie można rozwiązać umowy. Pani, która dostała wypowiedzenie, zaszła w ciążę, ale poroniła - sąd nakazał wypowiedzenie umowy jeszcze raz). Osoby w wieku przedemerytalnym - nie można ich zwolnić, jeśli brakuje im 4 lat do emerytury. Ze względu na pełnione funkcje - posłowie, radni, senatorzy (nie można ich zwolnić przez następne 4 lata), 41 funkcji, przez które nie można zwolnić pracownika
Art. 41 ze zn. 1 nie można wypowiedzieć umowy w czasie urlopu - tylko pracodawca, pracownik może się zwolnić podczas urlopu wypoczynkowego.
Urlop wypoczynkowy, zwolnienie na określony cel, urlop(/zwolnienie) szkoleniowy
W razie ogłoszenia upadłości, art. 38, 41 i ochrony szczególnej nie stosuje się.
Art. 23 ze zn. 1
!!! Art. 42 zmiana warunków pracy
par. 2 wypowiedzenie warunków pracy/płacy - np. zmiana umowy o pracę na czas nieokreślony -> na czas określony, awans lub degradacja
par. 1
Art. 30 par. 3 oświadcznie każdej ze stron musi być zawarte na piśmie
par. 4
wypowiedzenie definitywne(można szukać pracy - 2 dni, potem decyduję, czy chcę znaleźć nową pracę, czy akceptuję nowe warunki) i zmieniające (zmiana warunków pracy, w pierwszym okresie mogę szukać pracy, w drugim to tracę)
Art. 37
Wykład 20.01.
zmiana warunków pracy wymaga wypowiedzenia poprzedniej umowy:
- w drodze porozumienia stron i nawiązania nowej umowy pracy
kiedy:
- awans
- degradacja
art. 44 par. 1 !! przepisy stosuje się do wypowiedzenia, gdy zmieniam warunki umowy - wypowiedzenie zmijające
jeśli zmieniam ważne aspekty umowy, wtedy trzeba wykorzystać wypowiedzenie zmijające
art. 44 par. 2 oświadczenie ustne bez podania konkretnych warunków nowej umowy nie jest zgodne z prawem
art. 42 par. 3 do połowy okresu wypowiedzenia można coś tam
art. 42 par. 1 ust. 1 odpowiednie stosowanie wypowiedzenia umów o pracę (nie można za bardzo zdegradować pracownika, np. kierownika działu na portiernię)
stosuje się - przenoszenie układów z jednego do drugiego
stosuje się odpowiednio - z pewną zmianą
art. 30 par. 3 bieg terminów zależy od tego, kiedy zastosowało się formę pisemną (ustna nope)
par. 4 musi być uzasadnienie
Komisja Europejska zakwestionowała:
- umowy terminowe (bez granicy górnej),
- na czas określony - brak podania przyczyny zwolnienia pracownika
art. 45 wypowiedzenie ma być uzasadnione
art. 37
wypowiedzenie definitywne - dwa dni (miesięczne wypowiedzenie) na poszukanie nowej pracy, 3 dni (3-miesięczne wypowiedzenie)
kiedy mam prawo do szukania pracy - zanim odrzucę zmiany warunków umowy (muszę się najpierw zorientować, czy mam szansę znaleźć inną pracę)
przepisy ochronne, konsultacje związkowe art. 38
art.39 cztery lata przed uzyskaniem wieku emerytalnego nie można ani wypowiedzieć umowy o pracę, ani zmienić jej warunków, poza uzyskaniem renty przez pracownika i gdy firma upada
nie można zwolnić pracownika w okresie usprawiedliwionej nieobecności
pracodawca może zwolnić/zmienić warunki umowy o pracę, jeśli to wynika z odgórnych przepisów i gdy pracownik stracił możliwość do wykonywania swojego zawodu
art. 44 i 45 bieg terminów na czas rozprawy nie zatrzymuje się, pracownik otrzymuje nową umowę ze zmianami warunków umowy o pracę, daje sprawę do sądu, termin wypowiedzenia nie zatrzymuje się czekając na rozprawę (błąd artykułu), musi złożyć oświadczenie, że albo się zgadza albo nie na nowe warunki, bo jak nie zgłosi oświadczenia, to pracodawca może uznać, że pracownik nie dokonał bardzo ważnych spraw i go zwolnić (sąd może uznać prawo do odszkodowania, prawo do przywrócenia do pracy)
świadectwo pracy wystawia się tylko w przypadku umowy o pracę (nie o zlecenie/dzieło)
świadectwo pracy:
- pracodawca jest obowiązany do jego wydania (pracodawca nie może blokować wydania świadectwa pracy, bo np. mówi, że najpierw mam się rozliczyć - sprawa w sądzie wygrana, uczelnia nie może nie wydać pracy dyplomowej, bo nie jestem rozliczona z biblioteką)
art. 101 pracownik nie może stosować konkurencji do swojego pracodawcy po ustaniu umowy o pracę (może uzyskiwać odprawy na 6 miesięcy)
kwestia robienia konkurencji w stosunku do swojego pracodawcy po ustaniu umowy
Wykład 27.01.
Wykład 28.01.
Prawo gospodarcze i prawo pracy wykłady 2014 prof. Wojtyła
13